Dissertatio philologicomedica de Aesculapio inventore medicinae, quam in illustri Argentoratensium Universitate sub moderamine ... Dn. Joh. Alberti Sebizii, ... solenni proponit examini M. Johannes Laurentius Engelhardt, Argentinensis. ..

발행: 1669년

분량: 77페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

Com. Natal.

. L. XI a P

Cyprian. de

g. aa. Filim habuit quinque, quas non s squ)im filios doeuit Medicinam, atque ita docuit, ut non secus ac ipse ea in arte excelluerint , ob insignia etiam in mortales merita, numero tandem Deorum adscriptae, aris statuisque fuerint honoratae. Nomina ipsis erant: ruse ab Oropi 9us honorata , dicta ab ἰὰori, quasi sanatrix. Mia. quae cocporis sipiendorem notat, bonamque habitudinem ex ianitate profectam; quod tamen Theodor. Zuiuer. refert ad gloriam & existimationem, quae medieum insequitur de concomitatur. A cesio, ψάκέσεισθα

Medendo dicta. m gaia, ab hia, sanitate ; Ionica enim dialectus apud Hippocr. u L. Hare insignis fuit ob Medicunam, ut patet ex cultu pluribus in locis cum AEsiculapio commuis ni ; apud Epidaur. Cori lib. Merciora. Pimaceιa, quae omnium morborum Matronem promittit: est enim compositum nomen ex ποῦν &- unde πανακας dicitur, quod ad omnia est salutare. Hinc Auridota de Emplastra, ob virium praestantiam, Panacea audiunt, Vud Galen. L . τμ μ c. s. Aetium reIrab. q. serm. I. c. I 3 9 Is. NisOl. MVeph. 'ct. I. c. 228 ctc. Panacea autem dicuntur , non sensu Paras ei ico, quasi omnes morbos tollant , hoe enim nee ipsorum Panacea praestat , sed quod multa imb plurima mala levent. Helbem. l. c. sextam addit Ρωμην, latine Valentiam. seu robur membrorum & artu um. Uerum ex mente Glossographorum haec cum Hygeta eadem fuit: Ab hae dictam vult Μarianus seu Marinus apud Semvium Romam, ab hac vero Romulum. vid. Salmas in exerc. Plinian. ad Solin. p. s. D. θ E. S. 23. Sed eadem ars, quae multis extitit causa filutis, au . thori facta est eausa mortis. Ab inferis quippe Diis, ut ingeniose tradunt Poetae, cor m Iove aecia satus, quCd eorum imperium minueret, proptere quδd desumstorii inanima Lad superos arte medendi traduceret: ab acerba o Iore. Dimiηe ictis est. Nam ut Opidius I. 6. Fastor. scribit:

Ioppiter exemplum veritus Arexit in istam. Fulmina, qui nim a novo at artis V cm. Et Pieti .

22쪽

Et Virgil. ι. 7. AEneid. Tum Pater omnipotens aliquem indignatus ab undis Mortalem infeνis ad lumina surgere vita, ste repertorem medicina talis o artis,

Fulmine Phoebigenam siniis detrusit ad undari

Lactant. I. r. c. Io. 9 r'. dicit, fulminibus ab Iore detrusum in a . diea inferorum, ob mortuos resuscitatos. vid. oc Arnob. adνersemini ι .s4. PIιn I a'. e. r. Plato in I. s. de Rep. ob senem p cuntosum, ex lethali morbo sanitati restitutam . periisse scribit. Ob aνaritiam & auri cupiditatem fulmine percusium esse n eant Pindari Pytb. Od. 3. Sc Euseb. prap. Eν. I. 3. oristus contra Iulianum his consentiens, insiper addit superbiam ct arrogantia m et Nam 2Estulaρω, inquit, ubi sub Api praceptore in medicina pro Iecu. inflatus ars superbiens, se etiam Deum nominabat, ct mortuos ab ι eris excitare posse. delirans Grmabat: Venienss

d Ep. Darios, ct ibi summam sibi gloriam arrogans, quendam se syrald. mmesse Deum,DImine ictus est, paenam isti dignissimam Deo inferente. Dς r Syntag udicium Gyralda ad hare est; iistianum honestε quidem & suta ' ' um Ehaec de a culapio excogitasse, sed semper nimium mendacem esse. F. 1 . Mortem hane graviter tulisse apodinem, patet ex passi, iustis eo Quintiani in Cleopoli.

