Opera omnia;

발행: 1810년

분량: 639페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

551쪽

turum sit, ignorant aut existimant, nihil interesse hominum,

scire, quid futurum it; aut non enSent CSSO Suae maje- Statis, praesignificare hominibUS, quae Sunt futura; ut ea p. 9s.

ne ipsi quidem dii significare possunt At neque non di-δ ligunt nos; sunt enim benefici, generique hominum amici: neque ignorant ea, quae rab ipsis constituta et designata

sunt meque nostra nihil intereSt, Scire ea, quae eventura Sunt erimu enim Cautiores, Si sciemus Neque hoc alie- sanum ducunt majestate sua : nihil est enim beneficentia prae- Stantius : neque non OSsunt futura praenoscere. Non igitur sunt dii, nec significant futura . . Sunt autem dii signiscant ergo Et non si significant, nullas vias dant nobis ad significationis scientiam : frustra enim significarent nec, si dant vias, non est divinatio : est igitur divinatio. Hac a 39tione et Chrysippus, et Diogenes, et Antipater utitur Quid 4 est igitur, cur dubitandum Sit, quin Sint ea, quae disputavi,

verissima. Si ratio mecum facit, si eventa, si populi, si nationes, si Graeci, si barbari, si majores etiam nostri, Si denique hoc semper ita putatum est, si summi philosophi, si poetae, si sapientissimi viri, qui reSpublicas constituerunt, qui urbes condiderunt an, dum testipes loquantur, MXSpectamus, hominum OnSentiente auctoritate contenti non Sumus λNec vero quidquam aliud affertur, cur ea, quae dico, di-85vinandi genera, nulla sint nisi, quod difficile dictu videtur, quae cujuSque divinationis ratio, quae causa sit. Quid enim habet haruspex, cur pulino incisus etiam in bonis extis dirimat tempus, et proferat diem λ Quid augur, cur a dextra

corvus, a sinistra Cornix faciat ratum quid astrologus, cur stella Jovis, aut Veneris conjuncta cum Luna ad ortu puerorum salutaris sit Saturni artisve Contraria λ Cur autem

deus dormientes nos moneat, vigilantes negligat λ quid deinde causae est, cur Cassandra furens futura prospiciat, Priamus sapiens hoc idem facere non queat Cur fiat quid-86que, quaeri. Recte omnino sed non nunc id agitur sat, b. necne sat id quaeritur ut si magnetem lapidem esse dicam, qui ferrum ad se alliciat et trahat rationem, cur id fiat, afferre nequeam fieri omnino neges. Quod idem facis in divinatione quam et cernimus ipsi, et audimus, et legimus, et a patribus accepimus neque ante philosophiam patefa-Ctam, quae nuper inventa est, hac de re Communis vita dubitavit et postea, quam philosophia processit, nemo aliter philosophu sensit, in quo modo esset auctoritas. Dixi de 37

Pythagora, de Democrito, de Socrate excepi de antiquis,

2 quid . causae sit sit habent i su;d habet haruspex, et habetis in m. bri omnes. Victorius iumen edidit est ed. L. de conjectura bene nam et supra est,

552쪽

544 DE DIVINATIONE

praeter Xenophanem, neminem: adjunxi veterem Academiam, Peripateticos, Stoicos imus dissentit Epicurus quid vero hoc turpius, quam quod idem nullam sensit gratuitam 40 esse virtutem y Quis est autem, quem non moveat Clarissimis monumentis testata consignataque antiquitas λ Calchantem augurem scribit HomerUS longe optimum, Cumque 2 ducem classis fuisse at illum auspiciorum credo Sciens S tia, non locorum. Amphilochus et Mopsus, Argivorum reges fuerunt, sed iidem augures iique urbes in ora maritima Ciliciae Graecas condiderunt. Atque etiam ante hos Amphiaraus et Tiresias, non humiles, et obScuri, neque eorum similes, ut apud Ennium St,

Qui sui quaestis causa cla suscitant sententias:

Sed Clari, et praestantes viri, qui avibus et signis admoniti futura dicebant. Quorum de altero etiam apud inferos Homerus ait, Solum sapere, Cetero Umbrarum vagari modo.

