Cornelii Nepotis vitae excellentium imperatorum

41쪽

s4 CORNELII NEPOTI scius , pacemque inter duas potentissimas ciutitates conciliavit. Post , neque ita multo, Cyprum

cum ducentis navibus Imperator missus, quum e

ius majorem partem insulae devicisset, in mo hum implicitus, in oppido Citio est mortuus. C A P. IV. Hunc Allienienses non solum in bello, sed in pace, diu desideraverunt. Fuit enim tanta Iiberalitate , quum compluribus locis Praedia hortosque haberet, ut nunquam in eis culindem imposuerit fructus servandi gratia, ne quis im-Pediretur, quo minus ejus rebus, quibus quisque vellet, frueretur. Semper eum pedisse quicum nummis sunt secuti, ut, si quis opis ejus indigeret, haberet quod statim daret, ne diffe-

Tendo videretur negare. Saepe, quum aliquem offensum fortuna, videret minus bene vestitum, Quin amiculum dedit. Quotidie si e coena ei coquebatur, ut quos invocatos vidisset in foro, omnes devocaret: quod facere nullum diem praetermittebat. Nulli fides ejus, nulli opera, nul-Ii res familiaris defuit: multos locupletavit: Complures pauperes mortuos , qui unde e Ter Tentur, non reliquissent, suo suantu extulit. Sic

se gercndo, minime est mirandum, si & vita ejus fuit secura, & mors acerba.

C A P. I.

LYSANDER LACEDAEMONIUS

magnam reliquit sui famam, magis felicitate, quam Virtute partam. Athenienses enim in1yeloponnesos sexto & vicesimo anno bellum gerentes conseci ste, apparet. Id qua ratione conlecutus sit, latet. Non enim virtute sui exedicitus, sed i inmodestia factum est adrersariorum: qui quod die to audientes imperatoribus suis nouerant, dispalati hi agris, relictis navibus, in ho ni uni venerunt potestate1n. Quo facto Athenienses se Lacedaemoniis dediderunt. Hac victoria Lysander elatus. quum antea sem per sa- est iosus , audaxque suisset, sic sibi indulsit, ut ejus opera in maximum odium Graeciae Lacedaemonii pervenerint. Naia quum hanc causiam LMcediam

42쪽

eedaemonii dictitassent sibi est e belli, ut Atheniensium impotentem dominationem refringerent , postquam apud aegos flumen Lysander classis hostium est potitus, nihil aliud molitus

ell, quam ut omnes civitates in sua teneret potestate, quum id se Lacedaemoniorum causa sacere simularet. Namque undique , qui Athenientium rebus studuissent, ejectis, decem delegerat in unaquaque civitate, quibus summum

imperium pote itatemque omnium rerum committeret. IIorum in numerum nemo admittebatur, nisi qui aut cjus hospitio contineretur, aut se illius fore proprium fide confirmarat. C A P. II.

Ita decemvirali potestate in omnibus urbibus

coriitituta, ipsius nutu omnia gerebantur. cujus de crudelitate ac persidia satis est, unam rem, exempli gratia, proferre, ne de eodem plura enumerando defatigemus lectores. Victor ex Asia quum re 'erteretur, Thasumque divertisset, quod ea civitas praecipua fide fuerat erga Athenienses, proinde ac si iidem firmissimi 1blerent este amici, qui constantes scissent i nimici, eam Pervertere concupivit. Vidit autem, nisi in eo Occultasset voluntatem, futurum ut Thasii dilaberentur, consulerentque rubus suis '' '. C A P. III. Ttaque decemviralem suam potestatem sui ab illo constitutam sustuleriint, quo dolore incensus iniit consilia, reges Lacedaemoniorum tollere. sed sentiebat, id se sine ope deorum facere non posse, quod Lacedaemonii omnia ad oracula referre consueverant. Primum Delphos Co

rumpere est conatus. Quum id non potuisset, Dodonam adortus est. II inc quoque repulsus dixit se vota suscepisse, quae Iovi Ammoni so veret: existimans se Afros facilius corrupturum. Hac spe quum prolaetus esset in Africam , multum eum antistites Jovis fefellerent: nam non solum corrumpi non potuerunt, sed etiam Legatos Lacedaemona miserunt, qui Lysandrum accusarent, quod sacerdotes fani corrumpere conatus esset. Accusatus hoc crimine, judicumque absolutus sententiis , Orchomeniis miniis

