Opera omnia;

발행: 1810년

분량: 639페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

541쪽

LIBER PRIMUS. sa

niensem, cum oppugnaret SyracusaS, utSum CSSO Rudire vo-Cem, Se postridie Cenaturum Syracusis cum autem is dies illuxisset, magnam seditionem in castris ejus inter Poenos et Siculos milites esSe factam quod Cum en Si SSent SyrRCUSani, improviso eos in castra irrupisse, Hamilcaremque ab iis vivum esse sublatum Ita res omnium comprobavit. Plena exemplorum est historia, tum referta vita communis At 5 ivero P. Decius ille, . . qui primus e Deciis consul fuit, Cum esset tribunus militum . Valerio A. Cornelio consulibus, a Samnitibusque Premeretur noSter XercitUS, Cum pCricula proeliorum iniret audacius, monereturque, Ut Cautior esset, dixit, quod exstat in annalibus : sibi in somnis visum esse, cum in mediis hostibus versaretUr occidere Cum maxima gloria. Et tum quidem incolumis exercitum obsidione liberavit. Post triennium autem, cum Consul eSSet devovit l, et in aciem Latinorum irrupit armatus quo riu facto Superati

sunt, et deleti Latini. Cujus mors ita gloriosa fuit, Ut eandem concupisceret filius Sed venianius nunc, Si placet, ad 52 Somnia philosophorum Est apud Platonem Socrates, cum 25 CSset in custodia publica, dicens Critoni, suo familiari, sibi

post tertium diem esse moriendum vidisse se in somnis Pulcritudine eximia seminam, quae se nomine appellans diceret Homericum quendam ejusmodi versum :Tertia te Phtbii tes estas lita locabit. Quod ut est dictuna, sic scribitur contigisse. Xenophon Socraticus, qui vir et quantus in ea militia, qua cum Cyro minore perfunctus St, Sua scribit somnia ; UOrtam eventus mirabiles exstiterunt Mentiri Xenophontem an delirare di-53cemus Quid' singulari vir ingenio Aristoteles, et paene di-h vino, ipsene errat, an alios vult errares cum scribit Eudemum Cyprium, familiarem suum, iter in Macedoniam facientem Phera venisseri quae erat urbs in ThesSalia tum admodum nobilis, ab Alexandro autem tyranno crudeli dominatu tenebatur in eo igitur oppido ita graviter aegrum Eudemum fuisse, ut omnes medici dissiderent ei visum in quiete egregia facie juveneni dicere, fore, ut perbrevi ConvaleSCeret, paucisque diebus interiturum Alexandrum tyrannum, ipsum autem Eudemum quinquennio post domum OsSe rediturum. Atque ita quidem prima statim, scribit AriStoteles, Conse-Cutari et convaluisse Eudemum et ab uXoris fratribus inter

spes ex illo somnio in Cyprum illum ex Sicilia esse rediturum, proeliantem eum ad Syracusas occidisse : ex quo ita illud somnium esse interpretatum, ut, cum animus Eudemi e Corpore XceSSOrit, tum domum S revertisse videatur Ad-

ου revertisse videatur Legendum videtur videretur.

542쪽

534 DE DIVINATIONE

54jungamus philosophi doctissimum hominem, poetam qui

dem divinum, Sophoclem: qui cum e tede Herculi patera aurea gravi Surrepta esset, in soninis vidit ipsum deum dicentem, qui id fecisset. Quod semel ille iterumque neglexit. ubi idem saepius, ascendit in Ariopagum detulit rem. Ariopagitae comprehendi jubet eum, qui a Sophocle erati

minatus IS, quaestione adhibita, Confessus St, pateramque retulit. uo facto fanum illud Indicis Herculis nomi-2Οnatum est Sed quid ego Graecorum Nescio, quo modo 55 me magis noStra delectant. Omnes hoc historici, Fabii, Gel- p. 92. lii, sed proxime Caelius. Cum bello Latino ludi votivi maxi-δ mi primum fierent, civitas ad arma repente est CXCitata itaque ludis intermissis, instaurativi constituti Sunt qui antequam serent, cumque jam populus ConSediSSet, Seritus per Circum, Cum virgi Caederetur, furcam feren ductus est. Exin

cuidam rustico Romano dormienti visus est venire, qui diceret, se praesulem sibi non placuisse ludis, idque ab eodem