Amphiaraum autem sic honoravit fama Graeciae, deus ut haberetur, atque ut ab Hia Solo, in V est humatuS, Orn-89cula peterentur Quid Asiae re Priamus, nonne et Hele- p. s. num filium et Cassandram filiam divinantes habebat, alte-- rum auguriis, alteram mentis incitatione et permotione divina quo in genere Marcios quosdam fratres, nobili loco natoS, apud majores nostro fuisse, scriptum videmus. Quid λPolyidum Corinthium, nonne Homerus aliis multa, et filio ad Trojam proficiscenti, mortem praedixiSSe commemorati omnino apud veteres, qui rerum potiebantur, iidem auguria tenebant. Ut enim sapere, si, divinare regale ducebant, ut testis Si nostra civitaSQ in qua et CSCS augures, et postea privati, eodem sacerdotio praediti rempublicam re-41ligionum auctoritatae rexerunt. Eaque divinationum ratioso ne in barbaris quidem gentibus neglecta St. Si quidem et in Gallia Druidae sunt, e quibus ipse Divitiacum duum,

hospitem tuum laudatoremque Cognovi: Ui et naturae a tionem, quam physiologiam Graeci appellant, notam esse sibi profitebatur, et partim augurii S partim COI CCtura, quae essent futura, dicebat. Et in Persis augurantur et divinant Magi qui ' congregantur in fano commentandi causa, atque inter se colloquendici quod etiam idem vos quondam si facere Nonis solebatis. Nec quiSquam re PerSarum potest esse, qui non ante magorum disciplinam cientiamque peruet dueem Hassis fuisse Classis de non ausus sum. cli es s. Guelf. pro vulgato classium 23 congregantur in fano Persae tem- quod et edd. quaedam habent pro at pia, sedes, non habebant fanum igitur ilium Guillelmius halebat ad Ilium, est locus consecratus, in quem religio- quod et recepit Davisius placet conje nis causa coeunt. atura, Sed recipere contra libros omnes

553쪽

LIBER PRIMUS. 45

ceperit. Licet autem videre et genera quaedam, et nationeS huic scientiae deditas Telmessus in Caria est qua in urbe excellit haruspicum disciplina. 3 itemque Elis in Peloponneso familias duas certas habet, Iamidarum unam, alteram Clutidarum, haruspicinae nobilitate praestantes. In Syria Chaldaei cognitione astrorum sollertiaque ingeniorum ante-Cellunt. Etruria autem de caelo tacta scientissime animad-92 verti : eademque interpretatur, quid quibusque ostendatur monstris atque Orientis Ouocirca bene apud Dariores h DOStro Sonatus, tum, cum forebat imperium, decrevit, ut

de principum filiis sex singulis Etruriae populis in disciplinam trnderentur, ne ars tanta, propter tenuitatem hominum, a religionis auctoritate abduceretur ad mercedem atqUequaeStum Phryges autem, et Pisidae, et Cilices, et Arabum natio, avium significationibus phirimum obtemperant quod idem factitatum in Umbria accepimUS. Ac mihi qui leni videntur e locis quoque ipsis, qui a qui-93busque incolebantur, divinationum opportunitate eSSe U-42ctae Etenim Egyptii et Babylonii in camporum patentium aequoribus habitantes, cum ex terra nihil emineret, quod contemplationi caeli ossicere posset, omnem curam in Siderum Cognitione posuerunt Etrusci autem, quod religione imbuti studiosius, et crebrius hostia inim Olabnnt CX- torum Cognitioni se maxime dediderunt : quodque Propter aeris Crassitudinem de caelo apud eos multa fiebant, et quod

