Omnia quae extant opera juxta Benedictinorum

41쪽

liva principia coelo, ac terris darent, quae ut sertullo con jungerentur, ita fortuit ac temere dissol erentur, nisi in sui gubernatoris divina Virtute constarent. Nec inmerito gubernalorem DeSciunt, qui non ΠOVerunt Deum, per quem omnia reguntur et gubernantUr Sequamur ergo eum, qui et auctorem OVit, et gubernatorem , nec Vani abducamur opinionibus.

Principιum suum a Deo mundum habere e ac proinde eum, licet phoerica sigura Sit, Utcrnum non SSU. III. IN principio, inquit Quam bonus ordo, ut illud primum assereret, quod negare OnSUCVerunt, Et cognoscerent principium esse mundi, ne Sine principio mundum esse homines arbitrarentur. Liade et David cum de coelo, et terra, et mari loqueretur, ait : Omnia in sapientia su- scisti . ,, Dedit ergo principium mundo, dedit etiam crea turde infirmitalem, ne an archon, ne increatum, et dii insisCon Sortem substantiae crederemus. Et pulchre addidit; et Fecit, , ne mora in faciendo fuisse existimaretur ut vel sic intelligere iit homines quam incona parabilis Operat Oresset, qui tantum pia breVi exiguoque momento Suae operationis absolveret, Ut Voluntatis esse Clus Sensum lempori pra)Veniret Aemo operantem Vidit, Sed gnovit Opuratum. Lbi igitur mora, cum legas et Quia ipse dixit, et sacta sunt; ipse mandavit, et creata Sunt Nec artis agitur usum, nec Virtuli exp0ndit, qui momento Suae Oluntatis majestatem tantae perali 0nis implevit; ut ea, quae

LIV. 3

42쪽

34 AMBROSII non erant, esse saceret tam Velociter, at ne liue Voluntas operationi praeci irreret, ne lite operati Voluntati.

IX. Miraris opus , quaeris operatorem , quis principium tanto operi dederit, quis tam cito id soceri 1 Subjecit statim dicens quia si Deus secit coelum et terram h Audisti auctorem , dubitare non debes. Hic est in quo bonedixit Iolchissedech Abraham patrem multarum gentium, dicens: Bono dictus Abram a Deo summo, qui fecit costhim olieri am . Et credidit Abraham Deo, ut ait Extendams manum meam ad Deum Summum, qui fecit coelum et

florram Vides 'lilia hoc non homo invenit, sod Deus annuntiavit Deus est enim uel chisedech, qui est rex pacis et iustitiae, nec initium dierum neque sinem habens j onmirum ergo si Deus, qui est sine initio initium omnibus dedit Ut quae non erant, Sse inciperent. Non mirum si Deus, qui omnia Virtute sua continet, et incomprehensibili majestate universa complectitur, secit haec quae videntur, cum etiam illa secerit quae non Videntur. Invisibis autem iis

quae Videntur, potiora es Se quis neget cum e quae Videntur, tempor3lia Sint aeterna autem quod non videntur

Quis dubitet quod Deus haec fecerit, qui per Prophetam locutus ait: si uis mensus est manu quam, et coelum pal-smo, et uniVePSam terram clausa manu P Quis statuits montes in libra, et rupes in latera et nemora in lago Quis cognoxit sensum Domini, aut quis ejus consiliarius hsuit, vel quis instruxit eum De quo etiam alibi logi ino. Quia tenet circuitum terrae, et terram elut nihiliim sedit. Et dieremias ait Dii qui non socerunt coelium et

x, terram, peribunt a terra , et de sub coelo isto Dominus, qui fecit terram in Virtute sua, et correxit in sapientia sua Orbem, et in sua prudentia extendit coeliina , o nauus titudinem aquae in coelo addidit Infatuatus est

43쪽

BEXAEMEBON LIB. I. 33,

homo a scientia sua Qtii enim corruptibilia mundi se quitur, et ex his putat quod divinae possit Datur; com prehendere Veritalem, quomodo non insaluatur versutoe dispulationis astutia X. Cum ergo tot oracula audias, quibus testificatur Deus quod fecerit mundum, noli eum sine principio esse credere; quia quasi sphaera mundus CSSe dicatur, ut principium ejus nullum Videatur extare ; et cUm intonat, quasi in circuitu omnia commoventur, ut Unde incipiant, ubi desinant non facile comprehendas quia circuitus princi pium sensu colligere impossibile habetur. Noque enim sphaeripe polos initium reperire, Vel unde coeperit globus limae, vel ubi desinat monstrua binae desectio. Neque vero si ipso non comprehendas, idcirco non coepit, aut nequaquam desinot. Si ipse circuitum Vol atramento, Vel gra phio ducas, vel centro I exprimas, unde coeperis, aut ubi desieris, intervallo interposito, non hicile voliculis colligis, vel mente repulis; et tamen et coepisse et desivisso ipso libi ostis es. Nam etsi sensum illi tersigit, ori talem non subruit. Quae autem initium habent, et sinem habent: et quibus sinis datur, initium datum constat. Finem autem mundi futurum ipso Salvator doco in Evangelio suo, di

