장음표시 사용
151쪽
s1qua contra nos insita opinione ssectendus est. Coniecturales autem causae in quibus de facto quaeritur: non tam saepe rei:de qua iudicium est:q eorum per quae res colligenda est: positionem habent. Quae cliaccusator suspiciole narret: reus leuare suspicionem debeat: aliter ab hoc atque ab illo ad iudicem perferri oport&. At enim quaedam argumeta turba ualeut deducta leuiora sunt . Id quidem non eo pertin&: ut quae ratur an narrandum: sed quomodo narrandii sit. Nam de cogerere plu/ra expositione quis prohibetui id utile est causae:& promittere: sed et
diuidere narration. m: dc probationes subiungere partibus: atque ita transire ad sequentia. rianque neque iiS quidem accedo: qui semper eo putant ordine: quo quid actum fit esse narrandum: sed eo modo na
rare quo expedit. Quod fieri pluribus figuris licet. Nam dc aliquado
excidisse simulatrius: cum quid utiliore loco reducimus interim nos reductaei ros reliquum ordinem testamur quia sic futura fit causa luci dior. Interim re exposita subiungimus caulas:quae antecesserunt. Nec enim est una lex defension1s. Ccrtumque est praescriptum: pro re :pro te pore intuenda: quae prosint:atque ut erit uulnus rita uel curiatam pro
tinus: uel si curatio differr1 potes nisecim deligandu . Nec dixeri saepius
narrare nefas: quod Cicero pro Cluentio fecit. Estque non concessum modo: sed aliquando etia necessariti: ut in causis repetundarum Oibus rquae simplices non sunt: amentis est enim superstitione praeceptorum
contra rationem causae trahi nariationem: ideo ante probatiora ponere
est institutum me 1udex qua de re quaeratur ignor&. Cur igitur si figula probanda aut refellenda erunt. non singula et1am narrentur ' Me certe quantacunque nostris experimentis: habenda est fides : fecisse hoc i foro quotiens ipsa desiderabat utilitas probantibus 5c eruditis:& iis qui tu dicabant:scio dc l non arroganter dixerim: quia sunt plurimi Quabus cum egi qui me res ellere possint: se mentiar: fere ponendae a me causae
officium exigebatur. Neque ideo tamen non saepius facere alias oporte bit: ut rerum ordinem sequamur. Qita iam uero etiam turpirer collemtunturi ut si peperisse narres: deinde concepisse: apertum testamentiam
deinde signatum . In quibus si id quod posterius est dixeris:de prio
re tacere optimum est. Sunt quaedam Ac falsae exposmones: quarum in foro duplex genus est:alle' ' instrumentis ad1uuatur: ut. P. Clodius fiducia testium: qua nocte incaestum romae commiserat: interanns se
fuisse dicebat: alterum quod est intuendum dicentis ingenio: id interi ad solam uerecundiam pertin&: unde etiam mihi uidetur dici coloriin, terim ad quaestionem. Sed uisuque erit: prima sit curarum: ut id quod fingimus fieri possit. Deinde ut oc psonae de loco 6c tempori congyriat:
152쪽
credibilem rationem: S ordinem habeat: si continget etiam uerae alse
cui rei cohaereat: aut argumento quod fit in causa conf1rmetur . Nam quae tota extra rem petita sunt mentiendi licentiam produnt. Curadu
praecipue quod fingentibus frequenter accidit ne qua inter se pugnet.