9 jussum esse eum senatui nuntiare cillum non CSSO USUm. iterum SSe idem visum, et monitum, ne vim Suam Xperiri vellet ne tum quidem esse ausum. AEXin filium ejus CSSemortuum : eandem in somnis admonitionem fuisSe tertiam.

tum illum etiam debilem factum, rem ad amicos detuliSSe, quorum de sententia lecticula in curiam esse delatum, cumque Senatui Somnium enarraviSset, pedibus suis a domiam revertisse. Itaque somnio comprobato a senatu, ludos illos 56 iterum instauratos, memoriae proditum est. C. vero GracChus multis dixit, ut scriptum apud eundem Caelium est, Sibi insomnis quaesturam petenti Ti. fratrem visum esse dicere, quam vellet cunctaretur, tamen eodem sibi leto, quo ipSe interiSset, Sse pereundum Hoc antequam tribunus plebi C. Gracchus factus esset, et se audisse scribit Coelius, et dixisse

27 multiS. quo Somnio quid inveniri potest ceritia. Ouidse illa

duo omnia, quae Creberrime commemorantur a Stoicis, quis

tandem potest contemneres unum de Simonide qui cum ignotuin quendam projectum mortuum vidisset, eumque hus asoendit in Ariopagum detulit rem quin adhibere quaestionem C. Ad Uerum Mss. quidam habent Arium pagum, reperiendum, dici poSSit, pro uti quae- quod probat Davisius deinde reum Cor ratione. rigit Ualhenarius V. C. ad Herodotum so praesulem J Alii praesultorem nihil

p. 641 extr dubia mihi est haec corre refert, utrum legatur. Clio, quia proprie non accusari iste ho 9 jussum esse eum, eum puto erasem potuit, aut accusatus est Itaque glossam interlinearem, delendumque. mox non Si comprehendi jubent eum, Q salvum revertisse Quidam clibri sed eum, sui a S. nominatus erat detulit addunt domum, etiam d. Vici vel hoc rem i. e. somnium Suum saepe repeti vel salvum abesse potest, quod malim. tum narravit. nam i pedibus domum revertit, salvus

894tiaestione adhibi a Davisius e duo fuit. Sic et Livius rem narrans II, 38. bus xjgs edidit habita u. sed et adhibi dicit pedibus domum revertisses nec du-ta rectum est: nam dubitari hora potest, bitavi domum reStituere, sabbum delere.

543쪽

LIBER PRIMUS. 535

mavisset, haberetque in animo navem conscendere, moneri visus est, ne id faceret, ab eo, quem Sepultura affecerat si navigaSSet, eum naufragio SSe periturum itaque Simonidem redisseci perisse CeterOS, qui tum navigaSSent. Alterum ita 57 traditum, clarum admodum omnium. Cum duo quidam b. Arcades familiares iter una facerent, et egaram VeniSSent, alterum ad cauponem devertisseri ad hospitem, alterum qui ut Cenati quiesCerent, concubia nocte viSum esse in omnis

ei, qui erat in hospitio, illum alterum orare, ut Subveniret, quod sibi a caupone interitus pararetur eum primo perterritum Somnio surrexisse dein cum se collegisset; idque visum pro nihilo habendum esse duxisset, recubuisse : tum ei dormienti eundem illum visum esse rogare, ut, quoniam ibi

vivo non subveniSset, mortem Suam ne inultam esse pateretur se interfectum in plaustrum a caupone eSSe conjectum, et supra stercus injectum petere, ut mane ad Portam ad-eSSet, priusquam plaustrum exoppido exiret hoc vero somnio eum Commotum, mane bubulco praesto ad portam fuisse quaeSisse ex eo, quid esset in plaustro illum perterritum fu

