Erotemata in Physica Aristotelis

191쪽

IN LIBRUM IL

Quonam modo per se nullum in contradictione medium dicitur Eo modo quo negatio istud totum aufert quod firmatio ponebat, in contrari' vero meradium est:Nam cum alterum contrariorum altero sub ictu fuerit, media tame non auferuntur con radictio vero immediata est,er tollitfecundusese omnia nega

se nullum obtinet. Potest uero medium etiam conre

dictionis Uignari ed non perse mediu hoc ipsius est,

sed quatenus oppositio haec pro contraria usurpaturcnon album enim interdum nigrumsigniscat δ' Altera uero ubi motus definit contraria non est

motui)Qnaes te quo pacto ijstud ab A isto. dicitur, Dum forma er quies in quam motus proficis itur motu extingua eumq: deflua quin post ione dejciat

. id uero quod ex alio perficitur,ab eode tolli obliteruaris perhibere,hominis puto inuerecundi Cr parum intelligentis. Dicitur istud quidem apposite admoda et concinne, verum Aristotelis sentencia nulla ex parteparum consentanea veritati existimari debet.Quis es etenini,quis undum formam eamstatuitur, quα motione acquiritur,contraria non eost motui, quatenus issumiturno frina,quae paulatim motu inductu tur,qμ infim accrescit ,donec eius perfectio fit. cospituta contraria uero motis est quieti unde incipit,

quoniam'ma haec paulatim motu dijuit atque exutabesci

192쪽

tabescit. Motum itaque pro frinis secundum quas motis est, quarum una cotinenter accres it, altera decrescit,Aristoteles hoc in loco us pari Cr non pro eo ut motus s' cundumbe in predicamelo pagionis est,

tu in si xionem expas dimanationem quandumine cerreformae re1pectu dicitur significare.

Atqui uideorsupra dixit e Propter materiam motus inest rebus: Ergo materia magismoueri dicenda est.Non sequituri nes enim immediate motus materiae inest, sed ratione qua motus incomposito nata Vali inhaerescit, ob materiam illiinhaerescit. Motas enim ratione duorum est, Er subiecti quod sustentae motum, formaesecundum quam motio existit. Ae que ita persi compositum recte moueri dicitur, materia autem pro eo ut fulcrum et primum omnium motionum. E itaque pars materia eius rationis, qua quare res moueatur ostendit, non autem tota ratio, quoniam ex formae natura quaedam etiam peti solerenam secundum eam in composito motus inesse dicis

turi

Omne quod mouetur fieri non potest erc.) Siquiisdem quod mouetur determinato quodam certoque stactos constitutum, punctu itaque super puncto, 'id est, pacis infec bili consistens ex eo moueri incipi et,atq; cum separatim erit punctum,minimu quoddadefinitum; erit:enimuero in ratione finis eo in

do no habebit,quoniam separi timexistit ed 'iucu

193쪽

moueri quidpiam potest,in eodem GTquiescere nemo negabit. Quies ere itaque er in b c poteri quiescis autem punctum occupabit designabitque. Erunt itaque puncta in linea continua tria a b, b c, e Grataque ex punctis linea ita coalescet, quod est impossibile,atque ita constat propositam. Eo autem pluriribri uerb is hanc demonstrationem prosequor, quod cuidam Aristotelis haec demonstratio non maganaim uim haber uideatur: Is enim non ad pissicam puncti sed mathematicam resticiens motionem, omniasusque deque miscet. Punctum uero hoc loco ut

absilutum quiddam non ut finis lineae id finitum secundumquese quiddam existens, finitum insecabiislcibaberi debet, quo sane pacto demonstratio cum

euidens tum uerisima fuerit. Aliud argumen α tum fuerit non leue,punctum separatim non mouerariposte, alioqui quiescere in puncto posset aliquid. Pannum etenim iis in sibi aequali puncto ubina de quiescetis 4 q ies ere in impartibili potest nihil, quoniam neque moueripotest quicquam in atomo : Vbi uero cunque motus none leposit,quis admittat quaeisso, illic poste existere qxietem, cum eiusdem sit pristiatio S Quapropter ut qgiescere fecundum se patructum neqgit, ita nec inmeri por se Peat,

