Ierosolymitana peregrinatio illustrissimi principis Nicolai Christophori Radzivili... primum a Thoma Tretero Custode Varmiensi ex polonico sermone in latinum translata. Nunc varie aucta et correctius in lucem edita...

발행: 1614년

분량: 334페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

161쪽

1 6 IEROSOLYMITAN A PEREGRINATIO qui nocte per flumen, quocumque in loco possunt, exercent latrocinia cumque assidue hinc inde mercatores Commeent, in tanta hominum multitudine, quanta per

totam AEgyptum latissime diffunditur, difficile periculum potest euitari. Nam per omnia Nili brachia, ab utraque ripa,per campos ingens hominum, gregum, bubal

rum, boum, ovium, caprarum, & vaccarum multitudo ubique conspicitur, quo fit ut praetereuntes in laqueos fa- si Vm incurrant Hac eadem die vidimus ad centum pista-

η- ρο- tores,qui in aquam demersi, quq turbida est manu pisces capiebant quoru aliqui tres simul extrahebant,duos manibus, tertium ore retinentes Pisces erant unius cubiti

longitudine,alosis seu barbochis nostris, vulgb lentus, non absimiles. Aliisalmonibus seu esecibus nostris pol rant comparari.Erat quoddam genus albi piscis magni his, ces Nilotici sunt pingues & optimi saporis, minus ta-st insau men salubres,e qubd Nilus tundum limosum non sax a lia Nil. sum habeat Cuius nihilominus aqua salubris est,qubilo 'U si' anfractu volvatur,nempe a montibus Lunae,ubi sumit exordium, usque dum in mare influit, trecentis septuaginta duobus milliaribus, insuper per utrumque Tropicum quo fit ut immensitate caloris,humiditas noxia in ea absumatur. Est autem turbida, ut supra dictum est sed in vase posita,per duas horas purgatur: si per nocte steterit fit instar crystalli limpida, potui gratissima Nili naturam, eius admiranda,quandoquidem riptores multi persequunttir, adeos Lectorem remitto, attingens ea tantum obiter, quae ipsemet vidi Piscatores quoties r spirare volunt, caput ex aquis non proferunt sed ore diducto halitum emittunt.Certum est,illos per totam diem in aquis posse delitescere,, ubi ad summitatem aquae enatauerint, capite non prolato, respirare quos cum sub aquis natantes conspexissemus,iussit nauarchus bomba das explodere,neDZermam subnatando euerterent.Circa

Solis

162쪽

PRINCIPIS ADTIVILI. Is

Solis occasum, terivimus ad dextram ciuitatem Abu-Zyr elegantem,& si tu longiore conspicuam.Iactis ancho ia2 ns, nocte in medio fluminis constitimus. Nam ad ripas

accedere minus est tutum: immodi urinatores iam ad nos collimabant sedit nos vigilare animaduerterunt, nihil

attentarunt.

. Die tot prospera sumus usi nauigatione post occasum Solis,piratae stapha in nos incursionem secerunt,m iaculum intorserunt, quod prope Ianissarum concidit. Sed cum bombardas aliquot explosissemus , profugerunt. Nocte insequenti conabantur nos urinatores adoriri, sed ubi nos bombardis oblongis,quas maxime timent, armatos vigilare compererunt,ab incepto destiterunt. Quoniam secundus ventus afflabat , hora vigesima conspeximus Pyramides Cairi quae licet ultra ciuitatem sint positae, propter montes tamenin operis sublimitatem, priusquam urbs ipsa aspectui occurrunt. Apparebat arx ipsa, in monte quoque posita. Iamque e brachijs, in ipsum fluuium Nilum ingressi sumus, qui tanta Nili tirum est latitudine, quantam apud Lincrium Austriae ciuita tem,si duplicaretur,Danubius efficeret. Quatuor autem circiter milliaribus a Cairo, Nilus unico alueo praeterlabitur, postea vero bifariam diuiditur,ri famosum illud Δ- efiicit quinque deinde milliaribus inferius, ipsius Deltae

pars una in quatuor, altera in tria brachia diuiditur quibus deinde in mare sese exonerat Hora vigesima tertia tandem peruenimus ad Blithach, octuaginta a Danaiata aequmilliaribus, ubi e inerma in terram iam destenditur. n. Quoniam autem urbs haec ipsi atro adiacet operaepretium est, quanta sit eius amplitudo, breuiter attingere.

