장음표시 사용
131쪽
faciendi ubi factaim negat s aut ubi causa tractat: negat eodem loco esse iudicationem: quo quaestionem: idq; de In rhetoricis Cicero dc 1 partici/onibus dicit. Nam oc in coniectura est quaestio: cx illo factum no factu: an fastum sitrib1 ergo iudicatio ubi quaeibo: quia in eadem re prima quaestio oc extrema disceptatio. At in qualitate niatre Horestes occidit:
recte non recte: an recte OccIderit: qUaestio mec statim 1udicatio: quado ergo illa patrem meum occiderat sed no 1deo tu matre debuist1 occidore: an debuerit: h1c iudicario. Firmamentum aute uerbis ipsius ponam: si uel1 tb orestes dicere eiusmodi animum matris suae: in patrem suu : in se 1psu: ac sorores rin regnum in fama generis: ac familiae: ut mer1to
ab ea poenas liberi fu1 potissimum petere debuerint. Vtuntur alii oc ta libus exeptis qui bona paterna cosmpserit ne c6cionet: in opera publica consumpsit quaestio an qsus costipserit: prohibendus sit iudicat1o: an
qu 1 sse uelut in causa militis Arunc1 qui Lusseum tribunu uim fib1 1nfe rentem interfecit: quaestio an iure fecerit.ratio: quod is uim asserebat: Iudicaz1o: an indemnatu: an tribunii a milite occidi oportuerit: alterius etiam status quaestronem: alterius iudicatione putant. Qiiaestio qlitatis an recte Clod1um Milo occiderat: 1udicacio conrecturalis an Clodius 1n
fid1as fecerit: ponul oc illud saepe causam in aliquam rem d1mitti: quae non fit propria quaestionis:Jc de ea iudicari a quibus multii dissent1o. Nam dc 1lla quaestio: an ora qui paterna bona consumpserint: Scione sit proli1 nὸ1: habeat oport& fui 1udicationem: ergo no alia quaestio alia iud1catio erit: sed plures quaestiones & plures 1udicacioes Quid noIn causa Milonis 1psa coniectura referatur ad qualitatem Nam si est insidiatus Clodius: sequie ut recte sit occisus. Cum uero in aliquam remissa causa est: recessu est a quaestione quae erat constituta Hic quaestio: ubi iudicatio est. Paulum in his secum etiam Ocero dissentit. Nam in rhetoris queadmodu supra dixi bHermagoram est secutus: in topicis exstatu essectam c5tencionem existimat: 1dq; Trebatio: qui Iuris erat consultus: alludens: de qua re agitur appellat: quibus id contineat: concinencia quasi firmamenta defensionis: qu1bus sublatis defensio nulla sit. At 1n parcitionibus oratoriis firmamentum: quod opponi defensioni :quia cotinens quod primu sit ab accusatore dicat ratio a reo: ex ronis & firmameti quaestioe disceptatio sit iudicata onu. Verius igit 6c breuius qui statum 6c concinens 5c iudicationem esse Uo tueriit: continens autem id esse: quo sublato lis esse no possit. hoc mihi
uidet utraq; causam complecti:& 'b orestes matrem:& st Clytenestra Agamemnonem occiderit Iidem iudicationem de statum c5sentire sep.exis Imat. Nec enim al1ud eo' r5i coueniens sui sis. Ves haec affectata
132쪽
Ω1btilitas circa nota redi abitiose labor& a nobis i haec assupra solu: nepa' diligeter 1qsisse de ope: quod aggressi i fumus uideremur. Siplicius