ob eandem Causam multa inusitata partim e caelo, alia CX terra oriebantur, quaedam etiam ae hominum pecudumve CONCUPtu et Satu, Stentorum XercitatiSsimi interprete CX-Stiterunt. quorum quidem vim, ut tu soles dicere, verba ipSa prudenter a majoribus posita declarant quin enim Stendunt, portendunt, monstrant, praedi Cunt; Stenta, Portenta, mon Stra, prodigia dicuntur Arabes autem, et Phryges 94 et Cilices, quod pastu pecudum maxime tiantur, Cam POSet montes hieme et aestate peragrantes, propterea faciliUS CantUS RVitam et volatus notaverunt. eademque et Pisidiae causa fuit, et huic nostrae Umbri se Tum Caria tota, Prae p. 100. cipueque Telme8ses, quos ante dixi, quod agros uberrimOSR

maXimeque fertiles incolunt, in quibus multa propter Decunditatem fingi gignique possunt, in ostenti animiadVOrtendis diligentes fuerunt. Oui vero non videt, in optima quaque republica pluri-43

darum4 V. de re Herodot. IX, 33 et ibi e ss. edidit Davisius, ut conjecerat V. D. Vallienarium et esset inglum P. Manutius, pro vulgat ut enim T. Secundum Herodotum sunt Clyti Q ut B quod sanum esse non Olmi nil sed nil interest. v. collecta de Clytidis enim sequitur quod ,- - respoua Leopardo Emend. IV, 1. deat.

VOL. IV. P. I. Ni

554쪽

546 DE DIVINATIONE

mum auspicia, et reliqua divinandi genera valuisses quis rex iam quana fuit, quis populus, qui non teretur praedictione divina λ neque solum in pace, sed in bello multo etiam magi : quo majus erat certamen et discrimen salutis. Omitto nostros, qui nihil in bello sine extis agunt 26 nihil sine auspiciis domi habent. Auspicia externa videamus. Nam et Athenienses omnibus semper publicis consiliis divinos

quOSdam SacerdoteS, quo μανται Vocant, adhibuerunt : et Lacedaemonii regibus suis Tigurem SSessorem dederunt;

itemque senibus sic enim consilium publicum appellant augurem interesse voluerunt: idemque de rebus majoribus Semper aut Delphis oraculum, aut ab Hammone, aut a Do-s6 dona petebant Lycurgus quidem, qui Lacedaemoniorum rempublicam temperavit, leges suas auctoritate Apollinis Delphici confirmavit quas cum vellet LySander Commutare, eadem est prohibitus religione Atque etiam, qui praeerant Lacedaemoniis, non contenti vigilantibus curis, in 7 Pasiphaae fano, quod Si in agro propter urbem, 28 somniandi CRUS OXCubabant, quia vera quietis oracula ducebant. Ad sp nostra jam redeo. 29 Quoties senatus decemviros ad libros ire jussit quantis in rebus, quamque saepe reSponSi haruspicum paruit Nam et cum duo visi soles essent, et

Cum re lunae, et cum faces, et cum Sol nocte ViSUS OSSet, et iam e Ciaelo fremitus auditus, et cum coelum discessisse

Visum St, atque in eo animadversi globi Delata etiam, ad Senatum labes agri Privernatis, cum ad infinitam altitudinem terra desedisset, Apuliaque maximis terrae motibus ConqUaSSata SSet quibus portentis magna populo Romano bella perniciosaeque seditiones denuntiabantur inque his omnibus responsa haruspicum cum Sibyllae versibus con-

98 gruebant. Quid, cum Cumis Apollo sudavit, Capuae Vi

u nihil sine auspiciis domi habent bant nisi vero excubabant est, dormie- Nunquam et habent concoquere potui bant dum evigilarent satiati somno. placet avisti conjectura, id esse de nam et vigiles dicuntur excubare, quia tendum, insititium quippe, et a libra per totan noctem cubant Vigilantes. rii undecunque assumtum. Xenophontem in hac re καθευδειν di-27 Pasiphaae Apud Pausan. III, 26. xisse ait Cl. Vallienarius ad Herodot. dicitur Paphiae fanum, ubi tamen eur P. 683. b. sius et Sylb corrigunt Pasiphaes, con- u Guoties-ire jussit Haec verba resentitque Plutarch. in Agide et Ter petuntur in libris initio cap. 44. Indetullianus de anima c. 46 apud Da huc retulit verba cibi sequentia Davi-

