Omnia quae extant opera juxta Benedictinorum

61쪽

lidio ost Maria procellis turbata, quos non incutiunt melus Pulcherrima est rerum species, sed quid esset sine lumine quid sine temperie quid sine a litarum Congregatione, quibus ante demersa poli hujus habebantur exordia PTollo solem terris, tolle coelis stellarum globOS, Omnia tenebris inhorrescunt. Sic erant antequam lumen huic mundo Dominus infunderet. Et ideo Scriptura ait 4 Quia

i tenebrae orant super ab Sssum . Tenebrae erant, quia splendor deerat lucis. Tenebrae erant, quia aer ipse tenebrosus est Aqua ipsa sub nube lenebrosa est , quia lene-bP0sa aqua in nubibus aeris. Pant ergo tenebrae Super abyssos aquarum. On enim malas intelligendum arbitror potestates, quod Dominus earum malitiam creaverit cumulique non substantialis, Sed accidens sit malitia, quae ana lupae bonitale deflexit. XXIX. Itaque in constitution mundi opinio malitiae interim sequestretur, ne divinae operationi, pulcherrimie

creaturae, ea quae decolora sunt, aduriSCere videam Ir,

maxime cum sequatur De Et Spiritus Dei superserebatur su-ηpor aquas . Quem etsi aliqui pro aere accipiant, aliqui Pro Spiritu quem Spiramus et carpimus aurae hujus vitalis Spiritum nos tamen cum sanctorum et fidelium sententia congruentes, Spiritum Sanctum accipimus, Ut in consti tutione mundi operatio Trinitalis eluceat. Praemisso enim:

quia 4 In principio ecit Deus coelum et erram, id est, in Christo secit Deus, o Filius o Deus secit, vel per Filium Deus secit; quia omnia per ipsυm facta sunt, et sine ipso factum est nihil supererat plenitudo operationis in Spiritu, sicut scriptum est orbo Domini coeli firmatis sunt, et Spiritu oris ejus omnis virtus eorum . , Itaque quemadmodum in Psalmo docemur operationem Verbi quod est orbum Dei, o virtutem, quam dedit Spiritus

62쪽

54 8. AMBROSΙΙ sanctus ita hic propheticum resullaxi Oraculum, quia Deus dixit, et Deus secit Spiritus quoque Dei supe Psere batur super aquas. Ornando enim pol coeli, germinaturis terris pulchre Spiritus superserebatur, quia per ipsum habebant novorum partuum semina germinare, Sellandum quod dixit Prophola is Emitte Spiritum tuum e creabun-οlur, et renovabis faciem torro Denique Syrus, qui vicinus Hebrae est, et sermone consonat in plerisque et congruit, sic habo : Et Spiritu Do fovebat aquas, id est, vivificabat, ut in novas cogoro creaturas , et Otu Suo avi mare ad vilam. Nam otiam Spiritum sanctum legimus creatorem, dicente Job si Spiritus divinus qui fecit mo . Sivo ergo Spiritus sanctus super rebatur Super quaS,

lenebrae contrariarum Virtutum super 3 QSSe non poterant, ubi locum sibi tanta gratia vindicabat sive, ut quidam Volunt, aerem occipiant, respondeant qua ratione Spiritum Dei dixerit, cum salis fuerit spiritum nunci paro. XXX. Hi ergo volu t a Domino Deo nostr quatuor primum elementa generat , Celiun , terram , dro aerem eo quod causa rerum, ignis et aer, terra et assi a

Sint, ex quibus mundi pocios constat o forma. 1 bi igitur tenebrae nequitiarum spiritalium locum habere potuerunt, cum augusta hujus decorem figurae mundus indueret Numquid simul malitiam Deus croavit Sed ea ex nobis

