Ierosolymitana peregrinatio illustrissimi principis Nicolai Christophori Radzivili... primum a Thoma Tretero Custode Varmiensi ex polonico sermone in latinum translata. Nunc varie aucta et correctius in lucem edita...

발행: 1614년

분량: 334페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

151쪽

i36 IERos OLYMITANA PEREGRINATIO rem nonnulli cx Iudaeis diuulgauerant quod maxime Arar: cupiebam, AEgyptum perlustrare constitui.Quamobrem ursi nauigium,Dacrina dic lum,mihi coduxi Id ad nauigati nis celeritatem plurimum confert, sed tempestate supc ueniente, facile fluctibus obruitur quandoquidem tabulatum,ut naves onerariae vel Caramusani, non habet sed

apertum undique iniurijs casiac maris est expositum. Die itaque 26. Iuli prandio sumpto, accesssi ad adium, oblatoque honorario, petiui ab illo, ut mihi Ianissarum securitatis causa adiungeret quod etiam secit, deditque mihi egregium quemdam, Achmeten nomine, qui linguam Sclauonicam callebat,i fideliter se mihi seruitu

rum promisiit. Postea nauigationem apparabamus,&iebus meis dispositis,& in navim Venetam, quae noS adue-Xerat,illatis, ubiculo in ea conducto,unum famulum ibidem reliqui, qui cas custodiret, & in Italiam deportaret: cui etiam P. Laurentium Pacificum cum secto adiunxi: reliquos qui crosely mis una fuerant,mecum adduxi. Dederam ad te priores ex Salinis literas,nunc alteras,8c quidem satis prolixas,ad te mitto. Neque cnim ut facile poteS animaduertere, tempus & occasionem stribendi habere potui praeterquam hic Tripoli unde iam in Aegyptum propero. Vale. Datum Tripoli Syriae x x I x. Iuth,

anno Domini M. D. LXXXIII.

EPISTOLA TERTIA.

NUNTIAT se venisse in AEgyptum, oe prolixe de illa tractat. Me Nisi

natura, ortus, aquatilia, pistandi ratio quomodo quo anni tempore Rutum irriget, qua solennitate inundatisfluuii accipiatur, narrat te incolis docet sub aquis eos diu lateremurmas ita vocatur nauigium quoddam velocissimum sepe euertere,mercatores vita in rebus istoliare. De miro antiqua no ua multa:quae illarum amputu 'qui numerus domorum,Moschearum latereu, culi-

152쪽

PRINCIPIT RADTIVILI. 3T

culinarum publicarum:ciues Nimiuant,quum opulent quanta inter HosJudaeorum multitudo, aquae quo pretio menales,quae hortorumsertibias,ces temperies, consiminationis in me is tempora Hinc destructura in numero Pyramidum, vistarum AEgypti copia, arce Cairi, palatio Iosephi Patriarchae, puteoque eiusdem munifico,Santonum turpitudine, seminarum amictu, antiquorum EDptiorum sepu bris deque cadauerum arte medicatorum incorruptione, ex quibiud Iumia sit, in alijs rebus mariis ase cognitis,disserit Praeterea Alexandriam. Pu,aedificiis, mercatura,portusi ubri, carcerein martyrio S. Catiarinae,commendat. Adiicit nonnidia de Dromedariis, ου Arabia deserta Tandem concludit Epistolum narrationerauissimi periculi in muri IIediterraneo,dum Alexandria rediret in Cretam: vbι apparationes varias,Mumia proiectionem in mare,prorsusique stupendam erga se Deigratiam commemorat. Habet haec Episto quo recreet at

que erudiat Leιtorem.

o set iteras superiores ad te datas,die O. Iv

lij, hora Σ3.discessi Tripoli, scapha ad naves

onerarias, longius a ciuitate distantes, ve-inis,ut nonnullas resque: usui pro AEgyptio itinere futurae erant, inde asportarem: qubcum peruenissemus, adeb validus insurreXit Ventus, ut scapha ad DZormam progredi non valente, ibidem noctem ducere coactus fuerim. Ces ante deinde Septem trionali vento,&rebus necessarijs assumptis,ad DZermam pervcni, qua in ipQ diluculo conscendimus quoniam multos in ea reperi,qui conscendere non debebant, quandoquidem pro me tantum nauigium hoc conduXeram, quod propter ventorum periculum onerari multum non potuit, nauclerus Arabs eos abegit atque ita iam lucc-scente die, DZermam in altum mare perticis longioribus protrusit quo tempore a latere ventus validior inter Occidentalem di Septemtrionalem medius, Italice Ponente

