장음표시 사용
201쪽
spiritus igneus est multo mobilior,
bro vivente terminantis neruum olfa-.muum ab odoro corpore , vipdorum es. Est autem odorum corpus, quod continet& transmittit spiritus odoros: hi spiritus effluunt in medium , & ibi retinentur dum pellantur ab aliis, ac dispergantur sic ut dispersi potentiam olfactivam non
Gustatio est motus panis in cerebro. visente reminantis neruum gustas agustabili, ut gustabile est. Est autemgustabile comipus quo continentur spiritus, quorum motu, & aduentu gustus figuratur. Tactio es motus partis in cerebro visen re terminantis neruos tactiles a tangibili, ut tangibili. Est autemia ibit corpus, quod Continet primas qualitates, nempe spiritus igneos, aereos,aqueoS M terreos. Sensationes hae non fiunt absque motu spirituum animalium, qui dicuntur insti, &qui sunt ab obiectis dicuntur adhentit. . ,
202쪽
ARTICVLvs II LDe variatione, qua dicitur sensatio interna, ct quibusdam sensationibus exiernis. HAN c variationem, seu figurationem visus, & aliorum sensuum externorum, alia sequitur in se communi , imaginatione es phantasia variatio, seu figuratio, cuius terminus inempe figura in si firmus sit, vocatur habitus. V ariasionem, seu figurationem stensus communis, & interni, si sit obiecti conuenientis animali, sequitur figuratio in corde, per medium intrinsecum animalit per spiritus scilicet animales neruulo Cordis Contentos , quorum figurationem sequitur figuratio, & in spiritibus corde contentis, & in ipso parenchyma te. Et haec variatio, seu figuratio dicitur passo, seu figuratio practica. Male refellit Fallopiu Bartholinus c. g. lib. 28. Inst. Anatomicaru, dum negat, quod asserit Fallopius totam cordis basim neruulis intexi; quia motus cordis est naturalis. Plaec refutatio non est bona: quia Fallopius , sicut& Picolomineus, du docet cor neruis intexi, non agit de motu na- ,
203쪽
turali, sed de motu, qui sit ab imaginatione ad passiones. Hi neruuli vocantur fibrae: quarum aliquae, etiam ad sensum; Cauae sunt, Vt docent apud Bartholinum loco cit. Vestingius Bene dimis,& Ioannes Vallieus. Passionem sequitur variatio in membris per spiritus animales neruis, & aliis partibus ad lationem necessariis, Contentos 1 non quidem immediate, sed mediante variatione,seu figuratione cerebri, quae dicitur practice practica; quatenus ipsam consequuntur Immediate variationes, seu figurationes, quibus membra loco mouentur: haec figuratio practice practica sic figurat cerebrum vivens & sentiens, ut inde prosiliant spiritus animales in membra per neruos, &per coniunctionem ipsorum, tanquam aduemitiorum cum ι sitis; interna fit me. bri figuratio , seu conformatio , quam sequitur lutio, quae dicitur sontanea. Sensationes internae fieri quoque ponsunt absque externis, de quidem valde etiam diuersis ab iis, quae consequuntur
externas. Varians autem respectu in ternarum absque externis , est semper
aliquid intrinsecum , siue in cerebro
204쪽
siue in corde, siue in aliis animalis partibus , & earum spiritibus. figurae impressae, & remanentes dicuntur species impress : figurationes autem , oecies expre se. Sensus communis figurat imaginationem ,seu phantasiam, de qua sic loquitur
Diuus Thomas parte I. quaest. 8.art. q. - receptionem formarum sensibilium ordinatur sensus proprius , se communis: auidisserunt inters, quatenus communis discernit, quod non cρnuenit proprior sensus enim proprius non discernit inter album, O dulce, quia idem sensem externus non cognoscit utrumque: quicquid autem discernit,m m que cognoscit. Ad harum autem formarum sensibilum hoc est figurarum in cerebro quae sunt ab obiecto externo figurate sensum externu) retentionem Geu conse uationem, requiritur , o ordinatur ,phantasia sue imaginatio, quas thesaurus quidam formarumper sensum acceptarum. Ad apprehendendum autem inrentiones, hoc est,Obiectum figuratum in sensu communi, prout es conueniens, aut disconueniens, quaepcr sensum non accipiunsur , ordinatur vis aestimatiua: ad conseruandum autem eas, vis
cmoratiua, quas, thesaurus quidam ha
205쪽
i modi intentionum sputa,quodes nocivum; Miconueniens. Et i a ratio praeteriti, quam artendit memoria , inter i as ivientiones
Consederandum autem est , quod , quan-rum ad formas sen, biles, id est, figurationes sensuum externorum ὶ non es differentia inter hominem, o alia animalia, fmiliter enim immutantur ab exterioribus Asbilibus sed quantum ad intentiones pradictaeae disserentia es: nam alia animalia percipiunt huiusimodi intentiones hoc est conuenientiam, aut disconuenientiam in obiecto per sensum externum sensato fiam naturali quodam instinctu ; homo vero per quamdam costationem ; o ideo, qua in aliis animalibus dicitur aestimatiua naturatis , in homine dicitur cogitatiua , qua per stationem quamdam eiu odi intenti nes sid est conuenientias, aut disconuenientias) adinvenit: unde eriam dicisur. Ratio paraicularis, cui medici a Dant δε- terminatum organum , scilicet mediam flamum capitis: est enim costativa intentionum indiuiduatium scut ratio intestemua intentionum uniuersalium. Ex parte autem memorativa, non sitam habet memoriam ,sist caetera animalia in recordatione praunio
206쪽
gistice inquireisia praeseritorum memoriam, secundum indiui ales intentiones. Ex his concludit sanctus Doctor, animali conuenire quatuor sensus rnternos e sensim communem , ct stant am , sue imaginationem s aestimatiuam , o memoratiuam. Quod est amplius , ad reflexionem, Mspeculationem, quae mentis est, pereu
De passione. P Assio figuratis cordis ex apprehen fibne boni , es mali, seu conuenientis , O dissonumtextu. Obiectum enim acceptum aestimatiua, sic illam figurat, Vt ipsa figuratio sit apprehensio Conuenientiae, & disconuenientiae per instinctum naturalem , aut etiam in homineviente ratione, per comparationem. a.
