Ierosolymitana peregrinatio illustrissimi principis Nicolai Christophori Radzivili... primum a Thoma Tretero Custode Varmiensi ex polonico sermone in latinum translata. Nunc varie aucta et correctius in lucem edita...

발행: 1614년

분량: 334페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

181쪽

datum,qubd tympanari litui ubique perstreperent. Hoc etenim tempore, quilibet sibi Musicos concentus aggre mora gare studet, maxime viginti quatuor Sanglaciesqui adhuc , , . interdiu in suis celocibus hinc inde vagabantur,quas dum bus maioribus vexillis adornarant, quae nusquisque e rum habere debet unum Otthomanicae familiae rubci& albi coloris,alterum ad libitum. Per spondam verbia uiculae decem & aliquot minora vexilla collocant iotam tela eleganti acu pieta,prout tentoria varijs coloribus distincta Turcae habere selent, cooperiunt. Ab utraque parte nauis, pueri decem & aliquot adstant, quos militari suo cultu&armis quisque eleganter exornat, ipse verbSangiacus in medio residet, ense falcato super caput inpen . Nauem plures quam decem remiges impellunt, quam altera minor,iongiori fune adligata sequitur,Musicam deserens,duo videlicet tympana,cum tribus vel quatuor lituis, quos Ethiopes serui plerumque inflant. Primores itidem Turcae habent suas imiliter scaphas,in pueros eleganter vestitos nonnulli quoque Musicam.

Vexilla tamen exponere nulli licitum, praeter Sangiacos, qui omnes tunc praesentes aderant, unico excepto, qui propter morbum interesse solennitati non poterat, filium tamen minorem suo loco misit, qui in medio sedens, librum in manibus tenebat, qudd armis deserendis nondum idoneus haberetur. Eius nauis omnium eierantiss- mala batur Sangiacis & Turcis alijs,ab utroque latereasti lant amici vel propinqui, quos in nauim aduocant. Nam qui maiore suorum turba stipatur, honoratior apparet adebit aliquae naues, una cuni remigibus, centum

per nas circumvehant.

Falsa m Tertia post ortum Solis hora, ipse Imbraim Bassa in .ρestibis publicum processit, ex palatio insudae Mulchias eleganti triremi vectus, quam per gyrum plurima vexilla minora cingebant duo vero magna, ubi sedebat, ad latus erant posita,

182쪽

PRINCIPIS AE AD TI VIII. 167posita, unum viride Mahonactis , alterum rubeum dimidia alba luna insignitum familiae Otthomanicae. Xtremitas hastarum, apud vexilla,loco cuspidum caudas equi marini habebat appensas. In eadem triremi erant trecenti Ianissari bombardarii quorum qui rubcis vestibus induti, capitis integumenta cristis pennatis condecorata gesta bant, ij propius Bassam stipabant: ceteri remotiores erant

albis induti, contis itidem albis insigniti. 1ausii &icli, qui primari Turcae illi assistebant,ipse illis sedebat, puero propter aestum flabello illi ventum excitante. In prora sex erant maiora tormenta, quae aliquoties sunt exonera ta Quoniam secundo flumine triremis vehebatur, ob uerse fuit puppis, ut temone cursus Celeritas cohiberetur. Circa triremem, crant viginti quatuor angiacorum

DZermae, Malia minora nauigia circiter mille. A palatio Mulchias, agger qui perforatur est autem is sub turri aquae ducitus , qua ad arcem inseriorem itur distat ad tres sagittae iactus, triginta dc amplius cubitos longus latus tamen, canalem habens subiectum valde profundum, licet non magnopere latum. Cum ob adnavigasset, puppi, ut dic tum est,obuersa prope ipsum aggero triremis substitit: ubi ingens hominum multitudo iam undique colu fluxerat, adebit torra illa tota niue cooperta vidcrediar, propter albicantia capitum integumenta, quae latissimam aream, quae ibi cst,densissime complebant. Ego quamuis antpa Romam,Parisios, plures populosas ciuitates Videram, numquam tamen in omni vita mea maiorem hominum multitudinem , uno in loco congregatam, Cvidisse recordor. Et quoniam annuatim haec caerimonia peragi biet,qui rem exactius iudicabant, ex areae illius capacitate,duos hominum milliones praesentes isthic adfuis se asseuerabant Bassa signum manu dante,statim uniuems hominum multitudo, quibus quisque potest instru- ' tamentis,aggerem perrumpit,vnde sensim aqua in canalem θςςυ κω influit,