Maestro consurrexit cumque aliter non possemuS, cursum versus Cyprum direximus Λ intra sex horarum spatium,nullam amplius Continentem vidimus Acceperam mecum Tripoli Maurum, Fatetan nomine, pro interpre-

te: danissarum quoque unum conduXCram. Eram US

153쪽

138 ERosoLYMITANA PEREGRINATIO in naui circitor quadraginta. Dies haec grauis nobis inprumis fuit,&propter ventum validiorem, propter rudentes, qui ex cortice arboris dactylorum contorti,in aqua marina asporsi, foetorem reddebant intolerabilem unde hacti insequenti die, quilibet nostrum, strophiolum aceto madefactum naribus perpetuo, etiam inter dormiendum admouere necessh habuit. Ventus hic tota nocte, &mane hiperuenientis diei perseuerauit.

1 istis. Die prima Augusti, mane conspeximus Cyprum, cir- meridiem vero praeternauigauimus Famaugustam quam tamen propter maiorem distantiam, exacte non potuimus Contemplari. Ad vesperam, cessante vento,

prope littus constitimus, ubi paululum evagati, nauim repetiuimus. Quoniam autem in hac insula, aestate, . hieme, noctii semper a terra ventus nauigia propellir, hac ipsa nocte nauigando longe progressi sumus, & Larnicam appulimus quo inloco sal, ut antea dictum est colligitur. Sed quoniam in terra descedere minus tutum videbatur, propter Cadium, qui Massochus erat, dia propter cos Mahometisimum professos qui prius ctiam dum ob veni

' semus, nobis negotium facessebant, mansimus in nostra naui Durma, & nocte, vento leni flante, sensim nauigationem continuabamus. Mane veri, circa meridiem sub i. stitimus in littore ad quamdam Graecorum Ecclesia, plane desolatam ubi ad noctem usque mansimus, coenamque ibidem sumpsimus Nocte deinde DZorma conscensa, vento propitio serebamur, & mane circa Solis ortum remissum. Lemissum peruenimus ubi ubd locus securior esἡt, multos mercatores Italos notos haberemus,in terram doscendentes,diem integram ibidem posuimus,quandoquidem nullus nobis aspiraret ventus. Interea mane, antequam nos eb adnavigassemus,appulit nauis Caramusana,

154쪽

PRINCIPIS AEAD ZIVILI. I 39

cum viginti peregrinis Ierosolymam contendentibuS,qui tridub ante Tripoli discesserant quorum nonnulli cum ad nos descendissent cibum una sumpsimus. Aderat ibi quoque Simon Albimontanus Sacerdos Polonus det φρ'

quo suo loco dicetur inferius Post occasum nauem con 'tra in scenturi perreXimu S. Et quoniam id in Cypro maXlinc cauetur, ne qui incolarum ab insula discedat, ea de causa ipsemet Vicebas, in littore praesens aderat.Inde Caramu-

sanus cum peregrinis versus Ioppen bluit nos verbiittus legebamus, usque adactis promontorium , quod Itali Capo ille Gatu appellant. Illud hic non praetermittendum: cum Caram utinus, circa noctis horam primam loco mouisset,& nos eodem vento,nostra DZerma littus raderemus, noster nauclerus cum quodam bcio suo in contentionem deueniens, ulterius progredi noluit.Itaque Ianissaro meo iniunxi, moneret nauarchum ne tempUS frustra tereret quod cuna ille faceret, Sc nauta nihilominiis nauem propellcre recusaret, ad verba deuentum est, in quibus anili artis pugnum illi in caput tam sortiter impegit, ut tiara illius in terram delaberetur, inde securi arrepta,vi certantes ab inuicem auellere potuimus Nauta evidens inferiorem magna enim isthicetanislari gaudent libertate vela fecit. Seditim animaduertissem, trimquc illos holtilia meditari, ne contentio recrudesceret, pacem

inter eos conciliare sum aggressus aqua cum uterque ini- tib vehementer abhorreret, tandem circa noctis medium vix inuicem sunt reconciliati. Res erat visu periucunda, cum Vtcrque more suo imprecatione faceret, quod ex toto corde,osse a fas alteri condonarit. Mira fuit vultus ecfrontis mutatio antequam ingratiam redirent.