aute 1nstituenti non est necesse per ta minutas reF particulaS rationem dicendi conc1dere. Quo uino multi quidem laboraueit: praecipue tame Hermagoras uir alioquin subtilis: S In plurimis admirandus: tantum diligentiae nimium solacitae: ut ipsa eius reprehensio laude aliqua non1ndigna stit. Haec aut breuior dc uel ideo lucidior multo uia: nec discetei' abages fatigabit: nec corpus oronis In parua momenta deducedo co
fumet. Nam q uiderat quid fit quod in controuersia ueniat: qu1d 1n eo dc per quae uelit efficere pars diuersa: quid nia: quod in primis est itu/cdu: nihil eo' ignorare aeqbus supra diximus poterit. Nec est fere qRm6 no stultus: atq: ab omi*rsus usu dicendi remotus: quin sciat & qd litem faciat: quod ab illis causa uel continens dicit: dc quae sit 1nter liti, gantes quaestio: dc de quo iudicari oporteat: quae ola ide sunt. Na dc de eo quaestio est: quod in c6trouersia uenit: dc de eo iudicae de quo quae stio est. Sed no ppetuo intend1mus in haec animu dc cupiditate laudis: uictaq; acqrendae uel dicendi uoluptate euagamur: quado uberior semp
cxtra causam materia est: quia in controuersia pauca sunt . tra o1a:&
hic dicit de iis quae accepimus: 1llic de quibus uolumus. Nec tame hoc praecipiendum est: ut quaestionem: continens: iUdacatione inueniamus. Nam id Oem facile est: q ut in tuamur semper: aut certa si digressi su/ecimus saltem resp.ciamus: ne plausum assec tantibus arma excidant. Theodor1 schola ut dixi omnia refert ad capita: his plura itelliguntur. Vno modo summa quaestio tem ut status . altero caeterae quae ad sumareferantur. tercio propositaO cum affirmatione: ut dicimus: caput rei est apud Menandrum An uniuersum autem: quicquid probadii est erit caput: sed id maius aut maius. Et quonia quae de his erant ascriptoribus art1um tradita uerbosius: ecia qnecesse crat exposu Imus: Praeterea quae partes essent Iudicialiu causa' dictum est:*ximus liber*ic a i exordia concipiet.
MARCI FABII QUINTILIANI LIBER QUARTUS INCIPIT
De exordio marratione regressione: propositione: partitione.
133쪽
ERFECTO MARTI VICTORI OPERIS TIBI
dedicaci tertio libro :&iam quarta fere laboris parte transacta: nouae insup mihi diligentiae causa dc altior sol1citudo: Q quale iudicium hominum eme accensit. adhuc en1m uelut stula internos conrebamus: oc si parum nostra institutio probaretur a caeteris: cotent1 fore domest1co usu u1debamur: ut tui meiq; filii disciplina forma ri fatis putaremus . Cum uero mihi Domitianus augustus sororis suae nepotum dei uerit curammon fatiS honorem ii Idiciorum caelesinum 1 tell1gaminis1 ex hoc oneris quoque magnitudinem metiar. Quis emmii 1 aut mores excolendi sit modus: ut eos non immerito probauerit sanctissimus censor: aut studiame fefellisse in his uideat pracipem: ut i omnibus ita in eloquentia quoq; eminentissimum. Quod si nemo mi . ratur poetas maximos saepe fecisse: ut non solum initus operum suorumutas inuocarent: sed prouecti quoq; longius cia ad alique grauiorem
uenissent locum: repeterent Vota: dc uelut noua precat1Οne uterentur.