183쪽

168 g RosoLYMITAN A PEREGRl NATIO influit, postea toto im2ctu aggerem lambit Bassa verbdomum reuertitur. Et quoniam aduers flumine remigatur,antequam ad palatium,unde discesserat, perueniat, ad eam partem fluminis, quae ciuitatem veterem respicit,

a scaphis libera est, ex hac ipsa Bastae triremi, ingens vis

consectionum saccharo conditarum,immbri saccharum

ipsum rotundis ligneis vasculis inclusum passim per aquas dispergitur quas consectiones vulgi multitudo, circa triremem natando CXcipit, inuicemque etiam pugnis concertando, sibi praeripit. Itaque totum plane flumen cooperitur, ex parte quidem insulae nauibus ex parte verbciuitatis natatoribus istis, quorum ultra decem & aliquot proculdubid fuero millia Finito spectaculo scapha nostra delati sumus versus nouam ciuitatem, inde pedibus reliquum itineris ad hospitium consecimus: quod quandoquidem ad ipsum maiorem canalem positum erat, inspiciebam qualiter sensim aqua accedebat quam iuxtim rem pagani receptum, veluti falutando, qudd fertilitatis auctor sit, magna hominum copia deduccbat, na per profluentem gradiendo,& inlctitiae signum, clamoribus ciuitatem complendo: cui vicissim ex arctibus promiscua multitudo gratulabunda occurrebat. Vbi vcrd ad mensuram hominis aqua excreuit,quidam grediuntur indu-sijs amicti, qui illorum proprius est vestitus, quidam supernatant. Deinde nocte dieque scaphae commeant, Venalia multa, praesertim verti victui necessaria deferendo. Ali recreationis causa nauigia conscendunt, persi,nati in- Cedentes, dc Musicam exercentes Vulgus pro Musico Concentu, complosione manuum plerumque utitur: alij testam testae collidentes, ad numeros quosdam si,nitus harmonicos edunt. Passim tamen ubiqtie homines natant quidam etiam ciccstis tum, quae altissimas habent substructiones, in aquas magno impetu desiliunt mirum quomodo non collidantur. Habent autem hoc AEgyptii

184쪽

teruallo natare possunt cui rei a teneris afluescunt, non solum per canales urbis, sed per Nilum ipsum natantes. Saepius videre est, aliquem puero unius anni brachijs imposito,di manibus Collum ampleXante, fluuium tranare. Quod si puer aliquantum succreuit, huic manum supponens, &aliquando subtrahens, eum natare docet, ipse altera manu aquas sulcare contentus. In profluentibus ergo istis per urbem , magna semper hominum conspicitur multitudo. Nonnulli ex aedium senestris, a praeternauigantibus necessaria cocmunt, bellaria praelertim, saccharum, & varios arborum fiuctus pretio per funem demisso,& merce retracta. Ex aedium itidem fenestris,urnis alligatis, aqua sursum fune attrahitur, quaereSVulgo magnam oblectationem p bet, cum aquam inemptam pro domestico usu habere quisque possit. Dum itaque quae fluxus per urbem continuatur, quod ad dimidium usque

Nouembrem durat,nauiculis omnia complentur. Ceterum aqua canalium' dictorum, urbem praeterlapsa, in Deltam non influit ted ad partem dextramorientem versus , magnum terra tractum inundat, in quo praecipuae

Caesaristi Bassae villae continentur,quarum aliquot millia esse perhibentur. Nam ultra Deltam, quae regio viginti μ' millia villarum complectitur, sunt plurimae in AEgypto infravi supra Cairum villae,quarum Campos N agros Nilus inundat. Earum ad Quadraginta millia esse aflirmant '

pro certo incolis. Volunt nonnulli, totum hunc circui-muliuuia.

tum esse terram Gessen, quam Pharao Patriarchae Iacob '

attribuerat. Tanta autem rerum omniUm IC prouenit Gen. i .

