장음표시 사용
411쪽
ORAT POST RED IN SENATU HABITA 20 25 363
bonorum meorum in ius adeundi potestatem non fecerit. M. autem Culidius statim designatus Sententia Sua quam esset ara sibi mea salus declaravit. omnia is fiuin C. 23
Septimii, Q. Valerii, P. Crassi, Sex. Quinctilii C. Cornuti summa et in me et in rem publieam Constiterunt. Quae cum libenter commermoro, tum non invitu nonnullorum in me nefarie commi88 praetereo non eSi mei
temporis iniurias meminisse, quae ego etiam si ulcisci POSSem, tamen oblivisci mallem alio transferenda mentota vita est, ut bene de me meritis referam gratiam, amicitias igni perspectas tuear, cum apertis hostibus bellum geram, timidis amicis ignoseum, proditore non indicem, dolorem profectionis meae reditus dignitate consoler quod si milii nullum aliud esset officium in omni 1 vita reliquum, nisi ut erga duces ipsos et principe atque
auctore Saluti meae Satis gratus iudicarer, tamen Xiguum reliquae Vitae tempus non modo ad referendam, Verum etiam ad commemorandam gratiam mihi relictum
putarem quando enim ego huic homini ac liberis eius, quando omne mei gratiam referent quae memoria, quae Vi ingenii, quae magnitudo observantiae tot tantisque beneficiis respondere poterit qui mihi primus adflicto et iacenti consularem fidem dextramque porrexit; qui me a morte ad Vitam, a desperatione ad spem ab Xitio ad
Salutem vocavit; qui tanto amore in me, studio in rempublicam fuit, ut excogitaret quem ad modum calamitatem meam non modo levaret, sed etiam honestaret quid enim magnificentius, quid praeclarius mihi accidere potuit, quam quod illo reserente vos decrevistis, ut euneti ex omni Italia, qui rem publicam salvam vellent, ad me unum hominem fraetum et prope dissipatum, reStituendum et defendendum venirent ut qua voce ter omnino post Romam conditam consul usus es Set pro UniverSa republiea apud eo solum, qui eius Oeem Xaudire OS-Sent, eadem Oee Senatu Omnis ex Omnibus agri atque
oppidis civis totam tu Italiam ad unius salutem defendendam Xeitaret quid ego gloriosius meis posteris potui
relinquere quam hoc, senatum iudicasse, qui civis me non defendiSset, eum rem publicam salvam noluisse itaque tantum VeStra auctoritas, tantum Ximia consulis dignitas
412쪽
valuit, ut dedoeus et flagitium se committere putaret, si qui non Veniret idemque consul, cum illa incredibilis multitudo Romam et paene Italia ipsa Veni 8Set, O frequentissimos in Capitolium convocavit quo tempore quantam vim naturae bonitas liaberet et vera nobilitas intellegere potuistis: nam Q. Metellus et inimicus ut frater inimici perspecta estra voluntate Omnia privata odia deposuit; quem P. Ser ilius, vir cum elarissimustum Ver Optimus mihique amicissimus et auctoritatis et orationis suae divina quadam gravitate ad sui generis communisque sanguinis saeta virtutesque reVOeaVit, Ut haberet in consilio et fratrem ab inferis, socium rerum Diearum, et omni Metellos, praestanti Ssimos civis, paeneo A cheronte excitatos, in quibus Numidicum illum Metellum cuius quondam Me latria discessus molestus 20 omnibus, ipsi ne luctuosus quidem Visus est itaque X-stitit non modo Sahitis defensor, qui ante Oe suum boneficium fuerat inimicus, Verum etiam ascriptor dignitatis meae quo quidem die eum CCCCXVII Senatore QSSetis, magiStratu autem Omnes adessent, dissensit unus,