cens Coelum et terra praeteribunt cis et infra : Ecces ego vobiscum sum Usqiae ad con Siammationem mundi' ne Apostolii Dis Praeterit enim sigura hujus mundi

XI. Quomodo ergo coaeterniam Deo mundum 9SSerunt, et creatori omnium socilint, at lite aequalem esse disputant

CPealitram, corpusque materiale mundi invisibili illi aimio inaccessibili naturae divinae conjungendum putant cum

praesertim secundum uam Sententiam non possint negare,

quoniam cujus partes corruptioni et mutabilit ili subjacent ,

44쪽

hujus me esse is P universi talem iisdem lassionibus quibus propria portiones jus suu Obnoxiae, subjacere

Principior uni varia genera De in quo Deus feci3se coelum ac terram intolligetidu3. XII. si Νc1Ρ1Πu igitur esse docet qui dicit: In principios socii Deus coelum et terram. Principium autem ad tempus refertur, aut ad numerum, aut adsundamentum quomodo in edificandes domes initium standamentum est. Principium quoque conversionis et depravationis dici posse Scripturarum cognoscimus auctoritate. Si et principium artis ars ipsa , ex qua artificum diversorum deinceps coepit operatio. Est etiam irincipium Jonorum operum misoptimus, Ut misericordia principium est, Deo placero quod facias. Eo enim ad conserendum hominibus subsidium maximo POVocamur. Est ollam Virtus divina, quae hac o primitur appellatione. Ad tempus refertur, si velis dicere in quo tempore Deus suci coelum et terram, id est, in exordio mundi, quando fieri coepit, sicut ait Sapientia : Cum pararet coelum, cum illo oram . sod numerianiaulotu Si reseras, ita convenit, ut accipias imprimis socii Deus coeliuni terram, deinde colles, regiones, sine inhabitabilos . Vel sic anto reliquas visibiles creaturas , diem, noctum, ligna fructifera, animantium genera diVersa, celum et torram socii. Si vero ad fundamentum reseras , principium citi sundamenta esse legisti, dicunt Sapicntia : Quando faciebat undamenta terrae , eram penes illuna

45쪽

η cuncta componens . , Est etiam bonae principium disci- pthuae, sicut est illud si Initium sapientia est timor Do h mini Di, quoniani qui timet Dominum, declinat errorem, et ad virtutis semitam vias suas dirigit Nisi enim quis timuerit Deum, non Ole Si renuntiare peccato.

XIII. Quod aeque eliam de illo possumus accipere 4 ensis hic in ilium mensium erit vobis quamvis et de tempore istud accipiatur, quia de Pascha Domini loquebatur, quod oris initi celebratur. In hoc ergo principio

mensium, coelum et terram secit, quod inde mundi capi oportebat exordium, Ubi erat opportuna omnibus Verna temperies. Unde et annia mundi imaginem nascentis ex pla sit, ut post hJbernas ghicies atque hyemales caligines serenio solito Verni lemporis splendor cluceat. Dedit ergo

formam suturis annorum curriculis mundi primus eXOrtus, ut ea lege annorum Vices surgerent, atque initio cujusque anni produceret terra noVa Seminiam germina, quo primum Dominus Deus dixerat: Terminet terra herbam sceni, s smin an Semen Secundum genus et secundum simili ludias noua et lignum fructisorum faciens fructum Et statim produxit terra herbam sceni, et lignum fructiferum in quo nobis et moderationis perpetuo divina proVideralia, et celeritas terri germinantis ad aestimationem Vernae suffragatur aetatis. Nam etsi quocumque tempore et Deo jubere promptum fuit, et terrenae naturae obedire, ut inter bernas glacies, et hJemales pruinas coelestis imperii sotu germinans terras velum produceret; non erat tamen dispositionis aeterno rigido stricta gelu in virides subito fructus arva laxare, atque horrentibus pruinis florulenta miscere. Ergo ut ostenderet Scriptura veris tempora in constitutione mundi, ait: si Mensis hic vobis initium mensium, primus