Orta , non a creatore Deo condita , morum leVilate en ratur, non ullam creaturae habens praerogatiVam, ne auctoritatum substantio naturalis, sod mutabilitatis vitium et errorem prolapsionis. Eradicari hanc Deus Vult do animi singulorum, quomodo cam ipso generaret Clamat Propheta Desinito a malitiis vestris priecipuo sanctus David: a Desino a malo, o sac bonum quo

63쪽

Diodo ergo ei militii a Domino donius Sed haec opinio seralis coriim hi perturi aridam EccleSiam pulave in. Hiii Marciones, hinc Valentini, iii pestes illo uania chaeorum si est sanctorum mentibus ton laverunt inserte contagia. Quid uobis in ipso lumine vitae tenebras mortis inquirimus Scriptura divina sali: tem MD Pit, vitae Odo rem fragr9t, Ut Suavitatem legens capias , non ut praeci pili discrimo incurras Simpliciter lege, o homo, non libi ipse foveam pravus in torpres est odias simplex Ormo est, si uia fecit Deias coeliam et lemim. Fecit quod non erot non quod erat si Et terra erat uvisibilis is ex quo facta Si crat, et erat invisibilis; quia exundabat aqua, et operiebat eam, et erant Super eam tenebrae Silperfusae, quia nondum erat lumen diei, nonduit solis radius, qui solet et sub aquis latentia declarare. Quid ergo dicunt quod

Deus creaverit malum, cum ex contrarii et adversis ne quaquam sibi adversa generentur Noc enim vita mortem generat, nec hi lenebras. O cnim sicut mutabilitates assectuum, ita etiam generationum progreSSione Sunt. Illae ex contrariis in contraria propositi deflexione Verturbtur cistae noli ex contrariis in adversa desiectuntur, sed ex ejusdem generis vel auctoribus, vel CauSis creatae, in similitii di ne a sui reseruntiar u loris.

XXXI Quid igitui dicemus Si enim nequo Sine

principio est, quasi increata, neque a Deo facta , unde habet natura naalitiam Nam mala osse in hoc mundo nullus sapiens denegavit, cum sit tam frequens in hoc saeculo lapsus ad mortem. Sed ex iis, quae jam diximus, possumus colligere quia nou est Ilva substantia , Sed mersetis atque animi depravatio, a tramite virtutis deria, quae incuriosoriam animis quam requedler obrepit. Non igitur ab extraneis est nobis, qu3m a nobis ipsi majus periculum. Intus est adversarius, intus auctor erroris, intuS,

64쪽

in litam, claustis in nobis uiui ipsis. Propositum tuum speculare, habiliam tuae mentis explora, excubias obtendo advorsum mentis lude cogitationes, et animi cupiditates. uipso tibi os causa improbitatis, tu ipso dux lagitiorum tuorum, atque incentor criminum. Quid alienain naturam arcessis ad excusationem tuorum lapsuum 3 tinam to ipse nota impelleros, linam non praecipitares, utinam non involveres aut studiis immoderatioribus, aut indignatione , aut cupiditatibus, quod nos innexos velut quibusdam retibus lenoni Et certe in nobis est moderari studia, cohibere iracundiam, coercere cupiditates in nobis est etiam indulgore hixuriae , a dolore libidines , inflammar iracundiam, vel inflammanti aurem accommodare, elevari magis superbia, estim di in saevitiain, quam reprimi humilitato, diligero mansuetudinem. Quid naturam accusas o homo Hahol illa velut impedimenta qui Ddam , senectutem et iu- si mi talem. Sod senectus ipsa in bonis moribus dulcior, in consiliis lilior, ad constantiam subeunda mortis para 1ior, ad reprimendas libidinos sortior. Infirmitas quoque Corporis, sobrietas mentis est. Unde ait Apostoliis si Cum infirmor, lunc potens sum . Itaque non in Virtutibus,so infirmi salibus gloriabatur. Responsum quoque dixi num refiat sit oraculo salillarici quia virtus in infirmitato

deunt dolici juventutis, et irrationabiles passiones eorporis. Quorum igitur nos sumus domini, horum principia

