장음표시 사용
241쪽
quantum in se est: at qui mendacium di- ' cit,ipse non fallit quantum in se est. Quod ' amplius, & dimasius a D. Augustino obae
' mendam eap. 3. huiust odi ea penditur vel bis. Potest itaque ille, qui falsum pio
D velo enunIiat, quod tamen verum esseis opinatur, errans dici, & temerarius me ., tiens autem non rectε dicitur, quia cot, duplex cun enuntiat non habet, nec fal-' lare cupit, sed fallitur. Culpa vero men- tientis est, in enuntiando animo suo stl-V lendi cupiditast siue fallat cum ei creditur
tutum enuntianti,siue non fallat; vel cum ei non creditur, vel cum verum enuntiat, D voluntate fallendi, quod non putat vela rum. Quamobrem, rerum Scriptoribus, ad earum firmandam veritatem , statae leges , certique sines, inita quos ipsi se se
coerceant, nec inde, quanta eoscunque
cupido i egat pedem efferant, praescribendi sunt.
Itaque viginti pro Historia scribenda,
Iodocus Badius Λscensius ineommentari sp opo. Crispi Sabra. collegit praecepta , quae cum ad eas, quas Tullius a.de orat.μα lI .m .6r .leges instituit,breui reduci queant, earundem ad examen , alijs praeterniissis, protinus accedcndum Ferae pretium duin, cimus. Primam ergo cuc Historiae legemis inquit Tullius . Ne quid falli dicere auisis deat et deinde. Ne quid veri non audeat iNequa suspicio gratiae sit in scribendo et Nequa si multatis. Quas, ut ab ovo, ut
ita dicam usque ad mala expendere eum. romus, ignorandum nequaquam est; talis sitatem illius generis malum , seu vitium esse, cuius species adeo experimur participabiles, ut in unico indiuiduo, quin
caetera secum communicent, aegre valeant saluati. Quemadmodum enim lib. I .corura
Cresconiam probat Augustinus: Falsitas, falsitatem trahit; & dum tigmentum aliquod tueri nitimur, alia quoque non pauca cogimur indagare viique detestabili vitio, Iosephun , prae cae. teris, historicum Iudaeum , ut credibilia infidelium nationibus scribere videretur; Leo de Castro, disput. de translat. Sacra, , plurimum laborasse , diserte tradit. Haec enim linquit) causa suit cur
praeterierir,dicendo magna rerum miracuis
Ia . quod apud nationes infideles, fidem non erant habitura I & frequenter oin ista is vera historia, narrauit fabulas , quas pu- is tauit nationibus insidelibus, magis probabiles futuras. Quod praesertim satis a soluisse censetur, dum maris rubri diuisionem mirabilem, naturali impie tribuit, atque inuerecunde ascripsit virtuti.iauam
subinde vν amplius sirmaret sententiam, altero fabuloso ausus est eomprobare e5-
mento . ita prosecto' scribit et Nemo autem mirari clabet tanquam inci edibilia si pristis hominibus, oc ad malitiam etiam tum rudibus, de salu- ν te periclitantibus via per mare pat'it, si uox, Dei voluntate , siue naturae sponte; quaa- ., doquidem heri, oc nudius tertius Alexandii auctu, Macedonibus, Pamphilium,' male eessit, & aliam viam non habenti- ' bus, illac ter aperuit, cum Deus eius ope- ta ad destruendum Persarum imperium γ' uti decreuisset et id quod omnes testantur, ,3 qui res gestas illius Regis scripto prod, in derunt. Sed de his, ut cuique litui, itar, sentiai. Cum autem inuerisimile hu: utricemodi naturae miraculum, ad suos remittat authores , illud Senecae M. . nu.eap. I. in ipsum , idque genus eaeteros, iactare licebit . Cum multa scilicet,men '' titi sunt ad arbitrium, unam aliquam rem
'' nolunt spondere, sed adiciunt, penes Au-V thores fides erit. Caeterum ab Omnibus V tanquam falsum, fictilium, & arbitrarium recipiendum puto. Cum latium iapraesumatur, quod verisimile non est. τμ
Nec minoris iacturae una falsitas foret, etsi nequaquam fulciretur alia , dummOII docontumax . culpabilisque reperiretur δEsto enim audientis aures, lenocini Is titillent saepe mendacia, suspectam tamen reddit, immo inutilem veritatem semeImentitus: Nam unica falsitas, veritates omnes infimat ad fidem a nec unquam credi vult, qui semel mendacium pro tu
lit . optime quidem Ambrosius is Moe.
is cap. 21. Sicut qui stagnum auro, vel argento admiscens, inutilem materiam Iari cit; ita dcisti , cum ex multis narrationi- ,, bus unum facere satagunt . mentiendo
is inutilem reddunt. Hac utique simplici , sed inconcussa sane ratione, nec in sacris literis, neque in dogmatibus catholicis . falsitatem unquam cadere posse, pluribus in locis, egregie D. Augustinus ostendit.
