장음표시 사용
431쪽
quas appellatis κυρίοις δοξας, haeC, Ut opinor, prima Sententia est Quod beatum et immortale est, id nec habet, nec exhibet cuiquam negotium. In hac ita expoSita sententia, Sunt 31 qui existiment, quod ille inscitia plane loquendi fecerit, fe- Cisse consulto de homine minime vafro male existimant. Dubium est enim, utrum dicat aliquid iste beatum et im-S6 mortale, an, Si quod sit, id esse initia ortale. Non animad-b Vertunt, hic eum ambigue locutum esse : sed multis aliis locis, et illum, et Metrodorum tam aperte, quam paullo ante te ille vero deo esse putat nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico, et deos: quibus mediocres homines non ita valde moventur his ille Clamat, Omnium mortalium mentes OSSe perterritnS. Tot millia latrocinantur, morte propoSita. Alii Iamin, quae POS- Sunt fana Compilant. Credo, aut illos mortis timor terret, aut hos religioni S. Sed, quoniam non audes jam enim cum ipso Epicuro lo- 87quar negare esse deos : quid est, quod te impediat, aut solem, aut lunam, Ut niundum, aut mentem aliquam empiternam in deorum natura poneres Numquam vidi, inquit,3nimam rationis, Consiliique participem in una alia, nisi humana figura Quid λ solis numquidnam aut lunae, Ut quin- qiae errantium siderum simile vidisti' sol diuabus unius orbis ultimis partibus definiens motum, UrsuM annuos CorisCit. Hujus i laano lustrationem ejusdem incensa radii menstruo Spatio Lina complet Quinque autem Stellae eundem Orbem tenentes, aliae propiu a terris, aliae remotius, ab iisdem principiis, disparibus temporibus eadem spatia conficiunt. Num 8S quid tale Epicure, vidisti Ne sit igitur Sol, ne luna, ne Stelipe : quoniam nihil esse potest, nisi quod attiginuis, aut
vidimus Quid λ deum ipsum numne vidisti cur igitur
credis esse tollamus ergo omnia, quae aut hiStoria nobis, aut ratio nova stert Ita fit, ut mediterranei mare esse non credant. Quae Sunt tantae animi angustiae, ut, si eriphi natu eSSes, ne iam quam egreSsus ex insula, in qua lepuSCUloS, vulpeculaSqU Saepe vidiSSCS, non credere leones, Et pantheras esse, Cum tibi, quales essent, diceretur si verode elephanto quis diceret, etiam uideri te putares Et tu P in9 quidem Vellei, non estro more, Sed dialeCticorum 6 quom ofunditu gens vestra non novit argumenti sententiam Con- Clusisti : Beatos esse deos sum sisti Concedimus Beatum 9 autem Sine virtute neminem SSe o,Se Id quoque damus,
1 hanc lustrationem Sic recte e ss. ut duo Davisti Clericus malebat ei. dedit DaVisius pro vulgato HIust, alionem 16 quemonitu LRecet i conjecturam ut placuit et Lambino. Manutii, et alii probatum . quem Fro15 Ita is Sic s. Guel f pro ut tu .gato sit, et alius in marg. d. Lamb.