Quaedam enim partibus blandiuntur: sed in summam non c6sentavi. Praeterea ne iis quae Uera esse constabit: aduersa sint: in schola etiam ne color extra themata quaeratur. Utrobique autem orator mem1nisse de bebit actione tota quid tinxerit: quoniam solent excidere quae falsa sui: uerumque est illud quod uulgo dicituris edacem memorem esse opor tere. Sciamus autem si de nostro facto quaeratur unum nobis aliquid esse dicedum: si de alieno mittere in plures suspiciones licere. Est tamequ1busdam scholasticis controuersiis: in quibus ponitur aliqUem non
respondere ad quae interrogatur libertas Omnia enumeradi quae respo deri potuissent: fingendQ uero meminerimus ea quae no cadent in teste. Sunt autem quae nostro dicuntur animo: cuius ipsi tantum consci1 su mus. Item quod, defunctis: nec enim hoc est qui neget. Itemque ab eo cui idem exped1S : is enim non negabit ab aduersario quoque: quia n6 est habiturus in negado fidem. Somn1orum dc superstitionum color ipsa iam facilitate auctoritatem perdiderunt. Non est au te facis 1 narra tione uti coloribus: nisse per totam actionem consentiant: cum praeserti quorundam probatio sola stit 1n asseveratione 6c perseuerantia: Ut ille parasitus: qui ter abdicatum a diuite iuuenem:& absolutum tanqfuti
filium asserit habebit quidem colorem: quo dicat paupertatem sibi causam exponiai fuisse: i5c ideo a se parasseci personam esse susceptam: quia in illa domo fil1um habem:& ideo 1llu innocentem ter abdicam:
quia filius abdicantis non ess&m1 1 tamen omnibus uerbis: dc amorem patrium: atque hunc quidem ardentissimum ostenderit: ct odium diu1 tlS:& metum pro iuuene: quem periculose mansurum in 1lla domo: in
qua tam inuisus sit: sciat: susp1cione subie Ot1 pet1toris n6 carebit. Eue nil aliquando in scholasticis controuersiis: quod 1n foro an possit acci dere dubito: ut eodem colore pars utraque utatur. Deinde eum pro se quisque defendata ut in illa controuersia: uxor marito dixit:appellatam sede stupro a priuigno: 5 sib1 c6stitutum tempus & locum: eade c5tra filius detul1t de nouerca: edito tamen alio tempore ac loco: qUia pater in eo quem Uxor praedixerat: filium inuenitrin eo quem filiuS Uxorem
illam repudiauit: quia tacente fil1um abdicatmihil d1ci potest pro iuue
ne: quod non idem sit pro nouerca: ponentur tame omnia commUnra.
deinde ex persona' c5paratione:& 1ndicii ordine:& silentio repudia argumeta ducetur. Ne illud quide ignorare oport& quadam esse: quae
153쪽
colorem non recipiant: sed tamen defendenda sint: qualis est 1lle diues iqui statuam pauperis inimici flagellis cecissit: reus est iniuriarum. Nafactum eius modestium esse nemo dixerit: fortasse ut sit tutum optine bit. Quod si pars expos monis pro nobis: pars contra nos erit: miscenda sit an separanda narratio cum ipsa causae codmone deliberandum. Nasi plura sunt quae nocent: quae piunt obruentur Ata nunc diuidere opt1 mum erit: de iis quae partem nostiam adiuuabunt: expositis 5c coffirma tis: aduersus reliqua uti remediis: de quibus supra dictum est . Si plura proderunt etiam coniungere licebit: ut quae obitat in medio uelut auxi liis nostris possita minus habeant uirita: qtiae tamen non erunt nuda po nenda: sed ut & nostra aliqua argumentatioe firmemus:& d1uersa cur credibilia non sint adiiciamus: quia nisse distinxerimus: uerendum est: ne bona nostra perm1xtis malis inquinentur ita quoque de narrati Oe praecipi solent: nequa ex ea fiat excursio: ne avertatur a iudice sermo: ne alienae personae uocem demus: ne argumentemur: adiiciunt quidam eciam: ne utamur affectibus. quorum pleraque frequentissime custori enda: Immo nunq nisi ratio coegerat mutanda: ut sit expositio pspicua oc breuis: nih1l quidem tam raro poteri t habere rationem Q excursio: necuq debebit esse ni 1 breuis:& talis: ut ui quadam uideamur assect HS ue lut recto 1 cinere depulsi qualis est Ciceronis circa nuptias Sassiae. O mu lieris scelus incredibile:& praeter hanc unam in omn1 uita inaudi tum : ol1bidinem effrenaram 8c 1ndomitam: o audaciam singularem: nonne ii muisse se minus u1m deorum hom1numque famam:at illa ipsa nocte: facesque illas nuptiales: non limen cu 1li: non cubile filiae: non parietes denique ipsos superiorum testes nuptiarum Sermo, Aersus a iudice ocbreuius Indicat interim: dc arguit magis interim: quae de re idem quod
de prooemio dixeram: sentio ficut de prosopopeia quoque: qua tamen non Seruius modo Sulpicius utatur pro Aufid1a somnoine te languiduan graui lethargo putem oppressum:Sed Marcus quoq; Tullius cotra
nauarchOS. Nam ea quoque rei exposit1o est: ut ad eas tantum dabis ocreliqua. Quid pro Cluentio Scaleni Bulbique colloquium: n6ne ad ce teritatem plurimum oc fidem confert uat ne se fecisse si obseruantia quadam uideatur: Qq hoc in illo credibile non est: 1n partitionibus prae
cipit: ut habeat narracio suau1tate: admirationes:expectationes reXitus Inopinatos :colloquia personarum: omnes assectus. argumentabam Ur inarratione: ut dixi nunq: gumetum ponemus aliquando. Quod facit
pro ligatio Cicero:cum dicit sic eum prouinciae praefitisse: ut illi pacem
esse expediriSc. Inseremus exposition1 8c brevem: cum res posc& defensi onem & racionem factorum . Nec enim narrandum est tane testi: sed
154쪽
patrono: rei ordo per se talis est. Q Ligamus legatus in asticam cuC. Considio profestus est. Quid ergo MarcusTullius. a inquit Liga rius: cum est de adhuc nulla belli suspicio: legatus in africa cum . C. Con sedio profectus est. alib1.non modo nullum ad bellu: sed ne ad minima quidem suspicionem belli 5 cum ess& ind1catu facis. Qu. Ligarius nullo se implicari negocio passus est adiecit: domum spectans ad suos
redire cupiens Ata quod exponebat: dc racione fecit credib1le dc affectus quoque impleuit. Qilo magis miror eos qui non putant utendum in narratione affectibus: qui si hoc dicunt no diu mec ut 1n epilogo mecusentiunt. Stit enim effugiendae morae. teriam: cur ego iudicem nolim
Cum ego doceo:etiam moueri: Cur quod in summa parte sum actionis peti rurus non in primo statim rerum ingressu: se fieri potest:conseqr cum praesertim etiam in probationibus facil1ore sim animo eius abusu rus occupato: uel ira uel miseratione. An non Marcus Tullius circa uer bera ciuis romani Omnes bretiissime mou& affectus: non solu cod166eipssius loco Iniuriae genere Uerborum: sed animi quoque comendacioe summum enim V1rum Ostedit: qui cum uirPS caederetur no IRemUerit: non rogauerit: sed tantum Quem se romanum esse cum inuid1a caedetis
de fiducia iuris clamauerit. Qiud Philodami casum nonne CSi per tota expositionem incendit inuidia tum in stipplicio ipso lachrymis imple ult cum flentes non tam narram q ostender&: patrem de morte filii:
flium de patris s Quid ulli epilogi possunt magis habere miserab1les