Estimatiuaes quae in homine disitur, cogitatiua sic figurata distribuit in ner uulum cordis animales spiritus; quibus cor ita figuratur, ut dilatetur, vel constringatur: & ista, siue allatatio, siue con- ritu cordis ex tali apprehensione di- N
207쪽
citur pasio. Passio igitur offiguratio cordis ex apprehensione boni , velmali. Hanc passionem sequitur , Utplurimum motus aliquis membrorum. Cor enim ita figuratum per passionem, figurat viplurimum potentiam matricem in cerebro, per alios eiusdem neruuli canales : neruus enim ut bene docet D. Des Caues, in sita methodo j quam plurimos habet Canales, unde sequitur animalium spirituum distributio in membra, &fit motus spontaneus: sunt enim spiritus animales in ea parte cerebri, quae dicitur, potentia motrix , ita dispositi, ut parati sint semper ad ingressum in neruos, Ut mediantibus aliis partibus, musculis, S aliis fiat motus in membris, si per figurationem potentiae motricis tollitur id quo retinentur in potentia motrice. Quomodo ventus siue aer agitatus a follibus in organis, est paratus ad ingrcssum in tubos, si tollatur impedimen tum, quo prohibetur ab ingressu in tu-
AEstimatiuae figurationes choc est apprehen sones boni & maliὶ variae faciunt varias dilatationes-constrictiones Cordis , atque adeo varias passiones. Si cor
208쪽
dilatatur ex apprehensione boni secuna dum se , absque cognitione dissicultatis , praesentia:-absentiae, absque motu consequente in membris, ille motus dicetur psi tacentia', silue amor simplex:&hic amor est potius radix prima pasD 'sionum, quam passio. Si cor constringatur ex apprehensione mali secundum se , absque motu in membris consequente , est d, pluentia, siue odium. siue abomina MSi cor dilatatur ex apprehensione boni secundum in & inde sequatur motus in membris, ad bonum illud prosequendum talis passo erit amor essicax, siue prosequutio. Si cor constringatur a malo , hoc est apprehensione mali secundum se, Sc sequatur motus in membris, erit odium ιficax, quod appellatur fuga. Si dilatatio cordis sit a bono absente, erit desiderium; si a praesente. erit gaudium
Si constrictio eordis a malo imminem te , siue nondum praesente, erit timor.
Si a praesente erit ιristitia, quae di fert volore , qui est solutio continuit quam solutionem non semper sequitur
209쪽
tristitia: atque adeo dolor potest esse 'si ne tristiria; sic gallina incubat ouis, suo incommodo, nec sine dolore, sed sine
tristitia. ISi cor primum constringatur ab arduo praesente, & deinde dilatetur abono futuro per depulsionem difficultatis , de
istam dilatationem consequatur motus in membris ; erit ira. S i cor ita constringatur in sinu dextro, ut sanguis descendens per venam Ca-uam ascendentem,impediatur ab ingressu in sinum dextrum, & refluat in genas, Crit verecundia, quae est naturalis timordia coris. Per bonum, & malum, intellige conueniens, dc disconueniens appetenti anima- Ii: non autem alij, quatenus aliud est r nam bonum alius potest constringere Cor appetentis, Zc malum dilatare. Itaque si gallina v. g. pullorum suorum bonum prosςquitur,& de ipso gaudet: si
de illorum malo tristatur Sc irascitur,
ipsi pulli habentur , non tanquam alij ab ipsa gallina, sed tanquam uniti, siue
unum facti cum illa per amorem naturalem. Praeterea Onam
Cura malo : nihil enim semper sv Noni malum est, quod
210쪽
κon sit priuatio boni iam acceptati, vel per naturam, Vel per electionem. ,
HI c est sermo de lationibus, quar. fiunt in mundo, ita que sit
Eiid sim nos, in quo fiunt lationes
lum hic agiturin est corpus ex ignes aer , aqua, terrae globo immoto, sole, planetis, stellis ac firmamento , moti, ac mouentibus , ad ipsius mundi con
Haec definitio bona est,quia datur per omnes causas intrinsecas, materialem, formalem, efficientem, & finalem. 'Hic definitur munduς, quia lationes omnes, & quaecumque hic tractantur domundo, 3c inmundo sunt. Mundus est isthaericus , quae figura sphaerica est omnium capacissima ; nam. N iii