is qui sua lege coniuratos etiam ab inferis excitandos putarat atque illo die cum rem publicam meis consiliis ConSerVatam gravissimis Verbi et plurimis iudicassotis, idem consul curavit, ut eadem n princis,ibus civitatis in contione postero die dicerentur cum quidem ipse egit ornatissime meam ausam perfecitque Stante atque audient Italia tota, ut nemo cuiusquam conduet aut perditi vocem acerbam atque inimicam bonis posset audire. ii ad haec non modo adiumenta salutis, Sed etiam orna-
menta dignitatis meae reliqua vos idem addidistis destre- Vistis, ne quis ulla ratione rem impediret; qui id impedisset, os graviter molesteque laturos illum Ontra rem publicam salutemque bonorum concordiamque civium saeturum, et ut ad Vos de eo Statim referretur, meque, etiamsi diutius calumniarentvi , redire iussistis quid ut eisngerentur gratiae qui e municipiis venissent quid ut ad illam diem res cum redissent, rogarentur, ut pari Studio convenirent quid denique illo die, quem P. Lentulus mihi fratrique meo liberisque nostris natalem constituit
non modo ad nostram, Verum etiam ad sempiterni me-
413쪽
ORAT POST RED IN SENATU HABITA 26 30 365
moriam temporis, quo cite nos comitii centuriatis, quae maximo maiores comitia iusta diei haberique voluerunt,
arcessivit in patriam, Ut eaedem Centurine, Uae me consulem fecerunt, OnSulatum meum comprobarent; UO 28
die quis civis fuit qui fas 88 putaret, quacumque ut
aetate aut valetudine S Set, non Se de Salute mea Sententiam ferre quando tantam frequentiam in campo, tantum splendorem Italiae totius Ordinumque Omnium, quando
illa dignitate rogatores, dii bitores custodesque vidistis 3 itaque P. Lentuli beneficio excellenti atque divino non
redueti sumus in patriam, siqui non nulli clarissimi cives, sed quis insignibus et curru aurat reportati. OSSum 29ogo Satis in Cn. Pompeium umquam gratus videri qui non Solum apud VOS, qui Omnes idem sentiebatis, sed etiam apud universum populum salutem populi Romani
et OnServatam per me et coniunctam SSe Cum mendixerit; qui causam meum prudentibus commendarit, imperito edocuerit eodemque tempore improbos auctoritate Sua compreSSerit, bonos excitarit; qui populum Romanum pro me, tamquam pro fratre aut pro parente, non Olum liortatu Sit, Verum etiam Obsecrarit; qui cum ipse propter metum dimicationis et sanguinis domo se teneret, iam superioribus tribunis petierit, ut de salute mea et pro mulgarent et referrent; qui in colonia nuper eonStituta, cum pSe gereret magistratum, in qua nemo erat emptuSinterce8SOr, vim et crudelitatem privilegii auctoritate honestissimorum hominum et publicis litteris consignarit princepsque Italiae totius praesidium ad meam salutem implorandum putarit; qui cum ipse mihi semper amicis- Simia fuisset, etiam ut suos necessarios mihi amicos redderet elaborarit quibus autem officiis T. Anni benoficia 2 remunerabor cuius omnis ratio, cogitatio, totus denique tribunatus nihil aliud fuit nisi constans, perpetua, sorti8,
invicta defensio salutis mea se quid de P. Sestio loquar 3
qui Suam erga me benevolentiam et fidem non solum animi dolore, sed etiam corporis volneribus Stendit. Vobi Vero, patres conscripti, Singulis et egi et agana gratias universis egi initio quantum potui: Satis Ornate agere nullo modo possum et quamquam Sunt in me praecipua merita muliorum, quae Silere nullo modo POS-
414쪽
sum, tamen huius temporis a timoris mei non est conari commemorare beneficia in me singulorum; nam difficile
est non aliquem, nefa quemquam Praeterire ego VOS UniVerSOS, patre conscripti, deorum in numero colere debeo; sed ut in ipsis dis immortalibus non Semper eosdem atque alias alios solemus et venerari et precari, Si in hominibus de me divinitus meritis omnis erit aetas mihi
ad eorum erga me merita praedicanda atque recolenda. 31 hodierno autem die nominatim a me magistratibus statui gratias esse agendas et de privati uni, qui pro salute mea municipia coloniasque adi8Set populum Romanum Supple ObSeerasset, Sententiam diXisset eam, quam vos socuti mihi dignitatem meam redditistis. Vos me florentem Semper ornastis laborantem mutatione vestis et prope luctu vestro quoad licuit defendistis nostra memoria senatore ne in Suis quidem perieuli mutare VeStem solebant in meo perieulo senatus veste mutata fuit, quoad licuit per eorum edicta, qui mea perieula non modo suo praesidio, sed etiam vestra delprecatione nudarunt. 32 quibuS ego rebus Obiectis, cum mihi privato confligendum
viderem eum eodem Xercitu, quem Consul non armiS, Sed Vestra auctoritate superaram, multa messum PS rei putavi dixerat in contion consid se clivi Capitolini poenas ab equitibus Romanis repetiturum nominatim alii compellabantur, si citabantur, alii relegabantur;
aditus templorum orant non solum prae8idiis et manu, verum etiam demolitione Sublati alior Consul, Ut me et rem publicam non modo desereret, sed otium hostibus rei publicae proderet, aetionibus se Suorum l)raemiorum Obligarat erat alius ad portas cum imperio in multos anno magnoque exercitu, quem ego inimicum mihi fuisse non dico, tacuisse, eum disteretur esse inimicus, Seio. a duae parte esse in re publiea eum putarentur, hera me
depoSeere propter nimiuitias, aliora timide defendere propter Suspitionem nodis putabatur qui autem me deposcere videbantur, in hoc auxerunt dimientionis metum, quod numquam infitiando suspitionem hominum Curamque
minuerunt; qua re eum viderem Senatum ducibus orbatum, me a magistratibus partim Oppugnatum, Partim Proditum, partim derelictum, servos simulatione Conlegiori m
415쪽
ORAT POST RED IN SENATU HABITA 31 36. 367
nominatim SSe conscriptos, copias omni Catilinae paene isdem ducibus ad spem caedis et ineondiorum S SQ reVO-cuta S, equite Romano proscriptionis, municipia vastitatis, Omnis caedis metu esse permotOS, Otui, Otili, patreSconscripti, multis auctoribus Ortissimis Viris me vi armisque defendero, nec mihi ipsi ille animus idem motis vobis non incognitus defuit sed videbam, si Vicissem praeSentem adversarium, nimium multo mihi alios esse vincendos si victus essem, multis bonis et pro me et mecum etiam post me SSe pereundum, tribuniciique Sanguinis ultore eSSe praeSentis, meae mortis poena iudicio et posteritati reServari nolui, cum consul communem a Plutem sine ferro defendissem, meam priva tu armis defendere, bonosque viros lugere malui meas fortunas quam suis desperare a Si solus essem interfectus, mihi turpe, si eum multis, rei publica funestum fore videbatur quod si mihi ueternam esse aerumnam propositam urbitrarer, morte me ipse potius quam sempiterno dolore multas Sem. sed cum viderem me non diutius quam ipsam rem publicam ex hae urbe afuturum, neque ego illa exterminata mihi remanendum putavi et illa, simul atque reVOeataeSt, me Seeum pariter reportavit. meeum legeS, mecum quaeStioneS, mecum iura magiStratuum, meeum Senatus auctoritas, mecum libertas, mecum etiam frugum ubertas, meeum deorum et hominum Sanctitate Omne et religiones afuerunt; quae Si Semper abessent, mugi VCStrRS fortuna lugerem quum desiderarem meas; sin aliquando revocarentur, intellegebam mihi cum illis una esse redeundum euiu mei Sensus certissimus testis os hio 35
