장음표시 사용
291쪽
IN L. CATILINAM ORATIO IV. 15 20. 243que temptatum, Sed nulli sunt inventi tam aut fortuna miseri aut voluntate perditi qui non illum ipsum sellae atque Operi et quaestus cotidiani locum, qui non cubile
ne lectulum suum, qui denique non cursum hunc tiOSum vitae Suae salvum esse Velint multo Ver maXima parSeorum, qui in tabernis sunt, immo vero id enim potius est dicendum, genus hoc universum amantissimum Stotii. etenim Omne instrumentum, omni opera atquerit aestus frequentia civium sustentatur, alitur otio; quorum Si
quaestus occlusis tabernis minui solet, quid tandem incensis futurum fuit quae eum ita sint, patres OnScripti, 18 vobis populi Romani praesidia non desunt: O ne populo Romano deesse videamini providete habetis consulem X plurimis periculis et insidiis atque e media morte non
ad vitam suam, sed ad abitem Ve8tram reSerVatum; omnes Ordine ad conservandam rem publicam mente, Voluntate, Oee consentiunt obsessa facibus et telis impiae conitu attonis Vobis supplex manus tendit patriae immuniS, Vobis Se , Obi Vitam omnium civium, vobis arcem et Capitolium, Vobis aras Penatium, vobis illum ignem Vestae sempiternum, vobis omnium deorum templa atque delubra, vobis muros atque urbi tecta Ommendat praeterea de Vestra vita, de Coniugum VeStrarum atque liberorum anima, de fortunis omnium, de sedibuS, de fouis vestris hodierno die vobis iudieandum est habe 19'tis ducem memorem Vestri, oblitum Sui, quae non Semper suculius datur habetis omnis ordines, omni homineS, uniVei Sum populini Romanum, id quod in civili causa hodierno re primum videmus, unum atque idem Sentientem cogitate quantis iboribus fundatum imperium, quanta virtute stabilitam libertatem, quanta deorum benignitate Urias X aggerata8que fortuna Una nox paene delerit id ne umquam posthac non modo non confici,
sed ne cogitari quidem possit a civibus, hodierno die providendum est atque haec non ut vos, qui mihi studio
Paene praecurritiS, Xeitarem, loeutus sum, Sed ut mea
VOX, quae debet esse in re publica princeps, officio
functa consulari videretur. Nunc ante quam ad sententiam redeo, de me pauca 10
dieam. ego, quanta manu eSt coniuratorum, quam Vi-
292쪽
deti esse permagnam, tantam me inimicorum multitudinem suscepisse video; sed eam iudico esse turpem et infirmum et abiectum quod si aliquando alicuius furoreo scelere conditata manus Sta plus aluerit quam Vestra ac rei publicae dignitas, me tamen eorum faetorum t-que Consiliorum numquam, patres OnScripti, paenitebit. etenim mors, quam illi fortasse minitantur, omnibus ost
parata Vitae tantam laudem, tinnia Os me vestri decretis totiestastis, nemo e S adsecutus ceteris enim Semper bene gesta, mihi uni conserVata re publica gratula-21 tionem decrevistis sit Scis,io ille clarus, cuius consilio atque virtute Iannibal in Africam redire atque Italia decedere coactus est ornetur alter Ximia laude friennus, qui duas urbis huic imperi infestissimas, arilia ginem Numantiumque, delevit, habeatur Vir egregius Paulus ille, cuius currum re potentis Simus quondam et nobilissimus Perses honestavit; sit aeterna gloria Marius,
qui bis Italiam obsidione et metu servitutis liberavit;
antel)onatur Omnibus Pompeiu8, cuius res gestae atque virtutes isdem quibus solis cursus regionibus ac terminis continentur ori profecto inter horum laudes aliquid loci nostrae gloriae, nisi forte maius est patefaeere nobis pro-Vincias quo eXire possimus, quam curare ut etiam illi, 22 qui ab Sunt, habeant quo Vietore reVertantur quamquam os uno loco condicio melior Xternae Victoriae quam domesticae, quod hostes alienigenae aut Oppressi erviunt aut recepti in amicitiam beneficio se obligatos putant, ciui autem e numero ei 'ium, dementia aliqua depravati hostes patriae semel SSe coeperunt, O Cum pernicie rei publicae reppuleris, ne Vi coereere nee benefici placare possis qua re mihi cum perditis civibus aeternum bellum Susceptum esse ideo id ego vestro
bonorumque omnium auXili memoriaque tantorum periculorum, quae non modo in hoc populo, qui Servatus St, sed in omnium gentium sermonibus ne mentibus semper haerebit, a me utque a meis fastile propulsari posse confido, neque ulla profecto tanta is reperietur Une Oniunctionem vestram equitumque Romanorum et tantam ConSPirationem bonorum omnium confringere et labes uetare liOSSit.
