장음표시 사용
41쪽
definitione tantum cognseremus . mortem enim diceruvisse , , rent calorta , quem a natura halemus, esse interiturata . u natura causa enim vitae est nutritio, quae calorepescitur. 2 contuti est igitur materia aliqua a iustrinis expectanda cun e,lti , h, assectione, ii l cum timore, audacia, amore, odio, miaco,' . . siricordia. Verum ubi orator, aut poeta eandem aggre-vix ditur, iam times, audes , odio, aut amore prosequeris, misericordia commoueris . non enim doceret eloquens annmis ς ternitatem esse, nisi etiam nos ad terna hortaretur : ' quia hortari non posset, quin nos ςternorum desiderio
incenderet: idcirco deoderi' motu hanc materiam locupletarer . Tari rationes de morte diceret, contemptum rerum mortalium Immiseret .Euare endum materiam aliquam non posse ab oratore, aut a poeta tractari sine a L=h. 'festione : neque astitio ostendi ab aliquo eorum sine mate..4 in rIa.quis enim unquam timore, aut desiderio a pectus ect: prouenit qui alicuius rei timore, aut desiderio assectus non sit' τά
gitur quo asscimur ause aseetionΠ es, atque materIata . . ' Sciendumque est Unam, eandem ue materiamplureis afisi, asse- fectiones posses cipere, ut haec de morte: quae aut lachr
thst suscia ranas,aut celebratIonem, aut etiam e ortatronem habet.
y ' cum lachrymas,msericordiam; cum celebrationem, hintiam , quod numerum ἹIstum adauxerit: cum exlom,hud viis rationem, de oderium vobis assen. σφὼs apud Vi=, .a V gilium in morte Daphnidis,lacsImas: Menalcas, laetia Anchiis 3 tiam : Anchises des derium,atque adco desterationim ob Troiae excidium ostendit. Sed desderium istudpurum, atque Elea, terrenorumtue conte tum, ne Cyrus qui deno
42쪽
oratio. Lydem maior apud Xenophontem prUe tulit, ςque ac Lodo Cy uicus ille Lotari in iuuenisforentissimus,fori simusq; , Xenopho cuius verba quςdam Christianoprincipe digna, quoniam zodovia locut hic fecit, ut mihi in mentem venirent: dabis tu quiadem veniam IO ATVNES Cardinalium stlendor, qui iuueni iam diuin aterfuisti, si ego ea obiter exempligra sus Carditia referens te in luctum vocabo. Hunc igitur dum Nea v.rba stepolitani belli casus militum lachymis eriperei,dum que is tabilis exigua in J e haberet animam ferunt ad circunstantes haec vic Lot
pauca dixisse. βuid lugetis chari ' quid lugetis quid pref est
sifflebilibusq; modis de letitia mea tantum detrahitis me iano monon amittitis, praemittitis tantum. quid ' me mortalem mors ad immortalitatem traducit. immo vero dulcis haec migratio Tita pulchrior, non mors. corpus interit, animus ad aliam vitam , ubi semper vivet, esertur .animus inquam sempiternus sempiterna molitur . Ego prostito corpus non sum: cuius paruam mihi usuram hactenus natura, ut ars vestium corpori dedit.Sed corpus potius res me uerat, quam quod ego.hoc enim utebar tantum, qu admodum m corpus sum testibus uti Jolebat. Quae ut corporis rei fuerant, non ipsum corpus ita corpus res an mi,non animussit .Huod mea vestinuit, me aut esse, aut
fuisse putatis ' insticite me , vo que ipseos in funalibus il
lis cereis ; quae incensa circunstant e dicetisne gnfm,
qui in summo ipsorum ad Amma dirigitur, funale esse s aut funale in m f.nnis profdio tandru isigabia
tu unaliter inde τι ego corpori astriEtushi quandiu cora Esum alet, ni aliqua Tisiparetur. t cera consumpta a Dici ipso by
43쪽
3o Iulij Camillipta, aut igne at in vi aliquapulso, ipsum t me summata
fetentem ,si relinqueremus ficintiliam, adisiciendum videretis. Excluditur enim ignis a peliciendo, cum a materia discedit: caecusq; atque ab sestu remotus ad altissimum puri ignis elementum sese corripit: quoma
dum ego animus vigens, non occIdens cum corpore, e corpore elabenssine sensu vestro ad omnium animorum parem rem, principiumque altius, quam ut me vos tenebris op
pressiflusticerepostis, aduolabo. oi tem igitum ducam