46쪽

'tempus appellans. Decebat niua principium anni princi pium esse generationis, et ipsam generationem mollioribus auris foveri. Neque enim possent tenera rerum exordia aut asportoris laborem tolerare rigoris, aut torrentis aestus injuriam sustinere. XIV. Simul istud advertore licet, quia jure concurrit, ut eo tempore videatur in hanc generationem , atque in hos usus tribulus ingressus, quo tempore X hac genera tione in rogo ne rationem est legitimus transilus. Siquidem verno tempore filii Israel AEgyptum reliquerunt , et per mare transioriant, baptigali in nube, et in mari , ut Apostolus dixit et eo tempore Domini quotannis osti hi isti

Pascha celebratur, hoc est, animarum transitus a vitiis ad Virtulom , a passionibus carnis ad gratiam sobrietatem que mentis , a malitiae nequitiarque sermonio ad veritatem et sinceritalem. Rogeneralis ita quo dicitur : si Mensis hic, vobis initium mensium, primus est vobis in mensibus anni. sDerelinquit enim et deserit, qui abluitur, intelligibilemissum Pharao princi pom istius mundi, dicon : Abrenuntio tibi diabolo, et angelis tuis , et operibus luis, et imperiis luis η Nec jam serviet ei, Vel terrenis hujus corporis passionibus, Vel depraValae mentis erroribus, qui demersa omni malilia , vice phimbi, bonis operibus dextra laevaque munitiis nossens saeculi hujus rela ludet transire Vesti gio. In libro quoque, qui inscribitur de Numeris, ait Scriplura Initium Dalioniam Amalec et semen ejus peribit .s Et ulique non omnium Dalionum primus est Amalec , sed quia per interpretationem Amalec I rex accipitur iniquorum iniqui autem gentes sunt Vi dono principem mundi 'hujus accipere debeamus, qui imperat nationibus Volun-ptatem suam sarientibus, cujus semen peribit semen autem

47쪽

0jus impii et insideles sunt, quibus ait Dominus ex η patre diabolo estis . XV. Est etiam initium mysticum, ut illud est uagos Siam primus et novissimus, in ilium et sinis Et illud in Evangelio praecipue, quod interrogatu Domin US,NUiSeSset, respondit 4 Initium, quod et loquor vobis' a Qui vero et

secundum Divinitalem est initium omnium, quia nemo ante ipsuma et sinis, quia nemo Ultra ipsum et Secundum.

Salomonem initium est viarum Domini in opera ejus ut per ipsum disceret hominum genus Vias Domini sequi, et operari opera Dei. In hoc ergo principio, id est in Christo secit Deus caelum et terram; quia per ipsum omnia facta sunt, et in ipso factum est nihil. Quod factum est, in ipso ita erat; quia in ipso constant omnia. Et ipse est

primogenitus totius creaturae, sive quia ante omnem creaturam SiVe quia sanctus, quia primogeniti sancti sunt ut primogenitus Israel, non quia ante omnes, sed quia

sanctior caeteris Sanctus autem Dominus Supra omnem Creaturam et Secundum corporis susceptionem : quia Solus sine peccato, solus sine unitate. Omnis autem creatura

subjecta vanitati est. XVI. Possumus etiam intelligere In principio secit

η Deus coelum et terram, id est, ante tempus sicut in tium viae nondum via, et initium domus nondum domus. Denique alii dixerunt, ,e αλαι quasi in Capile, quo istnificatur in brevi et in exiguo momento summa Operationis impleta Sunt ergo et qui principium non pro tempore ccipiant, sed ante tempuS , κα κεραλαλ Vel caput ut dicamus latine quasi summam operis; quia rerum visibilium summa coelum et terra est, quae non solum ad mundi hujus Spectare identur ornatum, sed etiam ad indicium rerum invisibilium , et quoddam argumentum eorum quae in n

48쪽

id nitar, ut est istud propheticum Coeli onarrant gloriami, Dei, et Opora manuum ejiis annuntiat firmamentum . Quod seculus Apostolus aliis orbis in eamdem conclusit sententiam, dicens uia invisibilia ejus porta quod facias sunt, intelliguntur . h iactorem nim Angelorum et Dominationum otiolos talum facile intelligimus eum, qui momonio imperii sui hanc tantam pulchritudinom mundi ex nihilo secit osso, quae non erat; et non de extantibus aut robus, aut causis donavit habere substantiam.