194쪽

na dehoe satis supers diximus, de quo plura ortas

ses oportuit, sed eo, ne mathematica cogitatio nos in eam indus at opinionem,persei secabiles quantitates ,quatenas funteire modi,moueriposse,qui persuasionem in pis ficis qi abs/rda sequantur videmus. Ita Latini uocant quod Graeci κινηθια Mutatu esse in motu est impartibile illud, quo partes motus connectuntur,cir qtto diuiditur motus:In motu enimsemis per quolibet mutati; esse ignaripotest,ut linea qualibet punctum, ex omnibus qgantitatibus continuis sui generis impartibile quoddam,in superficie linea, in corpore superficies,in tempore nunc, quorum otiunium inter se analogia quaedam consistit. Primum uero mutatum esse asinari,ut punctu in lineaprissi, iidcirco non potest, quoniam punctum omnino aliud quiddam quam linea est, er qua i absolutum, mutata uero esse ex motu gigni,no uero ipsum antecedere uita detur, sed eo posterius esse. Vt uero motus minimus primusq; ari quoniam quantitas qGuedas)nequit, ita primum mutatum esse designari plane nonpositi Vt uero mutatum esse primum in motu no datur,sed ultimum formae mobilis mutatum esse actu designa, tur,in tempore vero nes primum nes ultimum inis stans designari ex Aristotelis sententia poterit. In quantitate igitur continua per se cr principium crynis actustatuuntur: inquantιtate secundum accidetueontinuaint motu inis tantum actis,principium uera

195쪽

ro,idest,primum insecabile nonpossea quoddavi

existereiam ostendimim,in temporeuem,nes prima neque ultimum actu insecabilia principium sciliaee ermistemporis constituipossunt, usnAristote, tis opinio. Secunilam accuens motus in loco ratione subiecti dicitur,quid aliud Iocialiues subiectum est, quae mouendi conditio non rotundis corporibus aliaricis peculiaris est,ut cum ex istasuperficie laci,quae hanc aerispartem circumscribit, inj ea ut accidens inhaeret, insuperficiem alterius loci deserta priore me trans flero:alticn. atq; alii in isto motusuperficierum me eotinentiupartes aerissubiiciuntur. Atq; hoc mo

do erformae ratione id est continentiusuperficiere, errationesubiecti moueri in loco quidpiam dicitur. Taleue corpore excepto Dicalfriri, quiθα none puperficies quos er linea secabilisdictitur,quocirca non corpus tantum, sed haec etiam ambo se nisdumseipsa moueri poterunt Scilicet gemina ratio in his,parephfice non moveri queant, apparet, priam, quod accidentia cum iit, a subsessis, quibus inis sunt,corporibus avelli nequeunL Ut enim terminus lineae punctu est,ita lineasuperficiei.superficies coraporis .corpus autem securiandimensiones omnes per fictum est, quaeperfecto ternario absoluitur, quam ob causam eundem numerum tantis laudibus extollit Aristotelesinprimo de coelo,utquila rerum corpoa

196쪽

N LIBRVΜ ii rearum natura id quod perfectam est actoum ab olnat. Dimensionum enim reliquaru nussa est quae perbe consistere queat: dimensio uero corporis per se sub φpiti. Persectastas est,ut quae ab alippo absoluaturer perseesse posit,insis genere opMs non habeat.

Causa uero altera est,quod dimensiones reliquae ps scemoueri nequeant quoniam motus pis ficus omnis tum demum fieri dicitum, cum id quod mouetur est partim in eo, ex quo motus inchoat, partim in

eo, in quod proficiscitur, feri satie nudo modo poteri quin si secundum latitudinem Inea,superseetes autem secundum 1 fitudinem moueantur, et su perficies ex lineis, et corpora ex superficiebus conissentur,quod ratione eadem euenit ,qua cap. a. huius

libri in linea, ut ea ex punctis necessariis compositas contingere ostendi, punctum secundum se moueri dicatur. Demonstratione quidem in lineae et supem ficiei motu eadem possumus uti,qua in eo, quod pulm in morari non posit,inpupra fuimus

197쪽

. aeriplat tam annos non paruo labore ustadio, non mediocri vero rei familiaris detrimento, quum phialosophicstudiosos neque indocti neque qui pro doctis haberi uolunt hodie resticiant, certe breui solitudinem Pandam,quase e constem hominum remove.

at philosophia, quaesitura est, nis humanius a bonis

uiristractetur,aA literatorum erudituiqrumque tγ-

vannide quorumam uindicetur, qui fustidisse admodum seipsos irarum mirantes, philosophica st Aa semantur. Sed fortuna credo nam stero erconfido in eos imum suppeditatura mihi aliquando est eis nodioccasiones, ut contra eis nodi homi nes disserendo scribendoque stomacho meo satisfaciam, Doram incidia, improbitate, acsuperbia s erosanctum hoc studium nimium quantum exscho lis profligatur Atque ignominioso sophisticae nomisne exploditur, quum tamen magis sophistarum n men illorum loquentiae, quὶm philosophorum indu striae iam a maioribus usque sit attributum acco αmodatumque aptius, quampraeter inania verba nista in medium adferant, dantes, ut poeta inquit, fine mente sonum. Et huius quidem uane loquacitatis, praeceptores antistus Sophistae Ut appetatiuio pro philosophis autem eiusmodi habebatur, s d pro Rheo torculis,ut qui de rebus paruis magnis, infinita ueraba, cum sigigi admiratione summή, nreas increo

