장음표시 사용
141쪽
usus est principio: 5 quidem protinus . Graviter 5 1iquo aso maled1cta tua paterer. M. Tulli. Sicut di Cicero fecerat in Catilinam: quousq; lade
abutere patiencia nostra: ac nequIs apostrophen miretur ipse Cicero pro Scauro ambitus reo: quae caula est in comentariis. Nam b1s eudem
desedit: psopopeia loquetis: pro reo utatur: pro Rabirio uero posthumo: eodemq; Scauro reo repetundarii etiam exemplis: pro Cluent1o: ut m6ollendi: partitione. Non tamen haec quia possunt bene aliquando fieri passim facienda sunt: sed quotiens praeceptum ulcerit ratio: quomodo ec 11m1l1tudine dum breui de translatione atq; aliiS tropis: quae omnia cauti illi ac dil1gentes prohibent: utemur. Interi nisi curilla diuina pro Ligario ironia: de qua paulo ante dixeram displic&.Alia exordiorum uiria uerius tradideri: quod i plures causas accomodari potest: vulgare dicis id minus fauorabile:aliquando tamen non inUciliter assumimuSa magnis saepe oratoribus non euitatu . Quo dc aduersarius uti potest: corrimune appellat: quod aduersarius in sua utilitatem deflectere pol.c6mutabile: quod causae non cohaeroc. separatu: quod aliunde trahitur: translatum. Praeterea quod longum: quod contra praecepta est: quorum pleraqa non principii modo sunt uitia: sed torius orationis. Haec de pro Cemio quotiens erit usus: no semper aute e. Na 5c superuacuti aliqndo est: ut fit praeparatus: facis etiam sine hoc 1udex: aut sti res praeparatione non eget. Aristoteles quidem i totum id necessariu apud bonos iudices
negat: aliquando tamen uri: nec si uelimus eo lic&: cum 1udex occupa tus: cum angusta sui tepora: cum maior potestas ab ipsa re cogit scipe. Contraq; est interim prooemii uiset1a non in exordio. Nam 1udices oc inarratione nonnunq 6c in argumentis ut attendant:& ux faueant roga mus. Quo prodicus uelut dormitates eos excitati putabat:quale est cu. C. Varenus: qui a familia anchariana occisus e: hoc quaeso iudices di
ligenter attendite . Vtiq; fi mulciplex causa est:sua quibusq; partibus
danda: praefacio est: ut audire nunc reliqua:& transeo nunc 1lluc.Sed in ipsis probation1bus multa funguntur prooemii uice: ut facit Cicero pro Cluentio: dicturus contra censores: pro Murena cum Seruio se excusat. Verum id frequencius est q ut exemplo confirmandum sit. Quotiens autem prooemio fuerimus ustitiim siue ad expositionem transibimus:
siue procinus ad probationem id debebit in pricipio postreinu esse: ic5modissime iugi inicium consequentium. Illa uero frigida dc puerilis est in scholis affectro: ut ipse transitus efficiat al1qua utiqet sententiam. Et huius uelut praestigiae plausum petat: ut Ouid1us lasciuire in metha morphosi sol&:quem tamen excusare necessitas potest ues diuersissias in speciem unius corporis colligente:oratori uero O est necesse surripe
142쪽
hanc transgressionem 5c iudicem fallere:qui ut ordini rerum animum
intendat: etiam commonendus est. peribit em prima pars expositionis si iudex nondum narrari sciet. Qua propter ut non abrupte cadere in narrationemrita non Obscure trant cendete est optimum. Si uero l5gior
sequet: ac perplexa magis expositio: ad eam ipsam praeparandus iudex erit: ut Cicero saepius: sed hoc loco fecit paulo lopus exordiu rei demo stranda: g a: repeta quod quaeso iudices ne moleste patiamini. Pricipiisent cognuis multo facil1us extrema intelligetis. Haec mihi fere sunt de
MAxime naturale est:& fieti s equentissime debet: ut praeparato per
haec quae dicta sunt iudice res de qua pronunciaturus est 1ndicet. Ea est narratio in qua sciens transcurram subtiles nimium diuisiones quorudam plura eius genera facientium. Non enim solam uolunt esse illam negocii: de quo apud iudices quaeritur:expositionem: sed personariit. M. Atilius palicanus humil1 loco picens magis loquax q facundus. locu ut oppidum est in helles ponto lapsacum iudices. temporis: ut uere nouo gelidus canis cum motibus humor liquit. causa' qbus historici frequentissime utun cum exponunt: unde bellum: seditio: pestilentia: praeter haec: alias perfect as: alias imperia fias uocant: quod qs ignorat Adiici ut expositionem dc praeteritorum esse temporum: quae est frequ&cissima: dc praesertiti: qualis e Cicerois dediscursu amico': Chrysogonus postq est nominatus de futurorum quae solis dari vaticinatibus potest. Nam non est habenda narratio: sed nos potioribus Ua cemus. Pleriq: sem p narrandum putauerunt: quod falsu esse coarguit.