mihi quoq; profecto poterit ignosci: si quod in initio: quo primu hac
mater1am1ncohaui non feceram . nunc omnes 1n auxilium deos: ipsum
quoq; in primis: quo neq; pracsencius aliud: neq; studiis magis Ppriunumen est : inuocem: Ut quatum nobis expectationis ad 1ecit: tantum
ingenii aspiret: dexterq; ac uolens adsit:5 me qualem esse cred1dit facseat: cuius mihi religionis non haec sola ratio quae maxima est:alioqn sic Pcedit ipsu opus: ut maiora praeteritis ac magis ardua sit quae Igredior. Sequitur enim: ut iudicialium causa quae sunt maxime uariae ac mul tiplices ordo explicetur: quod prooemii officium: quae ratio narrandi: quae probationum sit fides: seu proposita c5firmamus: seu c5tradicta dissoluimus: quanta uis in perorando: seu refic1endia reui repetatione rerum memoria est 1ud1cis: siue affectus quod est longe potetissimum commouendi. De quibus partibus singulis quidam separatim scribere maluerunt: uelut onus totius corporis ueriti: 8c sic quot compluris de unaquaq; earum l1bros ediderunt: quas ego omnes ausus cotexere Spe
infinitum mihi laborem prospicio: dc ipsa cogitati5e suscepti muneris fatigor. Sed durandum est: quia coepimus: dc si uitibus deficiemustato
DE Exordio. Vod ptincipitim latinae uel exordium dicis: maiore qda ratione . I praeci uidens prooemium nominasse: quia a nosti is m6 initium signuitatur. Illi satis clare partem hanc esse ante ingressum rei de qua dicendum sit: ostendunt. Nam siue propterea quod catus est:
134쪽
5c citharoedi pauca illa quae ante q legitimum certamen icoliet: emereri fauoris gla canunt: prooemium uocaueriint. Oratores quoque ea quae priusq causam exordiantur ad conciliandos sibi iudicium an1mos prinloquunt: eadem appellatione fignarunt. Sive quod iidem graeci uiam appellant: id quod ante ingressum rei ponitur: sic vocare e Institutum. Certe prooemium est quod apud iudicem dici priusq causa cognouerit: possit. V1tioseq; in scholis facimus: q, exordio sic utimur quasi causam iudeY 1am nouerit: cuius rei licentia ex hoc est: q, ate de clamat1onem 1lla uelut 1mago litas exponit. Sed in foro quoq; coligere istud principio' genus secudis actaOnibus potest: primis qu1ὰem raro: nunq n1 1 forte apud eum cui res aliunde iam nota sit dicimus. Causa pric1pii nulla alia est q ut auditore quo fit nobis in caeteris partibus ac commodacior praeparemus. Id fieri tribUS maxime rebus inter auctores plurimos constat: 1 ben1uolum: attetum: doc1le secerimus:n6 quin ista per tota altione non sent custodienda: sed quia in initiis maY1e necessa ria: per quae t animii iudicis: ut procedere ultra possimus: admittamur. Beniuolentiam autem a personis ducimus: aut a causis accipimus: sed personarum non est ut plenq; crediderint: triplex ratio: ex litigatore:&aduersario:& iudice. Nam exordium duci nonnunq ecia ab at ore cau fae sol&:qq enim pauciora de se ipso dicit:& parcius: plurimu tame adola moment1 est 1n hoc positu: si Vir bonus creditur: sic ens continget: ut no stud1um aduocat1 uideatur afferre: sed pene testis fidem. Quare in primis existimetur uenisse ad agendum ductus officio uel cognatio nis uel amicitiae: maY1meq: sse fieri potest rei. pii. aut alicuius certe non mediocmis exempli. Qiiod sine dubio multo magis ipsis litigatoribus faciendum est: ut ad agendum magna atq; honesta ratione: aut etiam necessitate accessisse trideantur. Sed ut praecipua in hoc dicentis aueto ritas fit: si ola in subelido negocio suspicio sordium:aut odiorum: aut ambitionis abfiterit. Ita quaedam in iis quoqr commendatio tacita: si nos infirmos 3c impares agentiu e contra ingeniis dixerimus: qualia sui pleraq: Messalae prooemia. Est enim naturalis fauor pro laborantibus: de iudex religiosus libentissime patronu audit: que iust 1tia sua minime timet. Inde illa ueterii circa occultanda eloquentia simulatio multum ab hac nostrorum temporia iactatione diuersa. Vitandu etia ne contu meliose: maligni: supbi: maledici in queq homine ordine ue uideamur: praecipue eoru : qui laedi nisi aduersa iudicii uoluntate non possut. Nain tuaicem nequid dicatur non modo pala: sed quod omnino itelligi