Visium, et Leopard. Emend. VIII, 4. sius : quantis in rebus, quamque s p re-28 somniandi causa excubabant Enim sponsis haruspicum paruitu quem nos

vero Constat dormivisse, non vigilasse imitati sumus, quia in exemplis hi Manutius corrigebat inpubabant, quod subjectis haruspicum mentio. est Verbum in hac re usitatum, idque G Delata etiam ad senatum Iabes, c.JLambinus in quibusdam libris se dicit Tota oratio inde ab initio, Nam etiam, reperisse: non dicit quibus. probat non cohaeret Conjeci hic legendum conjecturam etiam mavisius, nec mi esse labe et post in bis omnibus pro inaus ipse sic ecendum puto, aut cuba que his .

555쪽

LIBER PRIMUS. 54,

ctoria λ iud ortus androgynis nonne fatale quoddam monstrum fuit quid, quod fluvius atratus sanguine fluxit λquid, cum Saepe lapidum, Sanguini nonnumquam, terrae interdum, quondam etiam δὲ lactis imber defluxit ξ iud, cum in Capitolio ictus centaurus e caelo est y in Aventino portae, et homine. Tusculi sedes Castoris, et Pollucis, Romaeque Pietatisci nonne et haruspice ea reSponderunt, quae evenerunt, et in Sibyllis libris eaedem reperta praedictiones sunt Caeciliae Q. filiae, somnio, modo, Mar- 44 Sico bello templum est a Senatu Iunoni SOSpitae restitutum. 99 quod quidem somnium Sisenna cum disputavisset mirifice ad Verbum Cum re convenisse, tum insolenter, Credo ab Epicureo aliquo inductus, disputat, Somniis Credi non oportere. Idem contra stetita nihil disputat, exponitque initio belli Marsici et deorum simulacra sudaviSSe, et Sanguinem fluxisse, et discessisse caelum: et ex occulto auditas esse voces, quae pericula belli nuntiarent et Lanuvii clypeos, quod haruspicibus tristissimum visum Sset, da a iuribus esse derosos. Quid, quod in annalibus habemus, sentia bello, cum lacus Albanus praeter modum CrevisSet V entem quendam ad nos hominem nobilem profugisse, Umque dixisse, ex fatis, quo Vrientes Scripta haberent, Ve- p. 20ὶς jos capi non posse, dum lacus is redundaret et, si lacus μ'

CmiSSus, IapSu et Cursu Suo ad mare profluxisSet, pernicio- Sum Populo Romano ; sin autem ita esset eductuS, ut ad mare Pervenire non OSSCt, tun salutare noStris fore. X

quo illa admirabilis a majoribus Albanae aquae facta deductio est. Cum autem Urientes bello fessi legatos ad senatum misissent, tum ex his quidam dixisse dicitur, non omnia illum transfugam ausum esse senatui dicere : in iisdem enim fatis Scriptum Dentes habere, Fo) e, ut brevi a Gallis Roma caperetur quod quidem seXennio post VHos captos Ω- Ctum SSe videmiis Saepe etiam et in proeliis Fauni auditi; 45

et in rebus turbidis veridica voces ex occulto miSSae esse di 101 Cuntur cujus generis duo Sunt e multis Xempla, Sed ma-Xima. Nam non multo ante Urbem aptam Xaudita VOX

est a luco Vestae, qui a Palatii radice in novam viam deve-XuS St Ut muri, et portae reficerentur futurum esse, nisi Provisum AESset, Roma caperetur Quod neglectum,

a laeti, imber defluxit. D Libri tui hiatum.

gati fere habent e uae I usque ad Vi B factum esse videmus Sic sq. plu-ctorium, qui dejuxit dedit e xi qui res apud Davisium, item uel f et edd. dem est Alienum veti quaedam pro vulgato vidimus at-d a muribus esse derosos derosos pro que id et res postulat itaque recepi Corrosos, etian aliis dictum est tamen cum avisio sed ita fit clausula ver- durius. Conjeci os sed Cicero vi sus, quam Cicero vitat. Itaque e ledetur pro eo derasos dixisse ad vitandum a glossatore natum delendumque Putis.