nas dedisse. Quid hoc somnio dici divinius potest y sed quid 23

aut plura, aut vetera quaerimus saepe tibi meum narravi; 5SSaepe ex te audivi tuum somnium : Me, cum Asiae Proconsul praeeSSem, vidisse in quiete, Cum tu equo advectus ad quandam magni fluminis ripam provectus subito, atque delapSUS

in flumen, nusquam apparuisses, me contrem UiSSO, timore Perterritum L num te repente laetum AEXStitisse, eodemque equo adverSam adSCendisse ripam, nosque inter nos CSSE Gmplexos Facilis conjectura hujus somniici mihique a peritis

in Asia praedictum est, fore eos eventus rerum, qui CCiderunt Venio nunc ad tuum audivi equidem ex te ipso, sed 59 mihi saepius noster Sallustius narravit cum in illa fuga, nobis gloriosa, patriae calamitosa, in villa quadam campi Atina- p. 93.ti maneres, magnamque partem noctis vigilasses, ad lucem μ' denique arcte et graviter dormitare coepisse. Itaque, quamquam iter instaret, te tamen Silentium seri USSisse, neqUCOSSO ASSUm te Xcitari : Cum autem experrectus esses hora

secunda fere te ibi somnium narravisse: visum tibi esse, Cum in locis solis moestus errares, C. Marium cum fascibus laureatis quaerere ecte, quid tristis esse : Cumque tu te tua patria vi pulsum esse dixisses, prehendisse eum deXtram tuam, et bono animo te jussisse esse, lictorique proximo tradidiSse, ut te in monumentum suum deduceret et dixisse, in eo tibi salutem fore tum et se exclamasse Sallustius narrat, reditum tibi celerem, et gloriosum paratum, et teipsiam ViSula

544쪽

536 D DIVINATIONE

ficentissimum illud senatus consultum esse factum, referente optimo et clarissimo viro consille, idque equenti Ssimo theatro, incredibili clamore et plauso comprobatum diXiSSe te,

nihil illo Atinati somnio fieri 'O, Se divinitis.

29 At niuit falsa. Immo obscura fortasse notris. Sed Sint 6ofal Sa quaedam PContra vera Quid dic inui. qu e quidem multo plura evenirent, si ad quietem integri iremus . nun OnUSti Cibo et vino, perturbata et Confusa Cernimus. Vide, quid

Socrates in J Platonis Politia loquatur. Dicit enim, Cum dormientibus ea pars animi, quin mentis et rationis sit particeps, sopita langueat illa autem, in qua feritas quidam sit, atque agreStis immanitas, cum sit 3 immoderat obstupefacta

b. potu atque pastu, Suhare eam in somno immoderateq/ia jactari. laque huic omnia visa objiciuntur, a mente ac rationet acu au ut aut cum latre corpus riscere 't videatur, aut cum

quot is alio vel homine, eliso scope belua atque etiam trucidare aliquem, et imi te si lientari, mullaque facere impure, 61 atque cestre, cum temeritate et impudentia. At qui salubri et moderato cultu atque ictu quieti se tradiderit, ea parte animi, quin menti et consilii est, agitatu et erecta, saturataque bonarum Cogitationum epulis: eaque parte an in i quin olust fatea litiir, nec inopia enecta, nec satietate a stuenti, ql/srum utrum-Vlle priaPStringHre aciem nentis solet, si e dee, naturin quippiam, Siν abundat atquem fuit illa fiam tertia arte animi, in

qua irarum exsiStit ardor, sedata, atque reSt in clauom mentet, duabus animi temerariis partibus compressis, ut illa tertia par rationis et rentis eluceat, et se vegetam ad omniandunt, GCrevique proebeat tum ei Ha quietis occurrρnt tranquillacto atque veracia. Haec verba ipsa Platonis expressi. Epicu- farum igitur audiemus potius y namque Carneade Concertationis studio, modo ait hoc, modo illud. At ille quid sentit λsentit autem nihil umquani elegans, nihil decorum. Hunc ergo antepones Platoni, et Socrati' qui ut rationem non redderent, auctoritate tamen ho mini itos philosophos vincerent.