subsidio , occilus est a Τhebania apud Haliar-

c a sumis

43쪽

tum. Quam vere de eo foret judicatum, oratio indicio it, quae poli mortem in domo eius reverta est, in qua suadet Lacedaemoniis, ut regia potestate dissoluta, ex omnibus dux deligatur ad hellum gerendum : sed ita scripta, ut deorum videretur congruere sententiae, quam ille se habi- Eurum, pecunia fidens, non dubitabat. Hanc ei . scripsisse Cleon Halicarnasi eus dicitur. CAP. IV. Atque hoc loco non est praetereundum factum Pharnabazi, satrapis regii. Nam quum Ly- fandor p laetus classis in bello multa crudeliter avareque fecisset, deque his rebus suspicaretur ad cives suos esse perlatum, petiit a Pharnabazo, ut ad ephoros sibi testimonium daret , quanta sanetitate bellum gessisset, sociosque tractasset,

deque ea re accurate scriberet: magnam enim eius auctoritatem in ea re futuram. IIuic ille liberaliter pollicetur: librum gravem multis ver

his conscripsit, in quo summis eum seri landi-hus. Quem quum legisset probassetque, dum.Obsignatur, altenim pari magnitudine, tanta similitudine , ut discerni non posset, signatum

1ubjecit , an quo accuratissime ejus avaritiam perfidiamque accusarat. Hinc Lysander domum quum redulet, postquam de suis rebus gestis pud maximum magistratuin, quae voluerat, dixerat, testimonii loco librum a Pharnabaeto datum tradidit. Hinaci submoto Lysandro, quum ephori cognossent, ipsi legendum dederunt. Ita ille imprudens ipse laus fuit accusator.

VII. ALCIBIADES.

-ελ NIENSIS. In hoc natura, quid ossicere possit,' videtur experta. Constat enim inter omnes, qui de eo memoriae prodiderant, nihil eo sitisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtuti-hus. Natus in amplissima civitate, summo genere, omnium aetatis suae multo formosissimus, ad omnes res aptus , consiliique plenus. Namque Imperator fuit summus 6c mari & terra. diis vriue, ut inprimis dicendo valeret: quod tanta

crat

44쪽

strat commendatio oris atque orationis, ut nemo

ei dicendo posset resiliere. divos; quum tempus Posceret, laboriosus, patiens, liberalis, splen- -didusia non minus in vita, quam victu: altabi- Iis, blandus, temporibus callidissime inserviens. Idem, simul ac se remiserat, neque caussia suberati quare animi laborem perferret, luxuriosus, disio lutus, libidinosus, intemperans reperiebatur: ut Omnes admirarentur, in uno homine tantam ineste dissimilitudinem, tamque diversam n

turam.

C A P. II. Educatus est in domo Periclis dirivignus enim

ejus fuisse dicitur cruditus a Sociate. Socerum habuit Hipponicum , omnium Graecae linguae eloquentia ditissimum. ut si ipse fingere vellet, neque plura bona reminisci, neque majora post et consequi, quam vel sortuna Vel natura tribuerat. Ineunte adolescentia amatus cst a multis more Graecorum: in eis a Socrate, de quo mentionem facit Plato in symposio. Namque eum induxit commemorantem , is pernoctasse Cum Socrate, neque aliter ab eo surrexisse, aestius a parente debuerit. Postea quam robustior est factus, non minus multos amaVit, in quorum amore , quoad licitum est, odiosa multa delicate ioco1cque fecit: quae referremus, nisi maiora potioraque haberemus.

C A r . III. Bello Peloponnesiaco dujus consilio atque auctoritate Athenienses hellum S xracusanis indixerunt: ad quod gerendum ipse dux delectus ' olt. Duo praeterea collegae dati, Nicias & Lamachus. Ιa quum appararetur, prius quam classi sis exiret, accidit, ut una noete omnes Hermae, qui in oppido erant Athenis, dejicerentur, praeter unum , qui ante Januam erat Andocidi. Itaque illo postea Mercurius Andocidis vocitatus est. Hoc quum appareret, non sine magna multorum consensione osse factum , quod non ad privatam, sed ad publicam rem pertineret, magnus multitudini timor est injectus, ne qua repentina vis in civitate existeret, quae libertatem opprimeret populi. IIoc maxime convenire in

