장음표시 사용
161쪽
Do Arbitris. 165 tritim a veterilaus I , a reeentioribus a appellatur , ct arbitrium rei iudicatae auctoritato destituitur 5) , et insana iam non irrigat Q. Ο-1nnis itaque arbitrorum Potestas ex compromisso definitur 5) ; ut reconventioni apud arbitrea locum
non esse, rescripserit Innocentius lII. M. Ceterum licet ex compromittentium voluntate arbitromun potestas descendat, pleraque tamen sunt in iure Prodita , de quibus frustra compromittitur. Ita ad restitutiones iii integrum, ad Causas matrimonia-Ies ), ad causas status 8) , ad causas criminales , et famosas s9 , et ad causas de statu Ecclesiae , veluti de excintione i O , arbitrorum notio non extenditur. Id ita placuit, quia , quae a iurisdictione manant, aut ius Publicum spectant, Privata notione componi non Possunt. Quamvis vero semel receptum arbitrium arbitri
implere insantur, ut, si illud Persicere detrectent, Praetoris iurisdictione compellantur 3 1); Pluribus
tamen ex Causis Compromissum, etiam arbitrio re-
162쪽
Quare mortuis compromittentibus , aut eorum a tero , arbitrorum Potestas exspirat: nisi enim id nominatim suerit cautum , ad heredes compromissum non venit I . Praeterea ubi arbitri, aut unus eorum decesserit, arbitrium Cessat; nisi secus compromittentibus placuerit a . Quin et solvitur com- Promissum , ubi adjecta dies lapsa sit, et ubi lis transactione, alto'e quovis mouo fuerit finita 5, Postremo si litigantes, vel eorum alter, adversaris etiam invito , iudicem adeat, compromissum ' Maare placuit 4, i 1
. os in Da pocando. In ius vocare nihil aliud est , nisi citare. Citatio ruitem est actus iudicialis, quo iussu Praetoris quis in iudicium vocatur sui iuris experiundi causa. Veteri Romano iure cuivis potestas. erat adversarium in ius vocandi; qui ubi venire detrectaret, aut v dimonium non Promitteret, obtorto collo ducebatur. Sed hujusmodi. in ius vocatio exolevit, qt c latio ab uno Praetore iubetur seu 'verbis, Mu litteris , seu Per Viatorem, seu Per Praeconem , sive per edictum. Illud porro certum est , in quovis
163쪽
Do in jus pocando. 165 iudicio fieri citationem opinere, ne reus inauditus
damnetur ). . . Citatio autem a Iudice decernitur ex actoris libello , unde ipsius contra reum Petitio cognoscitur. Libellus debet esse clarus, certus, et ad rem, qua de agitur, accommodatus. Quare nomen Iudi- Cis , actoris, ac rei, perspicua negotii narratio, et in actionc personali petitionis causa libelloneri debet sa). Petitio vero quo certa sit, rem petitam demonstret necesse est 5 si enim generalis fuerit , nullius momenti hasebitur. Ceterum oblato libello , si actor eum murare velit , inspi-
Ciendum est , Contestata ne lis sit, an non ; et utrum substant;am mutare actor velit , an aliquid vel addendo, vel detrahendo corrigere, integra m nente substantia. Sane ante litem contestatam non
modo emendari, sed et mutari libellus potest. Lite vero contestata , emendari libellum PDsse , mutari non Posse, certi iuris est 4). Ceterum rabi inepta fuerit actio, reo a Petitione absoluto , aetor aptiorem actionem instituere non prohibetur 5 . Citatio alia simplex est, alia peremtoria. Sim-Flex dicitur , quae citato non ante contumaciamaicribit, quam post tres terminos certis dierum intervallis praefinitos; quae intervalla decem dies lsingula continebant iure veteri 6); iure novissimo
164쪽
triginta diebus concludunttir si). Ea Porro ex regulis Ecclesiasticis modo laxantur , modo restringuntur Pro rerum, et locorum vitalitate su . Po-remtoria Citatio est, quae instar est omnium simul simplicium, quarum spatium restringit, eas iue ita perimit, ut , si ad constitutum diem citatus non Comparuerit, Contumax habeatur b).
