Quibus fontibus Plutarchus in Vitis Fabii Maximi et Marcelli usus sit .

41쪽

gnandam Archimedes ad defendendam urbem instri erunt, plerumque tam est similis, ut uertisse Liuium olybium

puteS. nimi uero re perstringere Studens quaedam obscurauit aut inuertit Livius, impetus octo a Marcello sa-cti nullam mentionem fecit. at cum ambularum, quRS iunctis binis quinqueremibus impositas esse accuratissime descripsit Polybius, nullam mentionem fecerit Liuius, Sed turres contabulatas machinamentaque alia in illis nauibus eXStructa esse prodiderit, eum praeter Olybium alterum auctorem consuluisse necesse est ut HStimemus. item quae

restant quinque fragmenta olybii VIII, 36 37 quamuis

sint exigua testantur etiam in Xpugnatione Syracusarum describenda Liuium Polybii uestigia presSisSe quae Cum ita sint omnino in rebus Siculis narrandis Liuium Polybii

auctoritatem Secutum esse, raro alterum Ructorem ODSU-lutSSe probabile est. - atque etiam quae Plutarchus de rebus Siculis se osuit cum hac Polybiana narratione in

Univea Sum congruunt, ut nulla sit controuerSi quin uinculo quodam cohaereant cum ea. Similitudine uero num

ex adhibito Polybio an se Liuio an e communi et a Polybio et lutarcho usurpat sente fluxorint diligontius quaerendum est a Liuium quidem lutarchi sentem non siisse certum est. nam ut omittamus dicere se leuioribus discrepantiis de eo, quod Liuius alium auctorem Secutus aliter ac Polybius exposuit, lutarchus facit cum Polybio atque exhibet id, quod Liuius praetermisit, pluribus agens de sambuca et de impetu nocte a Marcello HScepto. R-tet Plutarchum propius accedere ad Olybium sed nee quidem usus est. nam ad riernam Speciem respiciens nullam reperios aut dictionis aut dispositionis similitudinem, qu0 Sane mirum esset, si praecipuum auctorem Plutarchus habuisset Polybium atque pugnant etiam inter se, cum PlH-tarchus prodit Marcellum octo quinqueremes uno magno iugo c0lligasse in eoque sambucam exstruxisse XIV, 17 XV, 19), Polybius autem dilucido explicat octo quinqueremium binaS, alteri remis dextris alteri sinistris demptis nudisque lateribus copulatis, singulis ambucis instructas ac uelut unam

42쪽

nauem exteriore ordine remorum acta esse VIII, 6). quam tam copiOSam ac claram descriptionem Polybi qui ante oculos habet ut perpuram interpretetur fieri non potest. itaque necesse est ut alium lutarchus habuerit auctorem, qui apparatum Marcelli aut item ac lutarchus aut strictim ac minus clare descripserit, ut illum errore lapsum esse putari possit accedit quod alter naues una cum

machina illa Sambucae speciem praebuisse Pol. VIII, 6), alter ipsam machinam sambucae similem fuisse dicit Plut XV, 20). ac si recte Liuium olybii narrationem fere integram exhibero statuimus, sertasse lutarchi et Polybi discrimen xistimandum est, quod Liuius XXV,

23 dicit turrom, iuxta quam Romani murum tranS- Scendebant, intentius custoditam esse, Plutarchus autem XVIII, 1 turrem eandem praesidi defensam esse tradit. itaque si nec Liuius sic olybius mus fuit Plutarchi, similitudinum quae alia esse potest causa quam idem et a Polybio et a Plutarcho usurpatus auctor, quem Fabium Pictorem esse supra probauimus. - aut ipsius Plutarchi doctrina aut aliis sontibus assignanda sunt quae de disciplina mechanica et praestantia geometriae, de moribus

diuinoque ingunt Archimedis disputauit XIV, 21 60;XVII, 16 47). e uariis auctoribus narratiuncula intersecti a milit040mano Archimedis c0 gessisSe uidetur atque primam earum Fabio Pictori deberi ueri simile est, ceterarum autem auctores qui fuerint indicari non potest, quia qui accuratius de morte Archimedis egerunt Valer. Max. VIII, 7 ext. 7 Zonar. IX, 5 cs Zela fragm. pra laudatum cum nulla conspirant quae cap. XX de Nicia exponuntur e Posidonio esse sumpta ipse lutarchus

