Physica vetus et noua

211쪽

168 . Libri ficundi .

aliae omnes Contrahuntur in angulas αangulur autem semper excludit aliquod

spatium.

Materialis causa mundi remota ,sundrarum ac Missum, ut prob tum est supra: proxima, sunt partes in definitione posi

Formalis causa mundi est forma, si intelligibilitas, quae. resultat ex toto. quod appellamus mundum. Quid sit formam resultare ex toto , dictum est

Efficiens causa mundi intrinseca, sunt partes inuicem mouentes, ac motae, ad formam, siue speciem, Me totalitate sive intelligibilitarem ipsius mundi; Di-CO intrinsecae, quia extrinseea est Deus, causa libera de omnipotens, R quo est omnis exstentra mundi; exi Nna, em terminatur actio diuina, seu exeatio. Cauta fio alis mundi mirinseca, in ipsa conseruatio mundi in suo esse totali, uno & physico finis enim excirinsecus, ac medius, est hamoi nam, quiequid i mundo est, diecessari di est homini, ω , quae necessaria iune homini , feeit illa Deus propter hominem, qui capaxust ipsius Dei cognitionis, &laudis.

212쪽

Finis extrinsecus,& vltimus mundi, in gloria Dei, qui propter semetipsum

operatus est omnia. . Dictum est in definitione, terrae Nobo immoto, quia terra non mouetur, Ut probatur quaestione 4. Solis flammae. Mundus est verus: quia conformis est ideae diuinae: nostra vero mundi cognitio est vera; quia conformis est mundo: mundus enim est effectus idear diuinae: Cognitio vero, quam habemus de mundo, est primum ab ipso mundo, tanquam effectus a Causa ; effectus autem

est similitudo , siue repraesentatio suae causae. Dico ρrimum , quia quod mundi aspectabilis est in intellectu prius fuit in sensu, & quidem externo: indiuidua

autem Corporea, siue primae substantiae corporeae mundi, agunt in sensum. Mundum esse Ῥerum, est ipsum habere entitatem, existentiam , essentiam, partes tum integrantes, tum es ientiales, motum, & alia huiusmodi, quae cogno-stit intellectus, quando cognoscit mundum : Haec Autem habet omnia , quia Deus per suam ideam omnipotentem haec omnia illi communicat. Quia igituc mundum esse verum, est ipsum esse con-

213쪽

Σ Ο Libri fecundi

formem intellectioni diuinae, quemadmodum intellectionem nostram esse veram , est esse conformem obiecto ι idebuerus est mundus, quia coniarmis est

ideae, quam de illo habet intellectus dia

ARTICvLvs II. Nustum esse motum materialem in mundo ne aliqua latione.

P Ε κ Diionem intelligimus vltimum,

& secundum Aristotelemperfectissimum omnium motuum t licet enim quicquid generatur, extendi ur, O alteratur, mutet locum, vel secundum se totum, vel secundum p rtem rcum motus illi fiant per separationem, & Vnionem partium; illam tamen loci mutationem non consideramus in illis motibus, quia non consideramus loca, siue ubi t verminos illorum motuum. Quemadmodum generationem , quae nunquam est absque aliqua augmentatione, veldiminutione, se allecatione , dis tinguimus ab illis, per proprios generationis terminos , & extensionem , qua nunquam est absque alieratione, distin-

214쪽

guimus ab ea per proprios extensionis terminos: & alterationem, quae nunquam est absquo latione distinguimus ab ea, per proprios alterationis terminos; ita Iationem, sine qua non sunt generario x-rensio, se alteram , distinguimus ab illis per proprios lationis terminos. Item quomadmodum distinguimus exte sonem a generatione, quia potest esse sine illa, Sc aberationem ab extensone ogeneratione, quia potest esse absque illis, sic lationem distinguimus ab alterarione, extensione , o generatione, quia potest esse absque illis. Latio vero, Vactus entis in potentia, prout in pruentia ad ubi, hoc est ad forma- Γωtem, siue unitatem, siue totalitatem

ex corpore figurato, & contento: & lo- Eo, ut Continente e M sic corpus contentum est pars materialis huius formalit xis , dc locus pars formalis'

Locus autem es si perficies corporis

continentis , immobilis. Duae sunt enim conditiones formae, seu partis for

215쪽

xo, Libri fecundi

malis, quae dicitur Dein a altera,ut sit s perficies corporis continentis, ut Continens est; atque adeo terminus extrinsecus corporis contensi. Altera, ut superficies illa sit immobilis, hoc est, terminus certae, ac determinatae distantiae ab intransferibili. Per superficiem autem iri eqllige quamcumque, etiam conuexam, modo sit immobilis. Formalitas ergo , siue intelligibilitas per quam corpus figuratum est io tali superficie, seu totalitas ex corpore figura-vo, Ut contento seu parte materiali, Miali superficie continente, seu parte formali, est Ubii cuius maleva proxima sunt

partes ex quibus ipsa ut sic, componuuin

Vbi, seu totalitas , siue intelligibilitas haec , seu totum hoc formaliter sumptum, mutatur per transsationem , non loci, quia locus est intransferibilis formaliter ilicet materialiter, seu corpus cuius est superficies, transferaturqsed corporis contenti , seu mobilis, quando ipsum ponitur in alio distantiae termino, seu alio loco. Etsi corpus omne, &omnis Pars Vni'.