Porro quo citatio ius A sit, Pluribus in ea Oxpcdienda est opus I. Fieri debet, instante parte. Tantum in publicis iudiciis Judex ex ossicio procedit 4). Il. Continere debet nomen iudicis com- Petentis, sive ordinarii, seu delegati 5); et dolegatus suae delegationis litteras inserere iubetur 6). Cum enim citatio ex jurisdictione descendat , nisi reus noverit iudicem lubentem, et nisi litteras delegationis perviderit, de iurisdictione certus csso
non poterit. III. Exprimendum est nomen, et cognomen citati, ne in ancipiti persona viator decipiatur. IV. iudicanda est lis , et causa , Propter quam reus in ius venire iubetur, ut deliberare possit, contendere ne, an cedere iudicio velit ). V. Jujicii locus citatoriis litteris designari debet, ut
reus de accessus securitate sibi Prospicere queat. Incivile enim est, reum ad locum non tutum citare 8 . VI. Inserendus quoque est dies iudicio
165쪽
Do in jus socando. 167 dictus, qui seriatus esse non debet. Feriaticis enim diebus iudicia conquiescunt, nisi litigatores sponte sua iudicem adeant 1 . VII. Denique Per viatorem , Seu Publicum nuncium Ciuitionem reo de
nunciari oportet vel in saciem , si cius copia sit vel ad Ecclesiam sa). Quod si reus absit, per edictum evocabitur b) : atque ubi in alieno territo rio degat , Sine auctoritate judicis territorialis cita tio fieri.non potest, ne usurpari iurisdictio Videatur. Citationis rite peractae quamplures cssectus initure memorantur. Ita quidem Post citationem lis
ad olus iudicis iurisdictionem pertinet, cujus jussu
citatio fuit expedita. Proinde si quis, Postquam inius vocatus est, alterius sori esse Coeperit , in ea causa ius revocandi sorum,non habebit s4 . Pro Pterea Per citationem PraescriPtio interrumpitur 5), lis ponderes dicitur . 6), res litigiosa evadit sq), et quaevis innovatio attentatutis Censetur , quod J u- dici vel . nudo verbo revocari liCebit 8). . ur. 1J Cup. uli. ds Fer. e v.
3l Cap. Venerabilis 10. de Dol. et consumae. eu . .
166쪽
Ex quacumque causa ad Judicem , qui iurisdi-Ctioni praeest, in ius vocatus venire debet sa). Si quis in ius vocatus, nulla intra Praestitutum tem- Ius meusatione Proposita, nec Per Se, nec Per a-ium se judicio sistat M; vel, cum venerit, Ilia dici obtemperare detrectaverit 5 ; aut sine audiscis venia suscentuin iudicium deseruerit 4 , contumax fiet. Contumacia autem , modo manifestus dolus absit, impedimento probato , purgari' sicile Potest, uti rescripsit Alexander III. 5).
Pluribus autem poenis contumata, eoerceri Pontificibus placuit. Et actor quidem si intra Praestia tutum reo terminum se iudicio non sistat, et in itis sumtus condemnabitur, et ad aliam citationem non admittetur, nisi sufficienter caverit, se in te mino in ius venturum 6, Praeterea, actore citato non comparente, in causa Procedere licet, et definitivam sententiam Pronunciare ). Quod vero ad reum attinet, interest, utrum is ante litem donil ι. Ex quaeumne a. f. G-υι rvi me. non ieris. i2ν I. Contumaeia f. da Re in t 3ὶ ι. -. Si quis ans die t. non obtemper. p. Causam 3. h. t. e.. 5l Cap. Queresam 2. M Proeurator. εῶ .i6ὶ Cap. Actor. i. h. t. in M. τὶ cap. causam 3. eod. . u.
167쪽
Do Dolose et Conitimacia. I testatam, an contestata lite contumax evaserit. In priori specie si actio realis sit, actor mittitur in Possessionem bonorum Controversorum; si Personalis fuerit actio , actor mittitur in Possessionem --rum mobilium , vel immobilium , si illae desint, pro debiti quantitate. Quod si contumax intra annum , expensis resectis , Cautionem Praestiterit, se iudicio futurum, Possessionem recu Perabit. Non
Praestita Per annum cautione, actor novo decreto rerum Petitarum verus Possessor Constituetur, T
licta reo dominii lite si). Ubi vero reus post Iitem Contestatam Contumax fiet, et ex actis de Co troversia liqueat, judex sentcntiam pronunciabit; si de controversia non liqueat, actorem in Veram P Sosionem mittet, reservata roo Proprietatis quae
Praeter poenas hucusque contra contumaces memoratas , ad dolum , et contumaciam Coercendam alias Pontificibus sancire Placuit. Ita Alexander III. possessionis sequestratione contumaces Coer
cute IJ; .et Innocentius IlI. expensas ab adversa rio in iudicio iactas u tempore Citationis emimae Contumaces solvere iussit 4). Quin idem Pontifex communicationem adversum contuma res infligi voluit, ubi alia iuris remedia inutilia evaserint 5).M, Tridentini Patres ea tantum in specie eXC-- municari contumaces voluerunt, ubi Judex neque cap. Quoniam 5, Γι uta non eonteu.Cap. Primi nobis .. h. t. Cap. Ex litteris 2. εω. . cap. cum dilecti s. eod. p. Tuae staternitatis 3. m siιε - --ει. . v.