Alcibiadeci videbatur, quod & potentior S ma-

45쪽

jor quam privatus, exillimabatur. Multos enirn liberalitate devinxerat . plures etiam opera forensi suos reddiderat. Quare fiebat, ut omnium oculos, quotiescunque in publicum prodisici, ad se converteret, neque ei par quisquam in civitate poneretur. Itaque non solum spem in eo

habebant maximam, sed etiam timorem, quod &obesie plurimum & prodesse poterat. A1pcrge- hatur etiam infamia, quod in domo sua facerent, steria dicebatur: quod nefas erat more Athenientium: idque non ad religionem, sed ad cOu-junationem Pertinere existimabatur. C A P. IV. Hoc crimine in concione ab inimicis compellabatur. Sed inflabat tempus ad bellum proficiscendi. Id ille metuens, neque ignorans civium sum am consuetudinem, Postulabat ut, si quid de se agi vellent, potius de praesente quae-itio haberetur, quam absens invidiae crimine accusaretur. Inimici vero eius quiescendum in praesenti, quia noceri non posse intelligebant,& illud tempus expectandum decreverunt, quo exi siet: ut sic absentem aggrederentur. itaque fecerunt. Nam postquam in Siciliam eum pervenisse crediderunt , absentem , quod sacra ViΟ- Iasiet, reum secerunt. qua de re quum ei nuntius a magistratu in Siciliam mistus esset, ut domum ad caussam dicendam rediret, essetque in magna spe provinciae hone admini trandae, non rarere nolitit, & in trierem, quae ad eum erat deportandum missa, ascendit, ac Thurios in Italiam pervectus, multa secum reputans de immoderata civium suorum licentia , crudelitateque erga nobiles. ntili Isimum ratus impendentem evitare tompestatem , clam se a culto libus

subduxit, & inde primum Elidem, deinde The-

has venit. Postquam autem se capitis damnatum, bonis publicatis, audivit, &, ut quod usu venerat , Eumolpidas sacerdotes a populo coactos,m se devoverent, eiusque devotionis ouo tollatior cflet memoria, excmplum in pila lapidea incisinn, esse positum in publico, Lacedaemonem demigravit. Ibi, ut ipse praedicare consue-Verat, non adVersus patriam, sed iii micos suos

46쪽

VII. At cIBIADE s. Nam quum intelligerent se plurimum pro deus Posse reipublicae, ex ea ejecisse, plusque irae suae, quam utilitati communi paritisse. Itaque hujus consilio Lacedaemonii cum Persarum rege amicitiam fecerunt: deinde Decetiam in Attica munierunt, praesidioque perpetuo ibi posito iaobsidione Athenas tenuerunt. Eiusdem opera Ioniam a societate averterunt Atheniensium, quo laeto multo superiores hello elle coeperunt. C A P. U. Neque Vero his rebus tam amici Alcibiadi sunt saeti, quam timore ab eo alienati. Nam quum acerrimi viri praestantem prudentiam in omnibus

rebus cognoscerent , Pertimuerunt ne caritaldi

patriae ductus aliquando ab ipsis descisceret, &cum suis in gratiam rediret. Itaque tempus ejus intersiciundi quaerere institii erunt. Id Alcibiadi diutius celari non potuit. Erat enim ea sagaciatate, ut decipi non posset, praesertini, quum animum attendisset ad cavendum. Itaque ad Tissaphernem, praesectum regis Darii, 1 e contulit. Cuius quum in intimam amicitiam pervenisset,& Atheniensium, male gestis in Sicilia rebus, opes senescere , contra Lacedaemoniorum crescere videret: initio cum Pisandro praetore, qui apud Samum exercitum habebat, per internuntios colloquitur, & de reditu suo facit ictenti neni. Erat enim eodem, quo Alcibiades, sensu, populi potentiae non amicus,& optimatum sautor. Ab hoc destitutus, primum per Thrasybulum Lycei filium ab exercitu recipitur, Praeto quo fit apud Samum: post suffragante Theramene populiscito restituitur, parique absens imperio praescitur, simul cum Thrasybulo & Theramene. Horum in imperio tanta commutatio rerum faeta est, ut Lacedaemonii, qui paullo an divi chores Viguerant, perterriti pacem peterenta Vieti cnim erant quinque praeliis terresstribus, tribus navalibus: in quibus ducentas naves triremes amiserant, quae captae in hostium venerane potestatem. Alcibiades simul cum collegis receperat Ioniam' Hellesponti ira, multas Praetereauri es Graecas, quae in ora sitae sunt Asiae: quarum expri aram complures, in his Byzantium. neque inivus multas consilio ad amicitiam ad-

47쪽

i unxerant, quod in captos clementia fuerant ut Inde praeda onusti . locupletato exercitu, maximis rebus gestis Athenas venerunt.