432쪽
et libenter quidem. Virtuten autem sine ratione ConStare non OSSe. Conveniat id quoque necesse St. Adjungis, b. Nec rationem esse, nisi in hominis figura. Quem tibi hoc daturum putas si enim ita esset, quid opus erat te gradatim istuc pervenire quid autem est istuc gradatim sum-Sisse tuo jure . Nam a beatis ad virtutem, a virtute ad rationem video te venisse gradibus. A ratione ad unianam figuram quo modo accedit praecipitare istuc quidem est, 90 non descendere. Nec vero intelligo, cur maluerit Epicurus deos hominum similes dicere, quam homines deorum. Quaeres, quid intersit. Si enim hoc illi simile sit, esse thidna uicvideo. Sed hoc dico, non ab hominibus formae figuram venisse ad deos dii enim semper fuerunt, et nati numquam sunt, Si quidem aeterni sunt futuri. at homines nati ante igitur humana forma, quam homines, 'ea, qua erant forma dii immortales. Non ergo illorum, humana forma, Sed noStra, divina dicenda est. Verum hoc quidem, Ut voletis illud quaero, quae fuerit tanta fortuna nihil enim in rerum
9 natUr ratione factuni esse vultis. Sed tamen quis iste tantus casui unde tam felix concursus tomorum, Ut repente homines deorum forma nascerentur λ semina deorum decidisse de caelo in terras putamus, et si homine patrum similes exstitisse vellem diceretis: deorum cognationem b. agnoscerem non invitus. Nihil tale dicitis sed casu esse
factum, ut deorum similes essemus. Et nun argumenta
quaerenda Iant, quibus hoc refellatur utinam tam facile 33 vera invenire possim, quam falsa Convincere. Etenim enumeraSti memoriter, et copiose ut mihi quidem admirari liberet, in homine esse Romano tantam scientiam usque a Thale 92 Milesio de natura deorum philosophorum SententiaS. Omnesne tibi illi delirare visi sunt, qui sine manibus, et pedibus Constare deum posse decreverunt ne hoc quidem vos movet, Considerantes, quae Sit utilitas, quaeque opportunitas in homine membrorum, ut judicetis, membri humanis deos non egeres quid enim pedibus opus est sine ingressu λquid manibus, si nihil comprehendendum y quid reliqua de-
Scriptione uinium corporis partium, in qua nihil inane, nihil sine causa, nihil supervacaneum est y laque nulla ars imitari sollertiam naturae potest. Habebit igitur linguam
deus, et non loquetur dentes, palatum, fauces nullum ad USum quaeque Procreationis causa natura ι corpori affixit,17 quid autem est istuc gradatim Ho 18 ea, qua erant forma d. i. forma est spurium, margine exempli. in delendum puto. quo cis indoctus dominus scripserat. I corpori fixit Sic As tres apud uncis inclusi. Facciolatus in Acroasi avisium, sic et Guel f pro vulgato a fcle ori te verba sumsisses tuo jure ponit Inxit Sic et edd. veit ut Ald. ante haec quid autem C.
433쪽
ea frustra habebit deus nec externa magis, quam interiora. Cor pulmones, jecur, cetera quae detracta utilitate, quidis habent venustatic quandoquidem haec esse in deo propter
pulcritudinem vultis. Istisne sidentes soniniis non modo Epicurus, et Metrodorus, et HermaChu Contra Pythagoram, Platonem, Empedoclenique diXerunt, sed meretricula etiam Leontium contra Theophrastum scribere ausa siti scito illa quidem sermone et Attico, 20 Sed tamen Tantum Epicuri hortus habuit licentiae et soletis queri: Zeno qui
dem etiam litigabat quid dicam Albutium λ nam Phaedro
nihil elegantius, nihil humanius sed stomaChabatur CNCX, p. 20. si quid asperius dixeram λ cum Epicurus contumeliosissime' Aristotelem vexaverit Phaedon Socratico turpissime maledixerit Metrodori, sodalis sui, fratrem, Timocratem, quia nescio quid in philosophia dissentiret, toti voluminibus conciderit in Democritum ipsum, quem secutUS Si fuerit ingratUM NAUSiphanem, magistrum suum, si a quo nihil didi-CCrat, tam male CCCPerit Zeno quidem non eos Solum, Sq. qui tum erant, a Apollodorum Syllum, cetero figebat maledictis; sed Socratem ipsum, parentem philosophiae, Latino verbo utens, ad scurram Atticum fuisse dicebat Chrysippum numquam nisi Chesippum vocabat tu ipse paullo ante, 94Cum tamquam senatum philosophoriam recitares, Ummos