Serum est enim aduocari his rebus agestum in peroratione: quas secu s narrauerit. Assueuit Illis iudex: laque eas sine motu mentis accipit:
quibus commotus obis non est:& difficile est nobis murare habitum animi semel constitutum Ego uero neque enim dissimulabo iudicium meum Qq id quod sum dicturus exemplis magis q praeceptis Ullis c5
tinetur narrationem ut si ullam partem orationis: omni qua pol gratia dc uenere exornandam puto. Sed plurimum refert quae sit natura eius rei qua exponimus In paruis ergo quales sunt fere prauatae: sit ille pres sus: S uelut applicitus rei cultus: in uerbis fuma dila gentia: quae 1 loris impetu feruntur:& Circuiectae orationis copia latent hic expressa:& ut
uult Zeno sensu rinsta esse debebul: compositio dissimulata quidem:
sed tamen qiucundissima. figurae non illae poeticae: contra rationem loquedi audi oritate ueterum receptae. Nam debili esse qpurissimus ser mo: dc qui a uarietate tedium effugiat:8c mutationibus animum leu&: ne in eudem casum similem expositionem: pares elocutionum traetus incidamus. car& enim caeteris lenociniis expositio:& nisi commedetur hac uenustate: iaceat necesse est: nec in ulla parte 1 tentior est iudex. eo
155쪽
nihil recte dictum petit. Praeterea nescio quomodo etia facilius cred1t:
quae audienti lucticia sunt: Δ uoluptate ad fine ducitur. Vbi uero maior res erit:& atrocia: dc inuidiosa S tialtia mirabiliter d1cere decebit: non ut consumitur allectus: sed ut tamen primis lineis designentur: ut pia ne qualis futura fit imago rei statim appareat. Ne fetentia quide uelut fatigatum indentione itomachum iu licis reticere dissuaserim: maximeqdem breui inieci 1One: qualis est illa: recelut servi Milonis : quod suos quisque seruos in re tali tacere uoluisici . Interim paulo liberiore: qualis e lalaitabit genero socrus: nullis auspicibus: nullrs auctoribus: funestis omnibus ommum: quod cum sit tactum Hs quoque temporibus: qbus omnis ad utilitatem potius Q ad Ostentarionem componebatur Orario. Et erant adhuc seueriora iudicia: quanto nunc faciundum magis: Cum In ipsa capitis aut fortuna in pericula irrupit uoluptas cui homν
num desiderio quantum dati debeat: alio loco dicam . Interi aliquid
indulgendum esse confiteor. Multum confert ad 1ccta ueris credibilis rerum imago: qUae uelut in rem praesentem perducere audientes Uide tur: qualis est 1lla . M. CU11 1n Antonium descriptio. nanque ipsum ossendunt temulento sopore profligatum: totis praecordiis stertentem: ructuoses spiritus gemiriare: praeciatasque contubernales ab omni si pondis transuersas 1ncubare:& reliquas circii Iacere passim quae tamen exanimatae terrore hostiu aductu percepto excitare Antoniu conabat. nomen inclamabant: frustra ceruicibus tollebant: blandius al1a ad aurea uocabat: uehemetius ecia nonulla feriebat: quartim cum omnm Voce tractumque noscitaret: proxime cultasque collum amplexu petebat: nec dormire excitatus: nec uigilare ebrius poterat: sed semisomno sopore inter manus Centurionum concubinariamque iactabatur. mi 1l his nec credibilius stingi nec uehementius exprobrari: nec manifestius ostendi potest.Ne id quidem praeteribo: quantam asserat fidem exposit1OI nar rantIS auctoritas: quam mereri debemus ante omnia quidem uita: sed
dc ipso genere oronis. Quod quo fuerit grauius: sanct ius hoc plus heatnecesse est in affirmando quoq; ponderis. Effugienda ergo in hac praxi pue parte Ois calliditatis suspicioineqaenise usq custodit magis iudex:
nihil uideatur fiectum: n1hil solicitum: omnia potius a causa: Q ab Ora tore profecta credantur. Sed hoc pati non possumus:& perire artem puetamuS: nisi appareat cu desinat ars esse. 1 apparet: pendemus ex laude: atque hanc laboris nostri ducimus summam . Itaque circunstantibus ostentare uolumus: iud1cibus prodimus. Est qua dam Ac repetita narra
tio quae dicitur: sane res declamatoria magis q seraeis. Ideo autem reperta: ut quia narratio breuis deb& esse: fusius de ornatius
156쪽
res poss& exponi: quod fit uel inuidiae gratia uel miserationis . Id raro
faciendum iudico: nec sic unq: ut totus ordo repetarur. lic& enim per partes idem consequi. Caeterum qUi uti Vollic narrario
nis rem loco stringat:& contentus 1ndicare: quid factum sit: quo sit m5 fasti im plenius se loco suo expositurum esse promittat. InItium narrartionis quidam utique faciendum a persona putant: eamque se nis sit: ornandam: si aliena infamandam statim. hoc sane frequentissimum et quia personae sunt inter quas litigatur. Sed hae quoque interim cu suis accidentibus ponendae: cum 1d profuturum est: ut A. Cluentius habitus fuit pater huiusce iudices homo no solum municipii lacinatis. Ex quo
erat: sed regionis 1llius 8c uicinitatis uirtute aestimatione nobilitate pri ceps. Interim sine his: ut . Ligarius: cum est M. frequenter uero dcare:
sicut pro Tullio Cicero: fudum hab& in agro turino. M.Tullius paternum Demosthenes pro Ctesi fonte
De fine narracionis cum iis contentio est: qui perduci ex positionem uoluteo unde quaestio oritur. His rebus ita gestis. P. Do bella praetor interdixit: ut est consuetudo de u1 homin1bus armatis sine ulla exceptione: tantum ut unde deieciss& restitueret. deinde res ituisse
dixit sponsio facta est: hac de sponsione uobis iudicandum est. Id a potitore semper fieri potest: a defensore non semper. DE Egressione. Rdine ipso narratione sequitur confirmatio. probanda sunt eniquae propter hoc exposuimus. Sed priussi ingrediar hanc partem:
pauca m1hi de quorundam opinione dicenda sunt. Plerasque moris est Prolato rerum ordine prorinus Utique in aliquem laetum atq; plausibi lem locum qmaxime possint fauorabiliter excurrere. Quodqde natiam ab ostentatione ad utilitatem litigatorum:sed ad patronoru laetatione repertum est: ne si pressie illi qualis saepius desideratur: narrationis gracilitati coniuncta argumentorum plagnac1tas fuerit: dilatis diutius di cedi uoluptatibus: oratio refrigescat In quo uitium 1llud est: quod sine
discrimine causarum atque utilitatis: hoc laq semper expediat: aut eti
am necesse sit faciunt: eo Q desumptas ex iis partibus: quasv alius erat locus sententias in hac congerunt. ut plurima: aut iterum dicenda sit: alit quia alia alieno modo dicta sunt: dici suo non possint. Ego autem confiteor hoc expaciandi gentis non modo narrationi quidem: sed etiaquaestionibus: uel uniuersis: uel interim singulis opportune posse sub iligHCum res postulat: aut certe permittit:atq; eo uel maxime 1llus f ario marique orationem. Sed si cohaer& oc sequitur: non si per uim conetr& quae natura lucta erat distrahit. Nihil en1 ta est c6seques unarrati6i
157쪽
probatio: etsi excursus ille: uel quasi finis narrationis mel qsi initium