CXlrii Sectis non requiramus nec derivemus in alios , sed PgnOSCamia ea quod proprie nostra sunt. Quod enim Os stimus non lacero si nolumus, hujus lection om mali no

, bis polius debemus, quam aliis ascriboro. Ideo etiam uindiciis istius mundi volitia larios reos, non ex necessi lato CompialSOS, Culpa constringit, cena condemnat . Neque

65쪽

enim si per furorem aliqui innocentem peremorit, Obnoxius morti est. Quinetiam ipsius divina legis oraculo, si quis per imprudentiam intulerit necem, accipit impunitatis spem refugii acultatem, ut possit evadere iocigitur de eo quod proprie malum videtur, dictum sit. Mala enim non sunt nisi quae crimine mentum implicant , et Conscientiam ligant. Caeterum pauperiem, ignobilitatem

aegritudinem, mortem nemo sapiens mala dixerit, nec in malorum Orte numeraverit; quia nec contraria istis in bonis habentur maximis, quorum alia nobis X natura, alia ex commoditato accidero Videntur. XXXII. Non otiose nobis excursus iste proceSSit, ut probaremus tenebras et ab Vssum simpliciter accipienda. Erant enim tenebro de obumbratione credi; quia omne corpus umbram, facit qua obumbrat vel sinitima vel inferiora , et ea maxime, quae perire atque includere videtur Includit autem caeli polus, quia coelum sicut camera extenditur, quemadmodum Supra demonstraVimUS. Non ergo principalis erat tenebrosa substantia : sed quasi umbra secuta est mundi corpus caligo tenebrarum. Itaque momento divinae proeceptioni mundu 9SSurge I S,

intra su inclusit umbram ut si quis in campi medio, quem sol moridianus illuminat, locum aliquem repente obsepiat, et densis ramorum frondibus tegat, nonne quo

splendidior oris species loci ejus effulgeat, hoc horrenti desuper scena 3 gurgustium ejus intus obscurius sit Paulina de antrum, clausum undique liujusmodi locum vocarunt, nisi quod atro inhorrescat situ, atque Osrusione tenebrarum Istae ergo lenebrae super aquarum abySSOS erant. Nam abyssum multitudinem et profundum aquarum dici, lectio Evangelii docet, ubi rogabant Salvatorem daemonia, ne juberet illis ut in abyssum irent . Sed

66쪽

qui docubat voluntates oenionior im non esse faciendas, praecepit illis ut irent in porcos. Porci autem se in singiliam aquarum prodcipitarunt, ut quod recusabant daemonia, non evaderent, sed digno praecipiti demergerentur. Erat ergo haec mundi incomposita species et Orma.

Creatur lum eadem a tenebris diScernitur atque approbatur et qua cauSa luae die , ac tenebria nom,

oppellatas. XXXIII. a Spiritus , inquit, Dei superserebat in s super aquas, et dixit Deus : Fiat lux δε Merito praemissus os Spiritus Dei, ubi divina incipere habebat oporatio. Fiat, inquit lux. Unde vox Dei in Scriptura divina debuit inchoare , nisi a lumines unde mundi ornatus , nisi

a luce exordium sumeres Frustra enim esset, si uou do-retur. Erat quidem Deus ipse in lumine, vita lucem habitat inaccessibilem , et erat lumen Verum, quod illumi Dat omnem hominem venientem in hunc mundum : sed eam lucem fieri voluit, quae oculis corporalibus Comprehenderetur. Qui aedificium aliquod dignum habitae illo

patrisfamilias struero desiderat , antequam undamenta ponat, unde lucem ei infundat explorat, et ea prima est gratia, quae si desit, tota domus deformi horret inci illo. Lux est quae reliquos domus commendat ornatus si Fiat, sinquit, lux s lena vox lima in is non dispositionis apparatum significat, sed operationis resplendet esseclo. Naturae pissex lucem locutus est, et res ii Sermo Dei VO- Iunias est, opus Dui natura ostra lucem creavit, tenebras

Gen. I, 3.