viros desipere, delirare, dementes esse dicebas. Quorum si nemo a verum vidit de natura deorum, verendum St, ne nulla sit omnino. Nam ista, qua voidicitis, Sunt tota commenticia, a vix digna lucubratione anicularum non enim Sentitis, quam multa vobis Suscipienda Sint, Si impetraritis, ut concedamus, eandem esse hominum, et deorum figuram. Omnis cultus, et Curatio corporis erit eadem adhibenda deo, quae adhibetur homini ingressus, CursUs, accubitio, inclinatio, sessio, comprehenSio ad extremUm etiam Sermo, et
oratio. Nam quod et mares deos, et faeminas esse dicitis, 95 quid sequatur videtis. quidem mirari Satis non possum, unde ad istas opiniones vester ille princeps venerit. Sed clamare non desinitis, retinendum hoc esse, deus ut beatus im-2 sed tamen Int scripsit Contra, . 23 scurram Att. υιsse dicebat Haud ausa est Valde se in h. l. torsere seu dubietuisse delendum est. Stra viri docti. 24 verum vidit Sic s. Guel f et alii 2 a tio nihil didicerat J Davisius re apud Davisium, qui et sic edidit, ut fert ad id, quod Epicurus se αυτοδίδακ olim Lamb. Vulgo videt sermo est
ro dixerat. Pearcius conjecit nonnihil de mortuis. quod non displicet: nam vulgata com 25 vix digna lucubratione anicularumJ modum sensum non habet. nam in his Lucubrati, haec mihi nunquam pla- verbis debet esse causa, quare male e Cui nec est sermo de libris approba-cerit Epicurus, cum magistrum male tione aut simile quid, melius conventis uactaret. et D nisi lucubratio etiam de lectione
22 ApoHodorum, reuum v. Clav. in nocturna dicitur. Sstilus.
434쪽
na Ortalisque sit. Quid auteni obstat, quo minus sit beatus, si non sit bipei aut ista, sive beatitas, sive beatitudo dicendab CSt, utrumque omnino durum, sed usu mollienda nobis Verba Sunt Verum ea, quaecumque est, cur aut in solem illum, aut in hunc mundum, aut in aliquam mentem aeternam, ligura membris lite corpori vacuam, cadere non poteS λ96Nihil aliud dicis, nisi, numquam vidi solem aut UndUmbeatum. Ouid λ mundum, praeter hunc umquamne vidisti λnegabis. Cur igitur non seXcenta millia esse Auidorum, sed innumerabilia ausus es diceres Ratio docuit. Ergo hoc
te ratio non docebit, Cum PraeStantiSSim natura quaeratur, eaque beata et aeterna, quae sola divina natura Sunt, ut immortalitate vincamur ab ea natura, sic animi praestantia vinci:
atque ut animi, item corpori. Cur igitur, cum ceteri rebuSinferiore simus, forma pares sumus ad similitudinem enim 35 deo propius accedebat humana viritis, quam figura. An quidquam tam puerile dici potest ut eundem locum diutius Urgeam quam Si ea genera beluarum, quae in rubro mari, 97 Indiave gignantur, ni illa esse dicamii. Atqui ne curioSiS-simi quidem homines exquirendo audire tam multa POSSUnt, quam Sunt multa, hiae terra mari, paludibus, suminibus CXSiStunt quae negenuis esse, quia numquam vidimuS. PSavero quam nihil ad rem pertinet, quae vos delectat maXime, similitudo λ Qtiis canis nonne similis ripi atque, ut Ennius
Samia quam similis, turpissima bestia, nobis
a mores in utroque dispares Elephanto beluarum nulla 98 prudentior a figura quae vastior De bestiis loquor. Quid inter ipsos homines nonne et simillimis formis dispares mores, 26 et moribus simillimis gura dissimili. etenim si se-
p. 21. mel Vellei, suscipimus genus hoc argumenti, attende quo' Serpat tu enim sumebas, nisi in hominis figura rationemineSSe non posse. Sumet alius, nisi in terrestri nisi in eo, qui natus sit nisi in eo, qhi adoleverit nisi in eo, qui didicerit nisi in eo, qui ex animo constet, et Corpore Caduco, et infirmo postremo nisi in homine, atque mortali. Quod si in omnibus his rebus obsistis, quid est, qhio te na forma conturbet his enim omnibiis, quae proposui, adjunctis, in homine rationem esse, et mentem videbas Ouibus detractis, deiun tamen nosse te dicis, modo lineamenta maneant. Hoc est non considerare, Sed quasi Sortiri, quid loquare. 99 Nisi forte ne hoc quidem attendis, non modo in homine, sed etiam in arbore, quidquid Supervacaneum sit, aut sum non
usi et moribus simillimi, Ir diss.J si simillimis formis dispares mores, respon- mimmis additum e re eo s. Eliensi de moribus imitamis laura dissimitis. nam antitheseos ratio postulat id addi.