ego in malis ' cum ego proster mortιm requiescam a m lis Et quanuis omnia in terris mala non sint, ita tamen caduca,ita infirma, variaque Tidre, ut re teputarepossis animifirmi , m ςtreni terrarum odim non esse domicialum. Tu quidem Francise R egum optime, ut huic re gno pwessim volebaN: At ego quotidie, mo dira noctesq;
apatre nossro Nisi in maximis optatis peiij, ut eius regnum adueniret . aduenit tandem regnum illud aeternum mihi animo ςtemo aptius. Nulga H in me contrastio mmetu mortis: non me deterret mora: immo Huissimo antimo flagrantique desiderio a me expetitur. Temperauit
pro dia amaritiem. cum Chricti dulcissimum sanguinem
gustauit; cum per omnes Christi venas cucurrit. Hine oculi recusabunt dare mortissilium : quam Christus tparticeps regni sui ferem, oculisserenis excepit, brachi sue expansis amplexus eu ' Optabiliter ineundum est iter loe , ne inuiti videamur ad eum accedere: cuius ςterna gloria quotidie illustrarapetimus. Valete Gais, diemque meum in vestra nocte concinite: tenebras vestras amplius no
44쪽
Oratio. 3Icerno, nonsentio: Sileo. Haec Ege,quitur nonne m momtis contemptionem, cir immortalitatis dsdorium in D
dibile reliquit Sed quid ago pene historiam in oratione inclusi. Sape etiam sit, ut eloquens ad uniuersam iliano
generis vim materiam non advocetfdina potionumpartibus magis versitur. Euare cum Melligus apudTityrum coniueratur, ad quaestionem ligam infinitam de ea, lis ea, quie in illis carminibus δxit,non adiunMi.
Nospatriones, m dulcia linquimus arua, Nos patriam fugimus. Non enim di*utauit quid esset exilium, quod passoris non fuisset: sidpotius in conquestione, quam ex miserico
dia commouenda exemit,commoratus est quam etIam ma
gnopere adauxit ex Tityra tranquillitate,cui melius fortuna consuluerat. Non redigitur etiam materia finita ad infinitam, cum ommum iudicioprobabilis, laudabilisque
O terque quaterque beati. Positum enim ect pulchrius esse mor ro patria,quam in naufragio. quapropter Virgilius AEneaepericulum ad uniuersam materiam de naufragio, aut gloriosam Hectoris, Sarpedonisq; mortem,ad illud totum mori pro patria, noretulit. Illa et Veneris lametatio ita materia delecitatur auid meus AEneas in te committere taurum
ae in moratur in Iovispromissis de futuro Romano imperio, non tamen adabsolutam quaestioni m promissorum Iouis sese conuertit; quoniam non docet,quaesit promissorum religio: neque enim opus est uti infinitos quo materia
iteriaiugeneris vim non lern per materia a su eanda.
Meliboeus ad Tityruapud Virgilium. 3Materiali nitano se per ad infi
pud Virg. Veneris lametati pud vi gilium.
45쪽
Anchises apud Viri silium. 3 3Vigintiquatuor apud Arisoti ani- morti astectiones Omnes animoruassectio Bes in duo capita a Cicerone colla .
teria mactius docetur, cum aliquis Deus alium Deum a algoquitur; quoniam utrique omnia nota esse debent: aut cum homo Deum Ved tantum cum homo sermonem habet cum homine; neque simper,ut ex ebbaeo, atque ex AEnea percepimus : aut Deus cum homine. Legimus tamen Varbam hominem sed amentem haec Ioui dixisse, non tamen quia docere velit. 1 icis haec an te genitor,cum fulmina torques, Nequicquam horremus ' caeciq; in nubibus ignes Terrificant animos'-mans a murmura miscent Et modi etiam idud est I uppiter omnipotens , si non exosus ad unux Troianos: si quidpietas antiqua labores Z licit humanos. At vide ea,quae Anchises iam pene quidam Deus AEneae re ondeat a toto illa reru principio incipiens docessi causea. Principio caelum, ac terras, camposque liquenlci. Animorum autem aspectiones ,sirisum,de quo Aristoteles in poeticis, in earum numerum retulerimus: quas Idem in Rhetoricis alunde docet: atque si a locis rsei, laetitiaeq; contrariys laur mas addiderimus, tanti philosophi iudicio, quatuor . viginti adnumerari poterunt. 5 unt enim hae in Rhetoricis: Ira, masuetudo,amor, odium,timor, fiducia pudor,impudentia, gratia ,no gratia,misericordia, Indignatio, inuidia, laetitia, aemulatio, contemptus, delectatio, tristitia, deciderium,auersio ,sto,d 'eratio.quas om is aliquando Cicero in duo tantum capita confert, ut in principio de Orator .