Sunt enim ante Oia quaedam tam breues causae: ut .ppositione potius habeant Q narrationem. Id accidit aliquado umq; parti: cum uel nulla expositio est: vel de re constat de iure quaeritur: ut apud centumuiros: fil1us an frater debeat esse intestati haeres:pubertas annis an hi tu corpo tis aestimetur: aut cum est quidem 1ure narracioni locus: sed aut ante iudici nota sunt omnia: aut priore loco recte exposita. accidit aliquado
alteri:& tapius ad aetore causae: uel quia fatis est *ponere: uel quia sic
magis expedit: facis est dixisse certam credita pecuniam: peto ex stipu latione: legatum: peto ex testtamento:diuersae partis expositio est: cur ea non debea 5 fat1s est actori:& magis expedit sic indicare: dico ab Ho ratio sororem suam interfectam. Nanq; oc cum Ppositioe iudex crime omne cognoscit:& ordo dc cu causa facti pro aduersatio magis est: reus contra tunc narratione inbtrahit:& cum id quod obiicitur: nec negari
nec excusari potest: sed in sola iuris quaestione consistit: ut in eum qui cum pecuniam priuatam ex aede sacra surripuit: sacrilegii retis est:
143쪽
confessio uerecundior est Q expositioinon negamus pecunia de templo
esse sublatam: calumniatur tamen accusator ac stione facrilegii: cum psi uata fuer1t non sacra: uos autem de hoc cognoscitis:an sacrilegium sit admissum. Sed ut has aliquando non narrandi causas puto: sic ab 1llis dissentio: qu1 non esse narrandum existiment: cum reus quCd obiicitur tantum negatAn qua est opinione Cornelius Celsus: qcodicio1s huius esse arbitratur plerasq; eaediS causas:& Omnes ambituS ac repethida ru. Non enim putat esse narrationem: nisi quae fummam crimin1s: de quo 1udic1um eit: contin&. Deinde fatetur ipse pro Rab1rio posthumo nar rasse Ciceronem: atq; ille dc negauIt peruenisse ad Rabirium pecuniam
qua de re erat quaestio constituta. Er In hac narrat1one nihil de crim1neeXposuit. Ego autem magnos alioquin secutus auctores duas esse in 1u diciis narrationum species existimo: alteram Ipsius causae: altera rerum ad causam pertinentiu expositionemO occidi hom1nem. nulla narratio est. conuenit. Sed er1t aliqua oc 1 terim etiam longa circa ar meta inuscriminis de ante acta uira: de catas 1S .ppter quas innocens in periculum
deducatur: aliis quibus icredibile id quod obiicis fiat. nec eni accusator hoc tantum dicit 'ccidistri sed quibus id probat narrat: ut in tragoedus:
cu Teucer Vlyxem reum facit Aiacis occisi: dicens inuentum eum 1 so litudine iuxta exanime corpus inimici cum gladio cruento: non id moViyxes resp6d&mo esse a se id facinus admisi ii: sed sibi nullas cti Aiace