435쪽
habeat, obstare. Quam molestum est, uno digito plus haberes quid ita λ quia nec speciem, nec Sum ali iam quinque desiderant. Tuus autem deus non digito uno redundat, sed capite, collo, Cervicibus, lateribuS, alvo, tergo, poplitibus, manibus, pedibus, feminibus, Cruribus. Si ut immortalis Sit, quid haec ad vitam membra pertinenti quid ipsa facies' magis illa, cerebrum, cor, Ut monos, jecur haec enim Sunt domicilia vitae. Oris quidem habitus ad vitae firmitatem nihil pertinet. At eos vituperabas, qui ex operibus magnifi-36CiS, atque prseClaris, Cum pSum mundum, Iam HUS mem 1 bra, CaelUm, terraS, maria, Cumque horum inSignia, Solem, Iunam, stellasque vidissent, CumqUO Onaporum maturitateS, mutationes, vicissitudinesque CognoviSSent, HSpicati SSent, aliquam excellentem CSSe praeStantemqUC NntUram, quae haec feciSSet, moveret, regeret gubernaret Oui, 2 etiam si aberrant conjectura, video tamen quid Sequantur. Tu quod OPUS tandem magnum et egregium habes, quod effectum divina mente videatur, ex quo esse deos, SuSpiceres Habe-b. bam, inquis, in animo insitam informationem quandam ei; et barbati quidem Jovis, galeatae Minervae. Num igitur esse tales puta. Ouanto melius hae vulgus imperitorum Ioiqui non membra solum hominis deo tribuunt, sed usum
etiam membrorum dant nim arcium, SagittaS, AStam, Clypeum, fuscinam, fulmen et Si actione quae in deorum, non vident, nihil agentem tamen deum non queunt cogitare.
IpSi, qui irridentur, AEgyptii, nullam beluam, nisi ob aliquam
utilitatem, quam ex ea caperent, ConSCCraverunt. Velut ibes, maximam vim serpentium Conscii mi, cum sint RVOS X- celsae, Cruribu rigidiS, Corneo proceroque OStro avertunt PeStem ab AEgypto, cum volucres angues e vastitate Libyae vento Africo invectas interficiunt, atque ConSUmunt. X quost, ut illae, ne morsu vivae noceant, CC Odore mortuae.
Possum de ichneumonum utilitate, de crocodilorum, de se lium dicere : Sed nolo esse longus ita ConCludam, tamen beluas a barbaris propter beneficium consecrata : Vestrorum deorum non modo beneficium ni illima Xstare, sed ne factum
quidem omnino. Nihil habet, inquit, negotii. Profecto 102 Epicurus, quasi pueri delicati, nihil cessatione melius existimat. At ipsi tamen pueri, etiani tua cessant, exercitatione 3τaliqua ludicra delectantur deum Sic feriatum volumus es-Satione torpere, Ut, Si Se commoVerit, vereamur ne beatus CSSe non possit. Haec oratio non modo deos Spoliat motu,
et actione divina, sed etiam homines inertes efficit; si quidem agens aliquid, ne deus quidem esse beatu PoteSt.