293쪽
IX L. CATl LINAM ORATIO IV. 21 24. 245 Quae cum ita sint, pro imperio, pro exercitu, pro alprOVincia, quam negleXi, pro triumpho ceterisque laudis 'insignibus, quae sunt a me propter Urbis QStrueque Salutis custoclium et iudiata, pro clientelis hospitiisque provincialibus, uno tamen urbanis opibus non minore labore tueor quam comparo, pro hi igitur omnibus rebus, pro meis in vos singultu ibus studii proque hae quam perspicitis, ad conservandam rem publieam diligentia nihil a vobis nisi huius temporis totiusque mei consultatus memoriam postulo quae dum erit vestris fixa mentibus, tutissimo me muro saeptum esse arbitrabor quod si meam spem vis improborum sufellerit atque superaverit, commendo Vobis parvum meum silium, cui profecto satis ori praesidii non solima ad sal item, Verum etiam ad dignitatem, si eius, qui haec omnia suo solius perieulo conservarit, illum Eum esse memineritis qua propter 24 de Summa Salute Vestra populique Romani, de vestris
coniugibus a liberis, do aris a s eis, de fanis atque templis, o totius urbis tectis a sedibus, de imperio uolibertate, o salute Italiae, de universa re publica decernit diligenter, ut instituistis, a fortitor habetis eum consulem qui et parere Vestris decretis non dubitet et ea, quae statueritis, quoad vivet, defendere et per se ipsum
294쪽
M. TULLI CICERONIS PRO L. MURENA ORATIO.
Quae precatus a dis immortalibus sum, iudiees, Ore institutoquo maiorum illo die, quo uspicato comitiis conturiatis L. Murenam consulem renuntiaVi, ut a re milii inagistratuique meo, populo plebique Romanae bene atque feliciter eveniret, eadem preeor ab eisdem dis immortalibus ob eiusdem hominis consulatum Una cum n- luto obtinendum et ut vestrae mentes atque Sententino cum populi Romani voluntatibus suffragiis quo consentiunt eaque re Vobis populoque Romano pacem, tranquillitatem, Otium Concordiamque adferat quod si illa sollemnis comitiorum precatio consularibus auspiciis consecrata tantam liabet in se vim et religionem, quantam rei publieno dignitas postulat, idem ego Sum precatus, ut ei quoque hominibus, quibus hic consulatus me rogante datus es Set, ea res fausto, felieiter prospereque Veniret quae eum ita sint, iudices, et cum omnis deorum immortalium potestas aut translata sit ad Vo aut Certe communicata Obiscum, idem consul a vestrae side commendat, qui antea dis immortalibus commendavit, ut eiusdem hominis Oee et declaratus consul et deferasus enuficium populi Romani cum Vestra atque omnium civium Salute tueatur. o quoniam in hoc offiei studium eno defensionis abneeusatoribus atque etiam ipsa su Seeptio nuSae reprehensa est, ante quam pro L. Murena dicero instituo, pro me ipso pauca dicam, non quo mihi potior hoc quidem in Ompore sit officii mei quam huiusce salutis defensio, sed ut meo facto Vobis probato maiore uetoritate ab huius honore, fama fortunisque omnibus inimicorum impetu propulSare OSSim.