168쪽
reali , i, 'c personali executione eos coercere Po
Do Exceptionibus. Excopito est actionis exclusio su . Ea vel dilato
ria est, vel peremtoria. Dilatoria, quaρ et ι--Poralia appe,latur, ad tempus nocet, et litem dinfert. Peremtoria, quae PHmetua dicitur , semper agenti obstat, et litem Perimit. Dilatoriae excepti nos ante litem contestatam Plerumque opponi debent : peremtoriae vero in ' quovis litis articulo ante Sententiam recte OPPonuntur ; quamvis ipsarum nonnullae post i Psam sententiam opponi queant.
Dilatoriae exceptiones vel iudicem respiciunt, Vel actorem, vel reum , vel ipsam causam. Ex iudi- Cis Persona promanat sori Praescriptio, et suspecti iudicis exceptio. Adversus actorem datur exceptio legitimationis personae , qua asseritur, iPSum non habere logitimam personam stetidi in ita cis 5). At reo datur exceptio hostici, Gu-uratio auctoris , et excutio compromisai nece sarii , de quibus alibi satis superque disputavimus
Celebris quoque est in Iure Ecclesiastico exce- 1ὶ Cone. Irid. Sesa. XXV. eap. 3.s2ὶ ι. Exceptio 2. f. h. t. is t. In rebus 2. C. Qui te mim. peram.
169쪽
Do mcoptionibus. I7 ptio excommunicationis majoris , quae iii quavis litis parte opponi potest I), ct exceptio πο- tii. In Concilio Lugdunensi cautum fuit, ut , si
quis in ius vocatus exceperit, actor m majori ex communicationi esse obnoxium , quocurri, inmunicare nolit, intra octo di S probet, et aCt irem ex minuui tum , et eam Subiisse e Commiani Cationis speciem id ni socerit , iudex litem definiet ,
reum in expensas damnabit , quas aCtor octo In vicientis diebus in secisse docuerit. Ultra duas vi-Ces eamdem eXcommunica onem opponi Vetuerunt
iidem Patres, nisi evidens fuerit probatio sa). C terum ubi sententia de quaestione principali sit a iudice Pronunciata , actor licet eXCommunicatione devinctus, provocare non Prohibetur 5). Quae au
tem adversus actorem datur excommunicationis ex
ceptio , reo non nocet; quippe qui invitus in iudicium venire cogitur. 'Iantum rcconventionem ipsi denogavit Innocentius III. 4 . Opposita autem spolii exceptione , reus actori non respondet, nisi prius in Pristi nunt statum re-Stituatur cum causa. Spolium dixere Pontifices dejectionem a Possessione, vel quasi Possessione insuria factam , seu per vim fuerit id factum, seu auctoritate judicis , iuris ordine non servato 5). Isthaec porro exceptio intra quindecim dierum spatium probari debet: quibus clapsis iudex in causa
cap. Exeeptionem 12. de Em t. et . Cap. s. eod. in FLCap. S ificaverunt 11. eod. . Cap. Cum inter 5. eod. eii. cap. conquerente T. de malist. Spesivi.
170쪽
procedet I . In causis civilibus hujusmodi exce
ptione adversus deiectorem utimur : tertio POSseSosori ea non nocet. At in criminali iudicio spolia
hibetur , modo Probet, se ab omnibus suis bonis , aut certe maiori parte dejectum sa).
Non solum exceptionibus , sed et mutuisipetitionibus reus adversus actorem experiri potest. Mutua petitione , Seu reconventionct reus non eXCI dit actoris intentionem, sed potius actionem veluti retundit specie quadam compensationis. Recon ve niunt autem omnes, quibus agendi jus est.' Quare excommunicatus , qui in ius vocatus excipere non Prohibetur reconvenire frustra Postulat s 5). Be-
conventio Porro apud iudicem ipsum proponi de bet, apud quem actio suit instituta s4). Id ideo
receptum, Ut actor eundem haberet iudicem, cuius in agenda Obseroasit arbitrium 5 . Illud heic adverti debet, reconventionem in Plerisque causis locum . non habere. Ita in iudiciis criminalibus reconventioni locum non esSe, Voluere
Principes 6) , nisi criminali iudicio principali lis
Pecuniaria adiungatur : ca enim in specie iudex utramque litem definiet sq). Praeterea in causa de-