장음표시 사용
51쪽
numerus tunc existit,quum adsit deso eius, neque superabundantia; ut quando unicae manui quatuor antum digi . , -ti insunt, deficiens numerus est,quando vero septe numero digiti orti sint, superabundas numerus dicatur; siquidem numerus digitorum , cuiuscumque man condecens,ex quinque constitui debeat.Magnitudo debita existimatur , Gilde usu quado no adoluerit corpus, &icorporis pars magis, V decuerat, aut nimis exte- nuetur. Magnitudo autem in uniuersu iuxta tria consideratur, idest penes tres
omnes numero dimensiones: Longituridinem inquam: Latitudinem: Ac proafunditatem; ut si corpori, vel ipsius pamti alicui duorum cubitorum longitudo conueniat, & ei trium contigerit: non erit magnitudo penes longitudinem caueniens. Pariter si competat, Latitudo cubiti unius, & corpus have)excesserinvel in ea defecerit: non eritiunc debita magnitudo penes latitudinem. Simili modo dei prosunditate, seu altitudine dicendum est. Naturalis partium situs appellatur, dum compositura est& secundum naturam in positur Id autem trifariam contingere solet: primo, . quando
52쪽
quando pars aliqua posituram suae naturalis figurae sortita sit: secundo, quum situm sui lateris obtineat: Tertio modo Huando in suo latere debitam distantia continuerit. Primi modi sit exemplum Hepar cum suis Iobis inscrius vergentibus. Secudi modi idem iecur in dextro
latere situm i nam visum est quando
per corporum disse stores, praecipue per Constantium Variolam . Hoc in Iienu latus transpositum. Tertius quoque modus excmplificatur in Hepate, quod si adeo approximetur ventriculo, ut penes aliquam sui partem ventricu- tum ipsum amplectatur; & de renibus, quorum alter altero sit sublimior pri beatur exemplum. Isti sunt modi naturalis situs; de quibus tamquam de secuda dicendorum parte, nempe corporis, vel eiusdem partis compositione, satis dictum siti Perfectam unitatem asseuerant omnes, quum adeo cocut inuicem
partes, ut nulla prorsus adsit continui dissolutio. His igitur omnibus iam explicatis , quae ad exactam corporis nutribilis constitutionem saciunt. Superest, ut de alimentari materia sermone habeamus: Auia prius diximus, tria es.
53쪽
se, quae vera nutritio . exposcit: unum
dicitur nutribile corpus, de quo hum que dictum fuit: Alterum efficies Cainissa. Tertium, id quod nutrit. De hoc, itaque loquamur.
Alimentaris materia,qualiet qualis si hac eius diuisio. Cap.v. '
trimentum, quod veluti nutrimentum est.Nutrimentu, quod nutriturum est. Quae verba Gai .exponens, primo de sacul talibus naturalibus, cap.XI dixit. nutrimentu appellatur proprie, quod iam assimilatur,ac nutrit: quod vero tale est quale illud, nepe appositu agglutinatu ue fenus, nodum tame nutrivit;id pro prie nutrimentu non est, sed veluti nutriens; quod aut in venis est, atq; hoc edmagis,quod in vetriculo existit, id ni triturum appellatur: ad hunc modu medulia quaeque nutrimetum vocamus Secundo de de quibus Aristoteles quoque verba faeciens
54쪽
ciens , inquit. Alimentum est , At quod ultimo aduenit; &quod ingeri--tur . Dc Qtine omnia Possumus, etiam nos tali serie disponcre . Aliment rum materia ; alia actu est , hoc est assimilata actu nutrit alia vero p tentia existit et Haec iterum subdiuia ditur in eam, que proxima, rcm ta, atque remotissima dici solet. Proxima ii secundae sunt humiditates, ut Tos cambium, &c. quae parum distant, ab actu nutrientibus . Remota , discutur humores, qui conduntur in venis .i Remotissima, in duas adhuc secatur partes, in intrinsecam videlicet,ac extrinsecam. I ntrinsecam existiam amus eam, quae continetur in ventriculoD. Extrinseca , sunt cibaria quaeque . Humores qui soni in ve-mis collecti , t alimentum sub potentia remota esse censemus, eo quod an tequam actu nutriant, in secundas h imiditates verti neccsse est, dein assimilari . . Atqui alimentorum mat ria dicuntur, quoniam eorum , quislibet aptus est membra, sitii consimilia nutrire, ita ut sanguis membra sanguinea nutriat i pituitosa alat pituitas Nii: sic
55쪽
se de singulis dicendum est. Verum, ob
id a gerere, nec oportet unumquemque purum, & ex se humorem comus at re 3 quum nulla corpUris pars simplex ,
ac pura reperiatur ex Hipp.& Galeno in lib. de Nat. Humanae sed quatenus .eorum quisque praepollens nutrit parta aliquam (hac lege tamen, quod cum
eo caeteri humores associentur dicitur mutritio, ex hoc atque ex illo tantum emergi. Vnde fit, ut in nutriticine m rancholicae partis melancholia, pituitosi p tuita praepolleat s & ita de reliquissentire licebit. Caeterum quoniam ani antis membra maiori ex parte san- uinea sent, & ex consequenti, ut plurimum sanguine nutriunxur hac rati ne , ex quatuor humoribus solum Tan guinem nutrire medicorum non pauci asseuerant. Hucusq; de alimentari in teria, quae in potentia remota dicitur, protracta sit oratio nostra. Reliquumodo est, ut de ea, quae in remotiori potentia est sermonem habeamus i quam in extrinsecam , & intrinsecam diuitamus, & extrinsecam edulia esse pron clauimus, dummodo eduliorum nomine ea, etiam intelligantur, quae in potu