possit: maltu erat monere nisi fier&. Etenes partis aduersae patronus da bit exordio materia 1nteri cu honore: si eloquentia eius ac gratiam nos
135쪽
timere fingendo ut ea suspecta sint iudici fecerimus. Interim p con tumet 1am: sed hoc pq raro: ut Assimus pro Vinimae haeredibus Labienuaduersarii patronu inter argumenta causae male posuit. Negat haec esse prooemia Cornelius Celsus: quysint extra late. Sed ego tum austoritate summoni audi orum magis ducor: tu pertinere ad causani puto qcquid ad dicentem percinet: cum sit naturale ut Iudices 11s quos libentius au diunt: et1a facilius credat. Ipsius aute litigatoris persona traclada uarie est. Nam tum dignitas eius allegat: tum comendat 1nfirmitas: n5nuqcontigit relatio meritorii: de quibus uerecundius dicendum erit sita: qaliena laudant1. Multum agit sexus: aetas: condicio: ut in foeminis: senirbus . pupillis :l1beros: parentes: coniuges allegantibus.Nam sola rectum
quoq: iudicem inclinat miseratio:degust anda tamen haec prooemiqi c5 fumada. Aduersarii uero persona prope iisdem omnibus: sed e cdtratio ductis impugnari soloc. Na Jc potetes seqt inuidia: 5 huiles abiectos
ConteptuS:5 turpeS ac nocetes odium. Quae tria funt ad alienandos iu dicum a16s potentassia: neq; haec dicere facis esto: quod das etia 1petitis: pluraq; augenda: aut minuenda: ut expediet. Hoc enim oratoris e: illud causta. Iudicem conciliabimus nobis non tantii laudando eum: quod &fieri cum m5 debo :& est: tamen parti utriqa c6mune. Sed si laude eius ad utilitatem nostrae causta c6iunxerimus: ut allegemus pro honest1s di
gnatatem illi sui: P humilibus iustit1a: pro infelicibus misericordiam: pro laesis seueritate: S similiter caetera. Mores quoq; sse fieri p6t iudicis
uela nosse. Nam prout asperi: leues: iucundi: graues: duci: remis 1 erunt: aut assumere in causa naturas eo F qua c6petet: aut mitigare: qua repu gnabunt oportebit. Accidit aute interi hoc quoq;: ut aut nob1s 1im ICUS: aut aduersario sit amicus qui iudicat: quae res utriq: parti traei anda erac nescio an ei magis in que uidet J pensior. Est eni n6nuna prauis hic amb1tus aduersus amicos: aut pro iis quibus cum simultates gerant
nuntiandi faciendiq;: iniusteie fecisse uideans . fuerunt etiam qdam reue suaue iudices. Nam & in libris obseruationum a septimo editis as fuisse Ciceronem tali causae inuenio. Et ego pro regina Beronice apud ipsa causa dixi. Sim1lis hic quoq; Raperioribus ratio est. aduersarius enifiduciam partis sitae iactat: patronus timet cognoscentis uereamdiam. Praeterea detrahenda uel confirmanda opinio: siquam praecipue domo uidebitur iudex attulisse. Metus etiam nonnunq esst ammouendus: Ut Cicero pro Milone ne arma Pompe1i disposita contra se putaret. Labo rauit n5nuq adhibendus: ut idem in Verre facit sed adhibendi modus: alter ille frequens & fauorabilis: ne male sentiat populus romanuSine iudicia transferans: alter autem asper d. rarus :quo minatur corruptis
136쪽
accusationem:& id quidem in concilio ampliore: utcunq; tutius: nam dc mal1 1 1bent oc boni gaudent: apud fingulos uero nunq i uaseri n1si
defecerint oia: quod sti necessitas exigit: non erit iam eXarte orazor1a n5
magis q appellare: Eria si id quoq; saepe utile est: aut ante qpionunciet
reum facere. Nam dc minaci dc deferre etiam non orator po P. SI causa conciliandi nobis 1 adicis materiam dabit: ex hac potissimum aliqua 1nusum principii quae maxime fauorabilia uidebunt : decerp1 oportebit.