Affirmatur non selum a Turcis, sed ab ipsis quoque Europaeis negotiatoribus qui hic commorantur, quod sim gulis diebus, intra viginti quatuor horas, in portu hoc, ultra decem taliquot hominum millia hinc inde com-

163쪽

1 8 ERosoLYMITAN A PEREGRINATIO meant: quorum nonnulli intrant, nonnulli egrediuntur:

quodque per dies singulos tria millia DZermarum printernauigant quarum plurimae sexcentorum doliorum sunt capaces . Ex antiqua quoque Cairo, superius possita

de qua paul post superueniunt eiusdem generis pluri

ma nauigia, quae ex regionibus Sait, & peramplis Presbyteri Ioannis ditionibus, triticum, nocephalos, simiaS,

psiittacos,diuersa autum,ceterorumque animalium genCra,& merces variaS deserant. Nam quae Mauros vendibiles portant,e Barbaria Ros.ltum inde per Nilum Cairum deuehuntur: & postea ad Buthach exponuntiar: ubctim tardius peruenissemus,in DZerminincm duximus, vidimusque vix completo dimidiae hora spatio, ultra decem naues aduentanteS,& recedenteS.

Mane cum e naui in terram cum duobiis meis descen i ' dishm, reliquos enim in DZerma dum hospitium inueniremus, manere iussi)statim duo Turcae,ntimqtiemque nostrum arriptierunt,ut nobis vincula inhcerent diligenterque scrutabantur ratim aliquid reconditarum mercium in sinu vel alibi haberemus, existimantes nos Gallos esse negotiatores, a quibus, ut nobis Turcae ipsi met rcs rebaut, penumerb decipiuntur Ctimque nihil nos hahere cilismodi comperissent libere nos abire permiseriant. Interea dum nobiscum Polonice colloqueremtir, Iudaeus teloni praesectus scilius iussi nos Turcie corripuerant)ctim idioma nostriim intellexisset, ut longitis etiam a nobis Thircae recederont, iniunxit, dicens se quoque popularem nostrum esse, cx Chelmensi Russiae citi itate oriundum. Oravit sibi ignosci, ubinos partim citi iliter salti-tasTet Officia stia prolixe nobis detulit, saepius nos, quamdiu in Cairo versabamur, humaniter visitauit Conscensiis deinde asinis, inter hortos prosecti sumtis in Citiitatem ad domum Consulis Veneti corgi Emo, cui indicauimus,nos peregre venisse, petiuimusqtie ut in hospi-

164쪽

pRINCIPri R ADTIUILI. I 49tio conducendo, nos opera sua vellet adiutos. Obtulit sc nobis humaniter, & Missae Sacrificium una cum eo audiuimus: dc quoniam non ita pridem ob aduenerat, nondumque loci rationes plane exploratas habebat, cosuluit, ut Galliae Consulem Paulum Marianum, qui itidem VenetuS erat, adiremus. Hic quoniam vigintiri aliqlio annos in ea urbe posuerat, magnum crum, Turcitae Arabicaeque ingliae usum fuit assequutus. Reperimus ibidem in eius domo duos Societatis Iesu Patres, Ioannam Baptistam Elianum, qui ut antea meminimuS sacras Vestes attulerat Maronitis Damascum in Patriarchae in monte Libano, a Gregorio XIII. Pont. Max transmissas;& Franciseum Sassiim, quiritio tempore nos Venetijs

luebam iis, Alexandriam nauigaturus,ab CodemGrcgΟ-rio Pontifice mittebatur. Aderant etiam di trus monachi

instituti S. Francisci, ubd in arctibus Consulis huitis CapellaCatholicorum haberctur.Mariantis igitur prςdictus, in altera domo sitia, quam e regione dicti Veneti Consulis habuit, nobis habitationem concessit, in quam diuertim his, una cum alijs nostris e DZermictiocatis. Aggrcssi deinde sumus perlustrare ciuitatem, quae quam sit ampla&populosa, ille tantum poterit iudicare, qui suis eam oculis inspexerit Meo sane iudicio,triplo magnitudinem Littetiae Parisiorum in Gallijs excedit non eam tamen eleuantiam in ordine Maedificiis habet. Nam noua tan , in

Babylon,

thim Cairus muro praecingitur, urbs alitem VetuSωBul- mahachambitti murorum caret. Notia ciuitas habet multati .