Jubet igitur Plato, sic ad somnum proficisci corporibus assectis, ut nihil sit, quod errorem animis, perturbationemque

93 Pla otiis Politia L. IX. in princ. desiderat. Is autem est e lectione οἶ-

94 immoderato obstupefacta potu J Da stupefacta, non e tumefacta. Fortasse visius es s. uno Eliensi edidit tume tamen Cicero scripsit stupefacta, et Syl- facta, quod ille aptius sequentibus u laba prima nata est e finali liter verbitat a vulgatum melius est. Sicut ebrii praecedentis. Obstupefiunt, ut quid rectum, decorum 95 videamur Haec est lectio vulgata. sit, quid agant, non sentiant, ideoque sed Davisius in aliquot sq. reperit vi- exsultant et prava facinora patrant: sic deatur, eamque recepit. Sic et habent etiam animiis stupet e potu immodera Ms Guel f edd. et t. Uen. 494. Meto, ut nihil in somnis videat aut en diol. Ascens Victor itaque et ipse rece-tiat, quod rectum sit, sed, ebrii modo, i refertur autem ad mentem ejus, qui visa absurda et immoderata habeat hi somniat. est Sensus, quem contextus manifeste

545쪽

LIBER PRIMUS. 537

asserat. Ex quo etiam Pythagoricis interdictum putatur, ne faba vescerentur, quod habet inflationem magnam is cibus, tranquillitati mentis, qua 'rentis vera, contrariam. Cumis

ergo est somno evocatUS nimUS a Societate, et a contagione Corporis, tum meminit praeteritorum, prae Sentia Cernit, futura praevidet jacet enim Corpu dormienti S ut mortuita viget p. 94. autem et vivit animus quod multo magis faciet post mor-' tem, Um omnino Corpore XCeSSerit itaque appropinquante

morte multo est divinior Nam et id ipsum vident, qui sunt

morbo gravi et morti sero affecti, instare mortem itaque his Occurriant plerumque imagines mortuorUm tum JU VO maxime laudi student eosque qui secus, quam decuit, vi Xerunt, POCCatorum uorum tum maxime poenitet. Divinare autem Minorientes, etiam illo exemplo confirmat POSidonius, quo anfert, Rhodium quendam morientem e sequnte nominaSSe,

et dixisse, qui primus eorum, qai secundus, qui deinde deinceps moriturus esset Sed ' tribus modis censet deorum appulSU homine somniare uno, quod praevideat animus ipse per Se Se quippe qui deorum Cognatione teneatur : altero, quod plenus aer sit immortalium animoriam 9 in quibus tamquam insignitae notae veritatis appareant tertio, quod

ipsi dii cum dormientibus colloquantur idque, Ut modo dixi, sese facilius evenit appropinquante morte, Ut animi futura augurentur. Ex quo et illud est Calani, de quo ante 65 dixi, et Homerici Hectoris, qui moriens propinquam Achilli mortem denuntiat. Neque enim illud erbum temere con-3ISuetudo approbavisset, Si ea res nulla esset omnino :Praesagibat animus, frustra me ire, cum exirem domo.

Sagire enim, Sentire acute est C quo sagae anuS, quia multa

Scire volunt et sagaces dicti canes. Is igitur, qui ante agit, quam oblata res est, dicitur praeSagire, id est, futura ante

sentire.

Inest igitur in animis praesagitio extrinsecus injecta atque 66

0 quaerenti, mera Sic Mss. plures mitio : trisagitio extrinsecus injecta, in- apud mavisium. recte. Uulgo editur clusa divinitus. qua'renti male nam men quaerit vera, 9 in quibus . insigniri noti veritatis non tranquillitas. p. Intelligo sic in quibus omnibus 97 qui deinde deinceps Davisius e s. eae sint notae divinitatis, ut de ea dubi-Εliensi malebat qui demum deinceps seu tari non possit insignitae i. e. lare im-Stra deinceps est κα Θεσῆς, Alter post at pressae, quocum etiam verbum illud terum quidam Mss. ut Guel f addunt conjungi solet. qui, qui deinceps. OO facilius eveniri Sic ss. plures, 9 tribus modis Deorum appulsu somnia etiam uel f itemque edd. vett. alii everri appulsus Deorum hoc loco intelligeri niet. dus est de vi e iis orta et nata nam illud verbum Refertur ad sequen- appulsus Diorum, qui proprie dicitur i. tia, it intelligitur Verbum pr sagire, e actio Deorum in mentem, in omni quod in versu sequente Subus his tribus intelligi non PoteSt. C. 3I.