Ut antos item in iis qua secuntur capitibus in uiuersum consentit Plutarchus cum Liuio, ut 80lus easdem re paulo amplius narrauit. Marcellum ornamentis captarum Syracusarum pulcherrimis Romam deportatis primum Romano Graecarum artium opera mirari docui88e, multorum autem inuidiam sibi contraxisse, tamquam ciuium ani-

43쪽

mos a pristina sinceritate ac Seueritate auerteret, significat Liuius XXV, 40, copiose explanat lutarchus XXI. tum consentiens cum Liuio XXVI, 21 prodit Marcellum triumpho ' negato, quia nondum debellatum esset in Sicilia, in monte Albano triumphasse atque ovantem in v bem intrasse XXII). quae uero de triumphi et ouationis discrimino ac de nomine ovationis disseruit lutarchus ex opere aliqu0, quod antiquitate Romanas complectebatur, petita esse manifestum est accusatus uero nimiae iniquitatis ac crudelitatis a Siculis Marcellus pari modo purgatur ac laudibus celebratur cf. contrarium iudicium Appiani Sidit 4 o Diodori fragm. libri XXVI). eum enim se de-landisse in senatu coram calumniatoribus, absolutum autem ueniam petentibus ignouisse atque exquisitis hon0ribus ab iis affectum esse uterque narrat Plut XXIII Liu. XXVI, 29 32). de singulis autem ita inter se discrepant, ut Liuius lutarchi laus haberi non possit neque puS Stomnes discrepantia quae Sati conSpicuae in enumerare. capit XXIV XXV propius lutarchi narratio accedit ad Liuium nam de singulis rebus domi bellique actis ita consentiunt, ut quae fusius Liuius exposuit lutarchus in breuius coegisse uideatur Liu. XXVII, 1 2;4-5 12 14). praeterea insignia quaedam dicta Marculli et Hannibalis apud utrumque ita comparata sunt, ut lutarchus Livii uerba uertisse uideatur accedit quod ipse lutarchus XXIV, 20 ad Liuium prouocauit. Sed priuSquam diiudicemus hanc quaestionem, paulo accuratius in locum in quo Livii nomen laudatur a Plutarcho inquiramus. postquam enim narrauit Cn. Fulvium proconsulem cum exercitu deletum esse haec dicit: πεμψεν Marcellus εἰς

' Notetur lutarchum referre tertium triumptam petiuiSSe Marcellum in eaque opinione perStare in comp. elop. et Marc. III, altas triumph neque ab ips neque ab ullo auctore commem0rato.

44쪽

καὶ ταυτα με ὀ ψι0ς φησιν ἀναγνωσθεντα τα γραμματα μὴ τῆς λυπρος ἀφελειν, ἀλλὰ ci φοβω προσθεῖναι, των

spexit Plutarchus ad Livii locum XXVII, 2: Marcellus nihil admodum tanta clade territus litteris Romam ad se

natum do duce et exercitu ad Herdoneam amisso scribit: ceterum eundem e qui OS Cannen Sem pugnam ferocem uictoria Hannibalem contudisset, ire aduersu eum, breuem illi laetitiam, qua exsultet, facturum et Romae quidem cum luctu Myens e praeterito tum timor in futurum erat. uide parum accurate lutarchum sententiam quam sexhibet Liuius expressisse atque timori causam ita annexuisse, ut Liuii esse uideatur, quamquam nullum eius apud Liuium est uestigium tali incuria eum Sum 8Se in reddendis aliorum auctorum locis ubi ad ipsos 110minatim prouocat mirum St. etiam magis autem est mirum aut c0gitari uix potest eum nostrum locum tam neglegenter ruddidisse, si Liuium in tota rerum narratione praecipuum auctorem habuisset ac pedetenti et tam ccurate Secutus esSet multo sane ueri similius est lutarchum illam Liui sententiam ex memoria attulisse, Sicut antea eum similo iudicium Livii non minus neglegenter narrationi suae adiecisse uicimus et mo eum ipso Liuio non in- Specto in errorem qui XCusari non potest incidisse uidebimus XXX, 20). ita autem Si statuimus, OnSentnneum eSt ceterarum rerum narratarum fontem non Liuium sed alium auctorem fuisse similitudines uero qua inter Liuium et Plutarchum intorcedunt etiam e communi ab utroque