Mundum divinoe operatio λὶ is vecimen esse is gentiat bus eum Dei umbram non recte dici Filio enim soli, ut imazo Dei sit convenire. XVII. Es orgo hic mundus divinae specimen operati nis; quia dum opus idetur, praesertur operator. Namque ut istarum artium alia sunt actuosae, quae sunt in corporis motu, aut Ono Vocis cessavit Otus aut sonus, nihil superfuit, nec remansit spectantibus vel audientibus : aliae ilico reticae , quod Vigorem mentis exerceant alia hujusmodi, ut cessante quoque oporationis Ossicio operis munus appareat, ut aedificatio atque extura, quae otiam laconi artifico, peritiam ejus ostendunt, ut opera lori operi Suitestimonium sus agetur. Similitor hic mundus divinae majestatis insigne est, ut per ipsum Dei sapientia manifesto tur. Quom videns Propheta, simul et ad invisibilia oculos mentis attollens, ait et Quam magnificata sunt opera tua, i, Domines omnia in sapientia secisti .

49쪽

XVIII. ecilios iitiqtie lactium legimus; qtii gentiles

ploriqtae,inii coaeternum Deo mundum Volunt esse, quasi adumbrationem virlulis divinae asserunt etiam sua sponte subsistere et quamvis causam ejtis Deum esse saleantur; causam lamen facium Volunt non ex voluntate et disposiatione sua, sed ita ut causa umbrae corpus est. Adhaeret enim umbra corpori, et fulgor lumini naturali magis societate, quam Voluntate arbitra Pulchre ergo ait Moyses quia si Fecit Deus coeli mi et terram. Non dixit quia subesse secit; non dixit quia causam mundo ut esset, praebuit sed

Fecit quasi bonus quod foret utile inuasi sapiens quod optimum judicabat quasi omnipotens quod amplissimum

praevidebat. Quomodo autem quasi umbra SSe Oleral, ubi corpus non erat, cum incorpore Dei corporea dum bratio esse non possit Quomodo etiam incorporei luminis splendor possit esse corporeus

XIX. Sed si quoeris splendorem Dei Filius est imago Dei invisibilis. Qualis ergo Deus est, talis imago. Invisibilis Deus, etiam imago invisibilis. Est enim splendor gloriae

paternae, atque ejus imago substantiae. In principio , in-nquit, secit Deus coelum et terram. Factus est ergo mundus, et coepit esse, qui non erat Verbum autem Dei in principio erat, et erat semper. Sed etiam Angeli, Dominationes et Potes lates, etsi aliquando coeperunt, erantia men jam quando hic mundus est factus. Omnia namque creata et condita sunt, visibilia et invisibilia, sive Sedes, sive Dominationes, sive Principatus, sive Potestate :

Omnia, inquit, per ipsum facta sunt, et in ipsum creatas sunt . Quid est e In ipsum creata Θ, Quia ipse est haeres Patris, eo quod a Patre in ipsum transierit haereditas. sicut Pater dicit : Posco a me, et dabo tibi gentes haere-oditatem tuam'. a Quae tamen haeroditas a Patre transit

50쪽

in Filium, et in Patrem revortitur a Filio. Egregie itaque Apostolus et hoc loco Filium dixit auctorem omnium, et

majestate sua continentem omnia. Et ad Romanos de Patre ait: si Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipsum η sunt omnia . ipso principium et origo substantiae uni orsorum, id est, ex voluntate ejus et Olestate. Omnia enim ex ejus Voluntate coeperunt; quia unus DeuSPater, e quo omnia. Etenim tanquam ex suo secit; quia unde voluit secit Per ipsum continuatio sinis in ipsum. Ex ipso ergo materia. Per ipsum operatio quo ligavit atque constrinxit universa. In ipsum , quia quandiu uit, Omnia ejus Virtute manent atque consistunt, et smis eorum in Dei voluntatem recurrit; et ejus arbitri resolvuntur.

In coelo et terra quatuor elementa, e quibu omnia componiantur, creata esse. Qualis coeli substantia qua

flavo terro positio; et quam diser se philosophi docoelorum natura judicarint Hiis neglectis divino auctoritati au3cultandum. XX. principio itaque temporis coeliam et erram Deus secit. empus nim ab hoc mundo, non ante mundum dies autem temporis portio est, non principium. Et quanquam lectionis scri possimus astruere quod primo diem socerit Dominus et noctem, quae sunt Vice temporum; et secundo die firmamentum secerit, quo discrevit aquam, quae sub caelo est, et aquam quae super caelum;