546쪽

53 DE DIVINATIONE

inclusa divinitus ea Si exarsit acrius, furor appellatur, cum a corpore animia abstractu divino instinctu concitatur.

b. Sed quid oculis rabere is est derepente ardentibus Ubi illa paullo ante sapiens, virginali modestia

Mater optuma, tum mulso mulier melior mulierum ;Missa sum superstitiosis hariolationibus r que me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet. Virgines vero quales, patri mei, meum factum pudet, Optimi ri mea mater, tui me miseret, mei piget. Optumam a progeniem Priamo reperisti extra me hoc dolet, Me obesse illos prodesse, me obstare, illos obsequi.

O poema tenerum et moratum atque molles sed hoc minus67 ad rem. Illud, quod volumuS, expressum est, ut vaticinari

furor vera Solent. Adest, adestox obvoluta sanguine atque incendio exultos annos latuit cives ferte opem, et restinguite.

Deus inclusus corpore humano jam non Cassandra loquitur:

Iamque mari magno classis cita Texitur 6 exitium examen rapite Ad nit, etfera meliῬolantibus mibu complevit manu littora.

32 Tragoedias loqui videor, et fabulas. At ex te ipso non com-

68 menticiam rem, Sed factam, ejusdem generis audivi C. Coponium ad te venisse Dyrrhachio, Cum praetorio imperio classi Rhodiae praeesset, cumprimi hominem prudentem, atque docti UM eumque diXiSSe remigem quendam e quinqueremi Rhodiorum vaticinatum, Madefactum iri minus xxx diebus Graeciam sanguine Grapinas Dyrrhachii, et Conscensionem in naves Cum fugas fugientibusque miserabilem respectum incendiorum fore: sed Rhodiorum classi propin- p. 05. quum reditum a domum itionem dari tum neque te ipsum

nem, qui tum ibi erant, doctos homines, vehementer esse perterritos paucis Sane post diebus e Pharsalica fuga venisse Labienum qui cum interitum Xercitus nuntiavisset, Θ reliqua vaticinationis brevi esse confecta. Nam et ex horreis direptum effusumque frumentum via onme angiportusque Constraverat et nave Subito perterriti metu Conscendistis; et noctu ad oppidum respicientes, flagrante Onerarias, quasu progeniem Priamo reperisti Davisius usitatum in hac forma verbum est, non e s. Eliensi dedit seperisti eam glos referte ita lue illud Secutus sum. v. et tam puto nam ut dicitur quaerere libe ad Legg. III, 19. ros, Si reperire. 4 exititim examen rapit alia classis ad

a ferte opem Edd. et scr. hic variant Ieri secum turbam malorum. et fluctuant inter refιrte et ferte ferte

547쪽

LIBER PRIMUS. 539

incenderant milites, quia sequi noluerant, videbatis postremo a Rhodia classe deserti, verum vatem fuisse sensistis. Exposui, quam brevisSime potui, Somnii, et furori oracu 7Ola, quae Carere arte diXeram. Quorum amborum generum una ratio est, qua Cratippus noster uti solet animos hominum quadam e parte XtrinSecu CSSe tracto et haustos.

Ex quo intelligitur, esse extra divinum animum, humanus unde ducatur humani autem animi eam partem, quae SenSUm, quae motum, quae appetitum habent, non esse ab actione corpori Sejugatam quae autem pars animi, rationis atque intelligentiae sit particeps, eam tum maXime Vigere, Cum plurimum absit a corpore. Itaque XPOSiti eXempli verarum a-71ticinationum et somniorum, Cratippus Solet rationem Concludere hoc modo. Si sine oculis non potest exstare ossicium et munus oculorum possunt autem aliquando oculi non fungi suo munerea qui vel semel ita est USUS Oculis, ut vera cerneret is habet sensum oculorum vera Cernentium. Item igitur, si sine divinatione non potest, et ossicium, et munus'. divinationis XStareri potest autem quis, cum divinationem

