장음표시 사용
301쪽
PRO L. MURENA ORATIO 17 22. 253
qua sit multis profutui n. quid Murona interea for- 6tissimo et sapientissimo viro, summo imperatori legatus L. Lucullo fuit qua in legatione cluXit exercitum, Sigian Contulit, manum conseruit, magnas copias hostium fudit, urbis partim vi, partim obsidione cepit, Asiam istam resertam et eandem delicatam sic obiit, ut in ea neque avaritiae neque luxuriae Vestigium reliquerit maximo in
bello sic est versatus, ut lite multa res et magna Sine imperatore es Serit, nullam Sine lao imperator atque haec quamquam praesente L. Lucullo loquor, tamen ne ab ipso propter periculum nostrum oneessam Videamur
habere leontiam fingondi, publicis litteris testata sunt omnia, quibus L. Lucullus tantum ui laudis importit,
quantum neque ambitiosus inalterator neque invidus tribuero alteri in communicanda o loria debuit. Summa in 1 utroque est honeSta S, Summa dignitas quam ego, si mihi per Servium liceat, pari atque eadem in laude ponam. sed non licet agitat rem militarem insectatur totam hanc legationem adsiduitatis et operarum harum cotidianarum putat esse Consulatum: apud exercitum mihi fueris' inquit tot annos forum non attigeris; fueri8 tam diu, ut, cum longo intervallo Veneris, cum his, qui
in foro habitarint, de dignitatu contendus γ' primum ista
nostra adsiduitas, Servi, ne seis quantum interdum adserat hominibus fastidii, quantum satietatis mihi quidem
vehementer expediit positam in oculis esse gratiam; sed tamen ego mei Satietatem magno meo labore superavi et tu item fortasse verum tamen utrique nostrum desiderium nihil obfuisset sed ut hoc omisso ad studiorum a atque artium contentionem revertamur, qui potest dubitari quin ad consulatum adipiscendum multo phis adserat
dignitatis rei militaris quam iuris civilis gloria vigilastu de nocte ut tuis consultoribus respondeas, ille ut O, quo intendit, maturo iam exercitu perveniat te gallorum, illum bucinarum cantus exsuscitat; tu actionem instituis , ille aciem instruit tu cave ne tu Consultores, ille o Urbe aut castra capiantur illo tonet et scit ut hostium copiae, tu ut aquae pluviae arceantur ille Xeroitatus est in propagandis finibus, tu in regendis, ne nimirum, dicendum 8 enim quod sentio, rei militaris virtus prae-
302쪽
10 stat ceteris milibus hae nomen populo Romano, haec huic urbi aeternam gloriami perit line orbem terrarum parer huic imperio coogit omnes Urbanae e S, Omnia haec nostra praeclara studia et hae forensis laus et industria luton in tutela a praesidio bellicae virtutis si-nni at pio inerepuit suspitio tumultus, artes ilico nostrae
ua Et quoniam mihi videris istam seientiam iuris tam quam filiolum osculari tuam, non patiar te in tanto errore Versari, ii istud nescio quid, quod tanto opere diligis, praeclarum aliquid esse arbitrere: aliis ego te virtutibus, continentiae, gravitatis, iustitiae, si dei, ceteris omnibus Consulatu et omni honore semper dignissimum iudicavi: quod quidem ius civile didiei sti, non dicam, operam perdidisti, sod illud di am, nullam esse in ista disciplina
munitum ad consulatum viam; omne enim arteS, quae
nobis populi Romani studia concilient, et admirabilem, dignitatem et pergratam utilitatem debent habere. Summa dignitas est in is, qui militari laudo antecellunt omnia enim, quae sunt in imperio et in statu civitatis, ab is defendi et firmari putantur summa etiam tilitas, si quidem eorum consilio et periculo cum re publica tum otium nostris rebus perfrui possumus gravis etiam illa est iplena dignitatis dicendi facultas, quae saepe valuit in
consule deligendo, posse consilio atque Oratione et Sennius et populi et eorum, qui res iudicant, mentis permovere: quaeritur Consul, qui dicendo non numquam
comprimat tribunicios furores, qui concitatum populum sectat, qui largitioni resistat non mirum, si ob hanc
facultatem homines Saepe etiam non nobile consulatum ConSecuti sunt, praesertim eum haec eadem res plurimas gratias, firmissimas amicitias, maXima studia pariat, UO-25 rum in isto vestro artificio, Sulpici, nihil est: primum dignitas in tam tenui scientia non potest SSe re enim Sunt arvae, prope in singulis litteris atque interpunctionibu verborum oeeupatae deinde, etiam si quid apud maiores nostros fuit in isto studio admirationis, id nuntiatis vestris mysteriis totum est contemptum et abieetum. 908Set agi lege necne pauci quondam sciebant fastos enim Volgo non habebant; erant in magna potentia, qui
303쪽
PRO L. MURENA LATIO 23 27. 255 Consulebarathir; a quibus etiam dies, tamquam a Chaldaeis, petebantur inventus est scriba quidam Cn. Flu ViuS , qui cornicum oeulos confixerit et singulis diebus odiscendis fastos populo proposuerit et ab ipsis cautis iu- reeon Sulli eorum sapientiam compilarit . itaque irati illi, quod sunt verit no dierum ratione pervolgata et cognita
Sine Sua opera as lege OSSet, Verba quaedam OmpΟ-Suerunt, ut omnibus in rebus ipsi interessent. cum hoc fieri bellissime posset: fundus Sabinus meus est': inimo meus' deinde iudicium noluerunt. FUNDUS', inquit QUI
EST IN AGRO, QUI SABINUS VOCATUR. Sati Verbo se cedo quid postea 3 EUM EGO EXQURE QUIRITIUM MEUM ESSE AIO.' quid tum INDE DI EGO E EX IURE MANU CONSERTIUM VOCO.'
quod huic tam loquaciter litigioso responderet ille, unde
petebatur, non habebat transit idem iure consulius, ibidinis Latini modo: u E TU ME ' inquit EX IURE MANU
CONSERTUM VOCASTI, INDE IBI EGO TE REVOCO.' praetor interenne pulchrum se ac beatum putaret atque aliquid ip8e unSponte loqueretur, ei quoque carmen Compo SitUm St, Umceteris rebus absurdum tum vero in illo SUIS UTRISQUE
prae8to aderat sapiens ille, qui inire viam doceret: mg-DITE VIAM. eodem duce redibant haec iam tum apud illos barbatos ridicula, credo, videbantur homine S, Um recte atque in loco constitissent, iuberi abire, ut, inde abissent, eodem Statim rodirent isdem ineptiis fucata
Sunt illa omnia: QUANDO TE IN IURE CONSPICIO, et Reeti : ANNE U DICIS QUA EX CAUSA IND1CAVERIS 3 quae dum
erant oeculia, necessario ab eis, qui ea tenebant, petebantiar; OStea vero pervolgata atque in manibus iactata et exeuSSn inanissima prudentia reperta sunt, fraudi8 autem et stultitiae plenissima. nam eum permulta prae 27 clare legibus essent constituta, ea iure consultorum ingenii pleraque corrupta ne depraVata Sunt. Usere Somni propter infirmitaten consilii maiores in tutorum poteState esse Voluerunt hi invenerunt genera tutorum, quae pote State mulierum continerentur sacra interire illi noluerunt horum ingenio senes ad coemptiones faciendas interimendorum Sacrorum causa reperti Sunt in omni
denique iuro civili aequitatem reliquerunt. Verba ip8a
304쪽
tenuerunt ut, quia in aliouius libris exempli causa id
nomen invenerant, putarent omni mulieres, quae COOmptionem facerent, Gaias vocari iam illud mihi qui dommirum videri solet, tot homines, tam ingenio808, per tot
1inno etiam nune statuere non potuisse utrum diem tortium an perendinum, iudicem an arbitrum, remi: an litem diei oporter t. itaque, ut dixi, dignitas in ista
scientia consularis numquam fuit, quae tota e rebuSsetis commenticiisque constaret, gratiae vero multo etiam inanior est quod enim onmibus patet et neque promptum cst mihi et adversario meo, id esse gratum nullo aeto potest itaque non modo beneficii conlocandi spem, sed etiam illud, quod liquundo fuit liqui consulero', iam perdidistis saltiens existimari nemo potest in ea rudentia, quae neque extra Romam usquam neque Romae rebus probitis quicquam valet peritus ideo haberi nemo pote St, quod in eo, quod Sciunt omnes, nullo modo PDS- sunt inter se discrepare dii sicilis autem res ideo non putatur, quod et perpaucis et minime obscuris litteris continetur itaque si mihi homini vehementer oecupato Stomaehum moveritis, triduo me iuris consultum esse profitebor etenim quae de Seripi aguntur, Seripta Sunt
Omnia, neque tamen quicquam tam anguste Scriptum St, quo ego non OSSim QUA DE RE AGITUR addere quae On-Suluntur autem, minimo perieul respondentur: si id, quod oportet, responderis, idem Videare respondi 8Se, quod Servius Sin aliter, etiam controversum ius OSSe et 29 Paetare Videare quapropter non solum illa gloria militaris Vestris formulis atque actionibus anteponenda St, Verum etiam dicendi consuetudo longe et multum isti Vestrae Xercitationi ad honorem antecellit itaque milii videntur plerique initio multo hoc maluisse, O8t, Umid adsequi rion potuissent, istuc potissimum sunt delapSi, et ut aiunt in Graecis artificibus eos auloedo eSSe, qui citharoedi ori non potuerint, sic non nullos idemUS, qui oratore eVadere non potuerunt, eos ad iuris studium devenire magnus dicendi labor, magna reS, magna dignitas, Summa autem gratia etenim a vobis salubritas quaedam, ab eis, qui dicunt, salus ipsa potitur deinde VeStrn re SponSa atque decreta et evertuntur saepe dicendo
305쪽
PRO L. MURENA ORATIO 28 31. 257
et sine defensione oratoris firma esse non possunt in qua Si satis profecissent, parcius de eius laudo dicorum; nunc nihil dum dico, sed de eis, qui in dicendo magni Sunt aut fuerunt duae Sunt artes, quae possunt locare 3 homines in amplissimo gradu dignitatis una imperatoris,
aliora oratoris boni ab hoc eniti paci Ornamenta reti-D0ntur, ab illo belli pericula repelluntur ceterae tamen virtutes ipsae per Se multum Valent, iustitia, sides, pudor, temperantia quibu te, Servi, excellere omne intellegunt: sed nunc de studiis ad honorem depositis ,
non de insita cuiusque virtute disputo. Omnia ista nobis studia de manibus excutiuntur, simul atque aliqui motus novus bellicum canere coepit. etenim, ut ait ingeniosus poeta et auctor valde bonus, proeliis promulgatis pollitur e medio non solum ista Vestra verbosa Simulatio prudentiae, sed etiam ipsa illa domina rerum, Sapientia: Vi geritur reS, Spernitur orator', non solum odiosus indicendo ac loquaX, verum etiam bonus horridus mileSamatur ' VeStrum ero Studium totum iacet. non ex iure manu conSertum, Sed ferro' inquit rem repetunt.'
quod si ita est, cedat, opinor, Sulpici forum castris, Otium militiae, stilus gladio umbra soli sit denique in
CiVitate ea rima res, propter quam ip8a Si civitaSomnium princepS. Verum haec Cato nimium nos nostri Verbi magna 1 facere demonstrat et oblitos esse bellum illud omne Mithridaticum cum mulierculis esse gestum quod ego longe Seeu existimo, iudices deque eo pauen diSSeram neque enim causa in hoc continetur. nam Si omnia bella, quae Cum Graeei ge88imus, contemnenda sunt, derideatur de
rege Pyrrho triumphus M'. Curii, de Philippo T. Flami Dini, de Aetolis M. Fulvii, de rege Perse L. Pauli, de Pseudophilippo Q. Molossi, de Corinthiis L. Mummii:
sin haec bella gravissima victoriaeque eorum bellorum grati SSimae fuerunt, cur Asiatique nationes atque ille te hostis contemnitur atqui ex Veterum rerum monumentis vel maximum bellum populum Romanum eum
Antiocho gessisse video; cuius belli victor L. Scipio aequa parta cum P. fratre gloria, quam laudem illo Africa Oppressa cognomine ipso prae se ferebat, eandem
306쪽
a lite sibi ex sine nomino adsumpsit quo qui tum in bello virtus enituit gregia M. Catonis, proavi tui quo ille, Cum esset, ut ego milii Statuam, talis, qualem te osse ideo, numquam Cum Scipione esset profectus, si cum mulierculis bellandum arbitraretur; neque Vero Cum P. Africano Seianius egisset, ut legatus fratri proficisceretur, cum ipse paulo ante IIannibale ex Italia expulso, ex Asriea eiecto, Karthagine optiressa maximis liericulis rem publicam liberasset, nisi illud grave bellum et velio-15 mens putaretur atqui si diligenter quid Mithridates potuerit ut quid fleuerit et qui vir fuerit consideraris, Omnibus regibus, quibuscum populus Romanus ullum gessit, hunc regem nimirum antepones quem L. Sulla, maximo et sortissimo Xercitu, pugna et nee et non rudis imperator ut aliud nihil dicam, cum bellum invexisset totam in fiam, cum pace dimisit; quem L. Murena, pater huiusce vehementissime vigil uitissimeque
liquit qui rex, sibi aliquot annis sumptis ad confirmandas rationes et copias belli, tantum spe conatuque niuit, ut se ceanum cum Ponto Sertorii copias cum suis cona iuncturum putaret ad quod bellum duobus consulibus ita missis, ut alter Mithridatem persequeretur, alter Bithyniam tueretur, ulterius res et terra et mari calamitosuo Vehementer et Ope regi et nomen nuxerunt L. Luculli Vero re tantae exstiterunt, ut neque maius bellum commemorari possit neque maiore consilio et virtute gestum: nam cum totius impetus belli ad Cygicenorum moenia exstitisset eamque urbem sibi Mithridates Asia ianuam fore putavisset, qua effracta et revolsa tota pateret provincia, perfecta a Lucullo haec sunt omnia, ut et urbs fidelissimorum sociorum defenderetur et Omnes copiae regis diuturnitate obsessionis consumerentur quid illam
pugnam naValem ad Tenedum, Cum Contento CUPSU, Cerrimis ducibus, hostium classis Italiam spe atque animis inflata peteret, mediocri certamine et parva dimi eatione commissam arbitraris mitto proelia praetere oppugnatione Ol)pidorum: Xpulsus regno tandem aliquando Mithridates tantum tamen consilio atque auctoritate Valuit, ut e rege Armeniorum adiuncto novi OpibUS CO-
307쪽
PRO L. MUREX ORATIO 2 36. 259piisque renovarit ac si mihi nune cie rebus gestis esse 16 nostri exercitus imperatorisque dicendum, plurima et maXima proelia commemorare O88em Sed non id agimus hoc dico: si bellum hoc, si hic hostis, si ille rex si contenmendus fuisset, neque tanta cura Senatu et populus Romanus Suscipiendum puta8Set neque tot annoS gessisset neque tanta gloria L. Lucullus neque Verocius belli consciendum exitum tanto Studio populiis Romanus ad Cn. Pompeium detulisset cuius ex omnibus pugniS, quae Sunt innumerabiles, vel acerrima mihi vi detur illa, quae eum rege commiSSn 8 et Summa contentione pugnata qua e pugna cum Se ille eripuisset et Bosporum confugiSSet, II eXercitu adire non posset, ctiam in extrema fortuna et fuga nomen tamen retinuit regium itaque ipse Pompeiu regno OSSeSSO, OX Omnibus oris ne notis sedibus hoste pulso, tamen tantuni in unita anima poSUit, Ut eum Omnia, quae ille tenuerat, adierat, Sperarat, Vietoria OSSideret, tamen non antequam illum vita expulit bellum confectum iudicarit hunc tu hostem, Cato, contemnis, quocum per tot annos tot proeliis tot imperatores bella gesserunt cuius Xpulsi et eiecti vita tanti existimata est a Pompeio, ut morte eius nuntiata tum denique bellum confectum arbitraretur 3 hoc igitur in bello L. Murenam legatum fortissimi animi, summi consilii, maximi laboris cognitum esse defendimus, et hanc eius Operam non minus nil consulatum adipiscendum quam hanc nostram forensem industriam dignitatis habui8SQ. At enim in praetura petitione prior renuntiatus est ilServius pergitiSn vo tamquam e Syngrapha agere Clam populo, Ut quem locum semel honoris cuipiam dederit, eundem reliquis honoribus debent quod enim re tum, quem Euripum tot motus, tantas, tam varia habere putatis agitationes fluctuum, quanta perturbationes et quantos estus habet ratio comitiorum dies intermissus aut no interposita saepe perturbat Omnia et totam pini O-nem arVa non numquam commutat nurn rumoris Saepe
etiam sine ulla aperta causa sit aliud atque existimaris, ut non numquam ita factum esse etiam populus admiretur, qua8 Vero non ipse fecerit mihi est incertius volgo, H
308쪽
nihil obscurius voluntate hominum, nihil sathicius ratione
tota comitiorum quis L. Philippum summo ingenio, opibus, gratia, nobilitate, a M. Herenni Superari posse arbitratus est qui Q. Catulum, humanitate, sapientia, integritate antecellentem, a Cn. Manlio quis M. Scaurum, hominem gravissimum, civem egregium, Ortissimum Senatorem, a Q. Maximo non modo horum nihil insore putatum est, Sed ne cum SSet factum quidem, quare ita factum esset intellegi potuit; nam ut tempestates
saepe Cert aliquo Caeli Signo Commoventur, Saepe improviso nulla e Certa ratione, obseura aliqua ex cauSaconcitantur, Si in hac comitiorum tempestate populari saepe intellegas quo signo commota Sit, Saepe ita Obscura' est, ut casu excitata esse videatur. Sed tamen, si est reddenda ratio, duae res vehementer in praetura desideratae sunt, quae ambae in consulatu Murenae profuerunt: una, X Spe tali muneriS, quae et rumore non nullo et studiis sermonibusque Competitorum ereVerat, altera, qUOdei, quos in provincia ne legatione omnis et liberalitatis civirtutis suae testis habuerat, nondum decesserant horum utrumque ei fortuna ad Onsulatus petitionem reservavit; nam et L. Luculli exercitus, qui ad triumphum OnVenerat, idem comes L. Murenae praesto fuit, et munus amplissimum, quod petitio praeturae desiderabat prae-s tura restituit num tibi haec parva videntur adiumenta et subsidia consultatus voluntas militum quae cum per se valet multitudine, cum apud uos gratia, tum ver inconsule declarando multum etiam apud niVerSum populum Romanum auctoritatis habet suffragatio militaris imperatores enim comitiis On Sularibus, non Verborum interprete deliguntur qua re gravis est illa oratio: me Saucium recreavit me praeda donavit hoc duce castra
cepimus, Signa contulimus numquam iste plus militi laboris imposuit quam sibi sumpsit, ipse cum fortis tum etiam felix. hoc quanti putas esse ad famam hominumue voluntatem etenim si tanta illis comitiis religio est, ut adhue semper omen aluerit praerogativae, quid mirum 1 est in hoc felicitatis famam sermonemque valuisse Sed si haec leviora ducis, quae sunt gravissima, et hane urbanam Suffragationem militari anteponis, noli ludorum
309쪽
PRO L. MURENA ORATIO T 42. 261hilius elegantiam et scenae magnificentiam valde contemnere quae huic admodum profuerunt nam quid ego dicam populum ac volgus imperitorum ludi magno opere delectari minus est mirandum quamquam huic ausae id satis est; sunt enim populi ac multitudinis comitia. qua re, si populo ludorum magnificentia Muptati est, non est mirandum eam L. Murenae apud populiam prO-