198쪽

IN LlBRVM u. Abiles ingerebant auditoribus. Atreuocabo me nis dignitus uero rei tantopere commouit,ut temperare mihi non potuerim, quin durius acerbivis in philois sopbis contemptores inueherer, quibas ego aliud nishil quim mentem meliorem precari habeo , quo ea quae non intelligunt aliquando contemnere desistat,

sibis tantum, non uero alijs sapiant:nam nisi tomodo nocere alijsnunquam desinent. Grauia er Ieuia exstinis principium motus non

babent)Nam δε per se principium motus in his existeret primumdum aseipsis primo cr non ratione moritoris, quiforinsecus mouet, in Ioco citarentur,ut in motu animalium intra corpus mouens principium

abistum est,quo quies ente er desistente a mota, in maletiam ipsum quiescit, nec tum demum quiescit,

quando impeditur,quemadmodum inanimalia: Haec enim quiescunt nunquam iii loco non naturali collo

cuta,nisi impediantur. Quo sit,ut quae nunquam qgiescunt,nis cumforinsecus quietis causam principium; que obtineant, non ex se ipsis etiam primo πper se moueri dicantur, sed ex alio quod extra ipsum est, quo quiescente ipsa etiam quiescant, quibus molienatibus, me per seyue per accidens moueant, eiusmondi quos inanima moueri necesse sit. Ex quo conci ditur, omnia principium motus sui obtinere ex alio, De istud quod movet definitione tantu er nosubiecto diuersum amoto existat, ut anima ratione qua usa

199쪽

ANNOTATIONES. Dria dicitAr, a corpore in quo est cr quod movet definitioe separaturRVtriusque enim ratio diuersi et definiotio existit: non autem separari a corpore potest ita,

ut incolumis ipsas undumsesib ista,quodsubiecto

diuersm alicis appello,ut animae sunt brutoru,quae sinὶ cum corporibus extabescunt atque intereunt. Sive quod primo mouet,no definitione tantum, sed re ipse etiam atq; subiecto a re mota absolutum mouere dicatur, ut ignis qui fusum mouetlir, nunquam insummriorem locum euolaret,nisi perse causim essesentem mouentes extrinsecam habuisset,quae causa uisubstatiam iri largitur,qua ignis est,ita caliditate, ita leuitatem,qua mediante causa mouens haec er efficiens

sursum nis impediatur promouet,quaes causa abfuisset,lit nec ignis, ita nec motio facta unquam in subliumefuisset.Vt igitur quies secundum haec corpora sentper ratione eomest,quaesorinsecus sunt, ita morus, qua extrinseca uel perse uel per accidens mouent, eratusqu)d ipsa moueri incipiat,causa existit.Si enim,ut Aristoteles inquit in posterioribus anablicis,negotio causa est per se negationis, prosecto asmatio causa erit per se affirmatiois. Atq; tota uis haec est demonstrationis, quae sin principio septimi ιι pissi.

ius demonstrationis quiesset escacia,Galenu nou rectepercepisse, Arabs inquit Averroes .Argumenoti vero tota complexio ita constat: Qvo non mouente aliudquiddam non moverinoo

200쪽

IN LIBRUM ILeesse est equitur certe,ut eo morentenecessaro illia alterum moueatur. Ex regula illa . naiγtica robur, habet probatio. sed non mouente qgopiam extrinserie sue persesi per accidens, inanimatarum rem nulla mouetur: quapropter si moueant eadem,moveriri etiam illa ex nec itate decidit Iis alio itas quod extra est principium sui motus inanima necessariis . adipis tur. credo intelligis alis, quomodo unum quodpabulis principium motus suibabeat, nec duabitari amplius, quin potius pro cereo stasii, omno quod moueatur no a seipso primo sed ab alio moueri.

Propterea quod ut in motibus animaliu)causa Ghaec,quare extrinseco motore opus habeant cρrpora inanima, quoniam forma in his non seiusmodi, ut subiectum ab ea definitione Ascrepet. Nam harum frinarum subiectam est materia prima. In motriciis bus trem animaliam formi, res ita non habet, sedcis psis quod mouetur,uel ratisse cuius animul moueri diis estaride initione aliud est, quam sit anima, γαca sa mouens est. cum stas intra secorpora animantiu mouendiperse principia postideant, externos mot res non requirunt, qui ad motum excitent ei modi

corpora.

Nunc primum es e mouens quoddam Demonstra tionis huius haec utilitas est, ut intelligamus, autores motus primos esse formas incorporeas, ut animas in corporibri animalium, σ mota orbium coelestiunt intelligem