idem, qui custos capitis fuit, Cn. Plancius, qui omnibus provincialibus Ornamentis commodisque depositis totam
locavit; qui si mihi quaestor imporatori fuisset, in filii
loco fuisset, nunc certo erit in parentis cum fuerit quaestor non imperii, Sed doloris mei . Quapropter patre conScripti, quoniam in rem publi 36
eam Sum pariter cum re publica restitutus, non modo inca defendoiada nihil minuam de libertate mea pristina, Sed etiam adaugebo. etenim si eam tum defendebam, boum mihi aliquid illa debebat, quid nune me facere Oportet, cum ego illi plurimum debeo nam quid os quod
animum meum frangere aut debilitare possit, cuius ipsam calamitatem non modo nullius delicti, sed etiam binorum in rem publicam beneficiorum testem esse videatis nam
416쪽
et importata est, quia defenderam civitatem, et mea Voluntate Suscepta est, ne a me defensa res publica perset eundem me Xtremum in discrimen Oearetur. Pro me
non, ut pro P. Popilio, nobilissim liomino, adulescentes filii, non propinquorum multitudo populum Romanum est deprecata, non, ut pro Q. Metello, Summo et clarissimo viro, spectata iam adulescentia filius; non L. et C. Metelli consulares, non eorum liberi, non Q. Metellus Ne-DOS qui tum consulatum petebat, non Luculli, Servilii,
Scipiones, Metellarum filii, flentes ac sordidati populo
Romano supplicaverunt, Sed unus frater, qui in me litetate filius, consiliis parens, amore, ut erat, frater inventus est, squalore et haurimis et cotidianis procibus desid0rium Diei nominis renovari et rerum gestarum memoriam usurpari Coogit qui eum Statui S Set, nisi per os me re- CupernSSet, eandem Subire fortunam atque idem sibi domicilium et vitae et mortis deposceret, tamen numquImne magnitudinem negotii nec solitudinom Suam nec vims inimicorum ne tela laertimuit alter fuit propugnator me rum fortunarum et defensor adsiduus, Summa Virtute et
pietate, C. PiSO, gener, qui minas inimicorum meorum, qui inimicitias adfinis mei, protrinqui sui, OnSuli S, qui Pontum et Bithyniam quaestor prae mea Salute negleXit. nihil umquam senatus de P. Popilio decrevit, numquam
in hoc ordine de Q. Metello mentio facta est tribuniciis sunt illi rogationibus, interfectis nimiei denique restituti, cum alter eorum Senatui aruisset, alter Vim Caedemque fugisset. nam C. quidem Marius, qui hac hominum memoria tertius ante me consularis tempestate civili X pulsus est, non modo a Senatu non St e StitutUS, Sed reditu suo Senatum cunctum paene delevit nulla de illis magistratuum consensio, nulla ad rem publieam defendendam l)opuli Ilomani convocatio, nullus Italiae motus, nulla decreta municipiorum et coloniarum X Stiterunt. 39 qua re eum me VeStra auetoritas arcessierit, populus Romanus Oearit, res publica implorarit, Italia cuneta paene Sui umeri reportarit, non Ommittam, patre ConSeripti, ut, cum ea mihi Sint restituta, quae in potestate mea non fuerunt, ea non habeam, quae 98 prae Stare OSSim, praesertim cum illa amissa recuperarim, Virtutem et fidem numquam amiSerim.