46쪽
oratio. Et omnes animorum motus, quos hominum generi natu- ra tribuit,penitus per siendi, quod omnis uis, ratioque dicendi in eorum qui audiunt mentibus,aut sedandis, aut excitandis exprimenda est. Sedationem enim, aut citationcm capita facit, quoniaaυ dandum ea, quae mitiora alibi appeltat,ut mansuetudo titimor pudor, reliquI motus, qui animum deprimunt . i'iς Ο
mus, reduci fossunt, Tt ira, amor, caeteraque sum odi. liquando quatuor omnium motuum genera constituit i in Partitionitus. Dui Motus animi incitatis,aut ad voluptate aut a molsia, e qatit ad metum,aut ad cupiditatem tot enim ut motusge is 23 Onera partes plures generums, ulorum. DFit etiam, ut aliquando quosdam animi motus Cicero no Mminet .de quibus Aristoteles nominatim mentionem non H ini' m. cicut in os de Oratore, cum dicat. mi a CiceMaximaque pars orationis admouenda os ad an morum minati ab motus non nuuiuam aut cohortatione, aut commemoratio tar: ess ne aliqua, aut ingle aut in metum, aut ad cupiditatem, μαα aut ad gloriam concitandos Mepe etiam a tcmeritate, ira- Mcundia e miuria, inuidia,crudeblate reuocandos. MVerumsirecte cosderabimus, 'i locisgloria excitabi ritur, quibus desedi artio, atque aemulatio; θ tm ctiam locis ritemerrtas , iniuria, crud litas removebuntur. quIlus ira. is
atq; hyctriapotius sedari,qua moueri delet. Ide in Bruto. Gaudet: dolet, ridet,plorat fauet, odit, coni nit, in Bruto.' '' uidet , admsericoriam inducitur, a pudendum ad . D
47쪽
ngendum, irascitur,miratur,*era timet. . --.
A suorum motuum fauere ad gratiam*igere, cum molestiamsignificat,adauersionem,cum autem cum malo,damnoque iungitur,ad tristitiam; mirari ad delectationem roferri debent. tque his secietatem, quae a locis odibatq; contemptus moueri potest, immiscuit in Oratore, ibi l Cirero in guntur laec. O δ φ ς idec vero miseratione solum mens iudicum permovenda' est, qua nos ita dolenter viislemus,utpuerum infantem V in manibusperorantes tenuerimus , ut alia causa excitato '' reo nobili, sublato Idisparuollangore, m lamentatIone '' compleremus forum. Sed etiam e maciendum, ut ira V tur iudex,mitigetur, inuideat aueat, contemnat, admire' tur, oderit, diligat, pia fatietate afficiatur ,steret, m V tuat, letetur,doleat.quam varietates duriorum, accusa' tiosiuppeditabit exemplas mitiorum, d f Uonci meae. um igitur motuumsinguli loci prumque tractationes. b Aristotele enim etniuscuiusque p ene motus tantum locos habemus: qui pluribus alijsfcie disserentibus subseruire possunt. Ut locus ille dei clatronis a rerum futurarum 'e,non olum ad literarum,fid etiam ad futuri regni gloriam,atque ad oblectatione, quam ex Mys expeIIamus, admultaque alia ei modi, quibus voluptatem aliquando essmus capturi, pertinet. Et quouis Corydon apud Virgilium, dum allicit pueruadpo sim,occultetfuturam gloriam, qua circunfuere poschrydon set si carminibus daret operam: nihilominus aperte afutueis; ues delectatione eum commouere conatur,sic
48쪽
Oratio. 31me ades o formose puer,tibi liliapicnis. , , Ecce ferunt Nynphae calathis, , ,
oe rinqua, quae ad latinae linguae fluuiam attinere arbi- ihIςr tramur. Sed alibi a regno futuro Virgiliu . Quid truis ' aut qua e Libycis teras otia terris es s , sed in js, quaestequuntur,inutiae ardorem eatinguit
Si te nulla mouet tantarumgloria rerum . a s
qu. e siluuntur.Clarius a gloriς regno mcitat, Ubi haec, A.., sed admirationem adnectit. apud Vir. Quam tu urbem soror hanc cernes' quae surgere regna , , Coniugio tali Teucrum comitantibus armis s , ,
Punica se quantis attollit gloria rebus 'At paulo ante filiorum delectationem ab rerum futura si admouet. Anna refert,o luce magis dilectasorori,
Solaneperpetua maerens carpere iuuenta N. ec dulces natos, eneris ne zmia noris '
uare in eodem libro dixit, ubi Didonem spes Assiit, Saltem siqua mihi de re sescepta fuisset Aut tuam soboles si quis mihi paruvlus avia , ,
Luderet AEue iatis, qui te tantum ore referret: , , T con equidem omnino capta,aut deserta viderer. Sunt etiam quidam loci, quipropersonarum Conitione Loci protruetundi sunt : ut conquestioms locus illi, quem philose- eonditio phus a corruptione rerum nominat: secero, per quem qui 'ς - δ' bus in boui uerint, . nunc quibus in malis sint, tenditur Quoniam AEneas apud Virgilium Hediorem insom- 4...tinis visum describens latis e in eo et agatur loco. pud Vir.