Quo in loco Virginius fallitur: qui Theodoro placere triait: ut ex sin gaiis quaestionibus singuli sensus in prooemium conferant. Na ille nohoc dicit: sed ad potentiis imas quaestiones iudicem praeparadu: in quo iiiiii nihil erat: ni 1 in uniuersum id praeciper&: quod nec omnis actio parit: nec ola causa desiderat. Nam protinus a petitore primo loco duignota iudici lis citi quomo ex quaestionibus ducemus teleti . nimirii res erunt indicandae prius: demus aliquas . Nam id exigit ratio: n6nuqetiam no potent11sias omnes: idest totam causa: sic erit in prooemio per acta narracio. Quid uero sti ut frequeter accid1z paulo est durior causa: n6 beniuolena iudicis peteda ex aliis partibus erit. sed nsiate c5ciliato eiuS aio: nuda quaestionum committet asperitas: quae si recte sep 1nitio dicendi tractarent: nihil prooemio opus estis . Aliqua ergo n6nunq quae erunt ad conciliandum nobis rudicem potentis lima: n6 inutiliter iteri ex quaestionibus in eXOrdio locabunt Quae sint porro in causis fauora bilia enumerare non est necesse: quoniam dc manifesti erunt cognita cuiusq; contro Liersiae conditione. Et oia colligi in tanta l1t1u uar1etate non possunt. Vt autem hoc inuenire dc augere: ita quod laedit: aut orno repellere: aut cerre minuere ex Causa est. Miseratio quoq; aliquando ex
eadem uenit: siue quod passi sumus grauesiue pasturi. Nec enim sum In hac opinione qua quidam ut eo distare prooemiu ab epilogo creda: quod in hoc praeterita: i illo futura dicat: Sed quod in ingressu parcius
6c modestius praetemptanda est iudicis m1sericordia . In epilogo uero liceat totos eRundere a se Otus:& fietam orationem induere personis: dc defuncitos excitare: S pignora eorum producere quae minus exordi 1s futussitata. Sed haec quae supra diXL non mouere tantum animum: uerum ex ditierso amoliri quoq; prooemio opus est . Ut autem nostrum mise rab1lem: 1 umcamur exitum 1 in aduersariorum superbum: sti uicerint
utile est credi. Sed ex iis quoqr quae non sunt personarum nec causa't: uerum adlucta personis dc causis: duci prooemia solent. Personis applocantur: non pignora modo: de qbus supra diaei: sed propinquitates ami citiae: 1nterim regiones etiam ciuitatesque: Sc siquid aliud eius quem defendimus causa duci p6t . Ad causam extra pertini tempus: unde.
137쪽
pricipium pro talio. locus:unde pro Deiotaro. habitus: under Mil5M.