C A P. VI. His quum obviam universia civitas in Pyrae eum descendisset, tanta fuit omnium expectatio visendi Alcibiadis,. ut ad ejus triremem vulgum Conflueret, perinde ae si solus advenisset. sic enim populo erat persuasum , & adversas superiores , & praesentes secundas res accidisse ejus operaia Itaque & Siciliae amissiun, & Lacedaemoniorum victorias culpae suae tribuebant , quod talem virum e civitate expulissent. Neque id sine caussa arbitrari videbantur. Nam Postquam exercitui praeesse coeperat, neque te Ta, neque mari laostes pares ellae potuerant. Hic ut navi egressiis cit, quamquam Theramenes &Thra1ybulus eisdem rebus praefuerant, simulquctvenerant in Piraeeum, tamen illum unum omnes Prosequebantur, & id quod nunquam antea usu venerat, nisi Olvmpiae victoribus, coronis aureis aeneisque viago donabaturi Ille lacrimanatalem benevolentiam civium suorum accipiebat , reminiscens pristini temporis acerbitatem. Postquam astu Venit, concione advocata sic verba fecit, ut nemo tam ferus fuerit, quin ejus C

sem lacrimarit, inimicumque his se ostenderit, quorum opera Patria pulsus fuerat, proinde acti alius populus, non ille ipse, qui tum nebat, eum sacrilegii damnasiet. Restituta ergo huic sunt publice bona: iidemque illi Eumolpidae Sa-

Cerdotes rursus resacrare sunt coacti, qui eum

devoVerant : pilaeque illae , in quibus devotio fuerat scripta, in mare praecipitatae.

Haec Alcibiadi laetitia non nimis mit diuin

na. Nam quum ei Omnes ostent honores de-

Creti, totaque respublica domi bellique tradita, ut unius arbitrio gereretur; & ipse postulasset, ni duo sibi collegae darentur, Thrasybulus &Αdimantus, neque id negatum ectet: classe jam in Asiain profectus, quod apud Cum en minus ex sententia rem gesserat, in invidiam recidit. Nihil enim cum non ossicere posse ducebant.

Ex quo fiebat, ut 0Quia Miuul Prospere giastis

48쪽

Fins culpae tribuerent, quum eum aut negligenter, aut malitiose fecisse loquerentur, sicut tum accidit. Nam corruptum a rege capere Cyme noluisse arguebant. Itaque huic maxime pM

mus malo fili sie nimiam opinionem ingenii atave virtutis. Timebatur enim non minus, quam iligebaturr ne secunda fortuna , magnisque Opi bus elatus, tyrannidem concupisceret. Quibus rebus laetium est, ut absenti magistratum abrosarent, & alium in ejus locum substituerent. Id Ille ut audivit, domum reverti noluit, & se Pactyen contulit, ibique tria callella communivit, Moriros , Bylanthen , Neontichos: manuque collecta primus Graeciae civitatis in Thraciam introiit i gloriosius existimans barbarorum praeda

locupletari, quam Grajorum. Qua ex re creverat cum fama tum opibus, magnamque amicitiam

sibi cum quibusdam regibus Thraciae Pe Pererat. C A P. VIII.

Neque tamen a caritate patriae potuit recedere. Nam quum apud 2Egos si umen Philocles praetor Atheniensium classem constituisset suam, neque longe abesset Lysander praetor Lacedaemoniorum, qui in eo erat occupatus, ut bellum quam diutillime duceret, quoci ipsis pccunia a rege suppeditabatur, contra Atheniensibus ux- haustis, praeter arma & naves, nihil crat super: Alcibiades ad Atheniensium venit exercitum, ibique praesente vulgo agero ccest: si vellent, se coacturum Lysandrum aut dimicare aut pacem Petcre : Lacedaemonios eo nolle confligere clas- se quod pedestribus copiis plus quam navibus valerent: sibi autem esse facile, scuthen regem Thracum deducere, ut eos terra depelleret: quo facto, necessario aut clata conflicturos, aut bellum composituros. Id est vere didium Philoclus

- animadueriebat, tamen postulata sacere noluit,

quod sentiebat, se, Alcibiade recepto, nullius momenti apud exercitum futurum: A si quid secundi evenisset, nullam in ea re suain partem fore: contra ea, si quid adversi accidi uet , se unum ejus delusti futurum reum. Ab hoc discedens Λlcibiades. quoniam, inquit, victoriae patriae repugnas, illud moneo, juxta hostes castra habeaS uausi . periculum est enim, uo immo

