Erotemata in Physica Aristotelis

161쪽

AVscvL. LIB. II. Oneris movetiastrutabimur, ea scilicet qnae uoluntate appetitu quodi mouent. Qitae cum semper no suerunt, genita procreate aliunde ut sint necesses, e iusmodi quide volutas primo nequit mouere , ctu ipsius motionem generatio sua praecesserit. Esto quod uoluntatesua motum suscitat aeternam quiddam: cum iis

semper uoluerit movere, quo minus motum epiceret impedivit quidpiam, cuius amolitio praestabit, ut tandem voluntas haec motum suscitet. At uero haec qNaeuntecesit motum, qui ex uoluntate inchoat, inpediamenti atque obicis amolitio prior fuerit oportet. V luntas itaque non primo mouebit. Sin vero quo minim

Miunto moueret nihil ob stit,aut simper mouisse necesse est, aut huic in mentem uenisse quidpiam,quare

iam primum moueret, antea veTo quieuerit, necesse

es quod detur,moueri uoluntatem ante necesse est,

quam ipsa moves, quod uero dicitur uoluntatem commouere ,aut temporis praes nitia, aut aliud quid, dum necessario fuerit. Omnino enim aliter quam prius se habeat. Oluntas qme mouere incipit oporistet , siquidem eodem modo se haberet ut antea, ne nunc quidem incipere mouere dici queat. cum ita isque re alia nulla quam temporis praesenti momen. . to commonest , tempus praecesisse hanc moti

nem, quae a voluntate inchoare asperito, conceden idum, er cum tempore motum:Momentum enim, asa tempus antegrediatlir, er consequat , constare

162쪽

coMPEN. PHYsLnequit.Quod salterius rei recordatio fecit quom uere inciperet, prius quiseret, initium quo uolantes simpiterna eiusmodi motionem inchoaret aliunde prosectum esse conuenit:ex se ipsa enim moueri non potui ut quae tempore aeterno quieverit, a motuque sibi temperauerit. Oblatum igitur quiddam est uolluti huic, quo incitata movere corpus coepit. Quod uero id primum objcitur appetitui ac uoluntati,id moueri necesse esse quis no uidetin Recurritur itaque rursus ad principium motus aliud, quocunq; tanaem modo primus constituatur motus. Atquis cui dum locum molientium motarumque rerum infinis tam striem no posse existere sinu demonstrauimus, modo auem primum secundum tempus motum nulti aium designaripo Rostendimus. Ex utros igitur concludi istud necesse est, ut fit primus quidem motus, no quidem tempore, sed natura, secundum tempus influ nitus, neque principium nes finem obtinens, cuius

modi nisi is qui super corpore sphaerico si nussus esse

potest,quis oecoelesti corpori peculiaris ac propria Es motus existit,reliquorum uero motuuperpetum MAEu esse, neque designari posse, iampridem ostensum a nobis est. Motus itas chelestis sthaerae infinitus est. nec principium nec finem obtinens, cuius motrix virtus quaenam sit, deinde sumus explicaturi. Proinde sine etiam carere mollini, ita ut quidam ultimus si quutin us alius nudisi eodem probatar mos. Etenim

163쪽

AVscvL. LIB. IL Qeorrumpimorum nihilalitas, quam mollens ipso sistercidis aliter fie quam prius habere. secvs autequamatite nihilseabis motu habebit, at hocpacto

motus motu tollitur,nullusque ita corrumpetur,quin antecediante alio quopiam motu obliteretur. Bestis, mequidem dicunturhaec omniaab Aristotele, fanismum aduertas adeaPae natura constant, quorumrestectu etiam istis omnibus argumentis uti uoluit in pissicamethodo, alterius vero generis probationisbur in primaphilosophia utedumputauit. Sed qualia nasiit, Erpauim habeant, deinde uidebimus,nunc erus reliqua per uiuolo.

PRIMUM MOBILE, PRIMUM, TREmotore existere,qui nes secandusenes ad

c APUT SEPTIM VALSuperioribus argumentis tria egimus, ut mos

sempiternu,nec tempore quopiarecenter inchoatu ortus ostenderemtus,ex Aristotelis Peripateticorassententia, quae nobis g aera ac firma uideruri Dan qui melioresecta amplectimur,deinde,ue pollicitussum,explicabo: nuncquanatur quavirtute primus motor sit praeditiu ,quies ipsius propriae An pro eo silphilosophisentiunt, conditiones,modo