67쪽

HEXAE MEROX. LIB. I. 59

illuminavit. AEt dixit Deus ita lux, et sacta est lux. Non ideo dixit, ut sequeretur operatio, sed dicto absol it negotium t 1ide pulchro Davidi cum illud Dixit ets facta sunt , a quia dictum implevit essectus. Auctor

ergo lucis Deus o locus autem et causa tenebrarum Undus est. Sed bonus auctor ita lucem dixit, ut mundii ipsum insus aperiro lumine , atque ejus speciem Cnt laret. Resplenduit igitur subito aer, et cxpaVerunt tenebrae novi himinis claritate Repressit eas, et qZasi in abjSsOs demersit repente per universa mundi fulgo lucis insusus. Pulchre itaque et proprie dixi Facta est lux i, Sicut

enim cito hi coeliina , terras, maria illuminat, et momento temporis sine ulla comprehensione retecti Surgentis diei splendore rogionibus, nostro se circumfundit aspectui; ita ortus ejus cito debuit explicari. Quid miramur si Deus locutus est lucem, et caliganti mundo lumen emicuit, quando si quis inter aqua merSus, Oleum Poemiserit, clariora faciat ea quae prosundi tegebantur Occubiis Dixit Dous non ut per vocis organa quidam Onus Sermoni exiret, ne ut linguae motus coelesto Ormaret alloquium, alque orem istum quidam Verborum trepitu Verberaret sed ut voluntatis suae cognitionem 4 proderet operationis esseCtu.

XXXIV. . Et discrevit inter lucem et tenebra et avidit Deus hi cum quia bona est Dixit et sonum Vocis nullus audivit discrevit, et operationis molimina nemo deprehendit: vidit et oculorum ejus intentionem nullus aspexit et Et vidit, inquit, Deus lucem quia bona est. Nec quod ignorabat, vidit nec id quod nesciebat ante,

aut non viderat, comprobavit: sed bonorum operum proprium est , ut externo commendatore non egeatit, Sed gratiam suam, cum videntur, ipsa testentur. Plus est

68쪽

quod probatur aspectit, quam quod Sermone laudatur. Suo enim litur testimonio, non alieno suffragio. Quod si apud nos oculis judicium emittitur, quibus simul et gratia Venus latis, et rerum mensura comprehenditur quanto magis Deus omnia quae probat, Videt, et quae Videt, probat, Secundum quod scriptum est Quia oculi Dominii, super justos 4 , Lucis natura hujusmodi est, ut non innumero, non in men SUra, non in pondere, ut alia, sed

omnis ejus in aspectu gratia sit. Propriis itaque sermoni bus naturam lucis expressit, quod Fidendo complacci, quoniam ipsa videndi ossicium subministrat. Nec immerito tantum sibi praedicatorem potuit invenire, a quo jure prima laudatur; quoniam ipsa secit , ut otiam caelera mundi membra digna sint laudibus. Vidit ergo Deus lu-Cem, et Vultu suo illuminavit, et vidit quia bona est. Non ex parto Dei , sed onerat judicium est. laque non in Splendore tantummodo , sed in omni utilitalo gratia liacis probatur. Undo et discretio sit inter bicem et tenebras; ut separata lucis natura atque tenebrarum, nihil videatur intra se habere consuSum. XXXV. 4 Et vocavit Deus lucem diem, et lenebras 3 noctem Vocavit ut o nomine ipso diem noctemque distingueret. Λdvertimus itaque quod hicis ortus antequam Sol, diem Videatur aperire principia cnim diei noctis exitum Chaudunt, sinisque temporis et latus limes nocti et diei videatur osso praescriptus. Diem sol clarificat , hi X sacit. Frequenter coelum Dubibus texitur, ut O tegallar, nec ulliis radius ejus appareat lux lamen diem demonstrat, tenebras abscondit.