inimicitias fuisse de laude inter 1psos certatu. Deinde subiugit quomoin eam sol1tud1nem ueneritriacentem exanimem sic c6spicarus: adiue uulnere extraxerit: has subtexitur argumentacio. Sed ne illud qu1dem fine narratioe est dicete accusatore: fUisti in eo loco a quo tuus tim1cus occisus est: non fu1: dicendum en1m ubi fuerit. Irare ambitus quoque causae Sc repetundarum: hoc etiam plures eiusmodi narrationes habere poterunt: quo plura crimina. In quibus ipsa quidem neganda sunt: sed argumentas expositione contraria resistendum: dc iterdu figulis: isti duUniuersIS: an reus ambitus male narrabit: quos paret S habuerit: quem admodum 1pse uixerit: quibus meracis fretus ad pericionem de Metit: aut qui repetundarum 1simulabitur. None ante actam uitam:& qbus de causis per protriciam uniuersam uel accusatorem aut tesse ossederit: υnon inutaliter expon&: quae si narratio no est: ne illa quidem Ciceronis
pro Cluentio prima: cuius est 1nicium. A. Cluentius habitus mih1l ens hic de ueneficio: sed de causis: qbus ei mater simica sit:dicit. Ille quoq: sunt pertinentes ad causam: sed no ipsius causae narraciones: uel exeplista: ut in Uerrem de. L. Domitio: qui pastorem: st is aprum quem ipsimuerim optulerat: exceptum esse a se uenabulo confessus esis: in cruce
144쪽
sustulit: uel excutiedi al1cuius extra secus criminis: u Rabitio posthu,
Mo. Nam ut uentu alexandria est iudices: haec una ratio a rege Pposita
posthum o est seruandae pecuniae: si curationem dc quasi dispensatione regia suscepisset. uel augendi ut describit iter Verris: ficta iteri narrario introduci sol&mel ad concitandos iudices: ut pro Roscio cotra Chryso gonii: cuius paulo ante habui mentione: uel ad soluedos aliq urbaitate: utp Cluentio contra fies Cepasios: interdum p digressione decoris gla: qualis rursus in Verre de Plerpina. in his quoda iocis mater filia quinssisse dicit. Qitae omnia eo ptinet Ut appareatmo utiq; no narrare eu qnegat: sed illud ipsin narrare quod negat: nec hoc qde simpl1citer accipi
enὰu: quod e a me positum: iupuacua esse narratione rei: quam iudex
nouerit. Quod sic itelligi uolo: 1 no mo factsi qd fit sciet: sed ita factuetia ut nobis expedit Opinabit . Neq; eni narratio in hoc repta est: ut in tu cognoscat iudex: sed aliqndo magis ut cos etiat. Quare elid si no erit docedus: sed aliquo mo aflinedias narrabitis cu praeparatione qda: scire
qdeeii in fuma qd actu sit. Tamerone quoq; fael 1 cuiusq; cognoscere
ne grauet. Interim .ppter alique in cosilium adhibitu nos repetere 1lla simulemus . Interim Ut rei quae ex aduerso Sponat iniqtaleota etiam circustantes intelligant. In quo genere plurimis figuris er1t uarianda ex positio ad effugiendii tediu: cum sint nota aud1en sicut meminis Hetfortasse supuacuti fuerit hic comorati. Sed qa ego diutius cu tu optime notis: illud 'lle sit tu scias: de his similia: al1oqn si apud 1udice cu1 nota causa est: narratio sep uidet stipua a pol uideri no sep esse etiam ipsa actio necessaria. Alle' est de quo frequentius quaeri an fit utiq; narra rario .poemio subiicienda. Quod q opinantur: no possunt uideri nulla
narratioe diteti. Na cu Poemihi iccirco coparatum sit:ut iudex ad rem accipienda fiat Sciliatior: docilior:& intccior:&Ibatio nisi causa prius cognita no possit adhiberi: tinus audex notitia re' instruendus uides