Iuppiter, Hippol)ιο, shgia a fornace redempto, . . Ecquid Ap tineam retonanti fulmine prolem primis

Laehrymas autem eius in Electrum versas esIe, his versibus prodit apollon. ι. q. Argonaut.

23쪽

Divinatio. Cieero La. deleg. Inter sydera

9. 2s. Virum tamen adeb praeclarum Musa vetat mori ;nam & post funera virtus vivit. . culapius quippe, vel Rii Dii caeteri, propter beneficia. qua ιn genus humanum contulit. fuit in Deorum numerum relatus. Ita enim Cicero ait; Disos. Ο Ollas qui caelestes semper habiti, colunto : ct assos quos in caelum merita vocarint, Herculem, Liberam, Asculapium, Castorem, pollucem, Quirinum. Divinis autem honoribus prosequi coepit, mora ps bellum Trojanum. Triginta enim octo annis , post trum apud Argivos regnat Iet Hereules, Divinitatis honore rusum, ex apollodori CbranoI. scribit Clem. Alexans. stromat. a. f. 26. Ne verbDus reliquis minor videretur aut infertior, inter θ era quoque collacatus est, dictus Grace ὀφιουχω Ορbiis 6hus, perperam οφιουλκω. neque enim trahit serpentem, sed manu tenet, unde latinὲ Anguitenens, vel Serpentariis, Arabia ex corrupto Graeeo, Helchin, dieitur. Anguem autem ideb tenet,

quia herba illa , serpente monstrata Anal tum alii volunt Glaucum in viris reddidit. Quamvis ali, velint ophiuchum esseCaηοbonta Getarum Regem. Aly Triopam Thellatorum Regem. alii Phorbantem Triopae filium. Alij Naufragum Paulum eum vipera manibus implicita, cui tamen minacis viperae insultus in Melita nihil noeuit, actor. 18. ν. 6. Pleniorem hujus sideris e gnitionem B. L. petat ab Astrologis. f. 26. Ex quo autem Deus elle jussus est, ejus inhon rem multa variaque variis in locis extrui coepere templa ' --πωα. Plutarcho de Pausania diista; quibus deinde varia nomina ipsi sunt indita. Epidauνias quippe dieebatur 1 Templo primo eoque nobilissimo ei condito in Epidauro Peloponneii oppido, quo ditabat V M. passitum; erat autem templum istud, teste Liν. s. Dives donis, quae aegri remediorum salutarιum merce dem saeraverant Deo. Proximum hule fuit, Coum in ci Insula, Hippoeratis patria, clarum Sc multis donariis refertum. Perga meis quoque seu Pergamenus nuncupatus, a Pergama eelebri urbe Asia, Caleni patria,ubi summo eultu venerabatur; hinc Maris 1iau

Pergameo posuit, dona sacrasa Deo. Sub quo nomine eum etiam invocat ab erat, pro felici suceensu, in initio fui Gri da re medica.

24쪽

titi colis A Egeas, qui Pergama, quis Epidaurum: Huc ades, o quicquid cupido mihis , rogatus Firmasti, cunctum teneris expone pania.

Athenain I. XV. Siracusanum quoque fuisse refert in Sicilia. Di n fit tyranni direptionibus magis celebratum , erat enim in eo inter alia donaria mensa aurea, quam auferri jussit Dionys postquam praebibit pocillum boni Daemonis aesculapio. Plura habuit templa, & ab iis plura eognomina, sed brevitatis causa B. L. remittimus ad Pausan. Strabon. I. g. Pol b. hist. I. I. Gyrata. de Dissyntagm. 7. Romo tamen etiam, licet serius, eoli ecepit; postquam sub forma ingentis serpentis Romam advectus , e navi prope Tiberim insulam in triremem prosiliit,

- - -- Et finem, s=ecie coelesti resumpta, Luctibus ' impossit, veniis salutifer urbi.

