장음표시 사용
191쪽
ARTICVLvs VIII. De medio intrinseco animali sine avisuali.
MEo iv M intrinsecum animali est
a cornea ad visum per pupillam, humores, tunicas, dc neruum opticum, qui dispergitur in neruulos , tanquam villos retinam Componentes. In hoc medio est linea, quam vocamus visualem, quae fit ex coniunctione spirituum animalium lucidorum a visu versus obiectum , & spirituum lucidorum ab obiecto in visum. Spiritus, qui sunt a vise dicuntur in ii: qui sunt ab obiecto, aduentis-: quorum aduentu excitantur insiti, & simul uniti faciunt visionem, & lineam visua lem, sine qua non est viso. Quare figuratio visus , quae digito Contorquente
oculum, aut alia quacumque ratione,fit in tenebris, mouetque sic oculoS,Vt appareat lumen; non est visio: haec linea, non peruenit quidem ad obiectum, at in illud tendit per medium extrinsecum, si directum sit: in punctum autem refra. ctionis proximum, si medium sit refrin- gens: in reflexionis, si reflectens.
192쪽
Per hanc lineam ut proximum figurans, obiectum videtur prope, si breuis sit: longe si longa: quod est videri obiectum cum distantia, vel breui, vel longa. Est autem longa visualis illa linea, si
radiorum ab obiecto in oculum valde acuti sunt anguli: tunc enim libere protenditur in longum, ab irruentibus radiis allecta, & non impedita. Est vero breuis, quando per dilatationem angulorum , minus liber est radiorum ingres, suS : atque adeo crassior, & validior est illa linea, quando est breuis : gracilior autem, & minus valida , quando longior est. Nunquam tamen ita longa est ut distantiam mille passibus maiorem rC- praesentare possit, ut patet expertentia in obiectis etiam remotissimis. Ad hanc lineam pertinent villi retinae animali spiritu turgidi ,& varie a variis obiectis per varios spiritus lucidos mori. ARTICVLvs IX.
i De colorationum oe visionum varietate.
HI Villi primum semper tremunt per
aduentum aduentiliorum spirituum , ita pulsorum, ut conuertanxur,
193쪽
atque adeo Voluantur; ut partes aquae per canalem , quo constringuntur,cCleriter pulsae, & fluentes. Hic tremor in maiori copia spirituum , siue radio rum, maior est, quam in minorit atque adeo maior motus, seu profundior figuratio potentiae visivae ; & quia, quo maior est copia spirituum , eo magis dilatantur,atque adeo breuiores fiunt,ideb, quae propius in proportione debita videntur , melius Videntur, quam, quae longius; quando scilicet per paucitatem spirituum graciliores, longiores, ac debiliores fiunt.
Deinde hi villi, seu crassi, seu gracilest
seu longi, seu breues: vel congregan turi, vel disgregantur: vel motu Interco gregationem,& disgregationem medio , mouentur. Congregantur per terrea , siue nigrat quia terrae est constringere: disgregantur per aetherea, siue al-ha: quia aetheris est dilatare. motu miX-to mouentur per alia colorata: quorum,
quia non tot sunt species, quin plures shuius quoque motus medij, siue mixti, non tot sunt species, quin plures: atque adeo non totspecie coloria, quin plureS. Hi colores diuiduntur in permanen-
194쪽
tes, M transeuntes: hi dicuntur etiam apparentes, illi Veri. Color permanens, seu verus, is est, qui conuenit corpori, quod dicitur Coloratum, per ipssius naturam. Ita nix dicitur candida : color transiens, siue apparens, conuenit subiecto per medium, diuersus ab eo, quem per se habet: sic pariatis per se albi color
flauus rubeus M caeruleus per triagulum vitreum dicitur apparens. Ad hos colores pertinet etiam varius propter refle-Xionem , quando nimirum ita vicina sunt, ac disposita colorata, Vt Varias fa Ciant reflexiones, pro variis reflexi nibus varias illuminationes, seu varia lumina, siue colores. Haec varietas coloris Conuenit columbae collo Soli, se a flammae, quae est potentissimum lucidum , oppositio. Itaque possumus ex dictis hactenus,
ad sex veluti genera, colores omnes rC- uocare: sunt enim colores extremi,
med 1: sunt veri: sunt apparentes : sunt varij , sunt constantes : sunt mixti, sunt simplices, quales V. g. Conu niunt
singulis prati floribus: quibus opponitur mixtus, sub quo Vno Videtur pratum. In Iride separatim mouent flavus, ab
195쪽
aethere , Ac aere dominantibus e ruinbeus, ab aethere, M terra: & caeruleus
ab aethere, SI aqua; de sic desinet in fuscum simulta sit terra. Hae separationes fiunt, vel in ipso obiecto reflectente sic disposito, ut in parte inferiori aether de
aqua dominentur : in media aether, Mterra: .in suprema aether. &aer: vel in ipso medio refringente sic etiam disposito, ut per varias refractiones separet. Iris videtur curua; quia per apparentem, non autem per veram distantiam videtur. Apparens autem distantia est arqui-
distantia ab oculo; igitur quod est ad sinistram,& ad dexteram , aeque distarudebent, atque id, quod est ante: hoc autem est apparere curuum. Perlineam visualem obiectum videri potest clarὸ, obscure: distincte , & confuS C. Primo. Quod per multos , ac simul unitos, ab aliis aliorum punctorum obiecti distinctos videtur radios, clare distincte videtur. Secundo, quod perpaucos quidem . sed ob aliis distincto si videtur distincte, sed obscvrc. Tertio, quod per multos , sed inuicem confusos; videtur clare quidem, sed confuse. sic videtur pratum floribus distinctum.