habent, errare aliquando, nec ver Cernere : Satis est ad Confirmandam divinationem, semel aliquid esse ita divinatum, ut nihil fortuito cecidisse videatur. Sunt autem ejus generi innumerabilia esse igitur divinationena, confitendum est. Quae vero aut Conjectura explicantur, aut eventis animad 33 versa et notata Sunt ea genera divinandi, ut Supra dixi, non a naturalia, sed artificiosa dicuntur. 6 in quo harUSpiCCS augureS, ConjectoreSque numerantur. Haec improbantur a Peripateticis a Stoicis defenduntur. Ouorum alia sunt posita in monumentis, et disciplina quod Etruscorum declarant et haruspicini, et fulgurales et tonitruales libri, nostri etiam augurales : alia autem subito e tempore 9 conjectura eXplicantur, ut apud Homerum Calchas, qui e pasSerum numero

belli Trojani annos auguratus est et ut in Sullae scriptum historia videmus, quod te inspectante, factum CSt, se ut Cum

Ex quo intelligitur Referri hoc de vestri, quod recepit Davisius, quia adhet ad superius : alias esse deberet in M. fratrem pertineat cum ipse . au- relligatur gur non fuerit. Et solet Cicero sic di- in quo Quia hoc refertur ad ea ge cere, ut est in libris est, is &c. Sed hi onera, videatur esse debere in quis sed opponi Etruscorum libris videntur : potest intelligi genere e cujus generis et truscorum libri-nostri augurale ut pentia exempla sunt regrina, externa et nostra opponi solent. tonitruales Sic sq. quidam, pla igitur mutare non SU RUSUS.cebatque Grutero. recepit Davisius. 9 conjectura explicantur, ut-Calchas, Vulgo erat rituales. Vestigium cillius qui-auguratus est 4 Haec non bene Stru- lectionis est in sq. ut uel f qui lia Ctura Consentiunt nullum facilius rebent rituales, quod est et in edd. vett. medium Scio, quam ut qui deleatur. ut en 1494. Mediol. Ascensii, qui ta I tit, cum iller Disiicilior est strumen in margine notavit, alios libros tura orationis, si tamen sine vitio est. habere tonitruales. Conjeci aliquando legendum eSSe emers nostri etiam augurales J m. plures seri pro emergeret.

548쪽

54O DE DIVINATIONE

ille in agro Nolano immolaret ante praetorium, ab infima ara Subito anguis emergeret, Cum quidem C. Postumius haruspex oraret illum, ut in expeditionem exercitum educeret, id cum Sulla fecisset, tum ante oppidum Nolam florentissima 73 an initium castra cepit. Facta conjectura etiam in Dionysio Si paullo ante, quam regnare cepit qui cum per agrum Leontinum citer faciens, equum ipse demisisset in flumen,

Submersus equus voraginibuS, O non exstitit quem cum ma-Xima Contenrione non potuiSSet extrahere, discessit, ut ait Philistus, aegre feren S. cum autem aliqUantulum progreSSUS esset, subito exaudivit hinnitum, respeXitque, et equum alacrem laetus aspexit, cujus in juba OXamen pum ConSederat.

p. 6. Quod Stentiam habuit hanc lim, ut Dionysius paucis post -- diebus regnare coeperit. Quid λ Lacedaemoniis, Paullo ante 34 Leuctricam calamitatem, quae Significatio acta est, cum in 74 Herculis fano arma monuerunt, Herculisque Simulacrum multo sudore manavit At eodem tempore Thebis, ut ait Callisthenes, in templo Herculis valvae Clausae repagulis, Subito se ipsae aperuerunt armaque quae fixa in parietibus fuerant, ea sunt humi inventa. Cumque eodem tempore