Sed hoc quoq; interdu mutat conditio causa': nisi forte. M.Tullius inoroe pulcherrima: quai Miloe scripta reliqt male distillisse narratione uidet: tribus praepositis quaest Ionibus: aut Isuis l& eXponere quomodo insidias Milon1 fecista Clodius: si reti q a se hominem occisia fateret: defendi omn1no fas no fuiss&: aut s1 1a praeiudicatioe senatus danatus ess& Milo: aut s1. Cn. PSpeius q ppter aliqua gfam iudiciu militibus armatis clys erat: taq aduersus existimaret. Ergo hae quoq; quaestiones uim Poemii optinebunt: cu oes iudice praeparauerint. Sed aliter pro . L. Murena quoq) postea narrauit: cu obiecta diluit: quod fiet util1ter quo tiens no crimen n6 repelledum tantum: sed etia trafferendum erit: ut prius iis defensis uelut initium sit altu culpandi narratio: Ut in armCyt
145쪽
r5e aliqor cauedi q ictu inserendi cura est. Est quaeda causae nec id raro crimini qde de quo cognitu est faciles ad diluendit: sed multis ante actae uitae flagit11s Ac grauibus criminibus oneratae quae prius amouMa sui: utypicius iudex defessione ipsius negocii: cuius Ppria quaestio audiat: ut si
desede lus e. M. Caelius .none Opti e patronUS Occurrat prius CSuitiis luxu, riae petulanciae: ipudetrae q ueneficiis: a qbus solis Ois CicerHis uersa oro.
Deide cii narrJc de bonis paulati: totaq; deide explic& causa: quae e ipsi us act15e densa. Sed nos ducit schola' c6suetudo: in qbus certa quaedam
ponunt' quae themata dicitis: praeter qUae nihil e dilutari. Ideoq; narrano Poemio sep sub1ungit : inde libertas declam atoribus uretia secundo par tis suae loco narrare uideae Na Cum P petatore i& expositi6e:tanq prior
declamatio forensium actionum meditatio: cur n6 utruq;Stinus locum exerceat cu1us rHis ignari ex more cu1 as ue t nihil in foro putat esse mu
nicum apud cesores reum de montais facit: in totum crime Uno uerbo inqlib& act161s parterposito fatis indicet Sed haec hactenus. Huc quaesit rat1o narrandi subiunga Narrario est rei factae aut n6 factae utilis ad per suadiatam expositio uel ut Apollodorus finit: oio doces auditore qd1ncStrouersia sit. Ea pleraq; scriptores maxie q sunt ab Isocrate uolunt esse lucidam: breue: uerisim1le. nec enes refert an* lucida pspicua: M uerisimi li probab1lem creditatem ue dicamus. Eadem nobis plac& diuisio: qq Ati stoteles ab Isocrate parte 1n una d1ssenserit: praeceptum breuitatis 1 des: tanq necesse sit: l6gam aut breuem expositionem: nec liceat ire p mediu. Theodorei quoqr solam relinquunt ultima partem : qa nec breuiter utiq;: nec dilucide semp sit utile exponere: quo diligentius distinguenda sunt singula: ut qd quo* loco prosit offendam Narratio est aut tota pro no bis: aut tota pro aduersariis: aut mixta ex utrisq;. Si erit tota pro nobis: contenci simus tribus partibus p qs efficit Quo iudex facilius intelligat: meminerit: credat: nec qR reprehensi Se dignUm put&: proposueri ea quae sit tota pro nobis debere esse uerisimilem : im uera sit. Sunt enim plurima uera Oem: sed pate credibilia: sicut falsa quoq; frequenter ueti similia. Quare n6 minus laborandum est: ut iudex quae uera dicimus qquae figimus credat Sunt qdem haeqs supra rettuli: uirtutes allage qUoq; partium. Nam & p totam actione uitanda est obsc tiras:& modus ubi custodiendus:& credibilia esse oport& oia quae dicunt . Maxime tamen haec in ea parte custodienda sunt:quae prima iudicem doc&: in qua si ac cidetitvit aut non intelligat:aut n6 meminetit: aut n5 credat frustra in