Ubertas, ctim annus est fertilis: ut incolae tributo, quod mi magnum est , persoluto, Mannona pro victu reposita, nulla autem pars orbis,praeter Chinam,quae frequentia Commendatur, AEgypto est magis populosa quod nemo facile crediderit, nisi qui rem oculis habuerit subiectam Y magnam

185쪽

IT IEROSOLYMIT ANA PEREGRINATIO

magnam inruper partem extra Egyptum diuendant tritici, orizae, sacchari, dactylorum, castiae, & reliquarum frugum:quarum pretium duobus millionibus aestimatur. Ea nobis ipsi me Christiani negotiatorcs Europaei retulerunt, qui certam rei notitiam habent, quandoquidem nonsilii in merces diuersas,sed res etiam ad victum pertinentes,astidite pertractant. Obambulabam perlustrando ciuitatem, quia dies Lu inae esset, tua dodie Iouis mercatus publici esse consueue. runt Plurimae 8 diueris merces hic venum CXponun-ttir,animalia quoque omnimoda.Hominum ex omni, tionum genere ingens undique concursus. Non vana de ciuitate hac circumseruntur, qudd propter hominum promistuam multitudinem, listicilis sit per plateas transitus, quas pedites, equites N iumenta passim complent, meretrices praesertim,Cultu elegantiore,facie tamen tecta mulis insidentes. Earum nam, ut sere ubique,ab eis vect i-ga exigitur numerus ad centum millia pertingit Muli r ceterae,qtὶς viris sunt niipt , in publicum prodire non possitiat, ne ad Moschaeas quidcm.Nec senestra illis in plateam prospectare liberum, nisi per craticulas ligneas.Sunt fora publica, in quibus Ethiopes mares & seminae, tuti neS, mediocres, senes prostant venales. Erant ibi tunc viri septingenti,mulieres sexcentae omnes nudi. rporibus praeterqtiam quod ad ultiores,idqtie seminae tantum, vili aliquo panno pudenda cooperiunt. Omnes aure,pe soratas habent,quidam &nares, quibus globulus vitreus dependet Inter seminas plurimae sunt, quae labium inserius perforatum gerunt,cui circuluSinseritur, Clamann Xo globulo qui sit ponderosior est, os adcli diducit, ut dentes appareant res visui permolesta Valde vili pretio mancipia haec veneunt. Nam decem ducatis aureis, puer Vel puella,quaecumque emptori placuerit,comparatur.Christianis tamen, sub poena capitis, seruos educere prohibi-

186쪽

PRINCIPIS RADTIVILI. III

tum Mauri vel Aethiopes eiusmodi ex Barbaria aduehuntur: dc Algieri vel Tripoli Barbaria primum venales exponuntur. Inde mari Alexandriam, vel Rossetium, postea per Nilum Cairum deseruntur. Vno eodemque in mercatti,ad aliquot centena prostans illico tamen distrahuntur. Quamobrem pius etiam aduehuntur. Qui mancipium marem feminamve emerit, liborum est illi, quidquid cum eo adlibuerit,agere, Hunc, inquiunt Tur- , ego pecunia mea propria emi vel seruare vel mactare homine possunt prout multi iracundiri furibundi, multos interficiunt Puniuntur tamen propter facinuS. Omnia quae quis concupiuerit, tam diebuS mercatuS, quam extra, venalia in magna copia reperiet.Incidi tunc tempΟ-ris in unum,qui Mastoli comedebat sedens ad propoliu i in quo puluis predicu us,qui est subviridis vendebatur cuius etiam partem,si uti vellemus, nobis propola offerebat Isis qui pulverem hunc hauserat,manibus circa caput aliquidis Misita quasi prendere velle videbatur,oculis contortis. homi- et I ni furiose similibus prospeetans nihil loquebatur. Quere-μ 3I bam quidnam hoc esset Respondit propola,hominem ca-i ἡ 'πM-pitis dolorem maximum habuisse dc sumpto puluere iam

Conualuisse : videri quandoque illi , quasi sub ari,ini. rar

bus constitutus, fructus decerpat unde apparet, cumlo iam melius agi Mirum certe. Videbamu omnino, imorum miserum illum furore correptum, iste verb conualescere illium asseuerabat. --

Magnam ciuitatis partem obequitaui relicta arce ad ,

laeuam CXtra portam, ad unam Moschaeam peruenimus,

quae Magara vocatur in quam Christianis ingredi licet, mdato aliquo honorario,&calceis detractis. Sunt enim hic Veterum AEgyptiorum sepulchra Tota haec Mosthaea in I V rupe est excisa antravi crypta plurimas,quae longissime CX tendunttir, habens. Inde prosecti, constendimus prinalium montem e regione arcis ae quo maior pars urbis,&c sub-