Antequam Cypro disicessistem illud obseruaui, ma

gnam hic vim lini gossi pini vel Xyliniivulg bombycem 'Vz

Vocant passim conteminari unde ingentes annui reddi-rax.tus proueniunt. Siquidem naues nullas alias merces, prin a ter

155쪽

i IEROSOLYMITAN A PEREGRINATIO

ter sal, de quo antea mentionen fecimus,4 ossipium hinc auehunt vivi illa Tornelliana, qua prim,huc delatus appuleram, arena eiecta, per totum fundum ossipio Onerata fuit atque ita Tripolim prosecta, partim panno purpureo scarlatum vocant diuendito, partim allata pe

auexit. De ratione porrd conseminandi& colligendi gos. siph, quandoquidem nonnulli scripsere, ego supersedeo: illud tamen adiungo, cum semel seminatum fuerit, in tertium usque annum fructus producit,in quorum collectione, ubi sementis grana, quae sunt grauia,in terram deciderint, absque alia cultura tructus emittunt minore tamen & sensim decrestente, per anno sequentes, abundantia donec quarto demum anno seminatio noua r

dintegretur. Annotandum & hoc obiter, quod Cyprus alba vina non producitivi modo contrario, nec IeroQlyma fert rubea Quod siquando in Cypro alba, croselymis vertarubra prouenerint,id perquam exiguum est: dcvuς ad comedendum dumtaxat,non autem ad exprimendum sunt aptae Rubra tamen Cypria,& alba vina Ierosolymitana bona sunt, nisi ubd aded styptica, ut etiamsi aqua diluantur propter astringendi vim , gutturi miniis gratam prς stent potionem rubra dulciora,scdichomem .ram in tiora sunt. Et quoniam in Cyprocellaria non habentur,2 Via adseruari ad futuram usque vindemiam non possential-ba,prae rubeis, natura sua facilitis o diutilis conseruantur)nisi arte subueniatur. Quamobrem Vasa,antequam mustum infundatur,gummi cuiusdam specie, quae picem redolet suffumigantur: unde fit, ut odorem .picis ingratum vina eiusmodi perpetuli retineant quem tamen incolae multum capiti prodesse stirmant, qubilco vini grauitatem retundi, illudque in suo vigore extra mutationem conseruari,persuasum habeant. Mihi quidem Niseis, vina haec graveolentia videbantur odoremque illum tam

acutum,

156쪽

PRINCIPIS AEA DEI VILI IAI

acutum, magis obesse quam prodesse capiti, crediderim. Vuae Rhodiae, quod antea innui maiores dessapidiores

sunt. An autem vina eosdem sumtus gummatos habeant, ignoro cum ea non degustaverim Fructuum omnis generis Cy prus h abet copiam Melones nullibi maiores me vidisse recordor ut in longum, ad tres fere cubiti quadrantes excreuisse videantur. Sunt autem optimi delicati saporiS. Diem totam consumpsimus nauigantes versus dictum Promontorium Cato disi Galli ventum hinc inde capta linquod nauigio nuicDZermae perquam familiare est, zz- doceteritati eius ita percommodum,ut vel adverse vento, non plane directe tamen, uti possit, nisi quod turbine ingruente, eversionis periculo valde sit obnoxium Circa Solis occasum, Promontorium hoc praeterivimus hora vero noctis secunda recta in AEgyptum, Damiatam Vesesus vela direximus, quae ab indeoctuaginta circiter milliaribus distat. Mane vix Cyprum videre meridie ver,ne vix quidcm licuit intueri. Die hac& nocte ventiam habuimus propitium Postridie post exortum Solis superuenit malacia, siue omnimoda venti cessatio ita ut necessarid nauis consistere debuerit. A meridie ventus inter occasum & Septemtrionem flare coepit, qui diem Mnoctem insequen

tem duratiis.