opimo: ude in Verrem. Deinceps ne Omnia enumerem: fama 1ussicioFrexpecto alio uulgi inihil enim horti in causa est: ad causam tame prino . Adiicit Theophrastus ab or6e principiti: quale uidet esse Demosthenis pro iste 1fonte: ut sibi dicere suo potius arbitrio liceat rogantis e eo m6que accusator aft16e piaescripserit. Fiducia ipsa sol& opini6e arrogatiae
laborare: faciunt fauorem:& illa pene cdmuniam6 tamen omitten: uel 1deo ne occupent: optare: abbominari: rogare: solicitum agere: que plo runq; attentum Iudicem faciunt: si res agi uidetur noua: magna:atrox: pinet inens ad exemplum: praecipue tame fi 1udex aut fua UIce: aut re1. p. commouetur: cultis animus spe: metu: admonuione precibus: vanitate deniq; si id profuturum credimus: agitandus est. Sunt oc illa excitadis ad audiendum non inut1lia: a nos nec diu moraturos: nec extra causam
dicturos ex1stiment. Docilem fine dubio:& haec 1psa pretestat alterio: sed 5c illud se breuiter:& d1luc1de summa rei de qua cognoscere debeat id 1 carimus: quod Homerus atq; Virgilius operta suo F principiis faciut. Na 1stius rei modus est: ut pi opositioni similior fit Rexpos moni: nec quom6 quicq: sit actiim: sed de quibus fit dicturus orator ostenda tmec uideo i huius rei apud oratores possit repari melius exeptu q Cicerdis
pro Cluentio. asaduerta 1udices Omnem accusatoris orationem in duas diuisam esse partes: quarum altera mihi niti 8c magnope confidere UUdeba inuidia iam inueterata iudicii Iuniani: altera lature 6 cosuetudis causa timide dc diffidenter attingere racionem ueneficii criminum:qua
de re lege haec est quaestio constituta. Id tamen totum resp5deci facilius est q proponenti: quia hic admonendus iudex: illic docendus est. Nec me Qq magni auctores in hoc duxerint: ut non semper facere attetum ac docilem iudice uelim: non quia nescia id quod ab illis dicitur esse Pinata causa: qualis ea fit non intelligi: Verum quia istud n6 negligetia iudicis contingit: sed errore dixit eni aduersarius: S fortasse persuasit, nobis opus est eius diuersa opinione:quae mutari non potest: nisi illii fecerimus ad ea quae dicemus: docilem 5c attentum. Qilid ergo: minu enda quaeda S leuanda & qua 1 contemnenda esse consentio ad remit tendam intencione iud1cis: qua aduersatio praestat: ut fecit pro Ligario Cicero Quid enim agebat aliud ironia illa q ut Caesar minus se In rem tanq n6 noua intendem. Quid pro Caelio qui res expediatione minor uideret Uerum ex his quae proposui aliud in alio genere causae deside in alam est. Enera porro causarum plurimi fecerunt: honestu:humile: dubiu
D uel anceps: admirabile: obscurum: idest
138쪽
Sunt qbus recte u1deat adiici turpe
quod alii humili: alii admirabili subiiciti t. Admirabile aut uocat quod
eit praeter opinionem hominum costitutu . In ancipiti marie beniuolii 1ua1cem: in obscviro doc1lem: in humili attentum parare debemus. Nahonestum quidem ad conciliationem satis p se ual&. In admirabili octurp1 remediis opus et . Et eo quidam exordiu i duas luidunt partes: in principium dc insinuatione: ut fit in principiis recta beniuolentiae: ec attentionis postiulatio: quae quia esse in turpi genere causa: no possita Insinuatio surrepat animos maxie: ubi fors causae non fatis honesta e: uel quia res fit liba: uel quia ab hoibus parum probet:aut si facie ipsa quoq; premitur: uel inuidiosa consistentis ex diuerso patronu aut prisuel miserabilis senis : caeci: infant1s. Et quidem quibus aduersus haec mo dis sit medendii uerbosius tradunt: materiasq; sibi ipsi fingunt: dic ad mortem actionum persequuntur. Sed cum haec oriant ex Usis quarus pecies conseq oes non possumus: nisi generaliter