Nam eontra mendatum ad eo entiam cap. 'pro catholicis loquens: Vides ne sinquit ,. quo tendat hoe malum, ut scilicet, nonis solum nos illis, ipsique nobis, sed omnis
242쪽
Liber Secundus. Cap. XIX. 2. Oo
frater,omni fratri non immerito videatur V esse suspectus Λtque ita dum per menda- cium tenditiar, ut doceatur fides, id agi po-N tius, ut nulli habenda sit fides3 Et de menda-D cio ad dem Consentium cap. 1 o. pro sacris, , litetis, subdit. Nec ulla omnino causa inue- ,, niri posse credatur,ut in rebus talibus mo,, tiendum sit; quando nec ideo in ea doctri. na mentiendum est, ut ad eam ipsam qui se ' que facilius perducatur:fracta enim vel le
V uitet diminnia aut horitate veritatis,omnia D dubia remanebunt.Quod in πι stolis ad HieronImum, assae alibi non icmel repetit. Quandoquidem falsitas, veritatem non
modo , verum etiam se ipsam subuertit: Nam quae a veritate non veniunt 7.de Ci.uit. cap. 9. idem aiebat Augustinus, plerumque, & nullo impellente se ipsa lubuertunt . Caueant proinde Historiarum Scriptores, Ne quid falsi dicere audeant: praesertim cum tam facile falsitas conuin
Tullius: Utinam tam facile, vera inuenire possem, quam falsa conuincere. Peccatur amplius scitra modum saltem aduersus veritatem, dum inter enarina a randum, siue negligentia, siue animi aD sectione, aliqua supprimuntur memoratu digna. Sicut enim culpantur. & retiis centiae poena t. si res vendita g.venditor.fde actio.em .ct vendit. constituta est ijs , si vitia, si quae insunt praedio, nominatim em- litoribus non produnt; sic peccat , ac vio at narrationis fidem ille , cui lata lex est, non solum Ne quid salsi dicere audeat; sed etiam Ne quid veri dicere non audrat. Non enim hoc pacto, integram, & int ctam, polleritati transmitteret veritatem, sed mutilam , & corruptam. id autem ut ceteros mittam vitio prςcipue datum fuisse terunt nonnulli apud Famianum Stradasb. 2. prolusa. Tucidi di, & Saluitio; dum ille lib. 8. histor. commemorat Antiphontem rnetorem, soluendae Atheniensium Democratiae authorem extitisse; sed flentio ultro transmisit, ipsi in supplicio damnatum proiectumque feris laniandum fuisse. Iste vero forte turpiusὶ dum coniurationem describendo Catilinae 1 a Senatu, publice gratias Ciceroni actas , eumque Patrem Patriae, singulari appellatione , consalutatum: illi statuam inauratam Capuae,1 Decurionibus statutam , atque supplicationem squod ante in toga, nemini decretam ; dolo malo praetermisit. Et enim; Historiae scriptorem conue- nil lib. II. histor.enevt. ea S inquit Poly-υ bius non ea tantum, quae ad obloquen.
γγ dum, & accusandum faciunt, ad posteros dis commemorando transmittere, sed & quae, . ad Iaudem viri spectant: Id enim est Hi-
, , storiae proprium e nam qui virtutes omitis tuat, id non mimis, quam mendacium
is est culpabile. Et quidem, discursum videbitae huiusia Virtuti laudis, ab indebito illo prosequamur silentio; hoc minime praetereundum censetur: Emetitam laudem , nil aliud, quam Virtutis esse, iam dispositum, &Ordinatum praemium, quo politicus quisque, cui omnia conuenit ordinare civilia, virtuosum ornat, & iure decorat. Alberi Magn. I. et hic. tract. 8. eap. I. Quare Socrates apud Stobeum Ierino. I.Thus Diis, landem vero bonis viris , inquibat, esse tribuendam . Et Eudainidas in lacon. teste Plutarcho interrogatus, quam ob causam Lacedemonii priusquam irent in prς lium Musis immolarent, cum Musis nihil videretur cum Marte esse commercij lVt de rebus respondit in sortiter gestis, contingat honesta commemoratio: Bene erendae rei, utique laudem sibi tribueant. Ut autem egregia gesta, splendidis verbis celebrarentur, hoc 1 Musis, elinquentiae praesidibus petendum iudicarunt; eo quod ipsi negligerent eloquentiae studium. Nam ea est humanae mentis innata propensio, ut nihil aggressuri sint ii mines , si magna conatis, maiora praemia non proponantur.Siquidem maximorum plerumque animorum vis hebetatur, cum nec honoribus hi extollantur, nec dignam factis laudem recipiant. Graue ni ιnis est, ut fructu laboris sui fraudetur industrius,& cui debet pro sedulitate conferri cor na , aliquando detriinenta patiatur, atque dispendium. Aspere prouide, historiarum increpandi videntur Scriptores, dum prε elatis debitam facinoribus laudem, aut negant, aut saltem aegre persoluunt οῦ λ μ niam illibenter laudare inquit Plutar- ,, chus. ορηθ. de audit. non est, quam liis henter vituperare honestius . fortasse is etiam turpius . Cum reticentia, atqui remissa laus, Detractionis, saltem indirectae , inter assignentur species. S. TM. a. 2.quas. TI. 4 I. ad 3. sol. 6. detin. qu. II. 4 I. ad 3. Salonius a. a. q. 73. ὰ a. Molina tram .disp. 17. Valent. tom. 3. disp. s. q. t σηπαι-
Vt autem redeamus ad ea, quae non ad 1 silendum, sed ad obloquendum, ut ex
Polybio. num. 2. & accusandum faciunt,
dictum est supra: Turpia in Historia , si
quae incidant, non esse penitus omittenda differt. I a. sapienter arbitratus est Maxim.