& magnis sumptibus erecta antiqtiittis palatia, recentioraver,moderniqtioqtie mercatores AEthiopes non minore stimpturi clegantia aedificant: quortim unum insigne, Hovidimiis, quod licet nondum sit abselutum, trecentiSta--. mendiicatorum millibus Constare perhibettir Mercator eius Dominus bombycinatanthim interula indutus,tiara

tectus,incedebat, vix calccos habens quo habitu similiter

165쪽

Iso IEROSOLYMITAN A PEREGRINATIO dc alij diuites Aethiopum mercatores tuntur. In Aegypto,Turcivel Magiitratu perfunguntur, vel milites sunt. Aegyptii incolae, vel agros colunt, vel oeconomiam domesticam exercent:Arabes ex latrocinijs vivunt Aethiopes fere mercatores sunt, tin reliquum in Ciuitate

Multi Europae negotiatores Italiri Galli, qui a viginti

dc amplius annis hanc urbem incolunt, pro certo assim mant, qubd noS numerare non potuimus, nouae Ciuita-a Mm 'tis ambitu, triginta priuatarum aedium millia contineri. ... Adiunctis ver,suburbijs, veteri Ciuitate Iuthach,minoribus etiam aediculis, quarum magnus est numerus, ad summam ducentorum millium ascendere Platearum M. his sunt millia sedecim. Fana, seu elegantiores Moschatae,

quae turres habent adiunctas, sabsque ij quae turribus&tectis carent, quarum non paruus etiam est numerus)sunt sex millia octingentae. In uno suburbio, quod sub arce ad Orientem positum est, sunt Moschaea mille

ducentae. In alio Meridiem versus, septingentae. Intereas maior earum numerus recensetur, quas in usum sepulturae, principes eius regionis viri, fabricauerant : quarum tamen praecipuae a Christianis constructae mem rantur, antequam regnum hoc in impias Saracenorum manus deuenisset. Morat. . . De vitae suae ratione mercator is, cuius tam sumptuo-

Cui ινιι i. tum palatium mirabamur, nobiS per interpretem retulit,qubd uxores albas habeat duodecim, Ethiopissas ver,decem octo, quarum unaquamque in separato cubiculo ac seruat,ipsemet claues ab eisdem retinens. Nam si cas Congredi contingeret,inuicem sese suffocarent.Cibus illis per fenestram submittitur. Cum ad aliquam ingreditur, diligenter post se ostium claudit, ne cetera intus penetrare possint, quae cum proculdubibopprimerent, manu uesibi mutuas inferrent.Inde facile colligere licet,quam misera

166쪽

stra sit paganorum istorum conditio, quos Deus ob pec- Catum tanta caecitate percussit,ut non minus sibi a semetipsis,quam a brutis animalibus metuant Chim diceremus eum hac ratione in maximo periculo perpetu versari,

respondit, ita quidem esse; proptereaque illas in diligenti

custodia se asseruare quas tamen omnes si vellet, interficere posset; cum eius sint propriae, nempe ipsius pecunia coemptae: licitum autem esse cuilibet, repretio comparata uti prout voluerit Multa sunt alia turpiari enormia, quemadmodum emptis hisce mancipijs abutuntur, quae,phs auribus parcendo reticere praestat. Illud quoque mirabile neci termittendum, quanta sit inter ipses consanguineos diffidentia. Cum mercator praedictus palatium suum ostendendo nobiscum esset, seruus eius Ethiops nuntiauit filium eius natu maiorem

aduenisse. Egressus itaque nobiscum ad propylium, filio in impluvio stante, sic una colloquebantur. Disitque nobis, filium ad se numquam intromittere, sed eo modo cum illo colloqui ilitum. Quaerebamus quanam id de causa faceret Non fido, inquit, illi posset enim me interficere. Sed & ipse mecum ita agit. Cum alio quoque

eumdem modum colloquendi seruo. Nam cum uterque uxores & liberos habeat, non me illis committo. Tertius

minor natu filius ad eum ingrediendi facultatem habebat: neque tamen iiijsdem secum aedibus habitabat. Filius hic senior, qui ad eum venerat, triginta circiter annos habebat. Illud passim apud Ethiopes obseruatur, Ut etiamsi maxime inuicem sanguine sint coniuncti, alter tamen ab altero sibi caueati Quamobrem in plateis plerumque una colloquuntur: raroque ad aedes alter alterum admittit, nisi diligenti adhibita custodia Mercator hic tres tantum seruos domi habebat qui ibidem dormiebant no-ini: quos nihilominus in conclaui dormiturus prius occludebat, timens ab eis interfici Mane verb tres artifi-

167쪽

IJa IEROSOLYMITANA PEREGRINATIOces veniebant, qui operas in palatio ae ficando illi praestabant.