comprehendan61n1finitum sunt extrahendae. Quare singulis cossiliu ex Ppria roe nascet. Illud 1n uniuersei praeceptum Lit: ut ab iis quae laedunt ad ea quae Psunt refugiamus. Si enim causa laboramus: psona subueniat. si psona causa. si nihil quod nos adiuudc erit quaeramus qd aduersatium laedat. Nam ut optabile est plus fauoris mereri: sic .pximum odii minus. In iis quae negari no poteti: elaborandia: ut aut minora q dictum est:aut al1a metefacta: aut nihil ad praesentem quaestionem pertinere: aut emedari posse poenitentia: aut satis iam punita uideant. ideoq; agere aduocato Q liti gatori facilius: quia oc laudat sine arrogantiae crimine:& al1quado uti liter etiam reprehendere pol. Na se quoq: moueri interi fingi, : ut pro Rabirio ponitumo C1cero: dum aditu stibi ad aures facit: oc auctoritate induit uera sentientis: quo magis credat: uel defendenti eadem uel ne ganti Ideoq; primum hoc intueamur litigatoris an aduocati psona sit utendum: quotiens utraq; fieri pol. Na 1llud 1n schola liberum est: in foro rarum: ut sit 1doneus suae re1 qu1sq; defensor. Declamaturus autemaxie possitas in affectibus causas Ppriis pinnis deboc induere. H1 futenim q mandati no possunt: nec eade ui perfertit alieni animi: qua sui motus .H1s et1a de causis is inuacioe uidet opus esse: si aduersar11 aes io iudicum aios occupauerit: uel si d1cendum apud fatigatos est: quorum alteru promittendo nostras probationes:& aduersas eluedo uitab1mus: alteru & spe breu1tatis: Sc 11s qbus attetum fier1 1udicem docuimus: dc urbanitas opportuna reficit aios: dc undectique petita iudicis uoluptas leuat tedium. No inutilis etia est ratio occupand1: quae u1dens obstare: ut Cicero dicit: scire se mirari quos da st is qui per tot annos desederit
139쪽
multos: laeserit neminem: ad accusandum Verrem descenderit: deinde
ostedit hanc ipsa sociorum defensionem: quod schema prolepsis dicit:
id cum sit utile aliquando: nunc a declamatoribus quibus da pene sepassum1ci qui fas non putant: nisi a contrario incipe. Negat Apollodo' secuti tres esse: de ebus diximus praeparandi iuricis partes. Sed multas
species enumerant: ut ex moribUS Iuclicis ex Opinion1bus ad causa extra
ptinentibus: ex opinione de ipsa causa: quae sunt prope 1nfinitae: tii iis ex qbus oes constant controuersiae:psonis:factis: a1ctis: causis: Tribus: locis: occasionibus caeteris: quaS Ueras esse fateor. Sed in haec tria genera recidere. Na si iudice beniuolum: attentum:docile heo: Quid ampl1us debeam optare no inpio: cia metuS ipse q maxie uidetur elle extra haec: 6c atteium 1udice faciat:& ab aduerso fauore deterreat. Verum quonianon est facis demonstrare d1scentibus: quae sint in rone prooemi1: Sed dicendum etiam quomodo perfici facillime possint: hoc adiicio: ut dicturus intueat. Quid: apud quem: pro quo: contra que: quo tepore: quo loco: quo rerum statu: qua uulgi fama dicendum sit: qd iudicem inire credibile sit ante si inc1piamus: tum quid aut desideremus: aut deprece murripsa illum natura eo duc&: ut sciat quid primum dicendum sset. At nunc omne quod opini: prooemita putant: dc ut quicq; succurrerit: utiq: si aliqua sententia blandiae exordium. Multa aute fine dubio ex alus part1bus sui: aut aliis partibus causae c6mun1a: nihil tame 1 quot melius dicit: Q q, aeque bene dici alibi non pos it. Multum giae exordio est : quod ab actioe aduersae partis materiam trahit: hoc ipso quod n5 compositum domi: sed ibi: atq; e re natum: o. facilitate famam ingenii aug&:oc facie simplicis sumptiqi ex proximo sermonis fidem quoq; ac quint: adeo ut etia si reliqua scripta atqa elaborata sint: tamen pleruluideae tota extemporal1s oro: cu1us initium nihil praeparatum habuisse manifestum est . Frequentassae uero prooemium decebit:& sententiaru& c6possit1onis oc uocis oc uultus modestia: adeo ut in genere causae ena indubitab1li fiducia se ipsa nimium exercere non debeat. Odir. n. iudex fere litigatis securitatem: cumq; ius suum 1ntell1gat: tacitiis reuerentia