187쪽

172 IEROSOLYMITANA PEREGRINATIO

suburbia, in quibus tot Moschaeas esse diximus, optime Conspiciuntur. Res est oculis periucunda,praesertim qu per omnes urbis partes, & extra, quam latissime prospoetiis patet, ingens arborum dachiiserarum copia, aedificiorum culmina diuidit, noua ciuitate dumtaxat cxcepta,que: non aded frequetes eiusmodi habet arbores,quae princeritate etiam turrium altitudinem superant. Quanta sit Palai r palmae arboris elegantia, nullus ignorat. Attollitur enim' ' recta in altum, comam in cacumine habet dactylorum autem fruinis, non inter sella, sed suis inter ramos palmitibus ad ipsam arborem, tamquam vistus apud nΟS, innascitur.In hortos etiam prospectu peramoenu patet,quorum circa ciuitatem ipsam infinitus est numerus inqui- δη βη- bus saccharum seminatur in crescit ut arundo , nisi quod canna media, cui succus inest, crassitiem unius bra- cliij obtinet. Sunt tamen d graciliores Horti assidue boum opera, ut supcrius dictum est, irrigantur. Sacch rum ad maturitatem perducitur sub finem Octobris, ut& dactyli,quamuis limaturius etiam in Septembre colli-gutur neque pinguiori terra vel rigatione,ut saccharum, indigent;cum in arcno solo proueniant, Mardore Solis gaudeant, qui radices abali calore fouet ac plane decoquit Quamobrem in Syria& circa Alexandriam dactyli non adeo praestantes obueniunt, quia minus Solis habeant. Hic verbcairi sunt plane maturi. Recentes sunt valde dulces, habentes modicam nihilominus acredinem adiunctam, sepoti non ingratam. Ex una arbore tantum fructilum prouenit quantum implendo, nocercuisitario nostro dolio sufficeret. ubd verbionnulli asserunt, palmam non nisi centesimo ab insitione anno dactylos producere,mera est fabula. Nam ut& ceterae arbores, in tertio vel quarto anno sevcstificant, praesertim si sint d pressores Tria siquidem sunt carum arborum genera.

Vnum humile, quod dactylos communes profert: alte

188쪽

rum productius, ut nostra pyrus, quod dactylos flauestetravi rotundos gignit optimi saporis,sed non ita multum durabiles, cum tacite marcestant Tertium genus in magnam proceritatem excrestit,oblongos, sepidos habens fructus quales ad nostras regiones non deserunturised ex primo genere tantum Arbores procerae, in centum, que annos fructificant, postea sterilestunt unde apparet centum iam annos compleuisse,quando fiuctibus carent. In bonitate arborum, & cura adhibenda, viri in ceteris, permultum est positum. In eodem monte est parva Moschaea, quam Sexainvocant: hic cum prospectu ciuitatis oblectaremur, misit ad nos Santon, ut illi aliquid contribueremus. Erat tunc ibi mecum Christianus quidam, morum regionis peritus, hic vetuit illi dari aliquid initib,

ut nos recrearemus, Uideremus quam libenter Turcaer ρα

pecuniae caussa faciant omnia. Cum itaque nihil illi de '' -'dissemus,misit ad nos, qudd vellet nos ad Bassam deserre, tamquam exploratores, qui ciuitatem ex insolito loco circumspiceremus Permisimus ut faceret. ConscenQigitur asino homuncio senex in viam se subito dedit. Nos vicissim ciuitatem versus ad dextram progrediebamur, qua ad mare rubrum iter est cumque aliquantillum promouisset, subsistebat,s respectabat, si sorte illi aliquid mitteremus. Nos per interualla denarios illi aliquot siti, mittebamus, qui cum pauci illi viderentur subinde asinum propellebat,&nos ad portam usque ciuitatis eum venire permisimus. Tandem aliquot et grossis numeratis, gratias nobis egit,& contentus, Bassam non conue 'niens, reuersus est, succussione senex, alis, ut apparebat, fatigatuS. Santones eiusnodi, qui nudi incedunt, quin antea - πιquoque Damasci me vidisse scripsi, in Cairo sunt quam plurimi sunt & alii diuersi sed liceteris turpiores,qui pudendis plane detectis obambulant. Mane quodam tem-

189쪽

I7 IEROSOLYMITAN A PEREGRINATIOpore cum extra ciuitatem essemus, incidimus in quemdaex ijs iuuenem, qui deuotionem suam turpiter ωmirabili ratione peragebat. Nam quandoque versus Solem stando,eum inspiciebat, expansis brachijs interdum cse

inclinabat,ic motus quosdam, Ut mente captuS, edebat.