Malo hoe sublato, Romani extra urbem templum ei in Insula quia aegroti aqua maxime sustentantur 1 Medieis novo Deo dedicarunt, ubi sub serpentis dei neeps imagine eoteretur. Qua de revid. Liν. I. X. Val. Max. l. I. c. 8. Flor. II. OrU l. s. aurei. Vict. de vir. Illustr. c. 23. August. de civ. Dei. II7. Ovid. Metamor. I. s.fs I. Insula autem ista, ubi sibi Templum eligi petivit, Sueton. Claad. c. a i . Insula A sculapii dieitur , hodiὶ Insati S. Iob. Colavita voeatur, asserente Fabricio in Roma pag. 8s. 3. 28. Magnoperὶ vero, inquit, Dinini. 3. ThesI. genet.. 3 s. p. 9oo. malignus spiritus illust gentibus, remedia indi cando in somnis , quibus sanitati .restituerentur. Hoc animo

Et Iamblichivi, de M stre. AEgypt. serm. 3. c. . ait, medicinae artem saeris constare , noctarnarum apparitionum insomniu ; inquEAEpauplifano, morbos hoc pacta tolli insomnis diνinitin immissu. Plura vid. apud V I. c. Quibus itaque contigisset eum inv eare, si convaluisset.t, AEuhilapii ope, qui quandoque sacerdoti

C 1 dixisse

. i. e. pesti. Missard. de

Divinat. c. I. p. 3.

Auxilia per

Somnia.

Iamblich. de Myster Strab.

l. 1. Gilberti Gagnati ad somn. Luci . p. 1

25쪽

i nilostrat. ln dixisse ferebatur remedia,vehemetet in aegrotis curandis occupa- Apullo tus,secta erdebant, pro qua re tabestas pittas, in quibus & morbissitabo lib.,ν. & inedicam Inax & nomina eoru scripta erant, parietibus templo &8. expressὸ su appendebant, Votaque petiolvebant, tanqua praemia illoru b p. ass. neficiorunis quae divinatus accepissent. Quales autem tabellastrangu l, - fuerint, conjicere est in proclivi ex quatuoi illis Inscriptionibus

P μεμ tabula marmoreae inventis Romae in Insula Tiberina in templo ais cmri, AUculapii, quas nobis reliquit Hieron. Mercurialis, dignas lecta.. I. uc. I. L msece diebus Cato cuιdan cco oraculum reddidit, veniret ads cram altare, deinde a parte dextra veniret ad ia m. o poneret quin , dgιtos super altare, θ eleraret manum, o poneret huper proprios oculos: ct recte vidit populo praesente ct gratulante. qu/s grandia miracula serent sub Imperatore nostro Antonino. II. Liueio assecto latera dolare, is desterato a cunctis homιnabus oraculum

reddidit Deus. veniret ct ex ara tosteret cinerem, ct una cum vinis commiscerer, o poneret supra latus: σ convaluit, ct publicegra rara egit Deo, ct popultu congratulatus est illi. III Sanguinem re vomenti Iuliano, desterato ab omnιbus hominibvi , ex oraculo reis stondιt Deus, venιret o ex ara, caperet nucleos pιni, ct comederuana cum melle per tres dies, ct convaluit, ct ripens publicegratras egit prasente populo. IV. Valerio Apro institi caeco, oraculum revia didit Deus veniret, ct acciperet sangu/nem ex gailo albo, admiscens mel, ct colyνιum conficeret, o tribus diebus uteretur supra oculos;

θ vidit, o renit, ct publice gratias egit Deo. Qin verb morbo Meretilial. GVatus erat, his versibus incusabat Deum: var. lassi Li. Migrare certum est, jam nunc . fano foras,

ς 33 . Euando A culayia ita sensio sentent ram, qui me nihili faciat, nec Ialvum velis.

philostri de Causam repulsarum affert Apolloniae in responsione ad prinei pem vita Apollon. quidem virum inter Calices. sed contumeliosum , & in amores. propensum, qui petebat ab Apollonio, illeum in templum in troduceret, studiosos. inquiens, viros Dii abs, sequestre amant: Hrtutis ct honestat,studsum b6φitem Deo me fecit, eodemfistet .