apud Lebadiam Trophonio res divina fieret, gallos gallinaceos

in eo loco sic assidue canere coepisse, ut nihil intermitterent: tum augures diXisse Boeotios, liebanorum esse victoriam, propterea quod avis illa victa silere soleret, canere, Si vicis-75set. Eademque tempestate multis signis Lacedaemoniis Leu-Ctricae pugnae calamitas deriuntiabatur. Namque et Lysandri, qui Lacedaemoniorum clarissimus fuerat, statuae, qUse Delphis Stabat, in capite Corona subito exstitit ex asperis herbis et agrestibus : Stellaeque aures , quae Delphis erant a Lacedaemoniis positae post navalem illam victoriam Lysandri, qua Athenienses conciderunt, qua in pugna quia Castor et Pollia cum Lacedaemoniorum Classe visi esse dicebantiar, eorum in Signia deorum, stellae aureae, quas dixi, Delphis positae,)paullo ante Leuctricam pugnam deciderimi, neque reperta'

76 sunt Maximum vero illud portentum iisdem Spartiatis fuit,

qUOd, cum oraculum ab Iove Dodonaeo petivissent, de victoria sciscitantes, legatique illud, in quo inerant Sortes, col-IOCaviSSOnt Simia, quam rex Molossorum in deliciis habebat, et Sorte ipSAS, et Cetera, quae erant ad Sortem parata, di Stur-b bavit, et aliud alio dissipavit. Tum ea, quae PraepOSita erat oraculo, Sacerdos dixisse dicitur, O salute Lacedaemoniis 3Iesse, non de victoria cogitandum. Quid' bello Punico se-77 Cundo, nonne C. Flaminius ConSul iterum, neglexit Signa rerum futurarum magna cum clade reipublica λ Qui, Xercitu

11 non exstitari v. Clav. in existere hac forma eo pronomine uti. I ea sunt humi inventa ea mihi h. l. 13 legatique iliud, in quo inerant sortesJ suspectum est nec sic Cicero solet in Ulud sc vas, quod fortasse excidit.

549쪽

LIBER PRIMUS. 541

lustrato, cum Arretium versu CnStra movisset, et Contra Annibalem legiones duceret et ipSe, et equus HUS ante Signum Jovis Statoris sine causa repente concidit, ne eam rem habuit religioni, i objecto signo, ut periti videbatur, ne committeret proeliunt. Idem cum tripudio auSpicaretur, pullarius 4 diem proelii committendi disserebat. Tum Flaminius CX eo quaesivit, si ne postea quidem pulli pascerentur, quid faciendum censeret. Cum ille quiescendum respondisset: Flaminius, Praeclara vero auspicia, Si Surientibus pullis res geri poterit, saturis nihil geretur itaque Signa convelli, et se Sequi jussit Ouo tempore, cum signifer primi hastati signum

non POSSet movere loco, nec qUidquam Prosceretur, id plures cum accederent Flaminius re nuntiata, Suo more negleXit.

itaque 7 tribus horis Concisus eXercitus, atque ipse interfectus est. Magnum illud etiam, quod addidit Coelius, eo tempore 7ου ipso, cum hoc calamitosum fieret proelium, tantos terrae motus in Liguribus Gallia, compluribusque insulis, totaque in Italia factos esse, ut multa oppida corruerint, multis locis labes factae sint, terraeque desederint, fluminaque in Contraria partes fluxerint atque in amnes mare influxerit. Fiunt

Certe divinationum conjecturae a peritis. idor illi Phrygio, 36

Cum puer esset, dormienti formicae in os tritici grana congesserunt. Divitissimum fore, praedictum est quod evenit. At Platoni, cum in cunis arx illo dormienti apes in labellis p. 7. COI SediSSent, responsum est, singulari illum suavitate oratio δ' ni fore ita futura eloquentia provisa in infante est. Quid λ 79 amores a deliciae tuae, Roscius, Dum ut ipSe aut pro eo Lanuvium totum mentiebatur λ qui cum esset in Cunabulis, educareturque in Solonio, qui est campu agri Lanuvini no-Ctia lumine apposito, eX perrecta nutrix animadvertit puerum dormientem circumplicatum Serpenti ampleXU. quo adSpectu CXterrita, clamorem sustulit. Pater autem Roscii ad haru-

