P. Virgilii Maronis opera

211쪽

Mulia virum volitans dat sortia corpora leto: Seminece volvit multos, aut agmina curru Proterit, aut rapta fugientibus ingerit hastas. Qualis apud gelidi quum flumina concitus Bebri Sanguineus avors clipeo increpat, atque furentes Bella movena immittit equos illi aequore aperto Ante Noto Zephyrumque volant. Gemit ultima pulsu Thraca pedum, circumque atrae Formidinis ora, Iraeque, Insidiaeque dei comitatus, aguntur. Talis equos alacer media inter proelia Turnua Fumantea sudore quatit, miserabile caesis Hostibus insultans spargit rapida ungula rores Sanguineos, mixtaque cruor alcatur arena. Iamque neci Sthenelumque dedit, Thamyrimque, Pholumque, Hunc congressus, et hunc; illum eminus eminus ambo Imbrasidas, Glaucum atque Laden, quos Imbrasus ipse Nutrierat Lycia, paribusque ornaverat armis; et conserre manum, vel equo praevertere Ventos. Parte alia media Eumedes in proelia sertur, Antiqui proles bello praeclara Dolonis, Nomine avum reserens, animo manibusque parentem: Qui quondam, castra ut Danaum, speculator adiret, Ausus Pelidae pretium sibi poscere currus:

Illum Tydides alio pro talibus ausis Adfecit pretio nec equis adspirat Achillis. Hunc procul ut campo Turnus prospexit aperto Ante levi iaculo longum per inane sequutus, sistit equos biiuges, et eurru desilit, atque

212쪽

Semianimi lapsoque supervenit, et pede collo

Impresso, dextrae mucronem extorquet, et alto

Fulgentem tingit iugulo atque haec insuper addit:

En agros, et, quam bello, Troiane, petisti, Hesperiam metire iacens haec. praemia, qui me Ferro ausi tentare, serunt: sic moenia condunt Huic comitem Asbyten coniecta cuspide mittit; Chloreaque, Sybarimque, Daretaque Thersilochumque, Et sternacis equi lapsum cervice Thymoeten. Ac velut Edoni Boreae quum spiritus alto Insonat Aegaeo, sequiturque ad litora fluctus; qua venti incubuere, fugam dant nubila caelo:

Sic Turno, quacumque viam secat agmina Cedunt, Conversaeque ruunt acies seri impetus ipsum, Et cristam adverso curru quatit aura Volantem. Non tulit instantem Phegeus, animisque frementem: obiecit sese ad cnrrum, et spumantia renis ora citatornm dextra detorsit equorum. Dum trahitur, pendetque iugis, hunc lata retectum Lancea consequitur, rumpitque infixa bilicem Loricam, et summum degustat vulnere corpus. Ille tamen clipeo obiecto conversus in hostem Ιbat, et auxilium ducto mucrone petebat: Quum rota praceiptem et procursu concitus axis Impulit, effudique solot Turnusque sequutus, Imam inter galeam, summi thoracis et oras, Abstulit ense caput, truncumque reliquit arenae, Atque ea dum campis victor dat funera Turnus; Dj0jtigo by OO JIC

213쪽

Interea Aenean Μnestheus et fidus Achates Ascaniusque puer castris statuere cruentum, Alternos longa nitentem cuspide gressus. Saevit, et infracta luctatur arundine telum

Eripere, auxilioque viam, quae proxima poscit: tas secent lato vulnus, telique latebram Bescindant penitus, seseque in bella remittant. Iamque aderat Phoebo ante alios dilectus Iapis Iasides acri quondam cui captus amore Ipse suas artes, aua munera, laetus Apollo Augurium citharamque dabat celeresque sagittas. Ille, ut depositi proferret sata parentis, Scire potestates herbarum usumque medendi Maluit, et mutas agitare inglorius artes. Stabat acerba fremens, ingentem nixus in hastam Aeneas, magno iuvenum et maerentis Iuli concursu, lacrymis immobilia. Ille retorto

Paeonium in morem senior succinctus amictu,

adulta manu medie Phoebique potentibus herbrs Nequidquam trepidat, nequidquam spicula dextra Sollicitat, prensatque tenaci forcipe ferrum. Nulla viam fortuna regit nihil auctor Apollo

Subvenit et saevus campis magis ac magis horror crebrescit, propiusque malum est. Iam pulvere caelum Stare vident subeunt equites, et spicula castris Densa cadunt mediis It tristis ad aethera clamor Bellantum iuvenum, et duro sub arte cadentum.