probationis est. Erit ergo illi nonnunq locus: ut si expositio circa finem atrox fuerit: prosequamur eam uelut spiritu erumpente protinus Indi gnatione. Quod tamen ita fieri oportebit: si res dubitationem non ha bebit alioquin prius est quod obiicias: uertim efficere qmagnum: quia criminum inuidi a pro reo est priusq probatur . Difficillima est enim grauissimi cuiusque sceleris fides. Idem fieri non 1nutiliter potest: ut1 si
merita in aduersarium aliqua exposueris: in ingratum inueharis: aut si Uarieracem Criminum narratione demonstraueris quantum ab ea peri cillum intentetur ostendas. Verum haec breuiter omnia. Iudex enim oredine audito festinat ad probationem qprimum certus esse sententiae talpit. Praeterea cauendum est ne ipsa exposita o vanescat: auersis 1 aliud animis: dc inani mora fatigatis . Sed ut non semper est necessaria post narrationem illa procursio: ita frequenter utilis ante quaestione praepa ratio. Utique si prima specie minus erit fauorab1lis: se legem asperam tuebImuta aut poenarias actiones inferemus Est hic locus uelut sequetis Uxordii ad conciliandum probationibus nostris iudicem: mitigandum: concitandum. Qiiod liber1us hic S uehemetius fieri potest: quia iudici causa iam nota est. His igitur uelut fomentis siquid erit asperiam prae moli1eus: quo facilius aures iudicu: quae post d1ctuti erimus:admittat: ne ius nostrum oderint: nihil enim facile persuadetur inuitis. Quo loco tamen iudicis quoque natura noscenda est: iuri mag S an aeqtio sit arpositus. Proinde eti1m magis aut minus hoc erit necessarium. Caeterum res eadem:& post quaestionem perorationis uice fungatur. Hanc parte uocant graeci: latin1 egressum uel egressionem. Sed hae sunt plures ut dixi: quae per totam causam uarios habent eYCursus: ut laus hominum locorumq;: ut descriptio regionum: expositio qriada rerum gestarum: sed etiam fabulosarum. Qiro ex genere est 1 or5mbus contra Verrem compositis: Siciliae laus: Proserpinae raptias: pro C. Cor nelio popularis illa uirtutum. Cn. Pompeii commemoratio: in qua ille diuinus orator uelut nomine ipso ducis crursus dicedi teneret: abrupto: quem incohauerat: sermone diuertit:acturum est: ut mea quidem fert opinio alicuius rei: sed ad utilitate causae ptinctis extra ordinem ex amens tractatio. Qua propter non uideo cur hunc ei potissimum locum assignent:qui rerum ord1nem sequitur: non magis
q illud: cur hoc nomen ita demum propriu putent se aliquid i digressu
sit exponendum:cum tot modis a re sto itinere declinet oratio . Nam
quicquid dicitur praeter illas quinque quas ferimus partes:egressio est: idignatio: m1 racio: inuidia: conuitiu:excusatio:taciliatio: maledicto'
158쪽
restitatio: similia his quae non sunt in quaestione: omnis amplificatio:
minutio: omne affectus genus: atque ea maxime Iuciindam oc ornatam faciunt orationem. de luxuria: de auaritia: de religione: de officiis: quae
cum sint argumetis subiecta similium rerum: quia cohaerent: egredi n5 uidentur. Sed plurima sunt quae rebus nihil secum cohaerencibus mse, rantur: quibus IudeX reficitur:admonetur: placatur: rogatur: laudae. numerabilia sunt haec:quorum alia si ait praeparata afferimus: quaedam ex occasione uel ex necessitate dicimus: siquid nobis agentibus noui ac cidit: interpellatio interuenientis alicuius tumultus. Me quoq; Cice
roni in prooemio cum dicero pro Milone digredi fuit necesse: ut ipsa oratiuncula qua usus est pat&: poterit autem paulo longius exire qui praeparat aliquid ate quaestionem dc qui finitae probationi comedatioe adiicit: at qui ex media erumpit: cito ad id redire deb& unde diuertit.