56쪽
tu sumere solemus. Intrinseca, de qua agimus in praesenti est succus ille , que Chylum appellamus, quem, & intrii
secum, & etiamnum remotiorem nun cupamus , tum quia intra corpus est,ia
quia magis, quam humores ipsit 1 pr prio nutrimento distate tametsi plures Medici Chylum nutrire proprie eredi derint; prum peram intelligentes Galeni verba,in comentarijs dc Nax. facultatiabus; iti secundo quoque Aphorismorii comentario super Aphorismum, decimum octauum, ubi tali ordine conscriapta reperiuntur. Ventriculus, prius ciabis fruitur , familiarem sibi succum a trahens, & suis apponens tunicis, mox ubi hic est saturatus, tunc ipsos: ad ex- Cretionem mittit: quae dicta Galent . si bene perPend*ntur, non indicant de ni tritione fore intelligeda ; quod quidem per verbum illud , apponens, demon' stratur: no enim sufficit ad aliquod nu triendum appositio; sed praeter hanc a glutinatio requiritur, quam assimila tio demum siquituri, quemadmydum ex Galeno antea qssertum fuit; qui alia ment an proprie dixit, id quod assimittatuae, quod vero nondum i fissimil tum n. J P est ,
57쪽
est, sed agglutinatum tantum, vel appositumi veluti nutriens appellauit, hoc est in potentia nutrimentum existens Pr eterea non est ustis eo rirbo, nutritus, sed sanitatus: Licet falso in quadam versione latina, saturatus, terigaturi: iecus grue interpretandum indi
saturatus verti debet: qui vero aliter sentiunt, male exponunr. Quare ex plicat Galenus se non de nutritione, sed de animaliis appetitu ,r de fame scialicet ; quem quiderii appetitum esserit ipsemet in secundo de sympl. causis quatuor numero diu s amplecti;
vacuationem videlicet, vacuatorum naturalem appetentiam exucti
nem, & exuctionis seniusti quo molastia quaedarn oritur , ad diis rentiam naturalis appetitus, j cui mo listia haec minime; contingere potest,
58쪽
quum huiuscemodi appetitus sit sen- sudestitutus . Ad hanc igiturmolestiam temouendam attrahit ventriaculus, ex edulijs ingestis succum ali quem sibi familiarem magis, donec
postea saturatus, & contentus resciitus appositione nimirum illius su ci dumtaxat , repleto vacuo , ablata'vacuatorum naturali appetentia , ac exuctione , molestiaque pariter, quae ab exuctionis sensu ortum e xerat et ventriculus eundem succum pessum emittit, per piloron nempe quod vcntriculi os inferius interpretamur) ad Hepar , pro altera coeti ne conficienda; dummodo Hepar ipsum non admodom indigeat ; namque si alimento magnopere egeat, tr hit ad se se eundem succum per ramum venae portae, per quem, & idem-m et ventriculus sibi verum alimentum attrahit ab Hepate. Horum at
tum, quae modo asterimus fidem pem hibent, haec duo; unum qui urgente in nii fame, si olera, vel id genus si
milia praebcantur, modice nutrientia contentatur illico ventrictilus, non ea
ratione,quod stati ipse alatur; veru quia
59쪽
ex oleribus, id quod vacuum est reple tibiis tollitur molestia ab exuctionis sesu iam orta,unde sequebatur semcs. Aleterum,dietorum fidem facies, est quod E corporum dissectionc praeteritis, iam annis palam conspeximus, secanteS c lumbum quemdam, in cuius iecinoris substatiam plurima Cicerum grana adhuc integra confixa deprendimus, quae per aliam viam rapta fuisse, haud opinamur, quam per ramum eiusdem portar, qui breuior ductus est, directior q;
ac item latior, quam sint mesaraicae intestinorum venae ; &si idemmet ramus de numero mesaraicarum merito dici queat 3 quatenus e ventriculo per illu attrahit Iecur siiccum, quemdam pro sui saturitate, quum fuerit necessitate coactum, nulla coctione peracta. Huic consonum est, quod apud Galenum coperimus, in primo de facult. simpliciualiment. cap. secundo. CarneS .n. in nitae rapiunt, ex ventre succum,no m
do semicoctum, sed nonnumqua etiam Omnino crudum, atque incoctum,cum
cibo sumpto operibus sese reddiderint. Nec pro absurdo habendum est, quod per eandem viam chylus 1 ventriculo ,
60쪽
ac intestinis mittatur ad Hepar, &ab Hepate alimentum ad intestina, ventriculumque pellatur; nam qui aliter se
tit, mostrat se non intelligere opus naturae , authore Galeno, in comentarijs,
de usu partium, ubi modus iste anad sis appellatur ab eo. Itaque ex his plane colligere possumus quantum a nutritione discrepet saturitas:Nutritio enim post appositionem, agglutinationemq;assimilato alimento parti alicui, vel corpori nutribili emergit: Saturitas veront, ex inaniti repletione,quam prScecserit cxuctio(a qua oriatur sensatio per solam succorum appositionem, ad ext ctionis sensus molcstiam remouedam , '& famem, qui dictus est animantis appetitus. Sed audio quemdam dicentem, si ramus venae portar, qui ad ventriculuderiuatur, latior est Mesarei venis, &
triculo iecur eiusmodi siccum traherer Cur omnes fatentur per Mesente rij ve nas tum chylum, tum alimentum, ad
Hepar duci; id quod aptius per viam illam , per ramum, scilicet ipsius portae iecur moliri posset. Cui sic satisfacimus Iecur ingenti egestate adactum 1 ven- triculo