556쪽

54s D DIVINATIONE

δε cum caveri poterat, post acceptam illam maximam cladem . explicatum est ara enim Ajo Loquenti, quam Septam idem US, Xadversus eum locum consecrata est. Atque etiam Scriptum a mi illis est, Cum terrae motus factus esset, in sue

pleira procuratio seret, vocem ab aede Iunonis ex arce eXStitisses quocirca Junonem illam appellatam Monetam. Haec

igitur et a diis significata, et a nostris majoribus judicata

Contemnimus 202 eque solum deorum 6 voces Pythagorei observaverunt, sed etiam hominum, quae Vocant omina quae majore DOStri, quia valere censebant, idcirco omnibus rebus agendis, uod b. bonum, faustum, fellae, fortunatumque eSSet, Praefabantur rebusque divinis, quae publice fierent, ut faverent linguis, imperabaturo inque feriis imperandis, ut litibus et jurgiis se absitinerent. Itemque in luStranda colonia, ab eo, qui eam deduceret et Cum imperator exercitum, Censor populum lustraret, bonis nominibus, qui hoStia ducerent, eligebantur. quod idem in delectu consules observant, ut primus miles IH fiat bono nomine. Quae quidem a te Scis et con Sule, et imperatore Summa religione SSe Servata. Praerogativam etiam 4O majores omen historum Comitiorum esse voluerunt. Atque ego d exempla ominum nota Proferam L. Paullus consul iterum, cum ei bellum ut cum rege PerSe gereret, obtigisset ut ea ipsa die domum ad vesperam rediit, filiolam suam

Tertiam, quae tum erat admodum arva, SCulans animadvertit tristiculam quid est, inquit, mea Tertia λ quid tristis es mi pater, inquit, Persa periit tum ille arctius puellam

Complexus, Accipio, inquit, mea filia, omen ; erat autem 1O4 mortuus catellus eo nomine. L. Flaccum, flaminem Martialem, ego audivi, cum diceret, Caeciliam etelli, cum vellet sororis suae filiam in matrimoniUm collocare, exisse in quoddam sacellum ominis capiendi causa quod fieri more veterum Solebat cum virgo Staret, et Caecilia in sella sederet, neque diu ulla vox exstitisset, puellam defatigatam petiisse a matertera, ut sibi concederet paullisper, ut in ejus Sella requiesceret illam autem dixisSe, Vero, mea puella, tibi Con-

Cedo meas sedes quod omen res consecuta St. pSa enim

brevi mortua est: virgo autem nupsit, Cui Caecilia nuptad eum averi poterad s. Guels. d. 3 voces P. observitaverunt Sic et Mediol tum. s. uel f et edd. reo inde a Victorio, d explicatum est Non bene opposi qui nescio unde intulit sed alii, ut tum του neglectum Videtur itaque Davi Ven. 494. Med. Asc. Ald observave-sius corrigit expiatum est, bene. nam runt, quod restitui et supra. etsi explicare et explanare de hujusmo 3 7 exempli ominumI Vulgati solita ei rebus dicitur, luoad interpretes a Confusione habent omnium, pro quo relium rerum adhibebantur, tamen ratio te uvisius ominum repoSuit non Om- subjecta ostendit, de expiatione esse nium generum, quae posuerat, exempla sermonem attulit, sed tantum minum.

557쪽

LIBER PRIMUS. 549

suerat. Haec posse contemni, vel etiam rideri, praeclare intelligo sed idipsum est, deo non putare : quae ab iis significantur, contemnere.