quoad fieri ab adolescente potest, famulus o amicus AEsculapia diacor. 2aod si tibi pari modo virtutu bonestatus cura est, fidenter ad Deum accede, o quisquid ru, audacter ab eo pete. Eonis enim

o sancti a

26쪽

εν sanctu, inquiebat sacerdos .Esculapii , Dii dant bona, scelestia . bus autem θ pravo contraria. Dictum hoc 'um adductis in pr sedenti bis verbis alιquot exemplo satis probavit. En elegans ac pneclarum ethnici dictumi quo demonstrat non semper Medi- eum in causa esle, qu id aliqui morbi prorsus non, alii verb diLfieulter curentur, sed saepe aegrotum i psum, aut vi tam ejus sceleratam, ob quam a Deo, tanquam poena illius sceleribus dignissima, hoc vel illo malo assi igitur.3 19. MIenniter etiam sapplicabatur ASsculapio ct m- supplieati via, additis formulis, prosalute sua ct suorum, quae supplicati- sadis a.

on es erectis, in honorem ejus & filiae, columnis, inseribebantur: unitam saltem formulam Placet apponere, quae, teste Zamoscis in analec . antiq Dacia c. VII. Alba Iulia videtur, plures videri pollunt apud Meibom. I. c. c. s. p. sc.

AESCULAPIO. ET HYGIAEL SEPT. NIGRINUS. PATRO. COLL. FABR. COL. A PVLPRO. SALUTE. SUA. ET SUORUM. POSVl T.

F. Sacrificia quoque ei fiebant ex victimis. A C

Mnaicis immolabatus ei capra; vel quia a capra nutritus suisset, vel quia sanitati ad vetiarium animal videatur, cum laboret perpetua febre. Alexander ab Alexandr. Geniat. dier. ι.4. c. I 2. refert, in sacrificiis Alsculapio Gallina. esse oblatas, easque non luteis roliris aut pedibus, ut quae minus Durae, sed nigris, digitisq; imparibus. Nigra enim animantia saniora& puriora ludicantur. Pierius quoque salubritatis gratia & quidem in magna copia ei gallinas oblatas censet. Qua νero, inquit,gallina apud ν teres Aῆμα lapio est immolari solita, salubritatis in dieium erat, propterea quod id sarrificii renus ideo ferunt institutum, quod e rum caro levissima sit digestionu, ac perinde languentibus commoda.Η91us rei apud Angelum.Glorium deprebendimus locupletissmum testimonium: Magnam quippe pedam gallinaceorum copiam proximis diebus defossari Iuxta sinum, in quo Roma Aisculapustatuasi I erecta

27쪽

resta

imulachra.

erecta erat, loco qui hodie vivarium appellatur : quis enim tauto

numera pedes Hinmodi causisset, ni sacrisciorum reliquiaι ιbι. dem relinquere mos suuset. Vide & Bulbom. I. c. p. 47. ct βqq. de Philostrat. de vit. Apollon. L I. f. 3i. Festa quoque ipsi instimebantur, 'A ν --- dicta ;eaque eelebrabantur arud incolas Insula Tib. Ioui ct Aesculapio. I. Kalend. Ianuari j, teste Gyraldo in Calendario, ex Ονidia. Apud Athenienses verb die XVIII Decembr. ut refert Alex. ab Alex.

g. 32. Celebrabantur etiam in lueo AE eulaph, qui in Areadia habetur, Ludi quinquennales, die nono post Isthmios,