146쪽
reliquis laborabimus . Erit autem narratio aperta atq; dilucida: si fuerit primum exposita uerbis propriis 6c significatibus:& non sordidis qui
dem mon tamen exqu1sitis& ab usu remotis: tu d1stineta rebus: psonis: teporibus:locis: austis: ipsa etiam pronunciatione in hoc accomodata: ut 1udex quae dicunt: qfacillime accipiat. Quae quidem uiritis negligita plurimis: qui ad clamorem dispositae: uel etiam forte circumsae militi/tud1nis composeci: non fecerunt illud intentionis silentium: nec sibi di
serti uidentur: nisi omnia tumultu ac uociferacione concusserint. romindicare sermonis quotidian1:S in quecunque etia indoctorum caden iis esse exist imant: cum interim quod tanq facile contemnunties aspraestare uelint minus an possint. Neque enim aliud in eloquetia crusta experti dissicilius reperient: qid quod se dicturos fuime omnes putant: postq audierunt: quia non bona iudicant esse illa: sed uera. Tum auteoprime dicit orator cum uidetur uera dicere. At nuc uelut campii nacti expositionis h1c potissminum: Sc uocem flectunt occeruicem reponunt:& brachium in latus 1ac tanti: totoq; S rerum oc uerborum & composi cionis genere lasciurunt. deinde quod sit monstro simile, plac& actio. causa non spelligitur. Verum hoc omittamus me minus gratiae praecipi endo recla q offensae reprehendendo praua mereamur. Breuis erit narra cio ante omniasse inde coeperamus rem eYponere unde ad iudice plin&. Deinde se nihil extra causam diYeiamus: tum etiam si reciderimus Oaar quibus sublatas nec cognitioni quicqmec utilitati detrahatur. Sol&em esse quaedam partium breuitas: quae longam tamen essicit summam: in portum Ueni matrim prospexi quanti uehei 5 interrogaui: de precio c5 ueni: conscendi: sublatae sunt anchorae. luimus: oram Puecti sumus:
nihil horum dici celerius potest: sed sum est dicete: e portu nauigaui: dc quotiens exitus rei satis ostendit priora:debemus hoc esse contenti: quo reliqui intelliguntur. Qitare cum dicere liceat: est mihi filius iuuenis: omnia illa superuacua: clipidus ego l1bero' uxorem duximatu sustuli: filium educaui: in adolescentiam perduxi: ideoq; graecorum aliq aliud c1rcucisam expositionem: idest alivd breuem puta uerunt: quod illa superuacuis carer&laec posta aliquid ex necessariis, desiderare. Nos autem breuitatem in hoc ponimus: non ut minus: sed ne plus dicatur q oporteat Nam iterationes quidem et dc . quas in narratione uitandas quidam DKptores artiutradiderunt: transeo. Sunt enim haec uitia no tantum breuitatis gratia fugienda. Non minus aute cauenda erit q nimium cor pientes omnia
sequitur obscuritas. Satiusq; aliquid narrationi superesse 'deesse Na
. superuacua cum tedio diruturinecessaria cum periculo subtrahuntur.