49쪽

42 CORNELII NEPOTI gdestia militum nostrorum occasio detur Lysandro nostri opprimendi exercitus. Neque ea res illum fefellit; nam Lysander, quum Per speculatores comperisset, vulgum Atheniensium in terram Praedatum exisse, navesque paene inanes relictas, tempus rei gerendae pon dii ni sit, eoque impetu totum bellum delevit. C Λ P. IX. At Alcibiades victis Atheniensibus non satis tuta cadem loca sibi ari,itratus, penitus in Thraciam se supra Propontidem abdidit, spirans ibi facillime suam fortunam occuli posse. salio. Nam

Thraces postquam eum Cum magna pecunia Venisse senserunt, insidias ei secerunt. qui ea, quae apportavit, abitulerunt, ipsum capere non PO- tuerunt. 1lle cernens nullum locum sibi tutum in Graecia propter potentiam Lacedaemoniorum, ad Pharnabaetum in Asiam transiit, quem quidem adeo 1 ua cepit humanitate, ut eum nemo in amicitia antecederet. Namque ei Grumum dederat in Phrygia castram, e X quo quinquagena talenta vectigalis capiebat. Qua fortuna Alcibiades non orat contentus, neque Athenas viditas Lacedaemoniis serii re poterat pati. Itaque ad patriam liberandam omni serebatur cogitatione;

sed videbat id sine rege Persarum non poste fieri , ideoque cum amicum sibi cupiebat adjungi. neque dubitabat facile se consecuturum, si modo ejus conveniundi habui stet potestatum. Nain Cyrum fratrem ei hellum clam parare, Lacedaemoniis adjuvantibus, sciebat. id si ei aperuisset, magnam se fab eoJ initurum gratiam Videbat.

C A P. X. Haec quum moliretur, peteretque a Pharnabazo ut ad regem mitteretur, eodem tempore Critias ceterique tyranni Atheniensi iura certos homines ad Lysandrum in Asiam miserunt, qui eum certiorem facerent, nisi Aleibiadem sussuli

set, nihil earum rerum fore ratDm , quas 1 e AtDenis constitui set. Otare se suas res gestas manere vellet , illum persequeretur. II is Laco rebus commotus 1tatuit, accuratius sibi agendum cum Pharna-hago. Huic ergo renuntiat, quae regi cum L

cedaemoniis essent, irrita sutura, nisi Alcibiadem ViVum aut mortuuia tradidisicia Non tulit hoc

50쪽

satrapes, & violare clementiam, quam regis o- Des minui, maluit. Itaque mi it Sisamithren &Bagariun ad Alcibiadem intersiiciendum , quum ille esset in Phrygia, iterque ad regem com P raret. Missi, clam vicinitati, in qua tum Alciabiades erat, dant negotium, ut eum interficiant. Illi quum eum serro aggredi non auderent, I O-etu ligna contulerunt circa casam eam, in qua quiescebat, eamque succenderunt, ut incendio conficerent, quem manu superari posse dissidebant. Ille autem ut sonitu flammae est excitatus, etsi gladius ei erat sui, duetus, familiaris sui

subalare telum eripuit. Namque erat cum eo

uidam ex Arcadia hospes, qui nunquam disce-ere voluerat. Hunc sequi se jubet, ela id quod in pnesentia vestimentorum fuit, arripit. His in ignem ejectis, flammte vim dimisiit. Quem ut barbari incendium cssugisse, feminus viderunt,

telis missis interscccrunt, caputque e)us ad Pharnabazum retulerunt. At mulier, qine cum eo vivero consuerat, muliebri sua veste contemim, aedificii incendio mortuum cremavit, quod ad vivum interimendum erat comparatum. Sic Alcibiades annos circiter. quadraginta natus , diem obiit supremum.

C A P. XI. Hunc infamatum a plerisque, tres gravissimi h storici summis laudibus extulerant: Thucydides, qui ejustacin aetatis fuit; Theopompus, qui fuit post aliquanto natus; & Timpeus: qui

quidem duo maledicentissimi, nescio quo modo, in illo uno laudando consenserunt. Nam ea, quae supra diximus, de eo praedicarunt, atque hoc amplius, quum Athenis splendidistima civitatellatus esset, omnes f Athenienses J splendore ac dignitate vitae superasse: postquam inde expulsus Thebas venerit, adeo studiis eorum inservisne, ut nemo eum labore corporisque viribus posset aequiparare. omnes enim Boeotii magis firmitati corporis, quam ingenii acumini inserviunt. Eundem apud Lacedaemonios, quorum moribus summa virtus in patientia ponebatur, sic duritiae se dedisse, ut parsimo iii a victus atque cultus Omnes Lacedaemonios vinceret: fuiste apud Thracas i boluiues Viuolento. , rebusquo Venereis dedito si