164쪽

Enimuero cunt definito tempore nullo motum inchoes ψ

Je probatum confirmatum p bactenus fit, adeos perennem fuisse ac fore issum necessesit, ex pto eo qui super corpore rotundost motu staretdum locum, alium perpetuo durare qui posit, nussum extitere

ostendimus, nunc quae motrix utrim mobile primum circumagat,declarandumvidetur. Ea quidem incoris poreainfinitaeque uirtutis, σquae penitus omnique eae parte sit immobilis,necessarib constituetur. Et pri1hum infinitam huius motoris Mim, praestantiaquiritu ueste,ex eo I Aet,qaod uirtus initaquaelibet diu tura itate temporis A uigoresuo dis edit,imbecictiora xe reddita,mouere aliquando cest, omneque adeo quod perpetuo mouere non ualeat, uis ipsius ac patentia defuitu circumscriptaque ad move idum re illimitur uerisime:quare necessepoque videatur,ut

id quod Moxere semper positi, cuis temporis Ion ginquitas sempiterni quo mouet nullum defatigati nem conciliat, uim mouendi infinitum obtineat, quas ilices labefactari nullo modo psit, aut ab alio quopiam seuperari, cui uirtus eiusmodi succumbat. At qui motum fuisse s inperforeque, paulo ante probautum est Quare motorem similiter constitui oportet ἡqui nisi potentiae sit infinitae ,nullumse existere, haec

argumenta concludunt. Eundem etiam incorporemum,ac mole carentem,itaprobare polymus. Infinista Aditud

165쪽

fauirtus ni in corpore infinito aut finito inesse dic ruricorporea appellari nequit. At uero uiue illa de qua loquimur negete in corpore infinito,neque inito constituta uideri potest. Infinitum quidem comm nguilam esse, probatum est antea, quo circa tali cuipiam inesse nemo confidenter rebitur,si eorum qi supra diximuε meminisse uolet. In corpore autem finito tolim uim inclusam, eo que definitam existimabit foristasequi iam, quod ipsum fieri non posse, mox patebit. Nam sicut corpus infinitum,si in eo uirtus fit ulla, eum insinitum ut obtineat neces putatur, ita uirtus etiam in corpore finito insita, ipsam quoque si se

tum esse oportet. Esto enim corpus quoddam uirtutem ad mouendum habens infinitam, ea quidem hoc modo constituta uis aut panyo temporis quemlibet motum absolvet,quod imposibile cuilibet uideatur, aut uis haec infinita mouebit ita,ut par illi mouendo uirtus quaepiam senita posit esse. Proponatur autem mobile quoddam,atqueillud uirtute b c promoveatur tempore certo atque interuallo quopiam, partem uero istius mobilis uirtus quaepiam finita propellore ualeat eodem stacio ac tempore, quot tigmero partes mobilis istius fuerint cum sit finitum enim, eius partes etiam numero non infinitas esset oporaret) totidem uicibus 1 Dirtus finita haec accurrix Iaar Pae accumstatio, ut partigin rei mobilis,

166쪽

Ulatae infinitarensesitura futurum sineest,ut in ne is corporeum initum tantam mouendi uim adipiscaturiqetantam uis haec insinita in se continet:quod Adbsurdum esse quis non putet saut quid ineredibilivi illa dieipUit nihilsane uideo, cum finiti ad infinitum

proportio nulla constituta esseMideatur.Quapropter infinite potentiae motorem in corpore immersum abditumque Iarere,nes dignitas ipsius,neque rationes quibM hoc probatur admittunt. Extra corpus igitur collocarum seoportet motorem aeternum. Atqui dieat fortasse quoiam,non modo intra corpus virtute infinitam abstrusam mouere in pMncto temporis,sed etiamcorpore uacantem potentiam eiusmodiperfractura momento quodam motum: Quae enim diuersia

tas mouendi hoc sane modo essepositi nullam a se ne excogitariquidem dicatposse differentiam. crines re1podemus, uirtutemisto modo infinitam recte nitiineorpore infinito statui nonposse, cuiuscuns tandegeneris motum efficiat, ns infinita perfectionis Geuissimodi corporeares num essequeat. Quod. n. in mitis modis perfectum est,eius pars nulla a perfectione totius degenerare debet, quae ratio in corpore, cusit continuum quoddam,socumbabere haud positi insecabili igitur er propterea incorporeum sit necesses,quod omnibus numeris absoluta atq; infinitis mois dis perfectumsit oportet, er illud sane si corpus mo, Matutam momento matare poterit si uolet. At vero '

167쪽

quopiam, gratia cuius mouendi provinciam subeat, non aut gratia huius, aut dignitate mouebitur, quo

utam mouendi viduitatem administrare uelit um λή , irim semita non progrediatur, bim ipse ac soli cogitatione ire uoluntate, quae ambo nihil praeterquanisubstantia ipsius cognos centui scilicetaouolentis sunt, inmissemperi; praesensest. Sunt autes ormae motri es aliae potentia ad mouendum infiniata praeditae, qaarum persectio ac uirtus non infinita est edordine quodam, unή praestantia ac nobilitate alia excellit ,moliensiquerirtute anteit,eν superat,

quis infinito quidem tempore formas mouere diciamus, quae se corporibus mecessario in ipsicatae furent,

cum potentiam mollendi infinitani obtineant, in quo

essent corpor ,infinitii istud esset necessario: Etenim

mp inigne infinito infinitam caliditatis uim nemo inies dixerit. In corpore enim finito finitam omnino potentiam esse oportet. Exposequitus, M potentia infinito tempore mouentes, uim pse longinquitate temporis labefictari non pvit obtinentes, nessetito nepe infinito corpore incluse, corpora e listia mouere dicantur.Infinitam igitur potentiam ita limabis, non ut ad persectionem infinitam respicias , quae tantum inprimo rerum omnium principio asse. ritur, nes eam arbitraheris, quae corpori infinito