216쪽

xur in mundo corpori, A parti, ut loco, . saltem poteruiali, tribus tamen aliis m dis coum dicitur unixi corpori , siue e xi eas emicati. Primo, tanquam pars parti consti euen materiam propriam inuisiari umus spe- siet, atque adeo ipsum indiuiduam. 2. Tanquamspiritus materialis Corpo-xi suo i sic uiuuntur corpuscula , quae elauduntur corporum suomm poris, hae uniones a dicunturiationes. - 3, Tanquam locuta- loco suo: dupi autem efflocus in globo, atque adcoli mundo, qui globus est ; centrum scilicet,aic superficies: hoc est, medium se exiremum. Centrum dicitur locus , quia est immobile superficies dicitur locus, quia miser. unde proprius mundi locus est compositus ex firmamento, ut suprastoc

commente , & globo terrae; tanquam sen-rro immobili. Superficies mouetur circa centrum magna celeritate, ut supra dictum est: quia magnum corpus est; neque per se resistit motui; quia per illum. non mutat locum suum naturalem, S immobilem, siue accedendo, siue recedendo. Totum , seu partes collective. sumptae manent in loco: partes Rutem

217쪽

singulis, seu distributive sumptae . m tant quidem locum sibi succedentes, Mpostmodum ipsum repetentes e at non recedunt a loco naturali .Quod non conis

uenit partibus alius globi , qui supra

proprium axem extra firmamentum moueretur. Etsi enim totum istud non accederet ad locum naturalem; neque ab eo recederet per illum motum, quiλmotus esset in loco , & consequenter non mutaret locum: partes tamen illius recederent per illum motum a loco naturali , 55 ad ipsum accedereBt. ΑRTICVLVS IV.

Deformalitate oppostorum ΗIc iam obseruandum est facile ex definitione formalitatis vibi, colligi definitiones ovo Ioram : nam que admodum duo.Corpora, locatum, se locus,siae locans, sunt materia formalitatis, qu ae dicitur υbi , sic duae partes sunt materia formalitatis, quae dicitur contradictio: nempe ens, se non ens, atque adeo contradictio, est forma rationi& qua, Cognoscitur ens, & non ens; & alteram de altero negatur. Privatio est formalitas,

218쪽

cuius materia est forma negatio illius, in subiecto capaci; atque adeo prauatio est forma rationis, qua cognoscitur forma ,&subiectum cum capacitate illius formae, & forma de tali subiecto negatur. Contrarieras est formalitas , cuius materia sunt duae formae, summe distantes sub Vno genere. Contrarierin ergo est forma rationis, qua Cognoscuntur duae formadi; altera per affirmationem; altera

per negationem, de eodem subiecto. Et latio e brmalitas, cuius materia sunt duo indiuidua, quorum alterum inferatur ab altero s quia vel sunt eiusdem rationis, vel ei dem quantitatis, vel eiusdem qualitator vel quorum alterum dat vel dedit esse alteri: sue agit, vel egit in alterum: ct hoc ab isto velpatitur, vel passim est. Duae sunt relatorum conditiones in ordine ad mentem referentem. I. Vt cognoscantur duo,

vel sub una ratione ἰ& est identitas j vel sub una quantitate s& est aequalitas J Vel

sub una qualitate :& est similitudo: vel alterum quatenus dat, vel dedit; vel ab altero recipit, vel recepit aliquod e sse.

z. Conditio , Ut alterum ex altero colligatur V. g. M smile, ergo habes iures pater, ergo habra Ilium: es creatura,

219쪽

ergo kabet creatorem , orc. n relatione est fundamentum, ac ter minus: fundamentum est in anteceden- , te, terminus in consequente. Ratio fundandi, est relatio antecedentis 3 ratio ter minandi , est relatio consequentis. Relatio diuiditur in realem se rationss. Realis cuius extrema siue relata, sunt duo realia: Rationis , cuius eXtrema, non sunt duo realia. Relatio realis , absque reali 55 actuali dependentia unius rela ti ab altero, est categorica. Relatio creata,cum sit formalitas,non

est per se encitas a subiecto suo distincta.

Α ltera partium huius opposirorum materia est pars materialis: altera formalis; neque altera, sine altera in ratione oppo-

sitionis cognosci potest. Ex dictis inferos, quod docet Aristoteles Cap. de Διctantia : substantiae, siue primo subiecto nihil esse contrarium rquia ipsa est susceptiua contrariorum. ARTICVLvs V.

uomodo concipiendasse laris. ORPus ponitur in alius distantia termino , siue alio loco, per latio-

220쪽

nem , quae ut patet ex supra dictis, non potest a nobis concipi, quin concipian tur duo loca: alter unde recedat subiectum; alter, quo idem subiectum acce

dat.

Ergo perlationem idem corpus figuratum est sub utroque loco non permanenter, sed fluenter ι utroque non certo ac determinato, sed incerto, S indeterminato; statim enim atque certus, aedeterminatus est locus sic, ut verum sit dicere de corpore; hises, cessauit titio.. Quod vero inter duo loca certa medium est per participationem Vtriusque, ut indeterminati, &exclusione utriusque ut determinati; vocatur meaeum,cui

respondet successive molio, quod per illud medium ferturi & existentia illa mobilis successiva in toto illo medio vocatur iasio, siue ubi Juens. Non intelligitur a nobis haec Iaris, quin per intellectionem transferamus in

instanti mobile ab uno loco a nobis determinato ,ad alium item a nobis determinatum , per totum medium: quod tamen extra intellectum transfertur in tempore: neque ideo fallimur: quianz-' que affirmamus instans, neque negamus