diligenter usurpato sonte posse orta eSSe nemo O COD- cedet. Sed Sunt etiam quibus suspitio quam exeitauimus augeatur ac primum quae lutarchus post acerbam orationem, qua Marcellus milites altero die in fugam uersos corripuerat, sub finem cap. XXV exhibet δἰ α ιολλὴν πονῆς μάχης επικινδυνως καὶ πον λ ρως εχόντων Ουδεν φασὶν ον οἱ Μαρκελλου oro των τραυριάτων Ουχὶ μὰλλον ῆλγυναν non inuenies apud Livium. dseinde discrepantiae quaedam

45쪽

pronuntiaSSe Se cohorte a quibus fuga orta esset insequenti die in primam aciem inducturum SSe, cum lutarchus XXVI, 2 ipsas cohortes orauisse Marcellum ut in prima acie constituerentur dicit praeterea tutaretius prodit Marcellum, cum profligatum tertio die Hannibalem quomi nus e uestigio insequeretur multitudine sauciorum impedi-rsetur, lente in Campaniam duxisse XXVI, 27 Sinuessaeque aestiua egisse, ut debilitatae tot laboribus ac uulneri bus militum uires reficerentur atque aqua Sinue8Sanas cf. Liu. XXII, 13, 10 haud dubio in insequenti capite rursus significat, cum Publicium Bibulum, Marcelli obtrectato

morat non semel sed multis locis XXVII, 20 g. 10, 12;21 g. 3 7 22 g. 2 25 . 10 12 Marcollum in tecta

Venu8iae Xercitum abduUSse uide igitur neque apud Plutarchum neque apud Liuium nomen urbi ΡOSSe Orm-ptum Sse fieri autem non potuisse ut lutarchus ita a Liuio discederet, si perpetuo eum ante oculo habuisset. haec omia si tecum reputaueris, huius parti uitae, quamquam sere Omnia concinunt cum Liuio, sontem potius eundem auctorem quo etiam Liuius usus est quam ipsum Liuium fuisse, illam uero Liui sententiam ex memoria adiectam esse a lutarcho iudicabis.

Quae Plutarchus cap. XXVII dicit, crimination Ρublici Bibuli tribuni plobis, qui de abrogando imperio Marcelli gerit, de aedibus Honori ac Virtuti a Marcello dum catis, de seditione Etruria ab eodem sedata, de prodigii S quae impedimento fuerint quominus Marcellus copias educeret aduersus Hannibalem, inueniuntur apud Livium XXVII,

20-25), tamen non aeque Concinunt cum eo atque Η, quae proxime perlustrauimus pulchram et insignem

excelsi animi Marcelli adumbrationem de suo adiecit lu

46쪽

X, 2 comparare licet omne uero in uniuersum c0nsentiunt inter se referentes Marcellum speculandi causa cum collega ac pauci equitibus in tumulum quendam

profectum ab Numidis in insidiis positis circumuentum lancea transfixum esse ac discrepant ab Appiano, qui Hann. 50 Marcellum temere Numida praedam agentes adortum intersectum esse tradit statuendum igitur nobis ost quae ratio inter tres illos auctores intercedat atque ΡΟ-lybi quidem nec Liuium nec lutarchum hausisse lacilo intollegitur, quia multo amplius rem enarrant quam olybius, a quo e Fregellanorum quidem, quos in illo certamine tam egregia sortitudinis exempla edidisse illi praedicant, fit mentio, de numero uero equitum OnSule comitantium quem omnes definiunt dissentiunt ab eo accedit quod secundum Liuium et Plutarchum Numidae certo Hannibalis consili in insidiis locantur, secundum Polybium

autem casu quodam in tumulum illum peruenisse uidentur. Liuius autem et lutarchus non modo in uniuersum so otiam de singulis miro modo conspirant in tanta autem singulorum Similitudine eo magis mirum est quod do una re inter se dissentiunt et pugnant ab utroque enim narratur copia ad oppugnandos L0cros missas in insidias ab Hannibal sub etilia tumulo structas incidisse pugnant uero secum copiis Liuio auctore a Mento accitis,ilutarcho auctore a Consulibus missis tum Liuius duo milia Pluchus duo milia et quingentos esse caesos refert itaque in dubium saltem uocatur num Liuius fons fuerit Plutarchi quam dubitationem non esse uanam argumento firmissim comprobatur. Plutarchus enim scap. XXX de morte Marcelli agens postquam narrauit corpore eius decenti ornatu culto ac combusto ossa istae argenteae inclusa corona aurea adiecta ab Hannibale ad filium esse missa, in itinere uero impetu a Numidis cistae pretiosae

