Erotemata in Physica Aristotelis

181쪽

AVs cvL. LIB. II. N amen pote)tia, qua res inon existento esse possunt, non sola in materia, sed effectrice etiam causa σω

infinita collocutauidetur.Prima .n. causa efficies,no

ex eo quod penitus nos est icit quicq sedeo quod maxime omniu est, sua scilicet intellectione,qua reruomnium ουσίας cognos endo coplessitur, res pascgris procreat. Quo sane pactos inperpoteti aut ea quae sub citur,ut quae inse potestrecipere corporeas forisma aut qua uirtus esciens est, ut quae possit intellia

gendo uolendos res corporeas atque incorporeas

architecturi omnes,praeeedatin effectoe qualibet ne ' cesse est,quarum prior generatio, posterior creatioptarans dicisolet. His argumentis probatur,infiniatam virtutem intelligendo uolendos quascutis res, quae possunt esse, coficere. Neque enim Deus optimis Maximin naturae escatia superiore uirtutequicquamoliretur imateriam ipse creare nonposset. Atqui infinitis modis natura antecedit diuinasings Quaremus tu formam procreare in materia, Fod natura

etia assequitur,su et materia ipsaquos costitueraua. ierit creari itas a Deo mundu potuisbe,no aut necessario fuisse semper, ut dicunt Aristotelici, breuiter ac dilucide satis puto me ostendisse: reliquum est, ne quemadmodum necessario fuissesemper, argumen iis non necessari' philosophi quidam probare e nantur, uicissim nos planum faciamus, quicquid

harum rarumst, quae ὸ principio er cras depe

182쪽

co M PER PHYst. dent prima isse habere ae natura comparatas esse, ut contingat eas esse, 'psis uero prorsus non esse bnecessarias Etenim quodcunq; ex seipso infinita perfectionepraeditum non est,sed ab alio confectum dea pende illud necessario non esse edpro eo ut continugit natum ortunis dicitur: Μηndus uero ex alio penta

det,primo scilicet principio. apropter sentia mundi ex sese nec aria no est,contingens igitur. Aesquilia dicat, uel diuinam potentiam mundo eopu latam semper, aut mundum ipsum ex se necessarium cum primo semper extitisse principio, me ille quidem ualde opinionesua decipitur. Deus enim,cum exstipso infιnitam perfectionem obtineat, nullaforinsecus 'accedente re quapiam perficitur: quare non potuissὸ eum mundo carere, falsum est. Mundus etia propria quadam nec state semper fuisse cum Deo, non proabatur,cum solam id, quod infinita potetissa praeditus,secundumst necessarium tantummodo peripateis tuis autoribus dicatur. Ex quo rursus efffcitur,muti istantsempernecessario non extitisse:quicquidenim ex

seipso necessarium non est, id eiusmodi est, utposite .

aut potuerit esse, omninoque contingens dicitur. At

ueros contra quis dicat, ex seipso mundum quidem contingere ut sit fueritque, atqui ex alio necesse essent semper fuerit, nempe riuina uoluntate:etenim ditavinauoluntasut eodem modo se habeat semper, neri . lcesseruidumeius non recentia Erore nata Haeter. Πε consili

183쪽

ΑVscvL. Li B. u. ns consilia exii ere: anapropter ut errandi Glunatassempiterna, ita mundus quos perpetuus censeri debet. Recte quidem er non inconstderate ista dictaretntur,sique DEUS OPT. MAX. uoluntatesua decernit, non posset non decernere: Ita enim qu e uetitet protinus exst necessuriaforent. Se enim ipsor no potest non infinitum, beatifimum, optimum, maxiamum uesse: Quapropter uoluntas haec necessario cum

eo quod statuit coniuncta est, Cr quemadmodum Mirentas sampiterna, ita quaecunque ipse est, semo piterna rite exi'mantur. Ac ea quae vult quiadem, exseipsis uero possunt non esse, quis potuitesi uelletnon uoluisse,ut protinus cum uoluntaterierna exolantetiamtam necesse non est, quam haec in quaeisto modo uult Dem, infinitapersessio non sunt,

aut infinita essentia, cum procreantur, Cr existere cum antea non fuerint incipiunt. Quare probatumo adhuc non est, uoluntate diuina mundu istumsem ν

nititisse necessariis,nec potuisse aliter fieri quin sera

peresset.Qrto accedit,ut multo ueri milius illud uideatur,quae s apte natura necessaria non sint,ut quemadmodum potuerunt esse, ita aliquando inceperint esse,quasententia Platonem non multum Ude chrisiiana hac in parte dis sisse,oppido q ex monimetu istim uiri coniectura deprehendimus. Interea tamen nec consilio nouo quopiam ad creandas res quascunq; coramotam infinitam intelligentiam oportet,sgum quod

184쪽

co MPEN. PHYSI. velitfemper eodem modo decernat,nec tamen neces est uod intelliges uult,ui protinus conficiat, cum uolsitate liberastuatur,et in aeternitate, quaesepem prs sens insicubilis duratio, certo ordine omnia distosuerit, ut nulla de re noua consultet, sed contilia aeternasime mutatione sui ulla,pr o eo ut usum fuerit, certis teporibus explicet,in aperti;s proferat. Tem poris etia cogitatio,ut putat, infinita, mouere nos nodebet,ut idcirco tempus reuera incepisse nunq arbitremur Etenim aeternitate fine teporis curriculo prope, animo cocipere non possumus,cu e regione aeternit

us quos impartibilitate cu temporis dimensione coit iungeresoleamus. Nam quod semperest, ex fuisse erfore dicimus et i ,quaq in eade perpetuitate nes praeteritu neq; utvrvproprie dici posit Quapropter 'es' diuinus nostro captu grandiores, sublimioresque q ut ad eas imbecillitas inviiij nostri aspirare qgeat,non ita aestimare debemus,ut tanq Lesbia regula nostros selibus in his indagadissucris pariter ac prophanis accomodemus, cu diuin ima quaeq; remotifima abino

telligentia nostra sint,ut qui non nitifensu palem

cunser perexilem cognitionem inchoantes eruenianus,quemadmoduTheophrastus etia in eo libro,que

185쪽

. Ausco. LIB. IV qui κ' εο ιν αρθεν M'. idest:Ex causisquite aliquoris 3 quaruscilicet causari de nos et costantia ex ses μ; apprehe se adipiscimur,cognitione uenari possarmis,clί uerauidsumma et praestati finia principia animo peruenire et cogitatione molimur , conatus ille

haud feliciter admo si nobis se credit, uel proptereas et nodi ex alijs no cognoscutur,uel f mes ii straperet imbecillis atq; infirma ad perceptione boru principioru uideatur. QIocirca ne instar Gigantu de reabus diuinis nimis praefracte er contentiose dimicares, uim coelo inrerre,ac diuinis oraculis contradicere in

animum inducamus,qgin potius Platoni a s ultates, perstareligiose cir attentione animi non uulgari, de Deo rebvss diuinis,quotiescans earum instituta sie metto,uerba faciamus. Plaeruns enim in his inquirendis imp dentia cum impietate opinionis colungitur, ut nostrae religionis antistes quidam longe praestar tisimus non temere praecepisse, ne altum sapiumos utar enim ipsius uerbi; mihi uideatur. Etenim numen diuinum cumprimis offenditur,si non fide,sed disputationum argutque res eiusnodi abstrusisimas ,no credere, s d de bio dis eptare conemur, ut no inepte Tragicus quidam proti uciaxerit: b un Det γλωvae: κόμπιος VI rci xi laui. n. t quod in fabulis poetaru de terrigenis illis fertur,eos Ioue coelo detrui ere conatos,poenascelera suorιί luisse,quod aliud nihil reparare debemas 1 semota itis albes alis impios co ra

186쪽

curuisse. comittere idcirco nefas est, tam occultas res ac recondites immodice nostro ingenio fretos uelle excutere, dein his iudicare, nobis salutare ac glorioseum arbitrari, cum qgi maiestatem scrutetur opprimatura gloria feris non posit,ut immensitus haec, mentis nostrae aciem non maxime er plusquam ex Uu nostrost lucesua dejciat uoci, fulgore praestringat is, qxiluce incolit accessu imp bilem, cuius thronus coeli sunt, cr terram scabellum pedum suorum habet subiectam,ut sancti Prophetae inquiunt. Multo igitur malagis cum diuitio illo aeternitatis laudatore elogiilillud

creatori nostro humili ac deuota mente canamus: Ota' mnes sicut uestimentum ueteras ent, erctcssi opertoririum mutabis eos, mutabuntur,tu aut idem ipse e

anni tui no dejiciunt. Quod quidem igitur adpraesentem disputationem attinet, ita entiamas, munducreatum esse, π ita incepisse, sit prius non extiterit, euincisapientia ac bonitate diuina non modo conditatum,sed mirabili potentia administrari etiam gubernaris, cxius beneficentia π largitate Mita mortalite infinitis conrodis Quit, qui autor conseruator rerum omnium est,uteum more Homerico patrem de rum hominu rectifime appetitare posimus, quemfdeamemus et rite colamus, gere beati ac Lelices esse . poterimim,cum sit rerum principium ac filis omnia Ossunt,quxfuerint,quae mox geritura trahentari