η nil Bassa toti Regno AEgypti praeest. Meo tempore fuit

...' '' Imbraim quem Turcarum Imperator ad triennium ebmiserat, ut dotem pro filia, quam eidem desponsauerat, colligeret,ac undecumque pollet corraderet,demptis redditibus officio annexis, qui victum illi cx ordinarijs horatorum obuentionibus,potissimum suppeditabant. Habebat tum is equites mille, pedites itidem mille. Quandoque maXima pompa, Cum copiosissimo comitatu, per ciuitatem proficiscens se spectandum cxhibebat. CYaussios trecentΟS, propter negotia&missiones necessarias, sibi habuit adiunctos, Sangiacos verb viginti quatuor, qui administrandae ciuitati praeficiebantur,quq in vigintiquatuor itidem regiones est distributa. -- uoniam autem nocte dieque Circa ciuitatem custo-ιὐμηιι dia Cli,ndique polita propter Incurliones Arabum, qui

etiam me, sente quater ad ipsam Civitati portam penetrarunti unde magna fuit in urbe trepidatio & pluribus Turcarum caesis incolumes recesserunt: ideli ad repellendo eorum conatus, anrea sex millia equitum totidemque peditum continud alebantur. Sed propter expc- 2- ditionem Persicam tria ex equitatu, totidemque e pedicon. tatu millia fuerunt adempta Equites habent tres CapitaneoS,quorum unus mille preest hastatis alter totidem sibi

d. ibia subies os habet Cerkassios quos reliquias Christiano

νη- σι ' rum qui quondam Fgyptum incolebant, fui sic memorant, nunc OmneS sunt Mahometant: tertius mille itidem Turcas, leuioris tamen armatum, in sua habet potestate. Ad eumdem modum ordines suos habet compositos peditatus quoque qui totus e Ianissaris constat Singulis diebus Veneris aliquot Turcarum Centena in campum prope Nilum prodeunt ubi exercitia militaria faciunt, arundines breuiores in se mutubproijcientes adclitamen

168쪽

PRINCIPI RAD ZIVILI. II 3 temere& confuse, ut semper in eiusmodi certaminibus, unus aut alter, vel ex militibiis, vel ex spectatoribus ipsis intereat Equis enim ad cursum ita fraenos relaxant, ut eos deinceps retinere non valeant, atque ita collapsi mis re colliduntur. Iudaeorum ingens est hic numerus a quibus in capita

lieribusti pueris quoque recensiitis, eorum ad unum mit,lionem, & sexcenta insuper millia, numerum ascendi sth: quod idem ille Iudaeus telonio praesidens nobis retulit. Ex vulgo ad septem milliones recensiti seruntur Asian Bassae

tempore, qui certum incolarum numerum nosse cupiebat. Sed is,propter assidua mutationes,vix iniri potuit. In tanta hominum tittitudine vix tertia pars est re-Q liqtia,quae visum integrum habeat. Omnes ex oculis pas-mis.

sim laborant,propter esum fructuum,quibus vulgus prinmiscue vivit, aquae potu superaddito. Ad haec cum regio sit calidissima, cidarim nihilominus in capite deserunt, quod integumentum graue satis est: unde e sudore, oculortim inflammatio prouenit quam platearum pii lxiis, quae lapidibus stratae non sunt,uehementer adauget.Octo millia camelorum, aquam e Nilo ostiatim deserunt, dum ram bus viribus coriaceis, tiortim quilibet dolium nostrum is. Commune capit,ad Vtrumque latus appensiis. Haec aqua diuenditura portitoribus, qui eo nomine Basi evectigal pendunt quidquid superfuerit,per plateas ob sedandum puluerem spargunt. Sunt & plures ali cameli, utpote Sangiacoriim, CZaussiorum, mercatorum, quibuSnihil dependitur, quorum numerus ad octo millia astendit. Praeterea lintri baiuli,qui inpellibus hircinis aquam venalem in dorsi, desertint, aliquid etiam Bas contribuentes Horum ad triginta millia esse perhibentur. Illud

quoque cumprimis est admirandum unde magnitudo urbis perpendi potest quod cum Nilus exundat, & qua

