Hoc est Novum Testamentum Aegyptium vulgo Copticum ex MSS. Bodlejanis descripsit

21쪽

li. e. Scripsit ille humilis Gabriel in Ecclesia Sarustae Mercurii in aegypto a Deo custodita in conventu Sancit Magni Antonii in deserto Arabiae loco residentiae stupra memorati Doctoris in tertio Pharmuthi y San- etorum Martyrum, qui respondet quinto Rehebi jejunii, a8. In principio hujus libri habentur Regulae quaedam opto-Arabicae cum uis tabulis de concordantia Evangelistarum inter se. In praefatione Gangeli S. Matthaei asseritur illud conscriptum fuisse Hebraiceo praedicatum Hieroselymis Minter Indos Mangelium S. Marci scriptum esse dicitur ab ipso Romae in lingua Romana is promulgatum Alexandriae ac in tota regione AEgyptiri in Africa Gangelium S. Lucae in lingua Graeca Alexandriae ad Theophilum Regem scriptum dicitur. S. Dannis Gangelium Ephesi in lingua Graeca exaratum, ac in Asia praedicatum esse sertur Tertivi N'.6 quo tempore scriptum sit non constat,incipit autemniema UUEλio MLΠεΠ Cnxc Praeter Sancta Evangelia reperiuntur etiam ibidem '. r. IV. Epi- sola Pauli, tres canonisaeis Acta Apostolorum4 quorum aetas hac inscriptione adstruitur. OMAxα,-- esu ig 1 I. Perfeci us est liber ille in pace quae a Domino die Sabbati benedicti xxv mensis Pharmuthi benedicti Anno Martyrum Sanctorum, xx, h. e. A no Christi Iso . Eadem quoque continentur Codice XvII in Vaticana. N'. r. Datur Apocal si cum hac epigraphe. -- ας I, a 4- Τ με, δ' odi Hυε- - υας Ata: 'saxum, IJ A. - γ .U ssitatis .m, bc α i , I. scita ri , - - χ- Die Parasceves qui fuit dies xxv mensis Pharanuthi 'Anno sexagesimo primo supra millessimum martyrum Sanctorum fuitque 'septimana sexta jejuni sancti. Supplex veneror Deum luci nim me impertiatur benedictionein, in cuicunque voluerit Deus excelsius. Per manum servi inopis pauperis, destituti omnibuiescellantiis, peccatoris prae caeteris hominibus. Quod ad S N. T. Coptica rari ensii Dan tu inter odices Manuscriptos Regios n. 3ay. IV Evangelia optico litteris capitalibus exarata .figuris elegantibus ac titulis Arabicis ornata.

22쪽

a Michaele Episcopo Damietae promario filio Zaarae Patriarcha Alexandrino cujus Egies sub initium libri apparet. Haec sequuntur Acta Apo-sburtim, xiv Epistola Pauli xvii canonicae Coptice quae continentur n. 33o. cujus aetas non apparet adscripta, sed vetustus Codex esse videtur. o. de ejusdem BGotheca sigiae 3 i. complectitur Epistolas Pauli Coptiuo-

Arabicas, quibus aetas non inseritur, sed multorum annorum esse primo intuitu patet. MS. Mangeliorum opticorum Bibliothecae colonianae scriptum est Anno Martyrum DCCCCxLVI h. e. Christi, xxx sicut Clar Dominus Abbas denatidotius mihi significavit. a I ,-- es in I. : Κλ. i. Lue, Explicit Gangelium Bannis in pace Dei Amen. Anno Martyrum4 6. Novum Testamentum opticum in Musaeo Clar Monfauconii recentiori calamo exaratum est ut ipse jam olim in Dario suo Italico adnotaverat: paucos tamen scribae errores in illo deprehendi, di recentiores Codices AEgyptios nullas fere lectiones variantes

continere.