49쪽
Hei mihi qualis erat,quantum mutatus at ido Heflore, qui redit εxuuias indutus Achiili Squactentem barbam, sty concretossanguine crines, Vulneraque illa gerens, m caetera. At Euryali mater nater inruam maximo exclusa dolore ista ἡ ' locum illum tantum tetigit, non enim maternus dolorispud Viet sus essetat is tractaretur latius.., Hunc ego te Eur ab alicio Venio nunc ad eam partem, qua intellecta ste maxima teneor vos facunme cognituros,me netue res falsassequi,neque a naturae legibus, aut ab ist recedere, qua Ciceronigra Duo ori uissimo dcendi magistroplacuerunt. Videte igitur quam
pucherrime duo etia alia ornamenta a natura habeamus : a quorum alterum est mentis,alterum linguae officium.atque mentis, i id quod ad mentem pertinet, rerum est,aut per sensus com
pug ossi- prehemio, aut per cogitationem licta quaedam ingrematio. μ multa enim nobis depingit cogitatio,quae vel lae corpore Iznt, Tel quae nunquam odimus. Quaecunque igitursi sus animis nostris mandarunt,in ipsisfirofedio aut a vero ,
Notione, aut a feto signata sunt. tque ei nodi ea omnia, quae si .et in mente quomodobbet impressasunt , ingulis hominiόurg.hiabu, omnium gentium eadem sint. aeque enim Graecus, Roma. c. . nu , ac Galgui tenent formam ignis , aut terrae, aut aquae nci v ij. animo comprehensam: non tamen eodem verbo essantur . Pari igitur, atque una ratione in mentibus hominum cuiusῖis nationis hyrent rerum notiones sermo tamen,quo ipfesignfantur,non omnibus idem est. Sed nunc de rerum perceptione, cir quomodo a militudinem eorum, quae na
50쪽
tura facit, opus perduxerim: qua etiam ratione ars mea
videte quid loquar natu praestet : De eo, quod ad lingu rectat,moxatq;ibi quibus graibus ad natura accesserim, sty quopazio ipsam meliorem reddiderim,in pauc
conferam. Nempe utpuer aliquis in sermonem veniat, aut vivis etiam aliquis in noua lingua ad explicandas rationes sententiarum, quas in mente habebit,ingrediatur, quid a natu proficiscetur, quodin opere meo naturae simile non videatur t puer seu vir ille nihil unquam enun Nψ
tiare poterit, cuius notam prius mente non continuerit. se praece- Continemus autem mente,quae sensium fons est; zelquae rivionei sensus nuntiarunt, vinormam domus , c ra, terrae,belluarum, hominum s vel notiones,quae interiore radia sim in ' 'tiuntur, ut amor, odium, dolor,etoluptas;Teleorum, qu.e Πης u per corpussunt, ut locutionis ambulationi ormulas;Uel sua fons.
eorum, quae cogitatione informamus: quae viasiunt quide, sed nunquam vidimus, ut animi rationis notas; vel quae certe esstpossunt, autpotuissent,non sunt tamen, nequefuerunt, ut si effingerem animo agiquos Herculis labores; vel eorum, quae neque fuerunt, nequesunt, neque effosunt, ut cum nobis fingimus Syllam, Hippocentaurum, Chimaeram. uuare ante quam puer, aut Tir ide orationem insituat,eti animo eorum omnium, quς δ dturus est, antecς fiam quandam informatronem habeatino mulasque insitas mente videat necesse est. Neque enim posset horum . verborum sententiam exponere, Nutrix da mihilomum;
nisim nutricis , oe dandi, stes mihi,pomique forma ι erui animo quasi impressa sirent,Wquanuis res ipse