169쪽

I34 IEROSOLYMITANA PEREGRINATIO

tuor vel quinque canalibus per ciuitatem fertur,ac cister-nta omnes copiose implet,camelorum nihilominusvilio minum aquam deferentium non minuitur numerus dicuntque ea ratione licet aliquanta ex reditibus Basse imminuatur, vix tamen damnum ad dimidiam vel etiam Culinarμm tertiam partem astendere Culinarum publicarum sunt adaiginti millia Nam locupletiores tantum lc digniores domi cibum procurant: vulgus e culinis vivit, in quibus maxima copia carnis,agninae praesertim, pullorum, anserum,maxime vero oriZe dc pastillorum in oleo frixorum, venalis eXponitur. mauicam , Rerum ad viinim pertinentium, magna est abundan-

tia. Bubulae grati aporis,copia Agninae genS VIS. Anterum itidem & pullorum gallinaceorum infinitus numerus,qui arte, prout dictum est superius, infornaculis exclusi proueniunt. Vinum Aegyptus non habet, in cuius planitie, propter exundationem Nili vineae plantari non possunt. Colles aute vel montes nulli sunt. Vnam tantum

vineam cuiusdam Christiani, Natarcam de qua inferius)proficiscens, vidi. Quamobrem Christiani ut plurim imvino Cretico utuntur Consules tamen Europaei,ex Italia pψluc iri vinum sibi adferri curant Qusniam autem nonnulli traduntiquod etiam ad frequentiam ciuitatis pertinet tempore pestis intra vigintiquatuor horas, hic viginti hominum millia occubuisse, narrauit nobis mercator Venetus Ioannes Leonardus, qui iam vigesimumqui niti annulic agebat, ubit ipsius tempore tanta pestis perduas hebdomadas hic grassabatur,ut non modo hunc praedicium,sed maiorem etiam in dies singulos, vigintiquator horarum spatio, hominum numerum absumpserit. Neque id adeo TMωρ sti mirum,4uandoquidem Turcae a pestifera contagione sibi

forisai praecauere non solent, allerentes, id necellario nera, diuinaeque vindidi e morem gerendum inti cuicumque destinato eueniat necesse est. Itaque Christianos irrident,

170쪽

PRINCIPIS AEA DEI VILI. IF

qui tamquam diuinae ordinationi resistentes, luem pestiferam fugiendo declinare nituntur irrito saepius conatu. Defunctos, non ut Christiani pedibus, sed capite obuerses ex aedibus esserunt. Illud etiam notandum,sere septe Ps. mnis quibusque annis in Aegypto pestem variare, quae in 'tertium annum plerumque durat, hoc modo: Primo an-G no leuiter inchoatur, cum Sol Libram ingreditur Maxime autem tauit in mense Decembri,Ianuario, bruario, Martio, quo tempore calores sunt remissiores: ubi ver,inualuerint, clim Sol anno insequenti in Leonem ingreditur, statim cessat postis, & quidem ita, ut si quis postema pestiferum intus habuerit 6 ad horam praedictam ingrcssus praefati Signi casestis superuixerit, omne periculum euadat quae res magnam sane habet admirati

nem. Quamobrem sub illud ipsum tempus mercatores nostri e secessu redeunt,& aedes apertas habent. Quemad-T modum enim apud nos frigora ita hic calores pestem pro-ρs m ρω- fligant: duobusque mensibus secure vivitur. Posteaqua 's' ' 'vero Sol Libram fuerit ingressiis, rursus sensim pestis in- Choatur, durat, prout superius didium est, ad Solis in Leonem ingressium non tamen aded violenter uit.Ter- tib eamdem rationem seruat, nisi qubd de acerbitate magis etiam ac magis remittit. Postea si contagio non fuerit alicunde illata quatuor anni subsequentes a peste sunt immunes quandoque tamen longiores fiunt induciae sed plerumque septennio malum recurrit. Qua quidem in re singularem etiam Dei benignitatem intueri& celebrare

licet qui longe minoribus flagellis Christianos, quam paganos castigare amigere selet.

Quoniam autem multi multa de Regno hoc, & exuta

dationeNili, memorie prodiderunt:visum est& mihi,qui sub illud ipsum tempus ibidem praesens intersui, nonnulla breuiter attingere, quae ipsemet vidi. quae a Christianis isthic commorantibus accepi. 1 Con-

SEARCH

MENU NAVIGATION