C A P. III. Voces quae in SS.& in .Τ.nostro per abbreviationem scriptae occurrunt; fiunt sequentes Παὶ inc Πxc. I L. ita iΛHIL O Diu anceps haesi, quid de voce no statuerem quomodo pronuncianda esset,in quaenam litterae eidem deessent tandem in mentem venit esse imitationem Graecae vocis Θ ηος abbreviare per sc scriptae, quae scribendi ratio antiquis

sim jam Sec , suti Clar. Bernardus in Tabella sua multarum orbis litterarum specimina exhibente asserit invaluit, quo tempore gyptios

vocem hanc Bibliis suis intulerunt parum mutatam sic lineolam, quae litteram o secat, annectentes litterae, ut pro Uc ponatur , cui si praefigatur Articulus Masculinusi fit, vel Articulus π, χο b. q. s. inde Ita εγο dominatus Et hanc veram hujus vocis Elymologiam esse audacter affirmare possem. Voces reliquae facile leguntur sc ifico cc pro

λus pro tris M. Figura pro cruce semper adhibetur, neque memini aliter occurrere, nisi in recentioribus Codicibus ubi pro hac figura vox Graeca ταπpoc ad marginem raro tamen additur. Ea si penitius consideretur corpus cruci assixum exhibet, ubi superior pars caput utrumque latus duas manus pendentes praesentat. modus hic verba per figuras exprimendi antiqtiis AEgyptiis usitatissimus, d quantum memini in nulla alia voce hodiernae linguae aegyptiae occurrit. Adjicere his placet vocems de qua nonnuli jam in issertatione mea de lingua Coptica orationi Dominicae chamberi matus annexa disserui hanc qui abbreviat pron novi ni nomi vel nom t scriptum volunt rem acu haud tetigerunt,

quia Ha uti Plato in Timaeo vel νηίθη uti Hesychius Oea AEgyptiorum

Fundatrix civitatis ais respondet voci AEgyptiae nouis vel cum adjecto

Articulo lino i P. Vox Φl vetus Dei nomen aeque venerandum ac otiooἈπήλου MLin talia de quibus Iamblichus in multis Auctoribus Phiha scripta reperitur ;

23쪽

reperitur Nomina sic Deorum ex AEgypto in Syri in Chaldaeam Graeciamin ubiquem oraverunt, unde Lucranus Syrus in Ded stra Syros ex Chal-

Logeseos & religi eiu a, Epyptiis accepisse, in Herodotus κέδονή σαν α

ε ινυ πι ελήλυθεν εις τοι ελλάδα Apud Ciceronem . . de natura Deorum Vulcanus corrupte vocatur σω quo vel Phtha demotare deberet, di apud Psellum in Physici καλά male pro ναφ, Napthia scribitur. Nomen aut in hός primitivum non abbreviat scriptum esse, quasi aliquae litterae: ex medio vocis deessent, praeterea quae modo dicta sunt, exinde patet, quia lineola omnibus abbreviationibus Coptici saper imponitur ad denotandam absentiam litterarum quarundam, huic autem tale quid non adjicitur. p. IV. Iam ad caput uisimum sive Versionem ipsam me accingo. Nullas Codicum SS. variantes lectiones adjeci, sed textum integrum tantum, uti apud aegyptios legitur, exhibui. Sectrones capitum, commatum, quas in MSS. inveni, adeo inter se diffisi utar, ut communiter in orbe Christiano receptae divisioni potius acquiescere, quam Egyptiorum diversam adducere statuerim. Ubi aliquid juxta nostra Novi Testamenti exemplaria de est, steriscis in Copticori Latino desectum notavi. Versionem Latinam quantum quidem potui litteraliter confeci, nisi ubi Copticae Latinae linguae natura sibi in viceni contrariati, ac sensus verbalem versionem haud admittere videbatur. Ut autem pateat a quonam praecipue Nostra ve si a Graeco differat , sequentia maxinie notatu digna adnotare aequum duxi, quae, si idem mihi animus fuisset colligendi cum primum N a. hoc typi exprimere ceperam, uo loco su unxissem.

iII. 16. π1 qua in cum apti:Uvisset, inive, quem sensum praecedentia Joannis 4rba admittere vel requirere videntur, quando Ioannes dicit;

eno plerumque actio transtuls Matth. a. Is, 7, 23. Matth. 4. 4.&alibi. Possiue reddendum esset si1 .cibbinc cum bapti atus esset. V ap. τοῖς ἀρχαοις non reperitur in nostra aut aliis Orientalibus versionibus praeter Persicam Anglo-Saxo etiam habet o ealdum cpydum, quod potius ex versi praecedenti at huc adductum esse videtur. gyptius hic omittit συλογειαι τὼς πινακροωμένους μαλ ad marginem tamen in uno aut altero Codice additur bino ΕΠ NE CARO EP πεΠοῦ

Huic Graecus addit τω επηρεἀ γντων μα quod AEgyptia dc Ethiopica versio

non agnoscit.

' i AR Pro sinπenens o e fratres vestros Gothus AN DRIGRNAS am, im , quae vox in omnibus vetustis Codicibus, teste Theod. Beza, occurrit.

24쪽

I. 1 inconia id in dono vestra vel Mium frum pro Cristam euesonum Orientalium Aeemosynam, quod melius tamen quam Anglo Saxo. 7ustitia pili interre se um exprimit Gothis ARNAIM eleemo diram explicat. 4. - τω φανερω omittit nostra verso. II. pro no nostra versio hτep1dit crastinum S r. intem, inrigemtiae nostrae Arabs in Uygi Anglicanis Oau talia panem no-srum crasinum. AEthiops HAn ocii, uniuscujusque diei nostrae Persa. -io ob υ qui disi necessarius est Gothus. tu Aramn ab NAN perpetuum Saxo diaeshpamlican quotidianum. 13. Δοεολομν paucissimi Codices di non nisi in margine adscriptam habent

tamen eisU LLA pereata vestra. Ethiops delicta vestra Iaxo oppe Syllar: eti a vein .a 7. Ut Hlongitudiis nostra verso addidit Uxtui. 33. loco βααλειαν Θεοῦ nostra versio legit eq/λετο po te rum eiam thiopica verso, licet translator posuerit vus habet tamen quaerite imum

VII. 14. quia Egyptius reti et licet Clar. Minius in N. r. ac pro ως appositum esse dicat reperitur tamen illud, n versu praecedenti ubi

Omnes ei sones habent. Fateor lubenter Arab his ac Syrorum Do&Goth. RN interrogativam m. axonicum vera ala eheu quam denot ri: Copticum autem ac via'Lat e rirtendum est quia vel quo uti Gr. Gisignificat IX. 8.pro ἐλίμα noster habet, emost timuerunt,utiis Syrtis M tuerunt, IEthiops ub- mirati sunt Gothus utrumque conjungit.

. . o. Heri Iani siclbin, in domo Simonis, quod Graecus reliqui versiones non habent ι Arabs tamen iis, hi domo Matthaei. II. Ἐτλ. It ii enet Auxani fimbriam vestimenti eius pro Graeeo ματον. Arabs tamen nobis assentitur fimbriam vesimi us. 33. ν τω a. deest in nostra B Orientalibus versionibus omnibus. X. . ME 'MeλκληΘεις non datur in Coptica licet sit in aliis verso

scuti fuerint in hac urbe fugit in aliam diiquod vos in alia perse ti Gerint, fugite in tertiam. XI.

25쪽

discipulos. 1, pro noster habet ἔλδ ΠKO aci Πλλ o v parvulis infantibtis S rus habet i , puerulis Mabs Utabbj x pueris AEthiops infantibus. Persa P. - parvis pueris ac infantibus D ἐingum parvulis. Matth. XII. s. με. proin epi si Graecia ponit is. 31. Σεοπλ. nil est blasphemia omnis mulla verso piaeterie cara vocem omnis repetit: io tar , . mu peccatum is omnis blasphemia. 3ς ς καρῖα deest in nostra E in aliis versionibus praeter Ethiopicam quae ita thesaurus cordis. r. protexta 't C K quaerunt te Graecus ζητοῦντές σοι λα ληιπη Syri s laeso desiderant tectis colloquia . D CLXIII. 8. pro suto Graecuso Orientales omnesJem habent.

comburant.

3 3. Nostra versio niRuul Rpq nasia tota pro ἔλον habet 3 . iis in Latino abundans L. B. tollat. pr. λέγει in τῆς νιησῆς non datur in nostra, Ethiopicari Saxonica versonibus.1 3. τε Repo τω tim respondisset versio nostra addit. s . πλΦα Aesin He invenit pro huic es in aliis versionibus sayr I cΗΦ AEgyptius pro Graeco ωσῆς Syr. . - . Arabs. Loba Eth ops Iesu. Persa. I. Saxo sol eph. XIv. 13. καὶ Ἱλα seorsim deest in AEgyptia versione. ao A axx8, impleverunt quod redundare videtur in nostra versiohe, omisit Graecusin versiones aliae. ia . pro δ ριεοην τῆς παλαοσης AEgyptius habet Παπ KE σTh. Iomoirtiter

ενδε- νυας circiter viginti quinque leucos Persa a , parmsauis multis.

XV. . ρνεlειλιιτ deest in nostra i aliis ersionibus Orientalibus item

Saxonica.

ν. inpoliiTric additur nomini Esaiae in Coptica di multis aliis versio

26쪽

των κ m χείλεσί με τμα quod di totidem verbis Arabs exprimit I A , E. - et, quodpstilus hie appropinquat me restio, es honorat me labiis suis. Frui autem Optic assentitur Mo, Lia iudi mxta cita populus hic labiis suis honorat me, item, thiopsin Persaci ago ita lini Folom mm elepum copliam rate populus me

Matth. XV. r. κυλλοῦς ὐγεις, aliis Syrus Mo,, Las mancos sanatos nostra autem cum plerisque Versonibus ΠΙKO P E cωπ αι surris audientes, quorum utrumque tamen aethiopsis Saxo omittit. XVI. 23. QEra II O nπεr CR, i ingloria Patrissui; Graecus e ri βααλέα m,rὼ quod Syrus, Arabari Persia habent 2Ethiops utrumque coniungit in Isigno suo in gloria Patris sui Saxo on hys Faedes j xcc in Patris sui

uti Harais: -b c ,I, propter paucitatemfidei vestrae ex E-rbios propter parvam fidem vestram Reliquae versiones Graeco respondent.

XVIII. 6. o in sinsino λω lapis molaris Arabice. , Saxonice an pypn-rdaia Graecus αυλ' όνικος quod di aliae versiones habent. Et eodem commate pro Hen Ioata in mare Graecus Textus habet, τω πελα- γ ἡ Θαλαοσης cum plerisque versionibus excepta Arabica . . I

Io post Boncri sanxim tali parvorum istorum Saxo addit te Selyrari

o me credensium tu me.

rantes.

a. . μυώων ταλαντων cum aliis Versionibus praeter nostram & Arabicam. Illa Ombiniac naeis crua multitudinem talentorum. Hae ...' V, Ἀ-iam sum

mam talentorum.

s. τα αυτρίμα, -των deest in versione. XIX. as vocem 'AZ sin valde Latine non redditam L. B. suo inserat

sanies unpliciter. 7. Pro λη νεογε ' Πλπnl l luxen dabo vobis uti Arabit hvia b. dabo vobis. Ethiops. dabo praemio vobis utrumque Saxo omittit.

27쪽

. 1 . insinet eA bEROO post tres dies pro Graeco G τη-- Φέρα. a a. κοή τι βατῆι in. ἐγ βα ψιθμ οὐβοι sus m. desint in Versione nostraias. Inter hocin sequens comma longa additio Graeca, Latinais Saxonica linguis, quae incipit Ἀμ- ζητῶ Λ desinit in haec verba re τῶr χ - σμον non datur in Coptica aut ulla alia Orientalium linguarum: In Begae exemplari Graeco-Latino adest, in SS. Omniensibus a Cantabrigiensi: Anglo-Saxonicis legitur, ut latine tantum in pulcherrimo Evangeliorum Codice S. Bibliothecae Regiae Berotinensiis ante octingentes annos scripto, quod Clar Lacrosius Praefectus Bibliothecae illius mihi haud ita pridem significavit. Matth. XX. 3 . S. Πλη ulo perspexerunt, Graecus additi rων οἱ οφΘαλ- ροι. strus de patefactione loquitur: si patefacti sunt culi eorum. Persa Ob . kς Oh oculi eorum aperti sunt inmundum viderunt. Reliquae versiones nostrae assentiuntur. a. υθέως deest in nostra versione ejus in Latino abundat. XXI. 6. Heri silUPλΦ in Scriptum nostra versio addit nec in alia aut

Textu datur. I . post A RHΠK0 ULM Z Saxo addit a laepde tu iambe Isodes pice.cebat eos ibi de Irino Dei. iisti: Iy. xxx A L o si vel tantum Latino nostro addat L. B. 29. cio Responsum duorum filiorum immutatum est in nostra, Arabocain Saxonica versionibus, ita ut quod primo attribuitur in Graeco secundo attribuatur in illis xviceversi, Unde fit ut pro Graeco πρωτο vers. I.

XXII. 4s ceti niΠd. in Spiritu in hoc etiam versu repetit tapis , dum

versione Arabica Saxonica. 9 sarde. iXXIIJ. . di σάςακl. importabili nec nostra nec aliae versiones habent Saxo explicat vocem importabiliari e man abepan ne aeg. quod non potest portari. Ethiops. magnum aegrave habet. 38. RE A deserta Textui plurimorum,SS. superinscripta est i XXIV. 7. PLO si ΘΠΟ π Π lares surget Graecus εγξΘηιπτα excitabitur quae vox saepe pro nostra sumitur cum sermo est de Chroo Z 1 taris 3I. EIUL O I IGblica λΠlUUo cum magna tuba Graecus ιρα-λmsi φωνῆς μεγα ς uti Arabs QEthiops 8rusci Udi, J,om buccine magno ita. diuersa Saxo autem id byman I myceli te rverneri eum tuba magna voce. r. vpesente inaedde an by enumen Noyepinyo aered addit Saxo: οerunt in lecto unus assumetur es alter relinquetur ita etiam in Be accia vetusto Δύο δ Ἀλινης μιας εις Κωλαμ cανεὶα,- cpάτη. Vide quae Lucas Bogensis

in Notis suis super hunc locum habet. XXV. I. pro mZ.παιελε sponsus. str. δερη pansae

28쪽

I 3. ν ό ς τανθ ρωπου ἐρχEm non datur in Nostra aut in ulla alia versione antiqua fide digna. 3I. ιγιοι deest in versione Coptica Tthiopica, Saxonica.

axΠEnpen Pa pol infirmus eram is non visitavisti me, eram in careere, es non venistis ad me quod Graecus ita habet. αμνης εἰ φυλακη-hra ἐ- Matth. XXVI. 3. οἱ καμμα lsi deest in nostra versione Arab. ωaeth. 14. pro cxa PIλ ΗC Saxonica versio habet, pil)epraca adversarius. y I. O lii Ara dextram itari Arabs is hyl. 3 9 ζοὶ πρεσσυτεροι non legit nostra versio. 3. D in επone Dei visi in Graeco P Θεου Arabs. ,--'l ut & AEthiops 69. ρι-ππιδίσκα noster vertit Πκε, Κλοπ salini puella serva. XXVII. a. ruiqίω optus omisit. 16. eo contra qui latra fiat addit versio nostra pro ἄλ- ιον AEth utrumque conjungit celebris princeps latro. 33. ινα πληρωg τ ρηειν ὐπο . προφῆrου usque ad finem versus deest in versione nostra orientalibus omnibus. 46 pro ἐπεψα n Saxo habet' honEnglirc. 6o. Pro monumento rectius lege ori monumenti in versione nostra. XXVIII. ἡ ἐπιρευονῆ απαγγῶλω mi μνα ηlim αὐτὼ non legit versio nostra nec aliae Orientales excepta Ethiopica.

margine MSS. nosti Scriba monet legendum esse e est inpoΦH TH in Prophetis, ex hac rationes quia e L di

has i. I U- ,- - Esaias prophetavit de voce clamante, Moses autem V Malachic prophetaverunt de missione Angeli e&Euax ante te Sstrus aeth.