27 etiam si aberran a conjectura Non aberrat se a vero itaque a sine dubio aberratur a conjectura, sed conjectura delendum est.
436쪽
10 Verum sit sane, ut vultis deus, essigies hominis, et imago p ': quod ejus est domicilium λ quae sedes qui locus quae de inde actio vitae λ quibus rebus, id quod vultis, beatus est λ
utatur enim suis bonis oportet, et fruatur, qui beatus futurus CSt. nam locus quidem iis etiam naturis, quae sine animiSSUnt, SuUS Si cuique proprius, ut terra infimum teneat, hanc inundet aquari 2 superior aetheri ignibus aliissima ora reddatur. Bestiarum autem terrenae Sunt aliae, partim quatiles, aliae quasi ancipites, in utraque sede vivente : Unt quaedam etiam, quae igne nasci putentur, appareantque in 1 ardentibus fornacibus saepe volitantes. Quaero igitur, veSter deus primum ubi habitet deinde quae cauSa eum loco moveat Si modo movetur aliquando postremo, Cum lio Proprium Sit animantium, ut aliquid appetant, quod Sit naturae accommodatum deus quid appetat; ad quam denique rem motu mentis, a rationis Utatur. Postremo, quo modo beatus Sit, quo modo aeternus quidquid enim horum attigeris, ul-Cus est ita male instituta ratio exitum reperire non Potest. ac Sic enim dicebas, speciem dei percipi cogitatione, non en- Sura nec esse in ea uuam soliditatem, neque eandem 2 ad IalamerUm permanere, O eamque esse ejus visionem, ut similitudine di et transitione cernatur, neque deficiat umquam X infinitis corporibus similium accessi : ex eoque seri, ut in haec intenta mens nostra beatam illam naturam, et Ompi
38 ternam putet. Hoc per ipsos deos, de quibus loquimur
quale tandem est 3 nam si tantummodo ad cogitationem valent, ne ullam habent soliditatem nec eminentiani: tiid intereSt, Utrum de hippocentauro, an de deo cogitemus λomnem enim talem conformationem animi ceteri pia ilosophi
motum inanem vocant: Vos autem adventum in animos, et
IO6 introitum imaginum dicitis. Ut igitur, da Ti. Gracchum b cum videor concionantem in Capitolio videre, de M. Octavio deferentem sitellam, tum eum motum animi dico esse inanem tu autem et Gracchi, et Octavii imagines remanere, quae . in Capitolium cum pervenerim, tum ad animum meum referantur hoc idem seri in eo, cujus crebra acie pellantur animi ex quo esse beati atque aeterni intellius superior aether I superior iungen 3 eamque esse ejus visionem I i. e. nodum cum ora reddatur e unde fit, ut te tionem, ideam in animis nostris. xendum sit aetheri, quod respondeat GL et transitione c.I v. Clavis in ignibus in altero atque id est in s. in h. v. m. d. Lamb. quamquam a m. s. sther G2 Ti. Gracchum l Historiam id ap. autem est aer, pro quo graecis et latinis Plutarch in Gracchis p. 829. dicitur AEtheri edidit et Mavisius et G in Cap. cum per venerint P Legen- ex eo Bulierius dum pervenerim, et mox deferantur. 22 ad numerum permaneret i. e. ad 4 esse beat intelligantur Refertur certum annorum tempus, qui numerari ad deo, unde videatur legendum beatus. possint. Gr. κατ αριθμον p. Diog. L. Sed a singulari ad pluralem lapsus est, X, 29. ut alibi.