187쪽

ANNO TA

τso NES LIBRI PRIM LcAPIT L in una quaepiamsit circula' generis propria rVt genere coloris album nigrum, sensilibus qualis ratibus calidum frigidum, nec disimiliterinali' quia, busdam apparet. Porro demonstratio in hoc capite eius continetur,quarea pDficis tria Cr non plura naque pauciora ex nec state statuanturprincipia. CAPIT. II. In hoc capite ex loquendi modo ostenditur trium principiorum Uus. Est autem is generatim duplex: aut enimdicimus hoc ex illo fieri Cr generari, aut hoc Aud fieri. Prioris exemplum, ut ex indocto doactunt equentis, ut cum hominem seri doctum, non vero ex homine doctum effici dicimus. Eiusmodi quisdem ridenda non suntinam ex communibus erpopularibus notionibus res magnas Crobscurassepe intestigimus, ex magna artium atq; scientiarum, ex uuloso rebus cognitis ieri cernimus incrementa. CAPIT. ni. Porro materia non generatur nes corrumpiter

De materia prima haec intercidebent. Porro forma

188쪽

cAPIT Lcam una Repiamst circuiusq; generis propri4 poli. . Vt genere coloris album nigrum si infitibus qualistatibus calidum frigidum, nec disimiliterinalijsquisbusdam apparet. Porro demonstratio inhoc capite eius continetur,quareapissicis tria Cr non plura naque pauciora ex nec itate statuuntur principia. CAPIT. II. Inhoe capite ex loquendi modo ostenditur trium cprincipiorum usus. Est autem is generatim duplex: ' aut enim dicimus hoc ex illo fieri Cr generari, aut hoc illud fieri. Prioris exemplum, ut ex indocto doactum equentis, ut cum hominem fieri doctum, non vero ex homine doctum effici dicimus.Eiusmodi quiadem ridenda nonsulitinam ex commvnibus erpopularibus notionibus res magnas Crobscurassepe inter ligimus, Cy magna artium ais scientiarum, ex vi so rebus cognitis ieri cernimus incrementa.' cAPIT. III.

Porro materia non generatur nes corrumpitro to. De materia prima haec intelligidebent.Porro forma vi K s

189쪽

INMBRUM II quoque per se neque gesserari nes corrampi, Aristo li3 primae philos phiae ostendit.Quod alite perse generatur σcorrumpitur,compositum Ur, Cy res q proprie naturalis dicitur. Q

Res quidem naturales fieri er non fieri possunt Illa ratio omnis restectu formae est, quis undi ingenerationem in materiam inducitur, os finis, grautiaque cuius motus inest rebus ipsis cum uero non seat aliquid formae cir finis gratia, illud fortuito inquibusdam,in quibusdam necessario fieri dicitur,nempe materiae causa,ut corruptio non potest non accidere rebus quibusdam pis ficis, quae nec stas absoluta ob materiam rebus naturalibus inest. Q uomodo autem in generationibus exfacto esse, ac posteriore secunacundum tempus,ollogismisiant, consule Aristo. ιι a. πέρωμ Tnc . se τοις α' κ v ον In his scilicet demonstrationibus principium inferedi,quod ex nec state infertur in caclusione op,id est, praemisyxsunt,quae natura ac tepore priores existunt conclusione:in generatioe uero, quod tempore Cr generatione posterius est,

quod nominat s semisoncausi nec statis est eris

190쪽

ANNOTATIONEs psquod antecesit,ut domus infert fundamentum ex nocesitate,er tectum, cum tamen restecta fundamenti Cr tecti domus posterius quiddam sit, errecte εσόρσινον dici posit. Id propterea ex Aristotele adduis xi,ut adolescentes breuitati assuescunt, eis aut ori attentius incumbant. cAPIT. VIIL Et illud quidem toto tempore unum idemque est unalogice) Quae essentia sit ipsius NVNc, multis certe uerbis exposui,proindequod Ariistoteles sepe, numero arullogi' res monstret, nemini obscurum puto, cum alicubi etiam in Metaphsicis inquit: ουπο-ς ορop ζητουla αMα άνάλογον συα ο κ ANNOTATIONEs IN LlpRVM secundum.

Infra motum partes basie ita cosistere dico,ut quo u ram ratione praesertim motus inesse rebus mobilibus diciturinam motus complexu quodam suo haec sibi destinuisemper,mobilescilicet,terminum unde incipit. er terminum ad quem pergitanotus tamen harum rerum nulla dieitur,neque N κιν Sipsa sunt, sed P.

-i mobili est ut subiecto is intra terminos,quorum ex uno sempere coosan alterum sero prouzre1 io, ινὰγ α scilicet oc ita