147쪽
Quare u 1tanda etiam illa salustiana: Qq in ipso uirtutis optin& locum:
breuitas:& abruptum sermonis genus: quoa ociosum fortasse lectorem minus fallat: audientem tras uolat: nec dum repetatur expectat: cu prinsertim lector non fere sit nisi eruditus: iudicem rura pleruq; in decuitas mittant de eo pronunciaturum quod 1ntellexerit: ut forta se ubiqueri narratione tamen praecipue media haec tenenda sit uia dicendi .quantuopus est quantum fatis est: quantum opus est autem: non ita solu ac opi uolo quantum ad indicandu sufficit: quia non 1nornata deb& esse breuitas: alioquin fit indocta . nam oc fall1t uoluptas & minus loga quae delectant u1dentur: ut amoenum ac molle iter etiam si e spacii aptioris minus fatigat q durum arduumq; comptatum. Necem mihi Unil rata
fuerit cura breuitatis: ut non ea quae credibilem faciunt expositionem: Inseri uelim. simplex enim et undiq; praecis a non tam narratio potest uocari Q cofusio. Sut porro multae .condidione ipsa rei l de narratiocS: quibus extrema ut praecipi prooemii parte ad intencione pnaeparandus eludex. deinde citrandu: ut omni arte uel ex spacio eius detrahamus ali quid: uel ex tedio: ut minus longa sit efiiciamus quae poterimus dissere do: non tamen fine mencione eorum quae differemus. Quas causaS oc
cidendi habuerit: quos assumpserit conscios: quiadmodum disposuerit
Insidias probationis loco dicam. Quaedam uero ex ordis praetermitteta quale est apud Ciceronem moritur fulcinus. multa enim quae sunt In re quia remota sunt a causa:praetermittam. At partitio tedium leuat:dica quae ara a sint ante ipsum rei c6tractum: dica quae in re ipsa:dicam quae postea. Ita tres potius modicae uidebuntur narrationes: q una longa. In terim expediet expositiones breui 1 terfatione distinguere. audistis quae ante acta sunt: accipite nunc quae insequunt. reficietur empiudex prioFfine:& se uelut ad nouum rursus sicium praeparabit. Si tame adhibitis quoq; his artibus in longum exierit ordo rerum erit non inutiliS in ex trema parte commonitio: quod Cicero etiam in breui narratione facit:
adhuc Caesar. Qu. Ligarius omn1 culpa car&:domo est egressus: n6 m 5
nullum ad bellum: sed ne ad minimam quidem belli fu*1cionem Jccaetera. Credibilis autem erit narratio ante omia: fi prius cosuluerimus
nostrum animum ne qu1d naturae dicamus aduersum. Deide se causas ac rationes factas praeposue mus non omnibus: sed de quibus quaerit. Si personas conuenientes his quae facta credi volemus constituerimus tui furci reum cupidum: adultera lib1dinosum:homicidat temerarium: uel contra se defendemus . praeterea loca oc tempora Ac similia. Est autequidam etiam ductus rei credibil1s: qualis i comoediis etia 5c in mimis. si 4 em naturaliter sequuntur di cohaerent: ut si bene priora nanaueris:
148쪽
iudex ipse: quod postea sis narraturus repe staec . Ne illud quide suerit
inutile: femina quaedam probationum spargere merum sic ut narratio nem esse meminerimus mori probationem monnunq etiam tame argu
menco aliquo confirmabimus: quod .pposuerimus: sed si plici dc breuii
ut in uenericiis: sanus bibit: statim concidit: liuor ac tumor confestim e consecutus. Hoc faciunt S illae praepararioncs cti reus dicitur robustiis: aim λcus contra infirmOS: inermes: iecuros. Omnia demq; quae pbati Hetractaturi fumus personam: causam: locum: ipus: Istrumetur occasione