Vidimus deinde&alium pauid postaeumque hominis insaniam quod isthic non satis tutum rideremus, quia

Circa ventrem&femoraturpiter manibus complosis luderet,ipse quoque nos intuitus cachinnum sustulit,& nos praetersit. Hi more pecudum per ciuitatem ubique oberrant,di quidquid illis placuerit, pro victu quotidiano libere auferunt, utpote panem & fructuSVbi venduntur. Aquam etiam obuijs eripiunt, si longius absit. A quo verbiictualia eiusmodi rapiunt, is factum pro singulari gratia&selicitate reputat, qubd vir sanctus tale quid ab eo postulauerit. Et qlioniam per Cairum,in agenis coriaceis, aqua venalis circumsertur, videre mihi contigit, Sant nem eiusmodi nudum, a quodam lagen accepta, aquam bibisse quod Malibi vidi: venditor verbaqua caput inclinabat, manus complicatas attollebat, qu illi tanta selicitas oblata esset,exultabat. Narrarunt nobis Christiani, quia multo tempore in partibus illis degunt, dipuum dc Turcfassirmabant,quod hic apponere libuit,nempe Santones istos nudiuagos in propatulo cum mulieribus coire, adhibitis quibusdam turpissimis superstitionibus:

quas, ne honestae aures offendantur, praetermittere satius fuerit.

Incipiens a suburbio,quod versus mare rubrum porrigitur, totam ciuitalcm in longum pertransiui:&quamuis asino calcaria superadderem, qui gradari in molem passu laxiore serebatur, vix tamen duabus horis finem nouae ciuitatis attigi; inde per urbem veterem, S postremum suburbium usque ad sepulchra Iudaeorum, integra hora equitando consumpta. Quater longitudinem, triti que

190쪽

PRINCIPIS AEAD ZIVILI ITIque ciuitatis, & suburbiorum, emensus sum trium hora-2 Irum spatio, idque adproperando: unde comperi illam ad ' flutria nostra milliaria extendi, quandoquidem non rectam' semper proficisci sed quandoque propter plateaS,circumitione uti oportuit. In supradicto suburbio, quod versus . 'Immare rubrum tendit,extat theatrum, per quod via publi---αca protenditur,sed longe alia ratione,quam in Europa vidi, Construes um. Nam in latitudine vix centum habet cubitos in longitudine, ut qui mensurarunt fatenthir, tria cubitorum millia obtinet unde apparet hippodromum olim fuisse, ubi cursus equorum &curruum instituebatur Gradu Sab utroque latere,in quibus poctatores considebant,pauci,nec ij sublimes Mosthaeae omnes turrite, quarum maximus,ut supra dictum cst,habetur numerus, in No cacumine tholos erectos habent una tantum in to

ta Cluitare, qua theatro huic Vicina elt,tholo caret: CUIUS is.

rei caussam hanc adserunt 2Edificium hoc,prout videre

est, antiquissimum, sepultura AEgypti cuiusdam Masi fuit: qui sub ipso dictae fabricae tholo, intus hieroglyphi- Cis AEgyptiorum literis, sensum hunc insculpi fecit:Caput

cerebro carens, nullius est valoris. Multis annorum centenis praeterlapsis , delubrum hoc integrum permansit, donec Selimus Primus Regnumi ciuitatem hanc occupauit quo tempore Magus quidam Moscharam hanc ingressus, & sensu characterum intellecto, Selimum ad ijt, sibique fanum eiusmodi donari petiuit quod cum ab Imperatore,victoria tanti Regni potito, non difficulter obtinuisset,lliolum eiusdem Moschatae diruit, sub quo ingentem auri reconditi vim reperit: cuius pretio, domoS, homtos, Malia id genus coemit, potensqueri praecliues euasit. In cuius beneficiimonimentum tholum delubri apertum reliquit quod in hanc diem coitiam solum in omni ciuitate caret. Res consideratione digna, qudd cuna omnia fana, eamdem structura tholo superimposito obtineant,

unicum

SEARCH

MENU NAVIGATION