cupidis in eos qui deportarent illam facto dissipata neque

denuo collecta esse, haec addit: ταυτα μεν ουν οἱ πεοὶ

47쪽

πρῖς - υἱον εἰρήκασι καὶ φῆναι λα-ρως Cornelius Nepos a Caesar Augustus num ita rem tradiderint constitui non potest quamquam fuisse eam famam, cuius auctorem nominat Plutarchus Cornelium Nepotem, discimus

ex Aurelio Victore, qui de uir ill 45 -ossa Marcelli Romam

ab Hannibale remissa a praedonibus intercepta periisse Memorat. HS uero sunt, quae a Valerio Maximo et Liuio narrata esse contendit lutarchus nam torque nihil nisi

Marcellum sepultum esse ab Hannibale tradidit Val. Max. V, 1, eri 6: Hannibal M. Marcellum in agro Brutti0,

dum conatus Poenorum cupidius quam ConSideratius peculatur, interemptum legitimo funere extulit unicoque s gulo et corona donatum laurea rogo imposuit Liu. XXVII, 28: ibi inuentum corpus Marcelli sepelit. neque Valerius ossium a Numidis disiectorum neque Liuius ossium

Romam delatorum ullam faciunt mentionem quem errorem utcunque Ortum esse eristimamus, lutarchum scribentem illa nec Valerium nec Liuium insperisse certum est si uero ne ante oculos quidem habuit Liuium in eoque laudando tam neglegentem sese praebuit, nece88 est ut ea, quae tam accurate concinunt cum Liuio, ex alio auctore quo etiam diligentissime usus erat Liuius mutuatum esse Plutarchum iudicemus. - quae extremo loco

Plutarchus exponit de statuis Marcello positis ac de posteris eius auitosidoni qui laudatur debet aut de suo adiecit. Demonstrauimus igitur lutarchum in uita Marcelli scribenda Livii historiam non ante oculos habuisse, lecta

autem ea quondam memorabiles quasdam sententias Liuii memoria retinuisse nihilo minus sere tota rerum narratio

Plutarchi tam similis est Liuio, ut eodem sonte utrumque usum esse existimari debeat atque otiam lutarchi et Polybi narrationes ita comparatae sunt, ut utrumque communi sonte hausisse probabile sit itaque cum inter tres auctores eadem rati in hac uita intercedat atque inuit Fabii Maximi neque diuersos sontes in narrandis rebus a Fabio Maximo et Marcello gestis, quae tam arte

48쪽

inter Se coniunctae essent, eos adhibuisse credi possit, Fabium Pictorem autem Liui sontem saltem in ollo Gallico narrando fuisse probauerimus, nulla bntrouersia nobis uidetur esse quin aeque atque antea omnia, quae congruunt aut intor Plutarchum et Liuium aut inter lutarchum et Polybium, o Q. Fabii Pictoris annalibus manaverint huic uero rerum narrationi e Fabio Pictore desumptae lutarchus ubicunque occasio data est ac saepius ut in uita Fabii Maximi narratiunculas ad mores Marcelli adumbrandos et res ad antiquitates spectantes ex uariis auctoribus immiscuit. Contra hanc sententiam non ueremur ne quis dicat Fabium ictorem neque a Plutarcho in his uitis neque ab ullo auctore post pugnam Cannensem Rudatum SSe. muetere non eadem cura atque nostri quidquid ex auctore aliquo petebant nomine eius apposito prostebantur, sed auctore nominare non solebant nisi uariam rei alicuius famam Sse animaduertebant aut singulare quiddam ex alio auctore adicere uolebant ita haud raro factum est, ut DB O-Tum quidem auctorum quorum potissimum auctoritatem Secuti Sunt nomina adderent atque ut in nostris uitis Plutarchum Fabium ictorem celauisso uidimus, ita totam sere uitam ublic0la o Valerio Antiat excerptam esse nulla eius mentione facta demonstrauit iussit 11 in dissertatione S. l. ag. 24. neque magis ex eo quod ad Fabium Pict0- rem pOS pugnam apud Trasumennum commissam Liu.