Tyrus, dum inquit: Vhiqile sere in Hiis storia , rapaces Tirannos, iniustos hostes, is temere partas felicitates, facinora scele-
243쪽
sia, calamitates indignas, tragicos casus,, inuenies. Nam , aut haec flagitia , ita coniuncta sunt cum reliqua serie narrationis, ut taceti de ilhs absque multarum xerum
detrimento nequeat; aut vix aliquem ne 'Ium habent, in inimumque rerum Ixa'
buut . Id. si posterius sit; omittere illata,
Scriptor, honestus , & prudens tςnetur zQuid enim posteriorum, tam auditu Dedainterest haec sciret Si vero prius contin'gat , illa quamuis obscaena, praetereat rc lium nequaquam est ; ne quo scilicet hiatu Historiam distrahat, minusque conι- mode, ac perspicue persequatur serico intercisae, ac mutilatae narrationis: Nam ,, malum, quandoque bono pensatur tun, , Pulchrum sit Diodoro inprafit. B:blion ,, teste ex aliorum erratis, melius institue- ,, re vitam nostram subindeque de ipsa am- ,, plius addit Historia, quod Improbos , tia, more infamiae quam secum mala ferunt ,, patrata) a malis facinoribus deterret. Qua utique, & sola ratione, Theodosius apud
Claudianum . panegyr. de quarti consul. ita Honorium ad praeclara gesta hortabatur filium sa- -Annales veterum deli sta loquuntur Haerebunt macula: et quis non per secula damnet
Caesareae portenta Domus Quem dira Neronis Funera,quem rimes Caprearum tetra latebit
Incesto possessa seni3 iis Quanquam, i& hic modum quoque adhibendum puto: ut si quae praeter morem impia, impuraque historico afferenda necessario sunt, latis habeat rei genus aperire , & cursum inde transmittere, novi autem cunctanter, ac putide singula d fgnare, quasi velit nullam cius particu. Iam impuritatis , lectorem praeterire . ,, Quoniam talium: Aut nulla scribenda ,, sunt, aut nimis pauca, si tamen ex his ,, mores possint animaduerti , qui re vera is sciendi sunt. Capitolin. is Maximo, Al.
bim , ct in opsi. Macri. Sed de hominum fia-gitijs, sceleribusque aliquid, ut ulterius cisseramus 3 haud me latet: obtrectationis, Detraaionisque genus esse , aliena dedecora in aperium, riptione proferre , palamque facere. D. Tho. aly locis superius citati. Quare partitione hic quoque utendum est: aut enim illa historico nota sunt, praeterea nemini: aut communicata cum paucissimis: aut demum in omnium oculis, ac sermone versantur. Si pqstremum dicatur, perlevis sane, aut
etiam nulla infamia sit illi accessio a narratione Scriptoris. Si primam; historico quidem non licet alcana aliorum si agitia raro praesertim profutura distrahere Quod
si tandem quod erat mcdium illa comperta sint oppido paucis, idcoque emori rura sortasse videantur, nisi Historiae vita, testimoniumque Scriptoris accedat; ab historico impune literis demandari quibunt . Solus de inst. ia'. lib. I. q. IO. M ales
Quia vero satis iam cautum est. Nero quid falsi, historicus dicere audeat, ocNe quid veri, dicere non audeat: alijs ergo duobus Historiae praeceptis, quorum alterum , Nequa gratiae; alterum, Nequasi multatis in scribendo suspicio sit, supe-xius ex Tullio esse perhibuimus; protinus
consulere tenemur. Ueruntamen , cum Gratia in qua a. de inuent. Ie t. 8a. u. Io I. ,, amicitiarum, dc ossiciorum , alterius meis moria ,& alterius remunerandi voluntas
,, continetur in compensandis amicis , fautoribusque gratificandis , non semel occupetur tota: ab amoris blandimentis, assentationisque lenociniis, inter scribendum historici summo studio , se abstinere curent . Siq uidem ampla illa, dc ingen ualibertas, qua, aequa lance, pro rum , ac improporum hominum facinora. transmittunt ad posteros, arctiori nullo comprimitur Vinculo , quam animi perturnationum , affectionumque catena. Quis enim est, siue parriae, siue assinium, vel amicorum, aliorumve id genus, unde tenetur, graui perculsus amore, cui illud Taciti 4 annabin sin. quo Graecos notauri. Sua, scilicet, tantum mirantur; tribui ν, quandoque repugnet 3 Amor enim saepe Ibis affectionibus obcaecatur: Delicta proinde non videt. GbiIsologus sermone 3. praesertim ubi propensio aliquantulum grauat: atque eius praestigijs , ita circa prc pria, noster deluditur intellectus, ut scin- per alienis praestantiora iudicet. Quare nemo suorum aequus Iudex, aut censor est, quia affectione subornatur, dc amore corrumpitur. Affectus nanque praesti-ν, giorum artifex, & crroris Officina est . Et ,, sicut Circes inmoratibus inquit Plutar, , , chus a poculis, homines subito transso ,, nubantur in seras; sic affectus, repente ,, alium reddunt hominem. Ea propter Philinus, de Fabius. i. hist. cap. I haud pari ruma Polybio excusantur. Philinus,at. ,, que Fabius aitὶ verit/rem qua fide opor- ,, tuit, nequaquam nobis retulerunt; ac de ,, industria quidem mentitos, cum vitam ,, ipsoruin,& sectam, quam sequebantur, , . specto, nou existimo; sed accidit illis,, quippiam opinor,quale amantibus solet;
,, nam ob studium partium, dc ingentem
,, qeuolentiam. Philino quidem Cartha
244쪽
is ginenses omnia prudenter, recte, sortiteri, videntur fecisse; Romani secus. Fabius 7 vcro contrarium pronuntiat. Non tamencb id excusandi , quin potius censoria virgula ij videntur notandi, qui non amo ris ingenio, sed auaritiae tenacitate, ad alienas trahuntur extollendas laudes mercenario praeconio. Quandoquidem, cum improbis, perditisque picrumque assententur hominibus; non timore intamiae a