Die octava Augusti, circa meridiem credebamus nos Egyptum aspecturos,sed longior tamen fuit a continente distantia. Duabus deinde horis pbst, ventus vehementior, nobis percommodus consurrexit: itaque hora Circiter decimanona terram a longe vidimus aqua etiam marina turbida viciebatur ex Nili influxu; quem fluuium tur- mpi . bidum qui irrigat Aegyptum, diuina Scriptura appellar. 0s Hora circiter vigesimasecunda ingressi sumus Ostia Nili stu

Nili id extremum est fluuiiab ortu Solis brachium ad si-S 3 nistram

157쪽

I IEROSOLYMITANA PEREGRINATIO

nistram marisin fluminis habentes insigne quadrilat , Ti. rum propugnaculum D latae, turribus excelsiis. nati cκι-- ro ex lapide quadrato egregie munitum quod ducento-

olim Ct. Um militum praelidio antea tenebatur,tunc Vero propterti, hi ,' bellum Persicum, vix viginti praesidiarios habebat. In in-- l gressu Nili, ad dextram vidimus in mari aliquot naves

quae'ety non aded magnas Nec enim maiores huc appellere postibii. pi sunt,cum nullus sit portus,sed statio quaedam ad tempus, ' dum exoncratis illis, in fluuium securitatis causa attrahantur. Erant sub ipsa ciuitate tres naucS Caramusanae, id est minores, prout reuera sunt dies .ci, In Nilo nauigantes, ad ripas ingentem vim ciconiarum vidimus, quae cx nostris partibus ob conuolant, sub hoc ipsum tempus anni, nempe mense Augusto quo Nilus exundat, recedens,passim per campos e putrefractim ne maximam serpentum copiam ad earum victum re- linquit ' natum viridium & punicearum, pedibus oblongis insistentium quarum unam Episeopus ille in Ioppe, ut diximus, mihi donauerat, maximus itidem ad ripas numeruS. Ad laevam, horti plurimi, fruetitum feracissi-- mi , praesertim Origae, cuius isthic maxima seritur copia ad margines amnis, ubi per brachia sese inmarceXonCrat. Propugnaculum uno a ciuitate distat milliari cuius Eqhi viri quarta parte peracta, vidimus equos marinos quatuor in flumine,vris nostratibus sorma, pilo,d magnitudine persimiles, iris ubd cornibus carent: OriZae magna inserunt damna unde bssis altioribus horti praecinguntur; nam clim pedes deprcssiores haec habeant animalia, aggeres conscendere non possunt. Hominem in hortis repertum, facile morsu conficiunt. Explosiimus in eos aliquot longiores bombardas, sed an aliquem interfecerimus incertum, cum animalia sint magna& robusta, quae non nisi valido maioris alicuius tormenti ictu confici possint.NOn- nulli equos hosce marinos, dici volunt Odontotyran-

158쪽

pe animalia, quae partim in aquis , partim in terra vivunt r

Scribit Cedronus,animal hoc tantae magnitudinis esse, ut' Ψ- - elephantem deuorare possit. Sed id parum verisimile videtur. Nam licet unius prae reliquis magnitudinem admirarentur incolae, qui nobiscum eadem DZerma vehebantur,maior tamen elephante non fuit, nisi quod longitudine illi adaequatur Cairi cum essem, allatum fuit unius equi marini, non procul inde interfecti, ingens, visu cum primis horridum caput cuius faucibus diductis, hiatus ad unius & dimidi cubiti magnitudinem patebat. Vnde dentes notabili itidcin magnitudine promi

nebant.

Hora vigesima tertia peruenimus Damiatam,olim Pelusium, ab alijs Heliopolim dicta Nominatur & Ostium Pelusiacum Civitas est haec AEgypti prima supra Nilum situ eleganti posita ad dimidium milliam in longitudinem

exporrecta. Quoniam hora tardior erat, constitimus ubi vectigal deponitur, cuius Iudaei curam gerunt statimque telonarius ad nos accurrit, cum nos mercatores cxistimaret pro uibus etiam nos gerebamus propter maiorem securitatem, cum negotiatores a quibus ampla vectigalia Turcarum Caesari dependuntur, tutiores in Aegypto esse seleant nobiseum in eadem mcrma noctem duxit. Mane sarcinae nostrae excutiebantur, in quibuscum nihil mercium esset, diximus eas nos in Cairo habere quo contenderemus. Sic dimissi, in terram descendimus &ad Viceconsulem Venetum, qui erat Thomas Candiota Graecus, accessimus. Diem totam in perlustranda ciuit te consumpsimus: sed ex antiquitatibus nihil visu dignum occurrebat . Conduximus deinde minorem aliam nauem inermam, Cairum usque: in quam etiam,paulbante vesperam, res nostras intulimus, ibidemque dormiui

159쪽

I IEROSOLYMITAN PER EG R IN ATIO mus & propter maiorem in Nilo securitatem,duos Iani saros nobis adiunximuS. Sole iam exorto, aduerse flumine nauigare coepimus. Qu9niam autem circa hoc tempus, Caurus, Italice MM-sro, flare plerumque solet,lc Nilus a meridie labitur,velo expans prospere nauigabamus, nisi ubili reflexu fluminis in terram exponebamur,ubi naute funibuS nauem aliquamdiu trahebant. Ante meridiem praetersimus ad kφ laeuam, rchin ciuitatem cumprimi amplain:pro nocte

verbienimus ad oppidum quoddam. relicta ad dextram magna ciuitate Serbin ibidemque, quddiam Sol ad occasum vergeret, quievimus ubi diligenter inspeximusae: fornaces seu clibanos, in quibus artificiose pulli gallina

intra pro cet excluduntur. Sunt autem ex stramine sorma rotunda

Contexti,dcargilla undique obliti, insuperiore parte senestram paruam rotundam habentes,ne Solis radi per directum, otia intus posita offendere possint, quae facile cocta redderentur quandoquidem a te tantum caloris terra concipit, ut in meridie vix aliquis, unius Orationis Dominicae recitatae interuallo, calceis licet indutus, terrae ardorem sustinere, illi insistendo, valeat Incohestamen nudis pedibus incedunt ri a teneris allucti ita plantas callo obductas habent, vi,quod Xperti sumus,ictum mallei non magis sentiant, quam equi, cum illis soleae applicantur: adeo vi Solis plantam habent induratam Fornaces istae ostiolum habent a Meridie, a Septemtrione soramen, per quod fimo boum vel bubalorum, fornax pro nocte calefit, ne otia laedantur a frigore. Interdiu Sol per limum temperatum calorem clibano suppeditat, in cuius pauimento ova distincte collocantur, ne unum aliud attingat: atque ita facili negotio,absque gallinarum incubatione, pulli celerius excluduntur. In omnibus oppidis pagis, ciusmodi ornaces colonorum arctibus sunt adiunctae, quarum nonnullae ea sunt magnitudine, t tria

160쪽

tria millia ovorum commode capere possint. Et quo niam de aestu AEgypti mentio incidit, quam intensus ille sit, vel hinc non obseuro potest intelligi, qudd cum Damiati luissemus, dc studiose contemplaremur loca are- noti, nam ultra decemin amplius a mari milliaria,&per totam fere aegyptum,inter villasvi hortos desin ipsis pagis, fundus totus arenosus est, qualem dactyliserae arbores plurimum amant videbantur nobis aqua cuius. dam ardentis speciem praebere dc adeo resplendere, ut materia vitri in fornace accensa, oculorum aciem perstringere let. Credebamus initi lacus aliquos ardere: Cumque arena libus excocta valde sit leuisti fluida, ad quemcumque leuioris venti amatum ita commouetur, ut quasi fluctus quidam ardentium undarum, a longe intuentibus, exsurgere videantur. v Ad oppidum igitur predictum consistentes,ut Dami, iri vi ab ipse nauarcho praemoniti fuimus, tota nocte excubias apere coacti stimus Aempti namque non tantum

in terris furantur, sed cum sitnt Urinatorciperfectissimi, no reetiam sub aquis latitantes, ad DZermam perueniuntes ' 'quidquid arripuerint, in aquam pertrahunt, Mauserunt. Non infrequeter accidit, quod hominem in sponda nauis cubantem arripuerunt, demersum vita simulti vestibus spoliarunt. Quod si plures latronesiniti fuerint, in DZormas insiliunt,& dormientes interimunt, qu bd paulo ante nostrum aduentum euenit,cum quatuor Galli, gotiatores eo modo interierunt, qui Cairo Alexandriam nauigabant. Quamobrem ne quid simile nobis quoque accideret,tota nocte vigilantes,dc bombardas in promptu habentes in fluuium prospectabamus quod & ipse nauarchus diligenter praestitit. Post noctem mediam loco mouimus circa meridiem verb, praeterivimus ad laeuam oppidum alcha quod inter fossas varie deductas colloca-' n

a. I .... sonum ρο-

tum, a latronibus tantum& depraedatoribus incolitur, uam.

T qui

SEARCH

MENU NAVIGATION