69쪽

Diem noci contra quam nonnulli videat tir, hic anteponi. Cur te unus Potius dicatur quam pri mus ac matutino sine concludatur. XXXVI. a factum es vespere, et Actium est mane, dies unus QuaerUnt aliqui, clar priUS e Sperum, posto mane Scriptura memoraVerit, ne sorte noctem priusquam diem significare Videatur. Nec advertunt primo quod praemiserit diem, dicendo Et Vocavit Deus lucem diem, set tenebras Voca Vit noctem deinde quod vesper sinis diei sit, et mane sinis noctis. Ergo ut praerogativam et primatus nativitatis dici daret, prius sinem diei signi isticavit, postquam secutura nox esset, deinde postea sinem Doelis adjunxit. Eo usque autem noctem diei Scriptura anteferre non potuit, ut et diei ct noctis tempora diei appellatione concluserit, tanquam principalis auctoritate nominis in dicaverit. Et hanc Scripturae esse con Suetudinem, ut pcliori appellationem dcputet, frequentibus exemplis probamus. Siquidem et Jacob dixit u Dies vitae meae, pusilli et smali'. Et iterum Omnes dies vitae meae s Et David posuit: Dies annorum nostrorum non dixit et noctes. Lnde advertimus ea quae nunc in specie historiae radian tur, vim latuisse legis in posterum. Principium ergo diei, vox Dei est Fiat lux; et sacta est bux a Finis diei vespePost dam sequens dies ex noctis suae succedit Sententia autem Dei evidens , quia diem primo VocaVitruicem, et secundo vocavit tenebras noctem.

Gen. I, 5. - Id. XLVII, 9. - . PSal. LX XIX, IO.

70쪽

XXXVII. Piae clare etiam unum non primum diem dixit:

nam secuturo Sectando, et erit die, et deinceps reliquis primum potuit dicere : et hoc Ordinis Videbatur, sed legem statuit, ut viginti quatuor hora diurnae atque nocturnae

diei lantu in nomine desultantur, ut si diceret: Vigintiquatuor horarum mensura Unius diei tempus os t. Sicut enim Iirorum generali computatur, et intelligitur clianas feminarum, quia nectuntur Secunda potioribus ita etiam diu numerantur, et noctes aestimantur adjunctae Sicut

igitur circuitus tantis, ita die Unus. Nam plerique etiam hebdomadam unam unum diem dicitu quod in se quasi in uinum redeat diem, et quasi Septies in se recurrat. Est autem circuitus sigura haec a Se incipere, et in se reverti. Undo et saeculiun unum interdum Scriptura dicit. Nam etsi aliis locis saecula appellat, Videtur magis diversitates statuum publicorum Vel negotiorum Significare, quam de culorum Successiones aliquas desinire uia dies Dominin magnus o praeclarus et alibi uit quid vobis quae s rei' dioni Domini hic lenebrae et non lux. Mani festum est enim quod male consciis et indignis dic ille id-nebrosus sit, quo fulgebit innocentia , et mens noxia cruciabitur. C; elorum quod sine interpolatione noctium, et Successione tenebrarum dies perpetuus ille remunerationis aeternae suturus sit' Scriptura nos docet. XXXVIII. Pulchro autem vicem utramque unum dicturus diem, matulin eum sine conclusit, ut et a luce inchoaro diem doceret, o in lucem desinere. Non enim est integrum diei tempus, nisi et noctis fuerit expletum. Undo et nos semper quasi in dio honesto ambulemus, et abjiciamus Opera tenebrarum Noctona Cnim ad 'litio tona corporis datam esse cognoscimus, non ad munoris alicujus vel oporis unctionem, quod somno et ObsVione transcurritur. Non