malis facinoribus ut historicos decet ecs deterrebunt , sed ementitae laudis quaesita fiducia, amplius inducent ad pe- is lora: Etenim quicquid in nos ad Loesia, , lum epist. 39. scribit Senecat adulatio sineis pudore congessit , tamquam debitum
is prendimus: Oprimos nos esse, sapientissi- mos, affirmantibus assentimur, cum scia- is mus illos saepe mentiri. Adeoque indul- ,, gemus nCbis, ut laudari velimus in id , is cui contraria, cum maxime facimus. Mi -
tissimum ille se in ipsis suppliciis audit;
is in rapinis liberalissimum; in ebrietatibus, is ac libidinibus temperatissimum . Sequi- ,, tiir itaque: Et ideo mutari nolumus,quia ,, nos Optimos esse credimus. Ut ergo iuxta cubitum proficiant, adamante Scriptores notent: Nequa gratiae in suis lucubrationibus , vel leuis aliquando suspicio sit. Quamobretia,ut omnem denique blandiendi, adulandique uni bra in penitus adime IS rent; malco cto, ac detractioni in Historiam aditum praebuere quam plurimit lepentium forte putantes eo mag sse posse indulgere gemo, praeciara quo minus bc-
,, inde Tacitus, in init. i. hist. pcrbet id striis bit. Λmbitionem scriptotum facile aueris timur οῦ obtrectatio, dc liuor pronis auriis bus accipiuntur; quippe adulationi faeis dum critii en seruitutis malignitati salta is species libertat is ine l. Hac quidem arte, maledicus suas simultates exercet, sua tegit ouia, ut aliquando laedat. Est enim odium virus pacis, matrix di cordiarum , ciuile naturae bellum, igniarium facinorum, Ofticina aerumnarum , contages sce-lcrum, gymnasium malcficentiae, aluearium fellis, parricida naturae, proditio vniueisi , & omnium syllabus malorum. Ignominiae , infamiaeque huiuscemodi nota prae caeteris compunctos fuisse s runt Labienum apud Latinos , de quo
,, inquit ut libertatis nomen excederet ut quia passim ordines , hominesque laniabat, Rabienus vocaretur. Et apud Graecos Timaeum, cuius meminit Diodorus lib. s. Polyh. tib Ia.ωρ.3. & Plutarchus in
Diona ui rheopompum Cornelius nepos in Alii Made adiunxit et Sc socios insuper ἰIosephus adaers. πω. M. I. hos illis co is stituit, dicens et theopompus quiae sis Atheniensium, Lacedemoniorum verois Polycrates; is autem, qui Tripoliticumis conscripsit, etiam Thebanorum uiomoris dit urbem. Unde ad stuporem profecto apud Uossium de bi'. grae. ιι b. a. cap. 27. Alexit imperatoris filiam arbitramur esse loquutam, dum initio sui operit, omnibus , Historiarum Scriptoribus, haec monit ν- reliquit. Si quis Historiam , ptout con is uenit, seribere suscipit et Hunc oc amore, M & odio vacare oportet. Nam ii Scriptoris mens studiumque in alterutram partein
flectentis sorte exiliat; hac propensione semel detesta 3 mirum , quantum ob suspicionem simultatis, aut gratiae fides periclitetur Historiae. Nequa ergo harum rerum suspicio sit.
Persecti doctique Grammatici scriptores,
ac poetas, ut eorum decet ossicium , recte exponere cupientes. praeceptis,
superius pro Criticis exhibitis, omniis no se subdere tenentur. sUM MARIUM.
I. Grammatica, multa in se remplestit in uni. ta, qua dispersa aliquando fuerant i aenim poetarum pertractatio , nsoria mcognitio, verborum interpretatis quidam pronuntiandi reperitur Ionas , qua Gramatica extra limina , nulla prorsus ad inuicem gaudent unitate . Unde Ara quadam duitur, qua in emendat 8 loquendo , feribendo ue e sistit, ut litera suas eis diam voces, oe velut depositum reddans legentibus. a. Gammatici literati, veνὰ θ ρωρνυ dicuntur nobiles, o ingenuis eum eam premteantur artem, qua ad cateras non modὸ seculares, verum etiam saeras, Ude ur ,
Ditem per accidens valia necessarιa . est enim fundamenrem, σ basis omnium di sciplinarum 3. Grammatteam , tanti fecerunt olim Roma vi, ut in tria r ex senatus consulto, piam ea mercede, ipsim doceri edixerim. quare trianos seientia nuneupata fui ι.ε. Si autem eo deretur Gramma Nea. nou secandum yradictas omnes suas partes emis
245쪽
. mam, Tel alteram earum , pr sertim δε- eundum eam, cy a literarum inuoluit Ur cinia ; GDqae a tanta defigit dignitate,Wο- ind/ nec inter liberales computatar artes, nec suos nobilitat femtores 3 cyaei non Gramatici, nec literagi ; sed Grammatistaur Laterones dicuntur. 1, Non tamen ex hoc, ὰ cata ab ciendi μηιοιδεμ lorum sque secentium : Nam M. diae compositino , qm aptissimus est ad disciplinas triaendas, ad perfectam Gra-- matteam tendans ; e ' sine νι ν, rerumque praceptis, vix aliquis plenὸ daretar do. ctus:ιι ηlpbent Iariscosalit, satu osten. ditar exemplo. β. Paranesis ad perfectos Grammasicos: si manus rem percupisnt exercere suum 3 ad ea qua pro Critieis operias tradita fuat praecepιa, protinasse remitiant.
GRammatice sicut & reliquae Artes
multa complectitur in se unita, quae I. persa, & dissi. ata quondam metunt. Idis enim Tullius affatim docuit, dumi. deis orat. bessi Ic- - Ι 87. haec verba protulit is in grammaticis, postarum pertractatio , is historiarum cognitio, verborum inter-
,, yreiatio, & pronuntiandi quidam sonus.