fuisse: sed si nosmet ipsi, qui et ab delectatione omni ab
negotiis impedimur et in ipsa occupatione delectationes alias mulius habere possumus, ludis tamen oblectamur et ducimur, quid tu admirere de multitudine indocta 3 L. Otho, vir fortis, meus neeessarius, equestri Ordini re 40stituit non soli uia dignitatem, sed etiam Ohiptatem itaque te haec, quae ad ludos pertinet, Si omnium gratissima, quod honestissimo ordini cum splendore fructus quoque iucunditatis est restitutus qua re delectant homines, mihi crede, ludi etiam illos, qui dissimulant, non Solina eos, qui fatentur quod ego in mea petitione sensi;
nam O quoque habuimus cenam competitricem quod
si ego, qui trinos ludos aedilis feooram, tamen Antonii hi dis commovebar, tibi, qui casu nullo feceras, nihil
huius istam ipsam, quam inrides, urgenteam cenam d- versatam putas sed haec sane sint paria omnia: Si par is orensis opera militari, militaris suffragati urbanae, Sit
idem magnificentissimos et nullos umquam fecisse hidos: quid in ipsa praetura nihilne existimus inter tuam et istius sortem interfuisse huius sors ea fuit, quam Omne 20 tui nocessarii tibi optabamus, iuris dicundi in qua gloriam conciliat magnitudo negotii gratiam aequitatis largitio qua in sorte sapiens praetor, qualis hic fuit, offensione vitain aequabilitate decernendi benevolontiam d- iuni lenitate audiendi egregia et ad consulatum apta provincia, in qua laus aequitatis, integritatis, facilitatis ad extremum idorum Voluptate concluditur quid tua a
sors tristis, atrox quaestio peculatus, X hera parte hierimarum et squaloris, ex altera plena ' eatenarum
utque indicum cogendi iudices inviti, retinendi contra voluntatem; scriba damnatus Ordo totus alienus; Sullana gratificatio reprehensa muli viri fortes et prope pars civitatis offensa est i lites Severe aestimatae: cui
310쪽
phicet oblivisciti ir, cui dolo meminit. postremo tu inprovinciam ire nolitisti: non possum id in te reprehendere, quod in me ipso et praetor et consule probavi sed tamen L. Murenae provincia multa bonas gratias cum optima existimatione attulit habuit prosi discens dilectum in Umbria dedit ut saeuitatem res publi a liberalitatis, qua usus multas sibi tribus, luno municipiis Umbriae con- . sciuntur, adiunxit ipso autem in Gallia ut nostri homines de Speratas iam pecunias exigerent aequitate diligentia quo perfecit tu interea Romae scilicet amistis praesto fuisti;
sateor sed tamen illud cogita, non nullorum amieorum studia minui solere in eos, a quibus provincia contemni intelluarint.
ij Et quoniam Stendi, iudices, parem dignitatem nil consulatu petitionem, disparem fortunam provincialium negotiorum in IIurena atque in Sulpicio fuisse, dicam iam pertita in tuo meus nouos sarius fuerit inferior Scr-Vius , et ea lenia vobis audientibus, misso iam tempore, quae ipsi Soli re integra nepe dixi petero consulatum noscire te, Servi, persaepe tibi dixi et in is robus ipsis, quas te magno et forti animo et agere et distere videbam, tibi solitus sum dicere magis te fortem
senatorum mihi videri quam sapientem candidatum primum nee usandi terrore et minae, quibus tu cotidie uti solebas, sunt fortis viri, sed et populi opinionem a spe adipiscendi avertunt et amicorum studia debilitant nescio quo pacto Semper hoc sit, neque in uno nut altero animadversum est, sed iam in pluribus simul atque candidatus accusationem meditari visus est, ut honorem desperas Sei videntur quid ergo acceptam iniuriam persequi non placet immo vehemento placet, sed aliud tempus est petendi, aliud persequendi petitorem ego, Prae Sertim
in forum et in campum deduci volo; non pla et mihi inquisitio candidati, praenuntia repulsae, non testium potiusquam suffragatorum Omparatio, non minae magis quam blanditiae, non declamatio potius quam perSallatatio Prae- Sertim cum iam ho novo more omnes fere domos nantiam ConcurSent et ex voltu candidatorum coniecturam faciant