417쪽
M. TULLI CICERON IS ORATIO POST REDITUM AD QUIRITES
HABITA. Quod precatus a Iove optimo Maximo ceterisque dis
immortalibus sum, Quirites, eo tempore, cum me fortu-nnSque mea pro e Stra incolumitate, otio coneordiaque deVOVi, ut Si mea rationes umquam VeStrae Saluti ante- POSViSSem, Sempiternam poenam Sustinerem me Voluntate SuSeeptam, in et ea, Une ante OSSOrnm, ConServandae civitatis causa gessissem et illam miseram profectionem Vestrae Salutis gratia SUScepi8 Sem, Ut, quod
odium scelerati homines et audaces in rem publieam et in omnis bonos conceptum iam diu continerent, id in me uno Otiu quam in Optimo quoque et universa civitate deficeret, hoc si animo in vos liberosque vestro fuiSSem, ut aliquando Vos patresque conscriptos Italiamque Uni-Versam memoria mei misericordiaque desiderium teneret, eius devotionis me esse convietum iudicio deorum immortalium, teStimoni Senatus, consensu Italiae, Conse8Sione inimicorum, beneficio divino immortalique Vestro maXimo laetor, Quirites; et si nihil est homini magis optandum quam Pro8pera, aequabilis perpetuaque fortuna secundo vitae sine ulla offensione cursu, tamen, si mihi tranquilla et placata omnia fuissent, incredibili quadam et nono divina, qua nune vestro beneficio fruor, laetitiae voli aptato caruissem quid dulcius hominum generi ab natura da tum est quam sui guique liberi mihi vero et propter indulgentiam meam et propter Xeellen eorum ingenium Vita Sunt mea cariores tamen non tantae Oluptati erant SUScepti quantae nunc sunt restituti nihil cuiquam fuit umquam iucundius quam mihi meus frater: non tam id sentiebam, cum fruebar, quam tum, Cum Carebam, CtPOStea quam vos me illi et mihi eum reddidistis res familiaris sua quemque delectat: reliquae meae fortunae
418쪽
recuperata plus mihi nunc voluptatis adserunt quana tum in incolumitate adferebant amicitiae, consuetudines, Vicinitates, clientelae, ludi denique et dies festi quid laborent Voluptatis carendo magis intellexi quam fruendo iam
ver honos, dignitas, locus, ordo, beneficia eStra, quamquam mihi semper clarissima Visa sunt, tamen ea nun renovata inlustriora videntur, quum Si obscurata non 8
Sent ipsa autem patria, di immortales dici vix potest quid caritatis, quid votiq)tatis habeat quae species Italiaet quae celebritas oppidorum quae forma regionum qui agri qua fruges quae uictu itudo urbis quae humanitas civium quae rei publicae dignitas quae vostrumaiestas quibus ego omnibus antea rebus sic fruebar ut nemo magis; sed tamquam tona valetudo uelandior est eis, qui e gravi Diorbo recreati sunt, quam qui numquam aegro corpore fuerunt, sic haec omnia desiderata magis quam adsidue pereepta delectant quorsum igitur haec disputo quorsum ut intellegere possitis neminem umquam tanta eloquentia fuisse neque tam divino atque incredibili genere dicendi qui vestram magnitudinem multitudinemque beneficiorum, quam in me ratremque meum
et liberos nostros contulistis, non modo augere aut ornare Oratione, sed enumerare ut OnSequi OSSit. n arentibus, id quod necesse erat, parvia Sum ProerentUS:
Vobis natus sum consularis illi mihi fratrem incognitum qualis futurus esset dederunt; vos speetatum et incredibili pietate cognitum reddidistis rem publicam illis accepi
temporibu eam, quae paene miSS esset a vobis eam recuperaVi, quam aliquando Omnes Unius Opera serVatam
iudicaverunt di immortales mihi liberos dederunt vos reddidistis multa praeterea a dis immortalibus optata
consecuti sumus nisi Vestra Voluntas fuisset, omnibus divinis muneribus Careremus. Vestro denique honoreS, quo eramus gradatim Singulo adsecuti, me a vobis universos habemus, ut quantum antea parentibUS, Uantum di immortalibus, quantum vobismet ipsis, tantumhO tempore universum euneto populo Omnia de
Nam cum in ipso beneficio vestro tanta magnitudoeSt, ut eam complecti oratione non possim, tum in studiis
419쪽
vestris tanta animorum declarata est Voluntas, ut non solum calamitatem mihi detraxisse, sed etiam dignitatem auxisse videamini non enim pro me reditu, ut pro P.