Et primum M. Catoni vitam ad certam rationis normam Morigenti it diligentissimae perpendenti momenta
295쪽
PRO L. MUREX ORATIO 1 G. 247officiorum omnium de Officio meo reSpondebo negat fuisse rectum Cato me et consulem et legis ambitus latorem et tam Severe gesto consulatu Causam L. Murenuo attingere cuius reprehenSi me Vehementer OVet, non
solum ut vobis, iudices, quibus maXime debeo, Verum otium ut ipsi Catoni, gravissimo atque integerrimo viro, rationem sucti mei probem a quo tandem, M. Cato, Si nequius consulem defendi quam a consule quis mihi in re publica potest aut debet esse coniunctior, quam is, cui ros publica a me in traditur sustinenda, magnis meis laboribus ot periculis sustentata quod si in eis rebus repetendis, quae manuit, sunt, is periculum iudicii praestare debet, qui se nexu obligavit, profecto etiam reetius
in iudicio consulis designati is potissimum consul , qui
Consulem declaravit, auctor beneficii populi Romani defensorque periculi esse debebit a si, ut non nullis in civitatibus fieri solet, patronus uio causae publice On-Siitueretur, is potissimum Summo honore adfecto defensor daretur, qui eodem honore praeditus non minus adferret ad dicendum luctoritatis quam facultatis quod si portu solventibus ei, qui iam in portum ex alto invehuntur,
praedicere summo studio olent et tempestatum rationem et praedonum et locorum, quod natura fert ut eis sa-Veamus, qui eadem perieuhi, quibus nos perfuncti Sumus, ingrediuntur, quo tandem me ninjo 88 Oportet prope iam ex magna iactatione terram videntem in hunc, cui video maXimas rei publieae tempestates esse subeundas 3 qua re si est boni consulis non solum videre quid agatur, verum etiam providere quid futurum sit, Ostendam alioloe quantum salutis communis intersit duos consules in
re publica Kalendis Ianuariis esse quod si ita est, non tam me officium obuit ad hominis anile fortunus quam re publica consulem ad communem allatem defendendam Oeare nam quod legem de ambitu tuli, certo ita tuli, ut eam, quam mihimet ipsi iam pridem tutorini docivium periculis defendendis, non abrogarim etenim Silargitionem faetam esse confitere idque recte factum esse defenderem, facerem improbe, etiam si alius legem tulisset cum vero nihil commissum contra legem esse
defendam, quid est quod meam defensionem itio legis
296쪽
impediat negas esse eiusdem severitatis Catilinam exitium rei publicae intra moenia molientem Verbis et paene imperio urbe Xpulisse et nunc pro L. Iurena dicere; ego autem lias partis lenitatis et misericordiae, quas me natura ipsa docuit, semper egi libenter, illum vero gravitatis severitatisque personam non appetivi, Sed a republiea mihi impositam sustinui, sicut tutius imporii dignitas in summo perieulo civium postulabat quod si tum, cum res publica Vim o Severitatem desiderabat, Vici naturam et tam Vehemens fui quam cogebar, non quam Volebam, nune eum Omnes me Causae ad miseri ordium
atque nil immanitatem Oeent, quant tandem studio debeo naturae meae consuetudiniquo serviro ac de officio de sensionis meae ne de ratione ne eusationis tune fortasse
otium alia in parte orationis dicendum nobis erit. Sed me iudices, non minus tominis sapientissimi atque ornatissimi Ser. Sulpicii conquestio unni Catonis neeusatio commovebat, qui gravissimo et acerbissimo ferre se dixit me sumiliaritatis nocessitudinis quo oblitum
cau8nna L. Murenae contra se defendere huic ego, iudieos, satis facere cupio vos quo adhibere arbitros; nam eum graVe S Vere accusari in amicitia, tum, etiam si falso aestus eris, non est neglegendum ego, Ser. Sulpici,
me in petitione tua tibi omnia studia atque officia pro nostra necessitudine et debuisse confiteor et praestitisse arbitror nillil tibi consulatum potenti a me defuit quod
esset ut ab anile aut a gratios aut a ConSule OStulandum abiit illud tempus mutata ratio est Sic existimo, sic mihi p0rsuadeo, me tibi contra honorem L. Murenae,
quantum tu a me postulare ausus sis, tantum debuisse, contra salutem nihil debere neque enim, si tibi tum, Cum Petere consulatum, adfui, nune, Cum Murenam ip8um petis, adiutor eodem pacto esse debeo atque hoe non modo non nudari, sed ne concedi quidem potest, ut amici nostris accusantibus non otium alienissimos defen- damus mihi autem cum Murena, iudices, et magna et
Vetus amicitia est, qua in cupitis dimi atione a Ser. Sulpicio non ideirco obruetur, quod ab eodem in honoris
Contentione Supersita Si quae Si auSa non es Set, tamen