196쪽
Primi ratio est: quia, quod permultos, & valde unitos, hoc est in unum
concurrentes punctum, radios Videtur;
profunde figurat visum: multas enim in paruo spatio mouet villos optici nerui, seu retinae: ac proinde multi spi ritus animales uniti simul eandem in sentiente cerebro figurant partem :& quidem profunde; quia sic uniti multum figurant. Secundi ratio est, quod perpaucos Videtur radios parum figurat: quia pauci sunt spiritus moti, & mouentes. Ergo parua non profunda figuratio: ergo visio parua, 3c obscura. Tertij ratio est, quod per multos, S ualde unitos unius obiecti radios, minus tamen ab aliis aliorum obiectorum radiis separatos videtur ι partem eandem in visu variis, & confusis mouet figuris: a Cproinde figuratio profunda quidem est, at confusa. Igitur obiectum videtur cQnfusum , & non distinctum in varia obiecta figurantia separatim: sic videtur a nobis sol. Haec visio, si nimia est, potest naturalem visus figura destruere.
Quod propius videtur , si radiorum fiat 4 istinctio; clarius videtur, caeteri S pa ribus, quam quod longius: quia plure
197쪽
in vicino, cae teris paribus, quam in ve- moto spatio sunt radij. Addo, ceteris paribus,quia fieri potest, ut plures sint in aequali spatio remotiore, quam in propiore, radij, propter m dium refringens, aut reflectens. Obiectum, quod videtur absque reflexione, Ec refractione, extrinseci medij; videtur in loco suo: quod videtur per reflexionem , ω refractionem medij extrinseci, non rectificatam I videtur in loco non
obiectum videtur magnum, quod magnam in retina, & visu figurat partem rparuum, quod paruam. Quod superum est in obiecto, per inferam visus, Ac retinae partem, Videtur: quod inferum per superam : quod dextrum per sinistram quod sinistrum per dextram. Quia 'radij laterales in pupilla decussantur: quodque in oris pupillae refringitur, parum e st. .
Vbicumque , & quomodocumque videatur obiectum; in aliquo expunctis,
unde ad pupillam recta linea duci possit,
198쪽
sationes exremas ARTICVLVs I. De auditione. V D I T I o est Auratio par
tis in urtiente cerebro Ierminantis neruum acost icum a
sonanIe τι sonante r Corpus autem sonans est corpus mouens, seu figurans, aereos spiritus, ab alio percussum Corpore. Sonantia Corpora, quo plures habent, ac maiores spiritus aereos, eo sunt aptiora ad sonum. Ideo composita ex aere stanno valde sonora sunt. Cum enim Propter aerem, quem suis claudunt po- ris, facile misceantur, fiunt dura; nempe quia desinunt esse mollia , quia replent inuicem partem pororum , qui claudebant fluida. Dura autem ,& friabilia propter heterogeneitatem , fiunt sonora et quia spiritus aerei facilius mo-
199쪽
uentur ac tremunt in huiusmodi corporibus, nam&ipsae partes corporis facile propter rigiditatem communicant inuicem, ac participant, tremorem. Magna est , inter auditum, & vi .m proportio; nam quemadmodum corpus,
unde est prima spirituum lucidorum si-guratio, est obiectum visibile ; ita corpus, unde est prima spirituum aco usticorum figuratio est obiectiim audibile siue sonans. Et quemadmodum figuratio me dij per spiritus lucidos, est istuminatio , ita figuratio me dij per spiritus a- cousticos est sinatio. Et quemadmodum spiritus lucidi sunt ignei, ita spiritus a- coustici sunt aerei. Et quemadmodum, quo plures simul,
M magis mouentur neruuli optici, eo maior est Δἴ clarior visio; ita quo plures simul, magis mouentur neruuli acΟustici, eo maior est, & clarior auditio. Et quemadmodum si plures neruuli optici vario singuli modo moueantur, videtur Obiectum varie coloratum, ut patet in Iride : ita si plures simul neruuli acoustici vario singuli modo moueantur, auditur harmonia , seu multi soni diuersi. Et quemadmodum spiritus lucidus in
200쪽
perspicuo, nisi moueatur motu luminari , non lucet; sic aer in organorum tubo Contentus, nisi tali modo, nempe sono
Et quemadmodum spiritus lucidus in persti o debet ab alio spiritu lucido moueri: sic aer in tubo debet ab alio aere
Et quemarinodum nullum est lumen absque reflexione , ita nullus est sonus absque echone: hoc patet in tintinabalis, quae cessante percussione adhuc sonant: aeris enim tremor sonorus, ab ipso tintinabulo adhuc tremente reflectitur. Hic aeris tremor est aliqua eiusdem pressio , per quam ex aere secernuntur aetheris particulae, ex quarum motu Continuatur xremor. Itaque spiritus a-
coustici, quibus fit sonus, seu quorum tremor est sonus, sunt qti id compositum ex aere, dc aethere: nam exiliens aether ex aere presso premit vicinum , & ita consequeter,usque ad finem sonationis, quae semper minuitur, nisi aliunde, hoc est echone reprimente validius, iuuetur. Inter caetera hoc est discrimen, inter istaminationem, & sonationem. Quod haec illa sit multo lentior, neque mirum, qui λ