ante Megarenses, tamen incipiente vere, iique apud Epidaurios, penes quos natus suille dicitur. Com. Natal. I.q. c. II. g. 33. Vari E quoque ejus Simulachra effinxit antiquitas. Pausanivi. Hisculapis Simulachram ex auro ct ebore, a Thrasimede Patio elaboratum seribit. Is in throno sedebat, virgam tenens in manu: supra vero draconis caput manum alteram habebat, cui etiam emis assistere videbatur. Apud Sicyonios templum AEsculapii erat, in cujus vestibulo imberbu erat Uculapiis ex auro atque ebore confectiis, Calamidis opus, sceptrum una, altera verb manu domesticae pinus pomum tenebat. Idem in Corinth. sie describit; in Titane monte habuit simulac bram, cuius sola se facies, manus ars imi pedes ostendeban : partes carera lanea tunica alba ct pallio velabantur. Ne tamen nimis prolixi simus in particularibus deseriptionibus , universalem ex omnibus eoilectam hanc damus, eujus singulas partes in distinctis capitibus explicaturi sumus. Gauro, sive petaso, λυονι rotundo, quem vulgus Biretum nuncupat, caput tectum habebat : Barbam alebat demissam ae sylvestentem: Pallio erat indutus: manu dextra tenebat baculum nεdosum; eui circumvo-Iutus erat serpens: sinistra gestabat Pini Pamam: Ante consipectum illius stabat Noctua: ad pedes positus Canur a lateribus Gallin de Draco. Et hoe modo eum depingit, Nobilisi. Da D. MELCHIOR SEBITIUS Prete t. noster omni etate Feneraudus, in Decalo Medicina. ' Item Rasinur l. a. c. I s. 17. antiquit. '

28쪽

3. 3 . Sed quid multa seribimus de AElculapio, eum maximum adhuc sit dubium circa quaestionem , An unquam exti-rerit ρ Nam Comes Natat in explieatione mythologica, Patrem ejus dicit fuisse Apollinem h. e. Solem; Matrem Phlegiam, h. e. ealorem Solis ; AS culapium, nil nisi aei a ; cuius filiae Hueta ctc. h. e. salubritas & bona valetudo. Nisi enim Solis calor aerem perpurgat, ac rariorem facit, ct nisi νου quadam hamoris in ipso aere relinquatur, nulla potest esse salabritis. Ad hae respondemus, narrationem de AEseulapio dupliciter eonsiderandam este, uno modo Fabaisse, uti ex hactenu facta delineatione B.L. satis videt. Altero , Historic. . quatenus Poetae sub nomine AEsculapii venditarunt, principem aliquem Medicum , cujus nomen celarunt, qui multos sanitati restituit, conelamata ante valetudine ereditos. Sed quia & ille tandem, fatali omnium lege, leti calcavit viam, oecasio praebita est omnibus eum desiderantibus calumniandi Iovem, quasimer illum invidia sustulis.set. Ergb finxere eum 1 Deo irato, fulmine percussem. Hoc modo extitisse admittimus, non illo. F. s. Cur autem authores tam unanimi consensu Diis eortimque filiis inventum medicinae tribuant', eleganter explicat Quintiliania in declamat. 168. eujus proinde verba adscribi merentur: Medicina, inquit, auctores ante omnia accepimis Deor: He tui maximE reor ut hac in iras hominum haberet aclu. menta aliqua, at s solatia, sive tantum huic arti tribaere majores, ut eam vix crederent humanis potuisse ingeniis innutri: si νι ipsa Medicina per sesacrum est. Hine Tiraquellus ICtus post longam contemplationem , multiplieis diverfitatis in eorporibus sumanis, infinitorum discriminum in tot millibus herbarum,

tot generum morborum, de remediorum aduersus morbos quoS- libet repertorum, tandem in haec verba erumpit. Hac, inquam tam abdita rimari cura, tam ardua viνibus animi adipis i. tam multa memoria complecti, tam necessaria ad salutem ani νιψ mον. talium generu in commune proferre. nonne prorsus homine majus

ac plane Di νinam quiddam fuis videtur ρ sed is hujus rei causa in id νejici potest, quod.ut dicit Campanus, nihil tam psilans at s

contagiosum Mullum malorum exstat genus, cui non sint a Meiacis excogitata salubινrima remedia ,sνe ambulare claudos, loqaι ban

lapius t

inventio Meis dicinaeadstriis pta De Nobilita Primig. c. I .

29쪽

butientes o muros. resipiscere stultos ominsinos plerum videmu qua res par miraculo, si miraculum non fit, DI vinitati assignanda videri potuit. Item Deia homines natura productos: Medici a te, cura ars vigilantia tuentur. Dein vοbu vitam dedit, eam Medicis quod Deo proximum est conservant. ct iam fugientem νε- tinent . atque multo sciunt diuturniorem. Quae testimonia, non Medi eis petita, forent enim, ut diei solet, testes de domo, satis tum Originem Medicinae demonstrant Divinam, tum ra- , tionem cur non nisi filiis Deorum , veteribus coneredita.