Popilii, nobilissimi hominis, adulescentes filii et multi
praeterea cognati atque adfine deprecati Sunt non, ut pro Q. Metello, charissim Viro, iam Spectata aetate filius, non L. Diadematus OnSulari S , Summa auctoritate Vir, non C. Metellus censorius, non eorum liberi, non Q. Metellus Nepos, qui tum consulatum petebat, non Sororum
siti, Ludussi, Servilii Scipiones permulti enim tum Metelli aut Motollarum liburi pro Q. Motolli reditu vobis
ac patribu Vestris supplicaverunt quod si ipsius summa dignitas maximaeque re gestae non uti Valerent, tamen filii pietas, propinquorum prece8, aduleSeentium qUulor, maiorum natu lacrimae popidum Onannum Ino Vere Ο- tuerunt nam C. Marii, qui post illos veteres clarissimos et Consul AIS, hae Vestra patrumque memoria, tertius ante me consularis subiit indignissimam fortunam praestantissima sua gloria dissimilis fuit ratio non enim ille deprecatione rediit, sed in diseessu civium exercitu se armisque rei oeuxit a me nudum a propinquis, nulla Cognatione munitum, nullo armorum ne tumultu metu, C. Pisonis, generi mei, divina quaedam et inaudita auctoritas atque virtus fratrisque miserrimi atque optimi oti diutine lacrimae sordesque lugubres a vobis deproentae Sunt frater erat ianus, qui Suo qualore QStro Oentos influeteret, qui suo fletu desiderium mei memoriamque renovaret; qui Statuerat, Quirites, si vos me sibi non reddidissetis, eandem subire fortunam tanto in me amore CXStitit, Ut negaret fas esse non modo domicilio, Sed ne sepulcro quidem S a me SSe Seiunetum. Pro me rae- Sonte Senatu hominumquo praeterea viginti milia vestem mutaVerunt; pro eodem me absente unius squalorem sordesque vidistis unus, qui quidem in foro posset adesse mihi, tot ut filius inventus est, beneficio parens, amore idem, qui semper fuit, frater. nam Coniugi miserae squalor et uetus atque Optimae filiae maeror adsiduus siliique parvi dosiderium mei lacrimaeque pueriles aut itineribus noeessariis aut magnam partem tectis ne tenebris continebantur qua re hoc malu est vestrum 1
420쪽
iri nos promeritum, quod non multitudini propinquorum, sed nobismet ipsis nos reddidistis.
Sed quem ad modum propinqui, quo ego Parare non potui, mihi ad deprecandam calamitatem meam non fuerunt, sic illud, quod mea Virtus praestare debuit, adiutores, auctore liortatoresque ad me restituendum ita multi fuerunt, ut longe superiores omnis hac dignitato COI inque Superarem numquam de P. Popilio, chiuissimonique sortis Simo viro, numquam do Q. Metello, nobilis simo et constantissimo cive, numquam de C. Mario, custode civitatis atque imperii vestri, in senatu mentio actui est tribunietis superiores illi rogationibus, nulli auctoritato senatus sunt restituti Marius Vero non modo notin Senatu, Sed etiam Oppi QSSO Senatu est restitutus, nec rerum gestarum memoria in reditu C. Marii, sed Oxor citus utque arma Valuerunt ut de me Ut uteret, Sempersonatus flagitavit ut aliquando perficeretur, eum Primianalicuit, frequentia atque auctoritate perfregit nulliis in eorum reditu motus municipiorum et coloniarum factus ost ut me in patriam ter suis decretis Italia cuncta revocavit illi, inimicis intersectis, magna civium caede facta, redueti sunt: ego eis, a quibuS ieetu Sum, provineias obtinentibus, nimie nutem, optimo viro et mitissimo, altero consule reserente reduetia Sum: cum is inimicus, qui ad meam perniciem Vocem Suam communibus hostibus praebuisset, spiritu dumtaxat Viveret, quidem infra omnis hortuo amandatus
esset numquam de P. Popilio L. Opimius, fortissimus consul, numquam de Q. Metello non modo C. Marius, qui orat inimicus, sed ne is quidem, qui Seeutus St, M. Antonius, homo eloquentissimus, cum A. Albino conlega
Senatum aut populum St Ohortatus ni Pro me Superiore eonSule semper ut referrent flagitati sunt; sed Veriti sunt, ne gratiae causa facere viderentur, quod alter mihi adfinis erat, alterius causam capitis receperam qui provinciarum foedere inretiti, totum illum annum querella Senatus, luctum bonorum, Italiae gemitum pertulerunt Kalendis vero Ianuariis poStea quam Orba reSpublica consulis fidem tamquam legitimi tutoris imploravit, P. Lentulus consul, parens, deus, Salu DOStrae