postulat. Nec minus diligenter: ne suspecti simus in ulla parte uitiati: Ppter quod minime ostentari deb& in pricipiis cura: qa Ur de ars orno a1centis contra iudicem adliaberi: Sed ipsum 1stud euitare sumae artas. Nam id sine dubio ab olus: dc quide optime praeceptum est. Verum aliqUatenus temporum condit15e mutas, quia 1am quibusda 1 iudiciis maxieq: capitalibus: ut apud centuuiros: ipsi iudices exigui solicitas accuratas aes iones: conteniq; se: nisi in dicendo etia diligentia appareat
credunt: nec doceri tantum: sed etiam delectari uolunt. Et est dissicilis
140쪽
huius rei moderatio: quae tame ita tepati pot: ut uideamur accurate n5 callide dicere Allud ex praeceptas ueteribus man&: ne quod isoles uerbii: ne audacius trastatu: ne aut obsoleta uetustate: aut poetica licetia suptuin principio deprehendat . Nondum en1 recepti lumus: dc custod1t nos
recem auesentium inrentaO:mAPS concli1atis animIS 5 iam calentibus haec l1bertas feretur: maximeq; cum In locos fuerimus ingrcsti: quorum natural 1s unertas licentiam Uerbi notari circunso nitore non patitur. Nec argumentis autem:nec locis: nec narrat1on1 similis esse In Poem1odeboc oratio. Nec tamen deducta semper atq; circulata: sed saepe siplici
ac inellaboratae similis: nec uerbis uultuque nimia promittenS . Disa mulata enim & ut graeci dicunt aetio melius 1 aepe surre pit. Sed haec prout 1 ormari animum iudicu expediet.Turbari memoria uel continuandi uerba facultate destitu1: nutu turpius: curii uitiosum prooemiu possit uideri cicatricosa facies: dc pe1simus certe gubernator: qui nauem dum portum egreditur impegit. Modus autem principii P causa. Nam breuius simplices: longius perplexae suspectaeqn.dcitam desiderant. Ridendi uero qui uelut leges PComus omnibus dederunt: ut Intra quattuor sensuS terminarentur. Nec minus euitanda esst i modicae1us longitudo: ne in caput excreuis te uideatur: dc quo praeparari debet fatiget Sermonem a persona iudicis auersum: Q dicit. quidam in totum a prooemio summouent: nonnulla quidem in hanc persuasionem ratione duci i. Na prorsus esse hoc magis secundum na turam confitendum est: ut eos alloquamur potissimum: quosc6ciliare nobis studemus. Inieci tame est hoc prooemio necessarius sesus aliqs: Sc is acrior fit atq; uehementior ad personam d1rectus alterius. Quod si accidat: quo iure aut quanta superititione prohibemur dare hanc figu/ra sententiae vires nec enim istud scriptores artiuiri: non quia no liceat: sed quia non putant utile: uetant. Ita fi Uincdc utilitas propter eandem causam facere debemus propter quam uetamur. Et Demosthenes autead Eschynem orationem in prooemio couertit. El. M. TulliuS tum pro
aliis quibusdam: ad quos ei uisurn est: tum pro Ligario ad Tuberone. Nam erit multo futura languidior se est de aliter figurata: quod facilius cognosc& si quis illam totam parte uel eineris limam: cuius haec forma est: Habes 1gitur Tubero: quod est accusatori max1me optandum Vtera conuertat adiudicem: tum uero enim uere aversa uIdeatur oratio:
S languescat uis omnis d1centibus nobis. Habet 1gitur Tubero: quod e accusatori maxime optandum.1llo enim modo presssit atq; institit: hoc tantum indicass&:quod idem in Demosthenem: si flexit illi mutaueris: accidet. Quid non Salustius directo ad Cicerone: in quem ipsit dicebat: