장음표시 사용
81쪽
pro sui nutritione ( ut Galeni verba r feram abutetur illo, neque caeterae corporis partes hanc ob causam nutriri quibunt: quum sit succus iste contumax secundae concoctioni , qua coctione opus est: ad succum parandum pro membris enutriendis. Quapropter ij qui
sunt aetatis vigore valentiorem calorem
habent: pueri vero ad usum sufficie tena, veluti seriptum est a Galeno in tertio de sympt.causis cap. 3. At si qua do succum probe confectum , traxerit Hepar plusquam par sit, fiet eo temporis aluus siccior. Si vero defecerit in caliditate, vel magnus erit deseruis 3 vel paruus: si sit huiusmodi, tardius iusto trahit; sic membra nutritionem intempestiuam modicamque suscipicnt. sed si magnus fuerit defectus, nulla pro
sus attractio fiet, nullaque poenitus nutritio: & fluxiones gignentur, quum iecur ob maximam caloris imbecillit
tem attrahere non valeat, ut edisserat Gal. sexto aphorisinorum comment
rio super Aphorismum decimumsextum. Membrum,e quo trahitur alimentum, requiritur in humido temperatu, ut attractionem permittat; alioqui nul-
82쪽
Ia vel tarda nutritio succederet. Matemria alimentaris attrahenda substantiae sit mediocris, nec in quantitate moduexcedat ; sed in qualitate , benigna exia stat. Substantia mediocris appellatur(Medicorum more quae media est inter crassam ac tenuem et tenuior siquidefluxilis admodum reddetur et Crassior autem alendas partes peruadere non poterit . Mediocris quantitas exigitur 3 quia si nimia suerit eius copia , nequeat membris enutriendis, neque ab ipso calorei regulari unquam poterit. si pauca; quantum sat sit non nutriet. Qualitas benigna est, per quam familiaritas inest alimento cum membro quolibet
enutriendo. Tale visit alimentum necesse est, ad euitandum id, quod praeci- apit Galenus cauendum in secundo mphorismorum Hippocratis Aphorismo , t decimo septimo, nunc in modum i quiens. Alitur enim quaeque pars 1 c ueniente & familiari natura suae alimeto, quod merito nos secundum suam cuique parti naturam esse dixerimus . si itaque ad eam assiuat succus quispia , qui alteri particulae sit secundum nat ram,sed huic praeter naturam & alienus
83쪽
existat, malo certe quidem is particulae fuerit , quemadmodum Mandragora, papauer, dcruta &c. Via siue Ductus per quos alimentum ducitur; ne sint latiores, nec arctiores quam deceat, quia si nimii in lati fuerint , o cius trahetur succus , qui poterit esse incommodus dupliciter , vel propter fili cruditatem , vel ob celeritatem ipsius motus ; nam impetu quodam recens, alendae parti approximabitur; quam denique infestabit . Crudus erit siiccus, quia modice per meatus illos atque canales imorando non suscipit in ijs ulteriorem, concoctionem , quaesit nutritioni conueniens ; Quoniam recipit in vasis ipsis coctionem magis Gal. de bono exactam praeter eam quam in Hepatein malo succo suscepit, licet hae , non duae dicantur P. I, coctiones inter se discrepantes; una tantum est coctio secunda, quae & in He pate celebratur & in venis ipsis; sed quae sit invenis, dicitur secundae concoctionis perfectio , non autem alia concoctio, neque 1 secunda coctione disserens. Instrumenta Attractioni sui
inmistrantia sint ipsi villi . Hi , tri plici differentia potissimum distinguun
84쪽
tur: alij , Recti sunt: alij obliqvir
Transuersales uonnulli dicuntur. pri res deseruiunt Attractioni . Reliqui vero duo , ut caeteris operationibus Expulsioni videlicet ac Retentioni de serviant instituti sunt, sicut habebimus inserius. Modo de Retentrice, deque eius operatione dicamus.
De retentrice facultate, & retentione. Cap. VIII.
Osteaquim de attractrice Facultate, ac de illius functione seamone habuimuS, postulat ordinistratio , ut de Retentrice,necnon de Retetione diacamus . Retetrix igitur facultas, est anivis qu*dam, quae media elementorii teperata qualitate retinet succos, ut ad aledas corporis partes ipsi parent.In Reletione,quatuor necessario admittutur,
Mebrii quod retinet: Materia q retinetur: Instrumeta, perquq sit retentio: Et tempus retetioni competens. Membruin sicco temperatum requirituriquad quide,si in hoc excederet, feret materiqsuppressio; unde senuti corpus ad hanc actione male coparatu est, quia siccius
85쪽
DE NUTRITIONE texistit. Si vero deficeret, sequeretur limenti prolapsus: propterea pueris dicebat Galenus 3. de symptom. causis
cap. tertio. adest retentricis imbecillitas. Materia, penes substantiam, ptimi si iccissit, ut euitetur cachochimia: Penes quantitatem eadem materia moderate concurrat, ne oriatur plethoria, vel retentricis debilitas inde sequatur. Instrumenta inseruientia nutritioni sunt obliqui villi ; quatenus ex obliquo collocati simini succum ne crudus, vel semicoctus labatur. Tempore , opus est huic actioni, nam si diu
tius retineatur flaccUS, caeterae corporis partes ( ob indigentiam ) iacturam
patientur. si citius ; Materia vel dimia nute cocta, vel cruda prorsus secesse rit . si priori modo ( ut de ventriculo exemplum afferam ) materia secedat, causabitur fluor ille, tuae caeliaca, idest, ventralis affectio dici solet. si posteri ri modo, affectus orietur qui lienteria, siue intestinorum ac ventriculi leui tas appellatur. Haec pauca de his sint satis ; qui quum de altera facultate tractandum sit 1 nobis : si hoc prius addi dero , quod haec praedicta secultas ut expul
86쪽
expultrix quoque concoctioni mini;
De concoctrice Facultate & concoctione. Cap. IX.
O N secus ac facultas attractrix & etiamnuretentrix, est Conc ctrix ipsa siue Alteratrix facultas, vis ani----nace: at haec ope tem
peramenti rem alimentarem pro corpore nutriendo transmutat. Istius etenim actio nimirum Concoctio triplex est: Alia postrema, quae & tertia nuncupatur , ac in parte corporis qualibet conficitur et Alia secunda, quae in Hepate& venis ad uniuersam membrorum distributionem celebratur: Alia prima, quae omnium communissima & in ventriculo & intestinis fit, quippe cum veram concoctionem in ore minime fieri arbitremur ; sed potius in ore praepar toriam actionem quandam ad coctione ipsam effici, quam levigationem Galenus appellat , asseueramus et Cocti nes omnes ad integram exactamq; co
GaI.de bonis. in vitio succo GaI. . densis
87쪽
poris nutritionem cxquisitas sore chici- GaI.i in san, mus, Quarum summa cognitio ab eheuen' rementis propriis peculiaribusque dem sumi potest. Indicant porro excrementa quaelibet iuprum partium constitutionem ut videre est apud Galenum in primum de morbis vulg. comment. i. Excrementum tertiae concoctionis prae
cipuum est id quod per halitum dige-
is. Verum quia istud obscurum eli, &lensus nostros latens; de eo ne verbum qu idem habuero: sed de altero loquar minUs praecipuo, magis tamen cuidenti, qui & sudor dicitur. Iste enim totius GaI.t. deon, corporis excrementorum cognitionem mera L ra' praebet ex Galeni sententiae in libello de constit. artis Medicae. Sudoris igitur cognitionem a duobus pendere, Aquantitate inquam ipsius , & ab eiusdequalitate censemus et sudoris quantitas . t . Copiosa esse non debet, sed mediocris et indicat sudor multus humorum nimie ' ratemincorpore existentem . A quali late sudor bifariam cognoscitur a qualitatibus primis nempe, & secundis. A primis, calidus ne sit nequc frigidus; prybent documentum hoc Hippocr. &
88쪽
Calen. quarto Aphorismorum, apti ris. quadragesimosecudo namque sudor frigidus,non execte coctos ostendit humores: Calidus,extraneam qualitatem d. Isignificat. Tepidum ergo sudorem fore necesse est. A secundis qualitatibus sudor nobis innotescit, asapore, colore, 'ri atque etiam ab ipsitus odore. siit falsii sim tiporis cum pauco amarore, colori Sque
pallidi ut docet Galenus io. de facult.