Quid de auguribus loquar tuae parte sunt tuum, in-P Ioa. quam auspiciorum patrocinium debet esse tibi δ' P. Clau aius augur consuli nuntiavit, addubitato Salutis augurio, bel 4ilum domesticum triste, a turbulentum fore : quod paucis Oct post mensibus Xortum, paucioribu a te Si diebus Oppressum Cui quidem auguri vehementer SSentior Solus enim multorum annorum memoria, non δ' decantandi augurii, sed divinandi tenuit disciplinam quem irridebant collegae tui, eumque tum Pisidam, tum Soranum augurem esSe dicebant. quibus nulla videbatur in auguriiS, Ut USPiciis praesensio, aut scientia veritatis futurae sapienter, aiebant, ad opinionem imperitorum esse fictas religiones. Quod longe secus est; neque enim in pastoribus illis, quibus Romulus praefuit, nec in ipso Romulo haec calliditas esse potuit, ut ad errorem multitudinis religionis simulacra iungerent sed dissicultas laborques discendi disertam megligentiam reddidit malunt enim disserere, nihil esse in auspiciis, quam quid Sit, edi

scere. Quid est illo auspicio divinius, quod apud te in a l0st

rio est y ut utar potiSsimum te auctore. Hi yotis altisoni subito pinnata sateli sArboris e trunco Serpentis saucia morSu,

Subigit ipsa feris trans gens unguibus anguem

Semianimum, et varia graviter cervice micantem. Quem se intorquentem lanians rostroque cruentans,

yam satiata animos, jam duros ulta dolores, Abicit essantem, et lacerarum ali igit in unda, Seque obitu a solis nitidos convertit ad ortus. Hanc ubi praepetibus vanis lapsuque volantem Conspexit Marius, divini nuniri augur Faustaque signa sum laudis, reditusque notavit e ,. Partibus intonuit cisti pater ipse sinistris. Sic aquilis clarum firmavit Pupiter omen.

Atque illes Romuli auguratus, pastoralis, non urbanus Smit nec fictus ad opiniones imperitorum, sed a certis Ioracceptus, et poSteris traditus Itaque Romulus augur, ut apud Ennium est, cum fratre item Rugure,

a P. Claudius V. Clav. in h. v. urbe natus est, ubi homines sunt callia decantandi auspicii disciplinam diores et ad frauder aptiores. Ut tantum C. formulas auguriorum te 41 sed a certis acceptus Haesi subinde neret et recitare posset memoriter in certis in libris nil auxilii. nam ceteris 4 non urbanus fit J Haesere in hoc quod habet s. Guel f nihili ςt certi verbo viri docti. Itaque P. Victorius homines sunt, qui Verum tenebant, nec male interpretatus est, ocularis: Davi decipere alios figmentis cuperetit, quisius sine necessitate correxit manus: im bus fides haberi recte poterat. mo urbanus bene habet: i. e. non in

558쪽

55 DE DIVINATIONE

Curantes magna cum cura, concupientes

Regni dant operam simul auspicio augurioque. Hinc Remus auspicio se devovPt, atque secundam Solus avem servat Romulus pulcer in alto

Quin il Pentino, servans genus aliivolantum Certabant, urbem a Romam Remoramne mocarent. Omnibus cura iris, uter esset indupίrator. spectant, eluti consui cum J mittere signum Volt, omnes avidi spectant ad carceris oras,

108 Quam mox emittat pictis exfaucibἱ currus: Sic exspectabat populus, atque o ore timebat Rebus utri magni victoria sit data regni. Interea sol albu recessit in infera noctis.

in candida se radiis dedit icta foras luxu Et simul ex alio lange pulcerrima pripes

Laeva olavit avis simul aureus exoritur sol. Cedunt de cito ter quattuor corpora Sancta

Avium, psepetibus sese pulcrisque locis dant. Conspicit inde sibi data Romulus esse priora, Auspicio 7 regni stabilita scamna solumque.