XXII, 7 et Cannensem stragem App. ann. 27 nemo

prouocauit colligi debet, ut uoluere quidam, eum ultra pugnam Cannensem historiam suam non produHSSe immoueri simillimum est Fabium ictorem, qui haud dubie grandibus belli Hannibalici casibus excitatus ad historiam Romanam litoris mandandam sese accinxit, hoc ipsum bellum singulari cum diligentia enarrandum ibi Sumpsisse.

49쪽

1 6stat ut disseramus de iis auctoribus, quos Plutarchus praeter Fabium Pictorem consuluit ac SecundariOS sontes aeque ac primarium fontem in utraque uita eosdem fuisse ueri simillimum est quae uero ex iis manaverint ipse lutarchus aut nominibus auctorum appositi aut uer-biS: νιοι δε φασιν, τεροι μεν ου λεγουσι, ἱστορεῖται δε, similibus indicar solet addidit autem rebus secundum Fabium Pictorem narratis ut iam supra annotauimus ut diuersam unius rei famam aut narratiunculas, quibus ingenia ac mores uirorum clarorum illustrantur, aut res ad antiquitates quas proprie dicimu SpectanteS. neque a ctores e quibus ea hausit nos ignorare uoluit nam duobus locis multos nominat comp. Pelop. et Marc. Ι, 7:

' Si uere Cornelius Nepos in uita Marcelli ita narrauerat mirum quantum Secum pugnauit nam in uita Hannibalis, cap. 5 diserti uerbis dicit: quamdiu in Italia fuit Hannibal) nemo ei in acie reStitit nemo aduerSUS eum poS CannenSem pugnam in campo castra poSuit, et paulo p0S cap. 6: Hinc inuictus patriam defensum reu0catuS. sed talis incuria n0 raro occurrit in Nep0te.

50쪽

dimus Plutarchum de morio Marcelli agentem Cornelium Nepotem Valerium Maximum, Liuium Caesarem Augustum auctore laudasse, perperam autem Liuii et Valurii Maximi

testimonia reddidisse cuius erroris quae fuerit causa et num Omnes quos laudauit auctores eu0luerit Plutarchus accuratius quaerendum est ac de Valerio Maximo quidemiam empsus, praes edit. Val. in pag. 44 annotauit Plutarchum aut Graecum aliquem scriptorem, qui testim0nium Valerii do sepulto Marcello exhibuisset, non recte intellexisse aut relationem de Valeriana narratione fortasse parum accuratam ab amico studiorumque adiutore acceptam non diligenter excussa ueritate reddidisse altera Oniectura iure reiecta priorem persecutus . Ohlerus in commentatione s. l. pag. 32 suspicatus est: Iubam ἐν τῆ ἀρχαιολογία qualicuri scriptorum Latinorum de mortem colli testimonia collegisse, et lutarchum eum secutum SSeneque uero diuerso auctores accurate distinxisse. sed non recte suspicatus est ob lorus atque miramur H Peterum pag. 76 eius opinionem probauisse. nam ne noui SSe quidem p0tuit Iuba Valerii Maximi actorum et dictorum memorabilium libros Iubam enim, etiamsi quo anno diem

Supremum obierit pro certo confirmari non potest, tamen anno 244. Chr. n. non iam in uiuis fuisse constat; cf. Mulier stagni hist Graec. III, 466. Valerium Maximum autem intra annos 28 et 32 p. Chr. n. opus suum consectSSedemonstrauit emps praes pag. . patet Valerii testimo nium in Iuba historia extare non potuiSSe neque OPUS est ad alium Graecum scriptorem confugere, quia e incuria ac leuitate, qua Plutarchus secundariis sontibus uidetur usus esse, multo probabilius colligi potest quo modo error ille ortus sit nam ut supra probauimus Plutarchum in scribendis uitis Liuium non ante oculos habuisse, Sed sententias eius ex memoria attulisse, item putamu eum, Valerio Maximo et fortasse aliis auctoribus non denuo in- Spectis, probe quidem meminisse dissentire auctores inter se de ossibus ab Hannibale Romam missis, Singularum autem narrationum auctores confudisse. legisse autem lu-