ti Persia omittunt. ro pro ΕΠΙΦΗοχ εα Φ e laetos scissos Gothus N Saxo carus apertos habent, ut sic eorum S. Giaecum ii ιγμενους non κιζομενους legisse credibile sit: fit Aper eum deest a Graeoo aethiops serit super etim di Saxo. in him punigende, is in eo habitantem Reliquae versiones Graeco consentiunt.. a 3. EM. Hicac PP quadraginta noctes addit coptusin Arabs V icta in Erhion. ωSaxo. 3 aceopes linitiva quod in Graeco di aliis versioni

stra quae signum omittit.

29쪽

II 16 Πε eripeqlcnis Doctor vester multae versiones habent, praeter Graecum Textum, Arabs AEth. Persa. Saxo. 17. εις με νειαν deest in nostra desaliis versionibus. III. F. O OP επλRCO π Π Aco XAIGIAE ERXlac eum extendisse eam, Ianata es manus ipsius Graecus aliter , -καὶεῶν ,1-m iri γῆς ς' ἡ ω2χη sed versiones omnes nostrae consentiunt. a I. XE HEV EΠΟ Π tit. Syr. ciciata l. consanguinei em. AEthiops. cognati

hi Saxo hyne sui Graecus οἱ παρ -rύ. .neqλM Cimi deliquium animi patistitur Graecus si ii quod in malum ionum sensum explicari potest, quod vel insaniret Christus, vel in deliquium cordis inciderit oppressus a multitudine. ay. O Πost ΠεΠελ ecato terno, Graecus ιυωνίου κυσεως Arabs pro

σterni pereati. Hic peccatum pro poena peccati κεκοις Pro καὶακρι- Unpeccatum pro poena peccati ponitur.

siones habent. . post ipba At volucres Graecus addit τοῦ 1 ραν9.11. γνωνι deest in Nostra, sed datiar in omnibus aliis idem hoc ii voce

ταώρια βηγκατα accidit com sequenti.

Gerasenorum.

Ia. πάνlες οἰδήμονες deest nostra datur tamen in aliis versionibus Samunctaena Sardar immundi Spiritus. 13. υλως saepe versio nostra negligit hic Min aliis commatibus.

Iy. την λεγεων Pro IriSax Π, cum aliis versionibus habet Graecus.

VI. . Macri O pro Graeco Iωσῆ quod Syrus Arabs uersiais Gotha habent. AEthtiiopsyosephi habet Saxo Ioreper. F. ista multus pro λίγοις quod versiones Orientales omnes habent ac Gothicad Saxonica. d s. axΦpni

30쪽

1 sit imi ui 3ΠγΦΗ Π Da MEO . ut tinus Probetarum antiquorum deficiente voce antiquorum in Graeco di versionibus omnibus. zo. onma .REOλD inni,si tristabatur corde. Coptus solus habet nec ulla versio cum eoa quod sic Herodes tristis fuerit quod non esset Christiani vel edens instrinae Johannis Saxo addit a lae gehysideo he relapundi a poplide , ipse audiebat quod multa miracia operaresur. Var pro νεχθῆνι Coptica versio habet τῆςόω r ut rapula res Reliquae Graeco assentiuntur. 33. ἰόχλοι deest in nostra. 3y. υιπόλη. Coptice O ΠO celsi hora'arteriit quod Arabs etiam exprimit: ἰα - es jam hora praeteriit. 36. τὸ φάγωσi ουκεχους; non habet versio nostra. ωσέ deest in nostra, aliis versionibus. y1. Πλ EIU δ mirabantur valde Graecus ε ί νὶ si Gαί, μαζον ut d aliae versiones omnes t VII. a. Ο ac javerunt non datur in Com. Saxo hahet huc imu

vori vestram suctam legem quam vos o sui tae i, nis

6. Comma hoc in plerus u 1MSS. non daturi; adscripsit Miae illud

3a Pro Esto muttis quod versiones .mine, lirbent , Citicusve loquentem cui solus Gothus assentit tu ἈτλmmRNA. balbui VIII. s. φάγνJε ως deest in nostra