49 Sed unde huc digressa est, eodem redeat oratio. Si nihil

IO9 queam disputare, quamobrem quidque fiat; et tantummodo, fieri ea, quae commemoravi, doceam parunm Epicuro Carp. οδ neadive respondeam Quid, si etiam ratio exstat artificiosae' praesensionis, facilis divinae autem, paullo obscurior quae

enim extis, quae fulguribus, quae portentis, quae Stri Prae- Sentiuntur, se notata sunt observatione diuturna Affert autem vetustas omnibus in rebus longinqua ob Servatione incredibilem scientiam mus potest esse etiam Sine motu ut-qUe impulsu deorum, cum quid e quoque eveniat, et quid quamque rem igniscet, crebra animadversione perSpectum

110 est Altera divinatio est naturalis, ut ante dixi: Use physica disputandi subtilitate referenda est ad naturam deorum ea qua, ut docti Ssimis Sapientissimisque placuit, haustos ani

mos, et libatos habemus : cumque omnia completa et referta Sint aeterno Sensu, et mente divina, necesse est AE cognatione

4 Romam Remoramne m. Quidam nebat, sed non convenit rebus 2 aut de Remamneri alii emtiram Remoram fir- vultu, qui timorem prodebat. mat Dionys Halic. I, 85. qui habet in Avium Legendum διιτ συλλα ιυς. Vss melioribus 'Pεμοοίαν add. Turneb. A r. scamna solumque Est Periphra-Adv. XXIV, 4. sis regni. 43 mittere signum Mappam se e po- 48 cognatione ro animorum somm .dio, qua missa exeunt carceribus cur mers Pro cognasione avisius malit con-mS. V. Liv. VIII, O tagione eleganter Sed it cognatione 44 ictis ex faucibus i. e. ostiis circi, bene habet, quam ante lare comme- in quibUs stiani Currus, quae picta et or moravit, Cum nimo nostro hauSto enata fuisse hinc patet natura divina dixit et eam alibi quO- 45 re timebat Rebus Intelligo de si que in hoc libro ita commemorat, ut lentio alto, quod esse stupentium atque inde vim divinandi ducat . II, II. et timentium solet ed. Med. habet ora te 14.

559쪽

LIBER PRIMUS. 551

divinorum animorum animos humanos commoveri. Sed vigilantes animi vitae necessitatibu Serviunt dijunguntque se a societate divina, vinclis corporis impediti Rarum est quod 113dam genus eorum, qui S a Corpore avocent, et ad divinarum rerum cognitionem Cura omni Studioque rapiantur horum sunt auguria non divini impetus, sed rationis humanae nam et natura futura praeSentiunt, ut aquarum fluxiones, et deflagrationem niturant aliquando coeli atque terrarum alii autem in republica eXercitati, ut de Atheniensi Solone accepimus, Orientem tyrannidem multo ante proSpiciunt quos

prudente possumus dicere, id est, providentes, divinos nullo modo POSSUmUS non pluS, quam Milesium Thalem, qui, ut

objurgatores uos Convinceret, Stenderetque, etiam philosophum, si ei commodum SSet pecuniam facere PoSSe,im nomoleam, antequam florere coepiSSet in agro Milesio coemisse dicitur. Animadverterat fortasse quadam cientia, olearum b.

ubertatem fore. Et quidem idem primus defectionem solis, Ila quae AStyage regnante facta est, praediXisse fertur. Multa somedici, multa gubernatores, agricolae etiam multa praesentiunt sed nullam eorum divinationem voco, ne illam quidem, qua ab AnaXimandro physico moniti Lacedaemonii

Sunt, ut Urbem, et tecta linquerent, armatique in agro eXCubarent, quod terraemotus instaret, tum, cum et Uri, tota Corruit, et e monte Taygeto extrema montis quasi puppis

avulsa est. Ne Pherecydes quidem ille Pythagorae magister, potius divinus habebitur, quam physicus qui Cum vidisset haustam aquam de jugi puteo, terraemotus dixit instare.