narratione delibabimus. Al1quando si destituta fuerimus his: fatebimur uix esse credibile sed uerum dc hoc maius habendum scelus. nescire nos quomodo factum sit: aut quare mirari. scd probaturos . Oprimae uero praeparationes erUnt quae latuerinta ut a CIcerone: sunt Oem utilissime omnia praedicta per quae Miloni Clodius: non Clodio Milo insidiatus esse uideatur. Plurimum tamen facit illa callidis lima sapi1c1tatis imita tio. Milo autem cit in senatu fuisset eo die quoad senatus est dimissus: domum uenit: calceos di uestimenta mutauit: paulisper dum se uxor ut fit comparat: cdmoratus est. Q nihil praeparato: nihil festinato fecisse uidetur Milo: quod non solum rebus ipsis uir eloquentissimus: quibus moras oc lentum profectionis Ordinem ducit: sed uerbis etiam uulgari bus 8c quotidianis: dc arte occulta cosecutus est: quae se aliter dicta esset: strepitu ipsum iudicem: deinde patronum excitasi 5 . Fripda uidentur ista plerisq;: sed hoc ipsum manifestum: quomodo iudicem fefellerint: quod uix a lectore deprehend1tur. Haec funt quae credib1lem faciant ex positione: nam ne cotracia aut sibi reptagnantia In narratioe dicamus: sicut praecipiendum est :1s aeque frustra clocetur: ecia si quida scriptores artium hoc quoque tanu occultum & a se prudenter erutum tradunt. His tribus narrandi uirtutibus adimunt quidam mpy lentiam: qui
uocant: quae neque in Omnera clausas cadat nam
quid i plerisque iudiciis priuatis de re certa: credita: iocata:& codrusta: interdictis habere loci potest: supra modum se tollens oratio nec sepe utilis: ut uel miloniano exemplo pat&. Et meminerimus multas esse causas in quibus confitendum: excusandum: submittendum sit: quod exponimus: qbus omnibus aliena est Illa magnificentiae uirtus. Quare non magis proprium narrationis est magnifice dicere: q miserabil1ter:
Inuidiose: grauiter: dulciter: urbane: quae cum suo loco sint laudabilia: non sunt huic parci proprie assignata:& uelut dedita . Illa quoque ut narrationi:ita cum caeteris partibus comunis est uirtus: qua Theodectes huic uni proprie dedition enim magnificam modo uult esse: uerum etiam iucundam expositionem. Sunt qui adIiciant his euidentia: quae
149쪽
graece uocatur. Nec ego quenq deceperim: ut d1ssimu lem Ciceroni quoque plures partes placere . Nam pi terq planam ocbreuem dc credibilem uult esse euicientem: moratam indignitate. Sed in oratione morata debent esse omnia cum dignitate quae potuerunt: euidentia. In narratione quantum ego itelligo e quidem magna uirtus:
cain quid ueri non dicendum: ted quociam modo etiam ostendendum est. Sed subiicis rQspicuitata potest: quam quIdam etiam contrariam Interim putauerunt: quIa in quibus clam caulis obscuranda ueritas citi quod est ridiculum . Nam qui obscurare uult narrat falsa pro ueris ociis quae narrat debet laborare: ut uideantur qeuidentissima. Sed qtenus ecia forte qda pueriimus addicticilius narrationia genus: 1ade his loqua
mur: in qbUS res c6trarios erit: quo loco nonulli praetereunda narratione putauefc. Et sane nihil e facilius nisse prsus tota causa omnino no agere. Sed si aliqua iusta ratione fusceperis litem: cuius arcis cst malam esse causam silentio confiteri nisi forte tam hebes futurus est iudex: ut se cundum id pronunciet: quod sciet narrare te noluisse. Neque inficias eo Ila narratione: ut aliqua neganda: aliqua ad11cienda: aliqua mutanda: sicut aliqua etiam tacenda. Sed tacenda quae tacere oportebit Sc liberii
erit: quod fit nonnunq brelaitatis quoque gratia: quale 1llud est: resp6
dit: quae e1 uisum est. Distinguamus igitur genera causarum nanq; In quibus non de culpa quaeritur: sed de altione etiam: si erunt contra nos themata: c6fiteri nobis licebit pecuniam de templo sustulit: sed priua taminon ideo facrilegus est. Uirginem raptari: non tamen Optro patri dabitur. ingenuum stuprauit S stupratus se suspendit: no tamen ideo stuprator capite ut mortis causta puniatur: sed decem milia: quae poena stupratori constituta est dabit. Verum 1n his quoque confessionibus ealiquid qυς vidia: quam expossitio aduersari1 fecit: detrahi possit:
cum eti. 'ostri ἡe peccaris suis mollius loquantur . Quaedam enim L .i I non narranteS mitigabimus: non quidem ut aduersarius di cit: consil1um furti in templo attulit: nec diu captauit eius rei tempus: sed occasione dc absentia custodum corruptus:& pecunia: quae nimiruin animis hominum potest: ulmis est. Sed quid refert: peccauit:& fur
est: nihil attinet id defendere: cuius poenam non re samus. Interdum quasi damnemus ipsi: ut sic dicam u1no impulsum: errore lapsummo cte deceptum: uera sunt ista fortasse: tu tamen ingenuum stauprasti. sol ues decem. M. nonnunq propositione praemuniri potest causa:& deide exponi. Contraria sunt omnia tribus fil11srq in morte patris coita rarat: sortiti noctem singul1 per ordinem cum ferro cubiculum intraue ni patre dormiente: cum occidere eum nemo potu115 5 :excitato omnia
150쪽
indicauerunt. Si tamen pater qui diuisit patrimoniti:& reos pameissu defendit: sic agat. Quod contra legem sussicit parricidium obiicitur
uenibus: quorum pater uiuit: atque etiam liberis suis adest. Oid1nem rei narrare quidem mihi necesse est: cum ad legem nihil pertineat. Sed si confessionem culpae meae exigitas: ego fui pater durus:& patrimonii: quod iam melius ab his administrari poterat tenax custos .de1de subii
citur stimulatos ab iis: quorum indulgentiores parentes erant: semper tamen eum habuisse animum: qui sit euentu deprehensus:ut occidere patrem non possent. Nec enim iureiurado opus fuista: si alioquin hoc ment1s habuissent: nec sorte nisi quod se quisque eximi uoluerit:omia haec qualiacunque placidioribtis animis accip1entur. Illa breui primae rpropositionis defensione mollita . At cum quaerituran facto iam sit: uel
quale factum sit: licet omnia contra nos sint:quomodo tamen euitare expositionem salua causa ratione possumus narrauat accusator:nec ita ut quaeque essent acta tantum indicar&: sed adiecit inuidiam: re tierbis
eaea perauit: accesserunt probariones: peroratio ancendit 5 plenos irae reliquit Expestat naturali rer iudex quid narretur a nobis: se nihil expo nimiis illa esse quae aduersarius dixit:& talia qualia dixit: credat necesse est. Qitid ergo eadem exponemus: S1 de qual1 tale agetur: cuius tum de mum quaestio est: cum de re constat: eadem .sed no eodem modo:a ias causas:alia atq; alba ratione dabo. Verbis eleuare quae. lam licebit: luxu rra hilaritatis: auaricia parsimoniae. megligentia simplicitatis nomine te nietur: uultu denique ii occ habitu: uel fauoris aliqua d:uel miseraraonis merebor. SOlfi nonniin a mouere lachrymas ipsa c6fessio atqr ego bbo ter interrogem sint 1lla defensuri quae non narrauerant nec ne nam sine defenderint nec narrauerit tota causa prodetur. At si defesura fuit proponere certe plerunque id quod confirmaturi sumus o cri& .. Charergo non exponamus quod Ac dilui potest:& ut hoc conta3 . ut Q Ueindicandum est: aut quid inter probationem & narrarionore, Irest nisi narratio est probationis continua Ppositio: rursus proba nar rationi congruens cofirmatio. Videamus ergo: nu expositio haec logior
demum esse debeat:& paulo uerbosior praeparatione:& qti busdam
P mentis dico non argumentatione:cu1 tamen plurimu cofert se 13 sagirmatiore et baros nos quidem dicimus non posse uim rem os en ii prima expossitione: expectent S opiniones suas digerat:& bene perer. Denique utique narrassum est: quicquid aliter q aduersarius expositate narrari potest: aut eo ecia prooemia sunt in his causis stipiracua . Quae quid magis agunt: q ut cognitioni accommodariorem iudicem satiar arcaue constabit nuse eorum maiorem usum e ubi animus iudicis ab