vel dignitas hominis ut honoris eius, quem adeptU8 St,
297쪽
amplitudo summam mihi superbia crudelitatis quo infamiam inussisset, si hominis et suis et populi Romani ornamentis inplissimi causam tanti periculi repudiassem. ne quo enim iam mihi licet neque est integrum, ut meum laborem hominum perieulis sublevandis non impertiam: nam cum praemia mihi tanta pro hac industria sint data, quanta antea nemini, ' Sic et Si operis eos cum adeptus Sis, deponere, e88 et hominis et astuti et ingrati quod si licet desinere, si te auctore possum, Si nulla inertiae,
nulla superbiae turpitudo , nulla inhumanitatis culpa
suScipitur, ego vero libenter desino; sin autem fuga laboris desidium, repudiatio Suppli eum superbium, miCO-rum neglectio improbitatem coarguit, nimirum hae causa OS eius modi, quam nec industrius homo ne emisericors nec officiosus deserere possit atquc huiusce rei Coniecturam
do tuo ipsius studio, Servi, fauillimo ceperis: nam si tibi
NeeeSSe puta etiam adverSariis amicorum tuorum de iure consulentibus respondero, et si turpe existimas te advocato illum ipsum, quem contra Veneri antea, CRUS endero, noli tam es Se iniustus, ut, cum tui fontes vel inimicis tui pateant, nostro etiam amici putes ClaUSOS OSSe oportere etenim si me tua familiaritas ab hac causa re 13
movisso et si hoc idem Q. Hortensi M. Crasso, climS-simis viris, Si item ceteris, a quibus intellego tuam gratiam magni aestimari, accidisset, in ea civitate consul
designatus defensorem non haberet, in qua nemini Umquam infimo maiores nostri patronum deesse Voluerunt. ego Vero, iudices, ipse me Xistimarem nefarium, Si amico, crudelem, Si miSero, Superbum, Si consuli defuissem. qua re quod dandum est amicitiae, large dabitur a me, ut tecum agam, Servi, non eous a Si meus esset frater,
qui mihi est carissiimus, isto in oeo quod tribuendum est officio, fidei, religioni, id ita moderabor, ut meminerim me Contra amici studium pro amici perieulo dicere. Intellego, iudi es, tris totius accusationis partis fuisse
et earum nam in reprehensione Vitae, hernm in Ontentione dignitutis, tertiam in criminibus ambitus esse Versatam atque harum trium partium prima illa, quae gravissima debebat esse, ita fuit infrinnit levis, ut illos lox magi quaedam accu8atoria quam Vera male dicendi sucul-
298쪽
in do vita L. Murenae dicere aliquid coegerit: obiecta
est enim Asia quae ab hoc non ad Ohiptatem et luxuriam expetita est, sud in militari labore t iura ala; qui si dulescens patre Suo imperatore non meruisset, ut hostum aut patris imperium timuisse aut a parente repudiatus videretur an cum sedere in equis trium pliantium
praetextati potissimum filii soleant, huic donis militaribus patris triumphum decorare fugiendum fuit, ut rebus comi muniter gestis aene Simul cum patre triumpharet iii vero, iudieus, o fuit in Asia et viro fortissimo, parenti Suo, magno adiumento in ierieulis, sola ei in laboribus, gratui itioni in vi toria fuit et si liabet Asia suspitionem
luxuriae quandam, non Asiam numquam vidisse, sed in Asia continenter Vixisse laudandum est quam ob rem non sine nomen obiciendum Murenae fuit, o qua haussamiliae, memoria oneri, tonos et gloria nomini constituta est, sed aliquod aut in Asia sus coptum ut Ox Asia deportatum sagitium ne dedocus meruisse Vero stipendia in eo bello, quod tum populit RomanUS non modo maximum, Sed etiam Ohim gerebat, Virtutis, patre imperatore libentissime meruisse pietntis, finem stipendiorum patris Victoriam ac triumpitum fuisse soliuitatis fuit mal0dieto qui doni idcirco nihil in hisce rebus loci est, quodi omnia ius occupavit. Sahatorem appellat L. Murenam Cato malo die tum est, si Vere Obieitur, vehementis aestu satoris; in salso, male dies convitiatoris quare eum ista sis auctoritate, non debes, Marce, adripere maledictum X trivio aut ex scurrarum aliquo OnVitio, neque temere consulem populi Romani saltatorem Oeare, sed circumspicere quibus praeterea vitiis adse etiam esse necesse sit eum, Qui vere istud obici possit nemo enim fere saltat sobrius, nisi forte insanit, neque in solitudine neque in convivio moderato atque honesto tempestivi convivii, amoeni loci, multarum deliciarum come est extrema saltatio tu mihi adripis id, quod necesse est Omnium Vitiorum esse postremum relinquis illa, quibus remotis hoc vitium omnino esse non potest nullum turpe COHVi Vium, non amor, non omissatio, non libido, non Sumptus ostenditur: et cum ea non reperiantur, Une Voluptatis nomen habunt quamquam vitiosa sunt, in quo