437쪽
LIBER PRIMUS. 429gantur Fac imagines SSe, quibus pulsentur animi species 107 duntaxat objicitur quaedam. num etiam cur ea beata sit λCur aeterna Quo autem istae imagines vestrae, aut undes a Democrito omnino haec licentia. Sed et ille reprehensus a multis est, nec OS Xitum reperitis totaque res vacillat, et
claudicat Nam quid est, quod minus probari poSSit, quam omnium in me incidere imagines, Homeri, Archilochi, Romuli, Numae, Pythagorae, Platonis, nec ex forma, qua illi fuerunt quomodo ergo illi et quorum imagines Orpheum poetam docet Aristoteles numquam fuisse, et hoo Orphicum carmen Pythagorei ferunt cujusdam fuisse Cercopis At Orpheus, id est, imago ejus, ut vos vultiS, in animum meum Saepe incurrit Quid, quod ejusdem hominis in 10smeum aliae, aliae in tuum quid, quod earum rerum, quae
numquam Omnino fuerunt, neque CSSe potuerunt, ut Scyllae,
ut Chimaerae quid, quod hominum, locorum Urbium earum, qua numquam vidimus quid, quod, simulac mihi collibitum est, praesto est imago quid, quod etiam ad dormientem veniunt invocatae Tota res, Vellei, nugatoria est. 39VOS autem non modo oculis imagines, sed etiam animis in- Culcatis tanta est impunitas garriendi At quam licenter 109Fluentium frequenter transitio fit visionum, ut e multi una p. 23. videatur Puderet me dicere non intelligere, si vos ipsi in ' telligeretis, qui ista defenditis Quo modo enim probas, continenter imagines ferri aut, si Continenter, quo modo aeternae Innumerabilitas, inquis, suppeditat intomorum.
Num eadem ergo ista facient, ut sint omnia sempiterna λconfugis ad aequilibritatem : Sic enim Θονομίαν, Si placet, appellemu et ais, quoniam sit natura mortalis, immortalem etiam esse oportere. Isto modo, quoniam homine mortales sunt, sint aliqui immortale et quoniam nascuntur in terra, nascantur et in aqua et quia Sunt, quae interimant, Sint, quae conservent. Sint Sane Sed ea quae On Servent, quae sunt Deos istos esse nor sentio. Omnis tamen ista rerum 11 Oemgies ex individuis quo modo corporibus oritur quae etiam si essent, quae nulla sunt pellere se ipsa et agitari inter se concursu fortasse OSSent formare, gurare, Colorare, animare non possent. Nullo igitur modo immortalem deum ossicitis Videamus nunc de beato. Sine virtute certe 40 nullo modo. virtus autem ructuosa: et deus vester nihil agens expers virtuti igitur ita, ne beatus quidem Quae mergo vita Suppeditatio, inquis, bonorum, nullo malorum interventu Quorum tandem bonorum voluptatum. Credo: nempe ad corpus pertinentium nullam enim novistis, nisi Profectam a corpore, et redeuntem ad corpus, animi volupta-
a ea forma Lambinus et Davisius corrigunt ea forma bene, Pinor.