168쪽

munis frina extra corpus,tempore infinito corpris votundum versare posit. Secundum se quidem sorana aut potentia huiusmodi cum incorporea sit, nes stilis ri it his . infinita,neque maior neq; minor alia qμή μ' i βη t*M -ὸppellaris an poteriti Horum enim uocabuloru g - perseratio corporibuη tantum,qtiae scilicet in partes pq μη prq posuist accomodari debet, incorporeis rebus

pris se q sue ne alia adhibentur,ac prope o νηδως his

titWteg φ tribuuntur eiusmodi appellatioci. Haud dubium est, οπηπr, quin in hanc tractationem qui legendσinciderit,unt uerse huiu distulationis unima a me expectet, qua de corpore coelesti rinisq; horum,quas intelligenti as uocant,motricibus instituitur, quae cum potis

sminae philos phiae pars est contemplatio, nil ltoq omnium discillima, si nonnihil de rebus eiusmodi diu

Xσo,non praeterrem ac propositam explicandiruti onem me facturum consido. Atque in hoc genere duo inibiproposita se debent, quorum alterum est,ut dea monstrem, quae natura fit primi corporis ,quod co tum uocant: alterum,quaeforma motrix ipsiussit,σ i,aec ipsaquo pacto, quave industria moueat. Et pri 1 num quidem,corporis coelestis naturum intuentim, hi,occurrunt animo coditiones a reliqgis corporibus iutoto genere discrepantes,quibres corpus coeleste ὶ cateris disteri .. Reliqua enim cum posint generari er

169쪽

eorrampi,iilludnenegenerari neque corran ipsὸ si motus aeternus si supra ostendimus. causa gero

gae, utres gigni corrum que ualeant, proponitur,.

materia est,sime qua neutrum feri posse,superiore libro declarauimus,quaesi formis conari' ac difidentibus ustifim seipsam praebet, 'bstantias generari,

corrare , mouerique cerninrus,quae materia, determinatam definitums διά crip inse non habet, sed

αρμορ atque prorsu uagam,quae tamen certisforamis coboeatur,ersicuti Proteus formarum terminis

constringitur ceu uinculis quibusda. Et eiusmodi quisdem indefinitam dimensionem materiam coeli cunt corrumpi non posit neqae generari etiam)habere, pronuntiandum a nemine est, adeos nec maiorem nec minorem dimensionem, quem admodum nec foramam aliam cum isticontrarianullo quam obtineria infe recipere posse, 'miter costanterqueasperen tantis aeternitatem huius corporis tueri,ac defenderire decrevimus.c in hisenim constitutis probatis generatio etia corporum ais corruptio ut concedo turnecesses. Idcirco materia huius corporis existia mure debemus, Me dimesone incertam indefinitam haeprorsus restuat,eamqueplanetale, quae aut forismarum diuersiae in partes distrahi nequeat, aut uicipis eas inse diuersus recipere no posit, existimare par equid fuerit.costat igitur, corporis coctiper

170쪽

te natura dimensionem obtinens ,cum una protinus, perpetuom eadem formasempiternum copulum habeat, uero materia omnis mutationis expers,praeteris

quam eius quae in loco fit,eodem modo se habere semis

per in alijs existimetur. Et haec quidem materiae coelastis descriptio a Peripateticis nobis proponitar, quardi milem aliarum materiarum quae conditionis e iusdem sol in corporibus reliquis) naturam obtinet: nunc fornis huius corporis motricis quae constitutiost, unumsuciamus. elum,instar reliquorum coraporum,neque sursum nes deorsum impetum moti nis capit ea circumitione rotunda uersatur bemper, cuius conuersonis causam formam huius rotundi corporis eje,non nemo arbitrabitur. Materia itaque coeli cum tactu quoddam corpus, propterea quod diis mensiones habeat certas, omnisque potentiae qua res

instabilis quaelibet praedita,in eodem habitu non peras in expers immunus censeatur, formamquoque rationis alterius, quam caducae substantissuscipere nonposint,obtineat necesse est. In his enim quae gignuntur, ac interelint rursus, pecierum cum materia

congressus eiusmodi est, ut cum materiae amplitudiane ac disipatione forma etiam protendatur, eos cumateria in partes diuelli dissecaris poset,quae impressa illi est Dina: Secus uero aeternum illud corpus, fuc corporatam materiam nuncupare mulis, Abi an