Spice retulit qui responderunt, nihil illo puero clarius, nihil nobilius fore. Atque hanc speciem Praxiteles caelavit argento, et noSter expressit Archias versibus. Quid igitur exspectamus λ an dum in foro nobiscum dii immortales, dum in viis versentur, dum domi qui quidem ipsi se nobis non offerunt, vim autem suam longe lateque diffundunt quam cum terrae cavernis includunt, tum hominini naturis implicant. Nam terrae vis Pythiam Delphis incitabat, naturae Sibyllam. Quid enim λ non videmus, quam in varia terrarum generas

14 biecto signo i. e. cum hoc ei pro ferum in convellendo signo juvarent. signo eveni SSet, non esse praelium in I tribus horisJ Vulgo interponitur his eundum vel iis r sed id plane friget itaque cum 15 diem dimerebas Differendum di et in s. Reg. non repertum Sit, cum siebat. Davisio delevi delevit et docta manus 16 plure eum accederen, Qui signi in exemplo ine ed. Ven. 1491.

550쪽

642 DE DIVINATIONE

ex quibus et mortifera quaedam pars est, ut et Ampsancti in Hirpinis, et in Asia a Plutonia, quae vidimu et Sunt partes agrorum aliae pestilentes, aliae salubres, aliae, quae acuta ingenia gignant, aliae, quae retusa quae omnia fiunt et ex caeli varietate, et ex disparili adspiratione terrarum. 80 Fit etiam saepe specie quadam, saepe vocum gravitate, o cantibus, ut pellantur animi vehementius : Saepe etiam Cura et timore qualis est Willa,20 Flexanima tamquam di bata, ut Bacchi sacris

Commoti in tumulis Teuc) um commCmorans Suum.

37 Atque etiam illa concitatio declarat vim in animis esse divi-

b. nam negat enim Sine furore Democritus, quemquam poetam

magnum esse poSse quod idem dicit Plato quem, si placet, appellet furorem, dummodo is furor ita laudetur, ut in Phaedro Platonis laudatus est. Quid' vestra oratio in causis, quid λ ipsa actio potest eSSe vehemenS, et graViS, et copioSR, nisi est animus ipse commotiori equidem etiam in te saepe vidi; et ut ad leviora veniamus in sopo familiari tuo,

tantum ardorem vultuUm atque motuum, ut eum vis quaedam abstraxisse a sensu mentis videretur.

ε Objiciuntur etiam saepe formae, quae reapse nullae Sunt: speciem autem offerunt. Quod contigisse Brenno dicitur,

ejusque Gallicis copiis, cum fano Apollinis Delphici nefarium bellum intulisset tum enim ferunt, ex oraculo effatam esse Pythiam,

Ego providebo rem istam, et albae virgines. Ex quo factum, ut et viderentur virgines ferre arma Contra, et nive Gallorum obrueretur Xercitus Aristoteles quidem eos etiam, qui valitudinis vitio furerent, et melancholici dicerentur, censebat habere aliquid in animis praesagiens 38 atque divinum. Ego autem haud scio, an nec cardiacis hoc tribuendum sit, nec phreneticis animi enim integri, non 82 vitiosi corporis est divinatio. Ouam quidem esse re vera, hac Stoicorum ratione concluditur. Si sunt dii, neque ante declarant hominibus, quae futura sunt: aut non diligunt homines ; aut, quid even-18 Plutonia v. Clav. Geogr. in h. v. veti habent flexa anima, quod melius pro videmus scripsimus vidimus, ut pia videtur nam illa femina non erat Lx-Cebat Pearcio, qui recte refert ad tem anima i. e. flectens animos, sed ejus pus quo Cicero ProC. in Asia fuerat, anima erat Conturbata et flexa post et fratrem secum habuerat. Sic et cor iidem libri habent ut Baccha s. c. quod rexit manus docta in exemplo meo d. rectius Sse videtur pro ut ambinus Uen. 494. de conjectura edidit aut Bacchi, quod et 10 illa J Tecmessa, Macis uxor, apud Davisius secutus est, Bacchi etiam alii, Pacuvium deplorans Ajacem mortuum quod et metrum postulat Teucrum int.

SEARCH

MENU NAVIGATION