438쪽
tem. Non arbitror te, Vellei similem esse Epicureorum re liquorum quo pudeat earum Epicuri vocum, quibus illeb. testatur Se ne intelligere quidem ullum honum, quod sit sejunctum a delicatis et Ohscaenis voluptatibus' quas quidem
II 2 non erubescenS, PerSequitur omnes nominatim. Quem Cibum igitur, aut qua PotioneS, aut quas vocum, aut Colorum varietates, aut quo tactus, quo odores adhibebis ad deos, ut eos perfundas voluptatibus AC Oetae quidem, nectar, ambrosiam, epula Comparant, et aut Juventatem, aut Ganymedem pocula ministrantem tu autem, Epicure, quid facies' neque enim, unde habeat ista deus tuus, video : CC, quomodo utatur. Locupletior igitur hominum natura ad beate vivendum est, quam deorum, quod pluribus generibus I 13 fruitur voluptatum. At has leviores ducis voluptates, quibus quasi titillatio Epicuri enim hoc verbum est sensibus adhibetur. Quousque ludi. nam Philo etiam noster ferre
non poterat, aspernari Epicureos, molles, et delicatas voluptates. Summa enim memoria pronuntiabat plurimas picuri sententias, his ipsis verbis, quibus erant Scriptae. Metrodori vero, qui est Epicuri collega sapientiae, multa impudentiora recitabat accusat enim Timocratem, fratrem UUm, Metrodorus, quod dubitet omnia, quae ad beatam vitam pertineant, ventre metirici neque id semel dicit sed saepius. Annuere te video nota enim tibi sunt. Proferrem libros, si negares. Neque nunc reprehendo, quod ad voluptatem omnia referantur : alia est ea quaestio : sed doceo deo Ve- Stros 88 voluptatis expertes ita vestro judicio ne beatos
41 quidem At dolore vacant. Satin est id i 7 ad illam abun-114 dantem bonis vitam beatissimam λ Cogitat, inquiunt, assidue beatum esse se habet enim nihil aliud, quod agitet in
mente. Comprehende igitur animo, et Propone ante CUlOS,
deum nihil aliud in omni aeternitate, nisi Mihi pulchre est:
P αε et, Ego beatus sum, Cogitantem. Nec tamen ideo, quo μ' modo non vereatur iste deus beatus, ne intereat, Cum Sine ulla intermissione pulsetur agiteturque incursione atomorum Sempiterna, Cumque ex ipso imagines δ' semper assiuant. Ita
nec beatus est vester deUS, nec aeternUS.
II At etiam de sanctitate, de pietate adversus deos libros Scripsit Epicurus. At quo modo in his loquitur ut Corun-
Canium, aut Scaevolam, pontifices maximos, te audire dicas :non eum, qui sustulerit omnem funditus religionem : nec manibus, ut erXes; sed rationibus, deorum immortalium templa, et aras everterit. Ouid est enim, cur deos ab homi
o A poetae quidem J Scribendum c. et aliae edd. veti habent lam. a ad illam abundantem-vitiam J Sic 38 semper intiant , Sc ad nos. quod his Gueis recte pro vulgato atiam sex addi volebat Lambinus.
439쪽
LIBER PRIMUS. 434nibus colendos dicas, cum dii non modo homines non colant, sed omnino nihil curent, nihil agant λ At est eorum 116eXimia quaedam, praeStanSque natura, Ut ea debeat ipsa per Se ad se colendam elicere Sapientem An quidquam CXimium potest esse in ea natura, quae Sua voluptate laetans, nihil nec actura Sit umquam, neque agat, neque egerit λQuae porro Pieta ei debetur, a quo nihil acceperis' aut quid omnino, cujus nullum meritum sit, ei deberi potest y est enim pietas, justitia adversum deo : Cum quibus quid potest nobis esse juris, cum homini nulla cum deo sit coninmnitas λSanctitas autem est scientia colendorum deorUm qui quamobrem colendi sunt, non intelligo, nullo nec accepto ab iis, nec sperato bono. Quid Si autem, quod deo veneremur 42 Propter admirationem ejus naturae, in qua egregium nihil 117 videmum Nam superstitione quod gloriari soletis, facile est liberari, cum sustuleris omnem vim deorum. Nisi forte Diagoram, aut Theodorum, qui omnino deos SS negabant,
CenSOS UpCrStitioso esse potuis Se Ego ne Protagoram quidem Cui neutrum liquerit, nec SSe deoS, O non CSSe. b. Horum enim Sententiae omnium, non modo superstitionem
tollunt, in qua inest timor inanis deorum sed etiam religionem, quae deorum cultu pio continetur. Quid ii, quivis dixerunt, totam de diis immortalibus opinionem fictam esse ab hominibus sapientibus reipublicae CAUSA, Ut, UOS ratio non posset, eos ad officium religio duceret, nonne omnem religionem funditus sustulerunt Quid λ 9 Prodicus Ceus qui ea, quae prodessent hominum vitae, deorum in numero
habita esse dixit, quam tandem religionem reliquit Quid λ 119
qui aut fortes, aut claros, aut potente viro tradunt poSt mortem ad deos pervenisse, eosque CSSe pSOS, quo NOS CO-lere, Precari, venerarique soleamus, nonne CXperte Sunt religionum omnium λ quae ratio maxime tractata ab Euhemero est quem noster et interpretatus, et Secutu est, praeter CCteros, Ennius. Ab Euhemero autem et mortes, et sepulturae demonstrantur deorum. Utrum igitur hi confirmasse religionem videtur, an penitus totam sustulisses omitto Eleusina, sanctam illam et auguStam, Ubi initiantur gentes orar multimi Praetereo Samothraciam, eaque, Qui Lemni