Se Tegmento Capitis.

Considerata νraclara Origine, vita ct morte AEsculap3, ordinis ratio postulat, ut & insignia tanti viro attributa explicentur. Ne autem υςερον προσερον procedamus, 1 Capite, ut parte principe corporis, initium faciemus , quod, Cap.I. g. 33. Galero seu petaso, pileoste rotundo, quem vulgus Biretam νοcat, i

Rosin. antiq. tendant; ex hac ratione s quia Laurus venenis resistere credita Rom. l. γ.c. 7 est, ae plurima petantur ex ipsa remedia, itim quia triumphan-- - tes ea eoronantur , ipseque Ataculapsus victor debestatars esset Eiuio.''' morborum: Deinde, quia Laurin quos videtur adpersis fώlminis ictum tueri, quandoquidem arborum una non icitur fulmine. Id adeo verum credidit Tiberius Caesar, ut, tonante coelo, nunquam non gestaret capite lauream coronam. Unde ob praestantiam earmen illud:

Sum Laurus virtutis honos pergrata triumphis, Ianitrix domus,fulmina dira fugo.

Hostibus immissa se pacem requiems laborum, Victori palmam taιiriams fero.

30쪽

g. 3. Dicitur Galea seu Galeris τη, γαλ , a Mustela, Etymologia.

Mustelam, in domibus frequentem praecipue villaticis , gallin, rum, leporum, pipionum & ovorum maxime appetentem 1 no- Vog l.1. de que fere tantum grassantein, e quarum pellibus fiebant Ga- orig. Spr leae. Vetustissimis enim temporibus Galeae fiebant ex pelli- g eis idotibus mutorum animantium: unde Galeati saeph dicti sunt Cον- s V nati, quia Galeae Ioeo sumebant pellem capitis bubuli eum eo nibus. Postquam verb pro pellieeis galeis introductie sunt aeneae ac ferreae: figuram tamen muti animantis, aut capitis saltem, in ea expresserunt. Pιleus quoque remote dictus a peste, ab hac quippe, quia ex ea prodiit, dicitur pilus, composito vocabulo capistis, quasi capitis pilus; cum autem Pileus vel fieri solet ex pilis, vel pilos tegit , dictus inde est pileus. Vel dicitur δεῖ τι πιλω, quod est condensare cogere, quia ex lana coactili densatur. g. 4. Latε etiam atq μαλογικως accipitur vocabulum Pilei Pilei & Galeωsa Galea. I. ProHippomane scaruncula ista nascente in fronte equi- acceptio lata. veru pullorum i Verum male, quia est tubereulum, eineae simile, Mim s. exercnon χόριον & πίλιον,, quod ab equa parturiente projicitur ' P pi' pn, quippe Graecis dicitur , το κάλυμμα το -γγενομενον ἐκ της λῶ e. II. Pro pellicula aut membrana corpus tegente. Unde III. Latini pesticulam istam, qua infantes caput velatum haben

res in lucem prodeunt, vocant Galeam , dei B Eictbelm simas est; Virtam, has Siliicthmibel j si foemina. Alii si adhaereat parti, aliter vocant, ut v manui, Chirothecam; si corpori, indusium diui camisiam. De his velaminibus perVetus super- Iol, Antonii stitio est, quam & hodie obstetrices in eredulis mulieribus fo- vander Lind.vent, Felicitatem portendere non solum, sed Ac eonferre, si vel Med. Phisiol. comederint, vel Leeum gestarint: Exinde quippe hos posse va- - ς )ticinari, ab armis tutos este, aliaque habere privilegia nugantur,ut omnia dexteritate magnal& singulari felicissimoq; succes Fundani Me. su efficiant, siquidem Rubιι unda illa fuerit: unde obstetrices die. t a. cis. illam rapiunt, venduntque credulis advoeatis ; siquidem Cauta Aelius Lamsi dici se illo adjuvari persuasum antiquitus habebant. Si enim P - i i' ν-x

Nigricante colore ea membrana sit , tanquam ex tripode promuntiant delirae ignaraeque mentes vatum , multa infantibus

D infesta,

SEARCH

MENU NAVIGATION