.. DE Propositione . N I cc sationi
, Vnt qui narrationi propositionem subiungant tanq partem tu
dicialis materiae: cui opinioni respondimus. mihi au te propositio uidetur omnis confirmationis initium: quod non modo i ostendenda
quaestione principal1: sed nonnunq etiam in singulis argumentis prae poni solix: maxieq; in iis quae uocantur. Sed nunc de priore loquimur: ea non semper uti necesse est: aliquando eni e petopositione aliqua quoque fatis manifestum est: quiis i liraesti oeuersetur. Utique se narrario 1bi finem hab&: ubi initium quaestio: adeo Ut aliquando iub1ungatur expositioni: quae sol& 1n argumentis esset fu ma collect io . Haec sicut exposui ita gesta sunt iudices: in idiator si pa tias est: V1 uicta uis uel potius oppres a uri tute audacia est. Sed n5nta qua te utilis est praecipue ubi res defendi non porest: oc de fine quaeritur: ut pro eo qui pecuniam priuatam de templo sustulit: sacrilegu agitur: de sacril gio cognoscitis: ut iudex 1ntelligatrid unu esse ossicii sui qua rere: an 1d quod obiicitur sacrilegium sit. Item i causis obscuras ac mul tiplicibus: nec semper propter hoc solum: ut ssit causa lucidiora sed ali
quando etiam ut magis moueat: mou& autem sti protinus subtexantur
aliqua quae prosint: lex aperte scripta est : Ut peregrinus qui muru asce derit: morte mulctetur. Peregrinum te esse certum est: qui si ascendetis murum non quaeritur: Quid superest: nisi ut te puniri oporteat. Haec enim propositio confessionem aduersarii prem1t: 5 quodam6 iudica dimoram tollitinec indicat quaestionem: sed adiuuat. Sunt autem propo sitionct Ac simplices 5c duplices uel multiplices: quod accidit non uno modo: nam oc plura crimina iunguntur: ut cum Socrates accusatus est:
159쪽
l corruper& iuuentute: oc nouas superstitiones introducer&:5 singula ex pluribus colliguntur: ut cum legatio male gesta obiicitur Aeschyn1
mentitus sittaci nihil ex mandatas fecerit: l moratus sit: l munera ac ceperit. Recusatio quoque plures Interim propositiones habet: Ut co trapezitIonem pecuniae male petIS. procuratori enim cibi esse non licuit: sed nec illi cuius non11ne litigas habere procuratorem: sed neq; es haeres eius a quo accepisse mutuum dicor: nec ipsi debui: multiplicar1 haec inquantumlib& possunt: sed rem ostendisse fatis est. Haec si ponantur so
gulae subiectis probationibus. plures erunt propossitIOn .sse coniugatUr in partitionem cadunt. Et est nuda proposticio qualis fere in coiectura libus: caedis ago: futtaim obiicio: est ratione subieci a: Ut maiestatem in1 nuit Calus Cornelius . nam codicem tribunus plebis ipse pro concione legit. Praeter hoc utamur propositione: aut nostra ut adultera um Ob1icio: aut aduersarii ut adulterii mecum agitur aut communI ut Inter me scaduersar1um quae io est uter sit intestato propior: nonnune diuersas quoque coniungimus. Ego hoc dico: aduersarius hoc hab& intcri u 1m propositionis: etiam si per se non est propositio: cum exposito retuna ord1ne subricimus. de his cognoscitis: Ut sit haec comonitio 1 Udicis: QUO se ad quaestionem acrius intendat:&uelut quodam tactu exc1 rarus fine esse narrationis: oc initium probationis intelligat: dc nobis confirmati Onem ingredientibus: ipse quodammodo nouum audiessi sumat exor
D Artino est nostrarum aut aduersarii propositioniam: IUt Utrari qIordine collata enumeratio. Hac quidam utendum seper putant: quod de ea fiat causta lucidior: dc iudex 1ntentior 8c docilior: 1 scierat dc de quo dicimus:& de quo dicturi postea sumus. Rursus qUidam perseculosum id oratori arbitrantur duabus ex causis: quod nonuq excidere soleat quae promisimus. Et siqtia in partiendo praeterierim USOCCurrere. Quod quidem nemini accidit: nisi qui plane Uel nullo fuerit ingemo:
uel ad agedum nihil cogitati praemeditatique detulerit. Alioquin qDaetam manifesta lucida est ramo: u rect e partitionis: sequitur enim na turam duc 3:assco ut memoriae id maximum sit auxil1ummia dic 1 non decedere . Qila propi 'r ne illos quidem probaueram: qui partiri Onem laetant ultra tris propositiones extendere: quae sine dubio si Diamium sit multiplex: fugiet memoriam iudicis:& turbabit intentro si Hoc tamen numero uelut lege non est alliganda: ctim possit Q ista plures di derare. Alia sunt mag)s propter quae parcitione non 'm per utendum: primum quia pleraque gratiora sunt: si inueta subito:
160쪽
nec domo allata: sed interdicendum ex re ipsa nata uideantur. Unde
illa non iniucunda schemata pene excidit mihi: S fugerat me: dc recte uum gra ita nouitaLIS pr. ecerpi fur. Interim uero etiam fallendus est iudex Δ
uaci1s artibus funeundus: ut aliud agi q quod nos petimus put& aeri nonnunq dura propositio : quam. iudex si prouid&: non aliter praeformidat q qui ferrum medici ante q curetur aspexit. at si re non
ante proposita securum: ac nulla denunciatione in se conuersum ii trariz oracio: efficiet i promittenti non crederetur. Interim refugita a non modo distinctio quaestionum e: sed omnino tradi ario: assecticustaroarionibuS: dc ab Inrentione auferendus auditor. non enim solum oratoris eit docere: sed plus eloquentia circa mouendum Ualec. CUI re1 Contraria est maxime tenuis illa: dc scrupulos P in partes secta diui fionis diligentia: eo tempore quo cognoscendi iudicium conamVr au
ferre . Quid quod interim quae per se leuia sunt infirma: turba ua lent. Ideoque congerenda sunt potius: S uelut eruptione pugnandii. quod tamen rarum esse det d. ct ex necess1tate demum. Cum ipsi hoc quod diisimile rationi est: coegerit razio. Praeter haec in omni Par ILIO ne est utique aliquid potentissimum: quod cum audiuit iudex caetera tand superuacua grauari solet . Itaqtae sti plura uel obiicienda sunt: uel diluenda utilis dc iucunda partitio: ut quod quaque de re dicturi sumus: Ordine appareat. Et si unum crimen uarie defenderimus 1 up uacua: Ut si ilia partiamur dicam non talem esse hunc quem tueor: Ut in eo credibile uideri possit homicidium: dicam occidia1 caulam huic no fuisse: dica huc eo ip e quo homo occisus est tris mare fuisse. Otaqu-c aleq id quod ultima e exequaris inania uideri necesse e. Festina eni iudex ad id quod potetissimu est:& uelut obligatu Smisso patro nia: si e PatIezIOr incitus appellat: 1 uel occupatus: i uel i aliq potesta te: uel etia si fit moribus 1c6postitus cu cou1tio es lagitat. Itaq; no de
suete q Ciceronis illa .p Cluetio partitione Dpbaret q se dicturum esse
4 mIssit. Primia nemine maioribus criminibus: grauioribus testibus in
iudicium uocatu e Opianicu: deide praeiudicia esse 1acta ab 11s 1psis 1u dicibus: a qbus danadus fit. Postremo iudiciti pecuniae tepta tu non a Cluentio: sed cotra Cluentiu: qasse ibat1 possib. : quod est tertiti: nihil necesse fuerit dicere priora. Rursus nemo erit in aut sitissus:aut stultus quin eum optime fateat .p Murena esse partitia. Intelligo iudices tres
totius accusatiois partes fuisse:& eaF una 1 reprehen 1Oe Uitae: alteram in contenti Oe dignitatis: tertiam in criminibus ambitus esse Uer ara
tilam sic oc ostedit lucidissime causam: S n1hil fecit altero sup uactui.