simpl. mcdic. cap. desudore. Apparet huiusmodi sapor dicit ibi Galenus dum nolentibus quandoque sudor in os de fluit. Ab odore sudoris cognitio dest di i Imitur; quoniam si grave oleat sudor, putredinem aliquam demonstrat. ut boni itaque odoris existat Opcrepretium est . Et haec de modis cognoscendi perfectionem tertiae concoctionis di- Dista sint; quae nil aliud est , qu in con- uersio humorum in materiam ad membrum quodlibet enutriendum idonca. Ad eiusmodi coctionem perficien , dam duo necessaria sunt: unum quod materia concoquenda , fuerit absia te in Hepate concocta, vel si sit aliquis in eo commissiis error, is adeo pamuus existat , ut in partibus alendis
89쪽
eorrigi queat. Alterum est ut membrusit ijsuem praeditum coditionibus quas
antea de membro & corpore nutrien-GaLi .de san. do positimus. Excrementum indicans si en c. ia' perfectionem secundae concoctionis,
quae sit in iecore, duplex est Aliud gibGaI.f. desie. bae partiS, Aliud vero concauae; Istud affect cap. - per intestina dimittitur ; id tunc perfer. d. sanitis. ctam indicabit coctionem quum suis even. cap. n. absolutum fuerit numeris, de quibus sermo habebitur, ubi de prima concoctione nobis locus erit. Excrementum gibbae iecoris partis per vasa urinalia qGal. de renum dicuntur a Graecis ob nonpar, & per ueurifere, cam extra corpus pellitur, vocaturque ab omnibus urina ; ista, ut perfecta it dicetur, plures conditiones admittit ;quarum primam a quantitate desumit: o -i de cri- Secundam 1 qualitate: Tertiam asu
A re stantia suscipit: Mariam & postrem
ab ijs quae in ea cotinetur, capere licet. A quantitate , si urina correspondeat assumptis in cibo & potu dummodo haec in quantitate conuenienti sumpta fuerint. A qualitate, bifatiam obtingit : ab odore: & colore: ab odore,non fateat : a colore , sit palearis vel aurei coloris. caeteri colores sunt alieni.Te
90쪽
tiam 1 substantia: urina media sit inter' crassam ac tenuem: crassior enim demonstrat vel admixtionem crassioris humoris adesse s vi ta phlegmatici, seu melancholici: vel adustionem quandam ostendit, in qua subtiliores partes, aereaeque defluxerint, ij s duntaxat pe Manentibus quae crassae sunt atque te restres: aut frigiditatem nimiam fgnia ficat. si vero sit urina tenuior , indicat vel permixtionem subtilioris materiae; ut bilis, & huiusmodi: vel quia non est absolute coista materia ; & ita serosa, ac admodum liquida percipitur; Concoctio namque semper incrassando procedit. Quartam , contentis in ea, indicationes sumit urina penes duo r Alterum ex parte illius quod continetur: Alterum ex parte loci qui continet illud . Locus continens penes ipsius di ferentias diuiditur, superiorem scilicet, inseriorem, & mediu; adeo quod si contentum ire superiori loco inspiciatur, indicabit tunc agitationem quandam, siue flatum in humoribus ipsis ; diciturq; tum nepheli seu nebula: si in medio constiterit, eneorema siue suspe sio vocatur s ista, flatuositatis quoqu'