Quandoquidem ex praefatis neutrum muneribus, Grammatices extra limina, ulla prorsus cum altero gaudet unitat . Quantobrem. si iuxta suarum aggregat linnem paritum haec ex nendatur professio, ut Quintiliani sententiani I. instit. cap q.
is germanis vel bis adducam) Plus habet ini, recessu, quam in fronte promittit: Nahi, , & scribendi ratio , coniuncta cum lo- is quendo est, & enarrationem praeceditis emendata lectio , dc mistum his omnibus iudicium est. Cum statim in prospectu , Recte loquendi tantum importet disci. CV iam 6. ιομ. Dc. 3. Perindeque idem intilianus protinus s.bdit i Nec poei, las legisse satis est: excutiendum omnium ,, scriptorum genus , non propter historias is modo, sed verba , quae irequenter iiis abis Avilioribus sumunt Etenkn Gramin, lice , ut Polydoro Virgilio lib. I. de inuent. D rerum cap. 7. placet: Ars quaedam est,quae in emendate loquendo scribendoques consistis, viliterae suas custodi ni voces i& velut depositu in reddant legentibus. Suos idcirco, siςut μ caeterae liberales a Artos, illustrat, dc nobilitat sectatores, adeo ut inter ingenuos plene recipialitur ex e si quis 37. GR. ubi habetur, eius est finem, recte loquendi, scilicet lationes , qua aliae intelliguntur scripturae, ut vitam
Dipisci meamus aeternam, Quare Gaa-
cidens, sicut α alias secularcs screntias ad Sacrae Theologi g usum , eam censet ne-cchar atri. Deinde exi, tuηcC.DRudijstiaber.υrb.lib. D.er tan C. de profestib. Io. ρο ι. grammaticus i. o MC. de pios o medicis ob i0. ubi apud Cassanaeum, p. io. consid. 7.Grammatici, Oratores praecedunt quiat ut notat Isidorus tib. 2. Nomo. eap. 4 Grammatica est fundamentum, dc basis is caeterarum liberalium artium, adeo veri orator absque ea esse non possit, tametsi,, abique Oratoria , Grammaticus esse pOD A sit. Unde Paltilius ιι b. a. de instit νει b.
is damentum aliarum disciplinarum I ut baeis sine illa sint rudes, inconcinnae, infames, & barbaro haerentes cloquio. Proptercari D. Augustinus apud Cassan*um ιoc. cit. is addita Grammatica est scientia, qu3 aperis la caeterae aperiuntur; & qua clausa, caeis letae clauduntur. Merito igitur Romani3 olim, eam tanti fecerunt sex traditis per Per tam an sua Repvb liteterib. I .disp. q. I . num. IM.ὶ ut intriuiis ex Senatus consulto, publica mercede, ipsam doceri edixerint i Ex quo modus t uendi Docer triuium in est docere Grammaticam. Ethgc Triuialis icientia nuncupa a est. Itaque de se, apud Ennodium paranes O. Di d e. sic venus id canit. Mentibus damus saporem , dum poli mus tabulas, Iudiccin tenemus aequutii,si quid errat
Abstinens manu, pudorem aure,& Orς
Qui equid ars habet pauendum, ara linquendi temperat,
Cum pusillis, & iocamur inter ipsa
dogmata. Nam iubet rigor, magister,ne per om
Nos parentes dixit aetas illa maior , Optimos rQuod fauore computamus eue mura
Quae dedit venter tumescens litterari
Nec libido subiugauit iura clari pecto'
ia vero haee eadem facultas, i ta alterutram suae amnegationis pensitetur Par-ε tem, quatenus sellicςt , vel in poetatum interpretatione adi historiarum cogat si - ne, vel signistratione separatim detinetur
246쪽
sophistica,q ini in demonstra tua cun Dixi a priorem que istenti/, neque omino sp uunu Dialectica sit quem admodum talis siquidem est iuxta post riorem , sed quodammodo ars , dc quae oam praxis et it 4 ,& in Glammaticis; nisi
ad poetas ut historias,tota Occupetur ars in vocum eruendis duntaxat significati nibus martatam minime consequetur persectionem, & dignitatem, Mque tutus proprie gs miri lici,aut literati vocabua-ε tur protelliores, sed graminarii ae ad sum. mum, aut lite latores . Sureoni.s de ιmst, grammat.cap. 6. QMre merito, huiuscem vi divi litatis, dc pei sectionis defectu , naeς gra inmaticae tyrocinia inter liber Ies absolutas, ac per tect is non reponψntur Rr res, neque,qui l .il, docent,ingenuorum, nobiliumque referuntur in album.man. doqui tam in Lυr gradatius s. g.de ninneno honor. ita cautum fuisse legitur: Qui ,, primis lit i pqeros inducunt , non ha-M bere νacationem D. Antoninus tescriptit. m p rem f. de vacat.muneν. Ulpia- ,, niis ait Qui pueros priatias literas do-- eent, immunitatem a ciuilibus muneri- ,, bus non habent. Quibus concordat σωμ
Non tamen proinde, t/uq am mussio, κinglorii 1 Didascaloriim caetu prorsus, abiiciendi centemur et Nam ad perfectam rerum assequendam notiti m , praestan tior via, utique illa el , qP eo nμι ereuocet. tic se ni eur in sua moris humus .eap. I re M. quem sequitur Auersa q. α Iu ρα a. tym quia imitatur naturam ἐtum quod exellentiam trademia ostςodit ingenii, quod necesse est omnia hami innumerato , alque ordine dii post ante, quam animum ad dicendum appellat trahoc enim , nisi a primoribus elet 'ti fordiare, necessurio utique cogetis idem saepius repetereὶ Id autem abunde prae stat gregarius quisque , de semidost Grammaticus ἶ Docet sane ut verba is Quintiliani lacooperius elim , proferam is Desint ne aliquae nobis necessariae literη, is non cum St ca scribimus, non enim abis iisdem duas mutuamur, sed proprie i A latinis, ut in bis, seruus, & vulgus ε*iis cum digammon desideratur, α medius is est quidam V. & l. literae sonus. Non ori enim sic optumu m dicimus,ut optimum, is & here neque E. plane, neque l. guditur. Et sie deinceps prosequitur, etiam sero per totas orationis partes. Quare dc ipse
nia apprime necessaria reputans, itΦlo,
M quitur; Vt latine loquamur, non solum, , videndum G, ut α νςrM in ramus eata, is qu* nemo iure Nprehendar, α ra sic, α,, c libus, di temporibus, & Mμπα. nu ν, mero conseruςmus=νt ne quid perturba. ν, rum, ac discrςp4n , aut pWpostemm sit; sed etiam vocis sonus est ipse moderandus. Nequis igitur tanquam p/ruata. stidiat Grammmcε elemcnta , Alpheno iuris consultus cunctis proponitur, qui pud Gellium Mct. μιι b.6. ast 1.inxerro. satus , quid in isdere Carthaginensium cum Romanis esset aurum puram putum, ad quod illi. qwtquot uois tenebantulistis soluςndum. Grammaticae elemen. xorum forte ob inscitiam; dum putata puro,prima syllaba longa, putum Ge d e. xivatum e puroru putum, hoc pli valde, α reduplic lice purum esse, inepte respondit: cum 1 pucando rς ipsa, prim i lyllaba
breui descendat; quod exputatu M, excinctunque, omnique alien ι materia carens, ommoulque cx eo vitiis detra his, imina culatum. 5c candefactum disti ψr.
itri, ea nuper Iraduis, dc addactis extra Vnmersitates, & Arade inias sint: ne εο datis excidere videamat lix eis, ct in alieno iperte dep gnare negotio, millas eos facere penitu, teneruar; ae persectos po
. xius hori ri Gramnaticos, α lixet ros,uta recte, sapieruerque, ut p/reit , atque porum QNoom , poetas, caeteros que .criptorςs ςxponere , dc interpretari percupignis piscepta pro veris,&discretis Cliticis, superius ιib. . ea is. sati stra it , α expliςata, aeque negligant, ne que pr*te mittant.
nee iri qe sunt, que in qualibet saeuitate otinus. & Magistris, bona, α aequ4 censentur, unde ipsorum merito iura
dicuntur; Ius pnim, ut lib. I. cap. . a m. 1.
superius tradidimus: Ars quηdam boni. di qui est; quorum cullodi m , ut suo quilibet honestisungatur ossisio , maximine vereri tenentur . secus autem omisisionis culpa haud leuiter laboraret. quidem omissio, praeceptorum non ςx quatio quando adimplenda erant, iri
sequentet benemerentium , ac satagen tium priuilegiis gaudere possent Docto rum . Nam priuilesii Musa cessante, cessat etiam priuilegium ipsuim L titiam, ubi Glogo MN. latir a. Reaias par.
nullam Reipublics,populisque utilitate afferret, sed veluti lat illud int tu itam.
247쪽
is ut mitratur foras. δe conculcetur ab ho-o minibus profecio sic ostenderet. Quaino. hrem apposite sane D. Λnselinus tu simili- .vilius eap. lay. oc hanc nobis valii. proseis ficuam proposuit, dicens: oues ad hoc ., habent, ut lac sibi, de ιanam feram . B
ues vero, vi terram exerceant. Canes auinis tem, ut tarn oues, ac boves a lupis defendam . si igitur horum quodcumque ani-- malium suum gerat of cium,illud ad vi- tam Dominus seruat, quia etiam sibi uti- lis est vita, Si ergo ossicium, quod est suum non egerit, morte sua iudicatur dira gnum, quod eius uita nullum fert stu M tum. Si enim ovis lac, & lanam non at- is tulerit , hos autem terram non exercu ,, rit, quem alium fructum serre poterunt
is R*rius. si canis custodiae pecudvm d
putatus, eas lupo permisit laniare, autis easdem ipse caeperit strangulare , quidis aliud Dominus agere habet, qua ,, eum obruere Sic dc Deus de omni. bus illis agit, quos ad ossicia diuersa disis posuit. urant ergo Doctores , ne quando, suo ita excidant ossicio, ut tanquam infituati, di in lani, turpiter proiiciantur foras; sed potius sedulitatis, atque pria dentiae,veluti imitanda se praebeant exem pia, ut sicut Gregorius. I omi I. I7. ι. Minca Io.inquit. Petrae salis ad inllar; omnibus propositae , ex eis unusquisque lambere debeat, dc meliorari. Fquidem agemou. fiat 'ra 3 testante Pocta. Si male rem gerere insani est; contrabeae, sam.
248쪽
In quo de honoribus, grati js, immunitatibus, ac priuilegi, , cum in genere , tum in specie , Doctoribus exhibitis,& tributis, abunde
RAECLARIS virtutibus, praeclara praemia, &insignia virtutis utique
conueniunt. AEquum enim est, Vi sicut scelestes, honi ratione communis , assiciuntur supplicijs; ita optimε meriti, praemiis honorentur. Vnde Tullius 3.deriandor sed'. 7. num. 13. dixisse legitur et Neque domus , neque Respublica stare potest , si in ea tine lactis primmia extent nulla, nec iupplicia peccatis. Et Lysander ille Laeaedemocniorum inuictulimus Dux , apud Plutarchum m Laeos. interroganti cuidam Peris, Quam Rempublicam maxime probaret a bene respou disse commendatut et eam esse profecto, in qua fortibus viris, ac metieulosis, congrua utriusque redduntur. Nam, ut lib.a. Tllucidides docet: Inter quos maxima praemia virtutis proponuntur, apud illos, Optimi etiam viti Rempublieam g is bernant. Quae enim uberrima virtutis proposita iunt praemia, ad ea optimus quisquori in Rempublicam animo contendit . Perversum itaque illud ad um videtur e , parasitis, helluonibus, & lenonibus, timidis, deiectisque hominibus, insignia virtutum cseserte , di equestri dignitate insignire, eaque probis, strenuisque viris pertinaciter e ., negari. Quandoquident, Magnam censuit Xenophon επω nem, imminere honis despe- ,, rationem, dum ab ignauis, se praemiis , discretos non alpiciunt; dc qui se periculis, a, is que laboribus abiiciunt, cum sit bterfugientibus , pari ratione haheri. Sed utinam eo. rum quibus vitia placent, displicent virtutes , hic aliquando sisteret improbitas, ut pares, sed non peiores squod apud Homerum plurimum stomachatum tuisse Achillem, in Lacon. testatur Plutarchus studiosos sacerent, ac sapientes sic enim virtus, non sine aliquo saltem iaceret honore ι ubi secus agendo, omni obsequio priuant. Quare, qui virtutes, bonasque praesertim artes vehementer amat, eum Doeiores ipsos, undes cilius liberalibus studiis,& artibus multos instituant, praemiis, & priuilegiis euehere necesso est. Ianedicos.C. mfusσ medie Quibus igitur Mnh consultis;cum de laboribus,stu. dijsque Doctorum , praemia quare sibi merentur condigna, hue usque actum sit satis: hoc tertio proinde Libro, de ipsorum gratiis, immunitatibu , ae priuile js, quibus merita coronantur, pari ordine agendum putaui.
Doctoratus a priuilegsjs, qui exclude di , in eisque includendi , qui
a m flamantur u Doctores, quibus est Ubenda fas priuilegia, Mem or is straaudus p νο- ponitur , quem industri, tenent misi, qui prius ova minis; dein serint: I
249쪽
t,r Doctores illi fictiiij, qui nec nomen , nec munus , neque insignia doctoralia ab alιquo receperam , sed sibi falsis , impu- , denterque imposuerunι. Vnde scientia, oe
ria, si nomen Dinoris, insignia tantum ament; pana verὸ falli, se mune ra doctoralia exerceηι ὰ Iudicibus Dat fe
Fas Doctores, etsi ungo temporis spatio,
doctoris nomine , insignibks , O bono ribus usi sint , tamen non prascribunt, eum bona non adsit fides, qua licet etιam adesser, imos adhuc nihil iuuaret. ..ia, ficut sola praescriptione, quis Decurio non sit, qui Decurio non est, nee mutat serui statum, quι illiciu aspirat ad civiles honores et ita neque sit Doctor,quι nunquam Do ctor emisit. 3 Codicillares, σ Busiati demibuntuν Dominres , eorumque superbιa , o fusus illuditu ν , eum varijs pro mendicato docto ratus honore assetantur dicteri s . Namqurdam, equos viliaque mancipia I quidam, bestias, o pacudes aureas s lapides, alη , pondusque inutile terra ; ali vero stobos asinos, εpsos nuncuparunt. Vnde priuiligissnon gaudent; sibique Diusi arreptis,priuari debent . o Sententia bule opposita adducitur, coer reiici-tών, e. m Pius inlatus, facultatem , --dit illares , o ballatos creandi Doctores prorsus reuocauerit . Nec verisimile est , quod Summi Prineses dum privilegiatos constituunt, indiguos, o inbabiles honorare
7 Nee priuilegi' gaudere debent ioctores si-
ment, etsi aliquando prest, corruptis a Promotoribus , iam anted ιllis ea bibitum, in communicatum fuit. minimὸ tale Doctoreuorum genus potisma causa est, ut etiam is dignirin eruditis amoueantur pri-kilegia. 8 Talium Doctorellorum ad Iadibriam , daamiranda narraηιur ineptia ; quarum una caiusdam fuit, qui Novellas, O Clementinas in quodam iudicis citatas;meretricu- . iarum nomina censuit addactarum in testes. Altera verδ alterius, qui in promotime quadam , laurea di assertam , quod impugnare senserat, nunquam repeιere valuit ; luet argumenti, quod memoria θροχὰ mandauerat, O tara , expedite protu fit consequentia,id commodὸ per oppositum,
v Noe autem Doctorellorum , Omnium pegmam genus est, elim ullum non sit, quod non intentent malum . Ecclesia idcircὸ inter inseqηutores merito numerantur . inare nedum immunitatilus, ct honoribus, quos usurpant, verum etiam bona fama , qua alias illis debremur expolianssunt σtanquam grauiter isnt habendi delinques.
I. Nec minus graviter pereant Cancellarius, vel
quicunque ille sit, qui laureando inhabili fauem, sicut η, qui ιοην antea, puncta discuιienda manifestant . ivd si in his
propterea , commutatiua laedatur iustitia , ad damni tenentur Iatisfactionem, in foro tamen conscieηtia : nam in foro
fori , Iaricis expectanda est definitiva sen
II Guare Rectores, oe Iudices, inhabilitatis, σinsufilantia cognita causa , possunt, odebent, iterum approbatos examinare Doctores; o indignos repertos , Doctoratus, priuiletiis , non modis, vertim etiam ipso gradu per eorum declaranuam sententiam debent priuare . Idcruo usus cuiusdam
Archiepiscopi Capuani , qai ad patriam
redeuntes promotos Doctores , iteram fuliciebat examini, piarimum commen
ra ini impuram, segnemque vitam gerant etiam a Doctoratus priuileg r, ct gratiis prob bendi sunt. uriorum vitia eoneis8 sed adi, posit/ enarrantur: Unia merito, tanquam vaniloquos, iniustos, o mendaees eos su gillat Sanctas Bervardus. II Non tamen, talem vita tegunt inhonestatem quamplurimi, qui lacero, Cr inculto ine
dunt habitu , ut philosophi, sapientesque
credantur; qui nec grainmatissa , uec pedagogi etiam fieri valent. marὸ sub obtenis tu simplicitatis, s ρbilosopbia omnia sibi
arbitrantur licere,etiam cum boηestis viret nibus nimia familiaritas z caius rei causa , 4 ridiculas narratur easus . Iq Cum autem vita inhonestas, priuilegiorum-qur a Hur, licet de facto oscio, ipsi
que priuileras regular/ιer non priuent , fiseientes tamen eausaesiui, ut per iam ditis sententiam quis priuari post e. Da ctores inhonem viventes, nec taηto ma. 'nere , nec priuileg s ipsum comitantibus, gaudere debem. Dictum est regulariter : nam potest etiam dari casus, τι patrata scelera inferant infamiam, at
que ita ipso facto, ipso σαο , eiusque
priuilegi s remaneant priuati ei sed per sententiam tamen prias declarativam eri
II Dem. nec doctoralibus priuilegiis gaudent illi Doctores , qui licet umbratisi alias gauderent, Deo studiorum, mercaturam , vel aliquod seruile opus exercent. .euard non ben8 iudicant , qui talia peragant,
diu amissa studia , sola grauitate inces- 'sai , barba , capil*ramque mendicata cul-
250쪽
credi . id inii vir. ex opposito, have exercitiorum inde. emtiam, non cultu corporιs, sed uamerosa apparata bibliotheca putaxi rebon 3 stare; qm rataea ab Aulosis lepies deriden
procedat negotia procurantibas, negati :s υσὸ de Doctoruas in aliqua curia Prιu- ει is lassicia agitantibus, agmatiu/ r soluenda videtur . Is Statuitaν tandem , Doctores ιtios tantarat, nomine, oscio, Πιωlegi que merit) gaudere ; qui scientia pollent, vita bouestate fulgeam, o exercitiorum nobilitate pra- flant.