299쪽
PRO L. MURENA ORΛTIO 12 16. 251
ipsam luXuriam reperire non potes, in eo te umbram luxuriae reperturum putas nihil igitur in vitam L. Alii iarenae dici potest, nihil, inquam, omnino, iudices: sic me consul designatus defenditur, ut eius nulli fraus, nullii avaritia, nulla perfidia, nulla erudelitas, nullum petulans
dictum in vita proferatur bene habet iacta sunt fundamenta defensionis nondum enim nostri haudibus, quibus utar poSion, Sed prope i)imieorum confessione virum
bonum atque integrum hominem defendimus quo consti ituto facilior est mihi aditus ad contentionem dignitatis, quae Par altera fuit accusationis. Summam video esse in te, Ser. Sulpici, dignitatem is
generis, integritatis, industriae ceterorumque ornamentorum onmiunt, quibus fretum ad consultatus petitionum
adgredi par est paria cognosco esse ista in L. Murena atque ita paria, ut neque ipse dignitate vinci potuerit neque te dignitate superarit contempsisti L. Murenno genus eXtulisti tuum quo loe si tibi ho sumis, nisi
qui patricius Sit, neminem bono esse genere natum, faeiSut rursus plebe in Aventinum sevocanda esse identur; Sin autem Sunt ampla et honestae familia plebeiae, et pros Via L. Murena et avus praetor fuit et pater eum amplissime atque honestissimo ex praetura triumphaSSet,
hoc faciliorem huic gradum consulatus adipiscendi reliquit, quod is iam patri debitus a filio petebatur tu 10 vero nobilitas, Ser. Sulpiet, tametsi Summa St, tamen hominibus littoratis ot historicis os notior, populo ero et Suffragatoribus obscurior pater enim fuit equestri loco avus nulla inlustri laude celebratus itaque non XSermone hominum recenti, sed ex annalium vetustate eruenda memoria est nobilitatis tuae qua re ego te Semper in OStrum numerum adgregare Oleo, quod Virtute industriaque perfecisti, ut, cum equitis Romani e88e filius, summa tamen amplitudine dignia putarere, nec mihi umquam minus in Q. Pompeio, novo homine et fortissimo viro, virtutis esse visum est quam in homine nobilissimo M. Aemilio etenim eiusdem animi atque ingenii est posteris suis, quod Pompeius fecit, amplitudinem nominis, quam non acceperit, tradere, et, Ut SCRUPUS, memoriam prope intermortuam generis sui virtute reno-
300쪽
Ire quamquam ego iam putabam, iudices, multis viris ibi tibiis ne is, nobilitas si oneris obiceretur, meo laboroe 8Se perfectum, qui non modo Curiis, Catonibus, ompeiis, antiquis illis, sortissimis viris, novis hominibus, sed his redontibus, Mariis et Didiis et Caeliis, commemorandis iacebant cum vero ego tanto intervallo claustra ista nobilitatis res reo issem, ut inditus ad consulatum )OSt- lino, Sicut apud maiores nostros fuit, non magis nobilitati quam virtuti pateret, non arbitrabar, cum X familia Vetere et inlustri consid designatus ab quitis Itomani filio,
Consule, defenderetur, de generis novitate necusatore Sessu diuturos etenim mihi ipsi accidit, ut cum duobus patriuiis, altero improbissimo atque nudaeissimo, altero
modestissimo atque optimo viro peterem superavi tamen
dignitatu Catilinam, gratia Galbam quod si id crimen homini novo osse deberet, prosecto mihi neque inimici 1 neque invidi defuissent omittamus igitur de genere
dicere, cuius est magna in utroque dignitas videamus Cetera. quaesturam una petiit et sum ego factus prior. non est respondendum ad omnia; neque enim quemquam Vestrum fugit, cum multi pari dignitate fiant, unu autem primum solus possit obtinere, non eundemesso ordinem dignitatis et renuntiationis, propterea ciuod renuntiatio gradus habet, dignitas autem est per8aepe eadem omnium. Sed quaestura utriusque prope modiunpari momento sortis fuit habuit hic lege Titia provinciam
tacitam et quietam tu illam, Cui Cum quae Store S SOΓ-tiuntur, etiam delamari solet, Ostiensem, non tam gratiosam et inlustrem quam negotiosam et mole Stam. On- Sedit utriusque nomen in quaestura nullum enim Obis sors campum dedit in quo excurrere Virtus cognoscique
1 POS8 et reliqui temporis spatium in contentionem vocatur: ab utroque dissimillima ratione tractatum est: 9 Sorvius hi nobiscum hanc urbanam militiam respondendi, seribendi, cavendi, lenam sollicitudinis a Stomaehi secutus est ius civile didicit multum vigilavit, laboravit praesto multis fuit; multorum stultitiam per-PeSSUS St, adrogantiam pertulit, difficultatem exsorbuit; vixit ad aliorum arbitrium, non ad suum magna ala et rata hominibus unum hominem elaborare in ea cientia,