Ne Vero Umquam animus hominis naturaliter divinat, nisi λὶ 3 cum ita solutus est et vacuus, it ei plane nihil sit cum Corpore quod aut vatibus contingit, aut dormientibus. Itaque ea duo genera a Dicaearcho probantur, et, ut dixi, a Cratippo noStro, Si Propterea, quod ea proficiScuntur a natura, Sint Umma Sane, modo ne sola sin autem nihil esse in Observatione putant: multa tollunt, quibus vitae ratio continetur. Sed quoniam dant aliquid, idque non parvum, vaticinationes cum somniis : nihil est, quod cum his magnopere PugnemUS, PraeSertim cum Sint, qui omnino nullam divinationem probent. Ergo et ii, quorum animi, preti Corpo-114ribuS, evolant, atque XCurrant foras, ardore aliquo inflammati atque incitati, cernunt illa profecto, quae vaticinantes praenuntiant multisque rebus infammantur tale animi, qui corporibus non inhaerent ut ii, qui sono quodam vocum Ρ' δ'

49. extrema montis quasi puppis Fru esset extrema pars dixit puppis a similistra in verbo puppis haeret Davisius, tudine navis, addito quasi quod est substituere jubens pars non intellexit longe venustius quam pars firmat Plin. artem Cicero interdum Verbo proprio . N. II, 70. ubi eadem res memora- sic substituit tropum cum dicendum 'ur, Ut opinor, ex hoc loco.

560쪽

et Phrygiis cantibus incitantur : multos nemora, silvaeque;

mi alto amnes, aut maria coni movent quorum furibunda

mens videt ante multo, quae futura sunt seu de genere illa sunt, Eheu, videteri judicamis inciditum iudi umnier deas tres aliquis suo judicio b Lacedaemonia Mulier, furiarum una, adveniet.

Eodem enim modo multa a vaticinantibus saepe praedicta Sunt, neque Solum verbis, sed etiam

Hersibu , quos olim Fauni vatesque canebant.1l5 Similiter arcius, et Publicius vates cecinisse dicuntur quo genere, Apollini operta prolata sunt. Credo etiam anhelitus quosdam fuisse terrarum, quibus inflatae mente ira-51 crita funderent. Atque haec quidem vatum ratio est: eo dissimilis sane somniorum nam quae vigilantibus accidunt vatibus, eadem nobi dormientibus viget enim animus insomnis, o liberqUe senSibus ab omni impeditione curarum, jacente et mortito paene corpore. Qui quia vixit ab omni

aeternitate, verSntUSque est Cum innumerabilibus animis, omnia, quae in natura rerum sunt, videt, si modo temperatis

escis modicisque potionibus ita est affectus, ut sopito cor-116pore ipse vigilet haec somniantis est divinatio. Hic magna

quaedam exoritur, neque ea naturalis, sed artificiosa somniorum Antiphontis interpretatio : eodemque modo et ornCulorum et vaticinationum. 2 sunt enim Xplanatores, ut Grammatici poetarum. Nam ut aurum, et argentum, e S, ferrUm frustra natura divina genuisset, nisi eadem docuiSset, quemadmodum ad eorum venas perveniretUr ne frUge terrae, baccaSve arborum cum utilitate ulla generi humano de-b disset, nisi earum Cultus d et Conditiones tradidisset materiave quid juvaret, nisi confectionis ejus fabricam haberemus sic clua omni utilitate, quam dii hominibus dederunt, ars aliqua conjuncta est, per quam illa utilitas β percipi possit. Item igitur somniis, vaticinationibus, oraculis, quod

erant multa bSCura, multa ambigua, explanationes adhibitae sunt interprotum.1I Ouo modo autem aut vates, aut somniantes ea videant, quae nuSquam etiam tun Sint magna quaestio St. Sed explorata Si Sint ea, quae ante quaeri debeant Sint haec, quae

50 Laced mulier Helena, quam fu jungi cum praecedentibus, omisSo enim. riam appellat ob perniciem Ier eam sed illud melius. Trojae illatam. 53 et conditiones Mod earum condi-51 laber sensibus ab omni . c. mene endarum, ut cibo essent aptiores et u-Davisius corrigitur omni . c. cundiores. 52 sunt enim explanatore Videtur ali- G percipi possitI Fortes legendum quid deesse, ut somniorum: Sed poteSi posses. intelligi eorum, Vel potest totum On-

SEARCH

MENU NAVIGATION