Nocturno aditu occulta coluntur
39 Prodicus Ceus Vulgo in libris scribitur Chius usitato errore. Da istus correxit Ceus. v. Clav. in Prodicus.
440쪽
Quibus explicatis, ad rationemque revocatis, rerum magis 43 natura cognoscitur, quam deorum Mihi quidem etiam De-12OII Ocritus, vir magnus in primis, cujus fontibus Epicurus
hortulos suos irrigavit, nutare videtur in natura deorum. Tum enim censet imagines divinitate praeditas inesse universitati rerum tum principia mentis, quae sunt in eodem P. 2b universo, deos esse dicit tum animantes imagines, quae vel μ' prodesse nobis solent, vel nocere : tum ingentes quaSdam imagines, tantasque, Ut univerSum mundum Complectantur
extrinsecus. Quae quidem omnia sunt patria Democriti, 121 quam Democrito digniora. Quis enim istas imagines comprehendere animo potest y quis admirari' quis aut cultu, aut religione dignas judicares Epicurus vero ex animis hominum extraxit radicitus religionem 4 cum diis immortalibus
et opem et gratiam sustulit. Cum enim optimam et praeStantissimam naturani dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam tollit id, quod maxime proprium Stiptimae prae- Stantissimaeque naturae quid enim est melius, aut quid praestantius bonitate et benescentia λ qua cum carere deum vultis, neminem deo nec deum, nec hominem Carum neminem
ab eo amari, neminem diligi vultis. Ita sit, ut non modo homines a diis, sed ipsi dii inter se ab aliis alii negligantur. 44 Quanto Stoici melius, qui a vobis reprehenduntur λ Censent
autem, Sapientes sapientibus etiam ignotis esse amicos nihil est enim virtute amabilius quam qui adeptus erit, Ubicum-122 que erit gentium, a nobis diligetur. Vos autem quid mali datis, a cum in imbecillitate, gratificationem et benivolentiam poniti. Ut enim omittam vim, et naturam deorum: ne homines quidem censetis, nisi imbecilli essent, futuros beneficos, et benignos fuisses Nulla est caritas naturalis inter bono. carum ipsum, verbum est amoris ex quo amicitiae nomen est ductum quam Si ad fructum noStrum referemus, non ad illius commoda, quem diligimus; non erit ista ami-b Citia, sed mercatura quaedam utilitatum suarum. Prata, et arva, et pecudum greges diliguntur isto modo, quod fructuse eis capiuntur. Hominum Caritas, et amicitia, gratuita St.
Quanto igitur magis deorum qui nulla re egentes, et inter se diligunt, et hominibus consulunt. Quod ni ita sit, quid Veneramur, quid precamur deos λ cur sacris pontifices, cur auspiciis augures praesunt quid optamus a diis immortali-
εο tum prineipia mentis Sic ex Au Recepi correctionem virorum doctorum. gustino restituit Buherius, probantia Vulgati cum imbecialitatem. Sensus est, visius et Alemannus. Vulgo mentesque cum putatis, erati cationem et beniv. illud et s. in marg. Lamb. oriri ab imbecillitate ejusque sensu, per 4 eum diis imm.-sustulidis cum a quem aliena ope nos indigere videmus
Diis c. 8 cf. libri hujus finem. 42 eum in imbeciliitate gr. onitis I