ΡRiuilegium. non publicam , sed aliquid
concedentem speciale, priuatam esses a legem Sanctus uidorus eiγειοι lib. s. eap. Is relatus iη c.priaιlegia. 3.distinct. inanifeste testatur. Itaque, siue sui in amplitudine connotati honores, gratias, immunita res, de id genus amplectetur caeteras siuexum iis c intur ad non conuertentiam
valet quippe, Priuilegium est honor gratia dec. sed non e contra) non omnibus conuenire, sed statis duntaxat personis ,
. erudith vocent SuareΣ.bb.8 de inibunea a. - . .& Palao. tris. 3.dispar.' par. I. um. S. Et quidem merito cum ea im priuilegia, gratiae, honores dcc. mercedes ctiam, re tributionesque sint, unde Summi Principes , de iure naturae. Doctoribus ea tene tur persoluere . Res aer. ρον text. in aut be LMabua. ιtidem Rebin C.ηe filias pro patre . qii non quιbuscunque , sed his condigne , xi literarum imitudiis, laboribusquea , tenuissimo iunt operati, eroganda tu hentur. Largitur enim M Romanos Et is qui operasur x merces non imputatur se- ., Cundunx Matiam, sed secundum debiis rum . sesia dignus est operatius merce ,. desim. Luca lo. Caeterum, ut eos in a praesenti seligamus Doctores, qui literario in puluere . legitime certantes. debita studioiorum sibi merentur praemia et reliquos, qui desides, &ignaui, h/c prohibentur corona, ab eorum primo abigamus, dc arceamus coetu sermo necesse est. Industrios perinde. imitantes colonos, qui primum a sentibus. dumis hispim rura purgant , ubere desiae fruge in- .serunt, α foecundant. Unde Boetius. 3.--μι -il. carmine ita ven9slecci
L. c. serere ingenuum volet agrum, .Laberat nisu arua fruticibuε,
Falce rubos,filicemque resecat, Vt noua fruge gravis Ceres Car. are ipso prinio in limine, a gratiarum, priuilegiorumque, tanquam fusi. cantes , 5e bonam 1 rugem opprimentes spinae, extirpandos opimo campo, se osierunt Doctores illi, qui doctrina penitus vacui, ambitione Omnino pleni, titulos sibi venantur, nomen Doctoris, dc Sapientiae insignia, quae nunquam illis ulla tribuit Academia, falso vi urpant , & munera doctoralia temeriter exercent. Benius par. a. cap. 2. Rumus. decis Curi Archiepiscop.
Neapolis.par. 3 .decis 3 3 o. v bi elia m poena matbitrariam irrogandam et censet, qui linium se Doctore in inscribit: poenam au tem falsi, si actus doctoreos gerat. Hi nanque sunt, qui pudorem , ac verecundiam extra Caucasum, & Gangem oblogantes, audaces, ac nauiter ini pudentes, Omni literatorum se commi Icent congressui , & ne latinae Videantur prorsus liis teraturae nescii, quaedam in ore semper gerunt familiaria , oc consueta verba; ut recte quidem , ma ime,'nequaquam, dc id genus non pauca. Quae nisi sui Boant, Calliphanis instar apud Athencum lib. I. eap. i. obsoletas nonnullas memoriae re tentas Poetarum, petitorumque passim recitant lententiaS, quas ita magna, linguae volub litate in aditantes tutorquent, ut quali hominem e coelo lapsunt, summo venerentur. Quod si quando verborum copia non fuerit, pro arbitrio conficium , dc cum barbari sinus, aut solae cismus ι ciderit, contes lim ιn promptu eIt nomen authoris , scriptorisque cuiusdam ,- qui nec eit, nec fuit vi quam . Atque ita
deinceps ab Omnibus crediti, appellatique Doctores ; longi temporis praescriptione, priuilegiis se putant tuto gaudere, quibbus prosecto carent, di sibi iniuste aliquando arreptis , merito expoliantur. Mascard.conclus. 327.num. sequem Bona enim nunquam adfuit fides, ad praescribendum , undecunque necessaria l. bonae. S. l. f. de acquirendo rer. domin. ι penula. f pro empto e. l.vntc. Ciae usucap. transformam Et pastim in iure canon. apud Ferinolinum. ad cap. n.de praescript. quaest. I. um .6. 7. ubi
plurimos C rat authores . Quae si etiam forte adsuerit, parum , nihil ue proficeret tamen . Sicut enim sola praescriptione , minime quis Decurio fit, qui secundum legem Decurio.non est creatus. ι Herenis nitim f. de decur.,Nec mutat serui statum . si illicite atque improbe aspirauerit ad cruuiles honores . I non mutant. C.deliber. causi. a. C.si serum libertiad decur. Ita illiteratus, dc qui vere Doctor non est, praescriptionis euntaxat benesicio, nec appellari D