Hic Venus, indigno nati concussa dolore,

214쪽

Ipsa manu genetrix Dictaea carpsit ab Ida Puberibus caulem soliis et flore comantem Purpureo non illa seris incognita capris Gramina, quum tergo volumes haesere sagittae. Hoc Venus, obscuro faciem circumdata nimbo, Detulit hoc susum labris splendentibus amnem Inscit, occulte medicans spargitque salubres

Ambrosiae succos, et odoriseram panaceam.

Fovit ea vulnus lympha longaevus Iapis Ignorans subitoque omnis de corpore sugit Quippe dolor omnis stetit imo vulnere sanguis.

Iamque sequuta manum, nullo cogente, sagitta Excidit, atque novae rediere in Pristina vires.

Arma citi properate viro quid statis Iapis

Conclamat, primusque animos accendit in hostem. Non haec humanis opibus, non arte magistra, Proveniunt: neque te, Aenea, mea dextera servat: Maior agit deus atque opera ad maiora remittit. Ille avidus pugnae auras incluserat auro Hinc atque hinc oditque moras, hastamque coruscat. Postquam habilis lateri clipeus loricaqua tergo est, Ascanium susis circum complectitur armis Summaque per galeam delibans oscula satur: Disce, puer, virtutem ex me, verumque laborem Fortunam ex aliis. Nunc te mea dextera bello Desensum dabit, et magna inter praemia ducet. Tu facito, mox quum matura adoleverit aetas, Si memor, et te, animo repetentem exempla tuorum, Disjtigo by OO JIC

215쪽

Et pater Aeneas, et avunculus e citet Hector. Haec ubi dicaa dedit, portis sese extulit ingens, Telum immane manu quatiens simul agmine denso Antheusquemnestheusque ruunt omnisque relictis Turba fluit castris Tum caeco pulvere campus Miscetur, pulsuque pedum tremit excita tellus. vidit ab adverso venientes aggere Turnus, idere Ausonii, gelidusque per ima cucurrit Oasa tremor. Prima ante omnes Iuturna Latinos Audiit, adgnovitque sonum, et tremefacta refugit. Ille volat, campoque atrum rapit agmen aperto. Qualis, ubi ad terras abrupto sidere nimbus It mare per medium miseris, heu praescia longe Horrescunt corda agricolis dabit ille ruinas Arhoribus, stragemque satis ruet omnia late: Ante volant, sonitumque ferunt ad litora venti. Talis in adversos ductor Rhoeteius hostes Agmen agit densi cuneis se quisque coactis Adglomerant. Ferit ense gravem Thymbraeus Osirim, Archetium, nestheus, Epulonem obtruncat Achates, sentemque Gyas cadit ipse Tolumnius augus, Primus in adversos telum qui torserat hostes. Tollitur in caelum clamor versique vicissim Pulverulenta sus Rutuli dant terga per agros: Ipse neque aversos dignatur sternere morti Nec pede congressos aequo, nec tela serentes Insequitur solum densa in caligine Turnum Festigat lustrans, solum in certamina Oscis.

216쪽

Ηoc concussa metu mentem Iuturna virago

Aurigam Turni media inter lorameliscum Excutit, et longe lapsum temone relinquit: Ipsa subit, manibusque undantes flectit habenas, Cuncta gerens, Vocemque et corpus et arma Metisci. Nigra velut magnas domini quum divitis aedes Pervolat, et pennis alta atria lustrat hirundo, Fabula parva legens nidisque loquacibus escas; Et nunc porticibus vacuis, nunc humida circum Stagna sonat similia medio Iuturna per hostes Fertur equis, rapidoque volans obit omnia curru; Iamque his germanum, iamque his ostentat ovantem; Nec conserre manum patitur 'volat avia longe. Haud minua Aeneas tortos legit obvius orbes, Vestigatque virum, et disiecta per agmina magna Voce vocat. Quoties oculos coniecit in hostem, Alipedumque fugam ursu tentavit equorum

Aversos toties currus Iuturna retorsit.

Heu , quid agat vario nequidquam fluctuat aestu;

Diversaeque vocant animum in contraria curae.

Huic Messapus, uti laeva duo sorte gerebat Lenta laevis cursu, praefixa hastilia serro, Horum unum certo contorquens dirigit ictu. Substitit Aeneas, et se collegit in arma, Poplite subsidens apicem tamen incita summum Hasta tulit, summasque excussit vertice erIstas. Tum vero adsurgunt irae, insidiisque subactus, Diversos ubi sensit equos currumque referri, Disjtigo by OO JIC

217쪽

Multa Iovem et laesi testatus foederis aras, Iam tandem invadit medios, et marte secundo Terribilis, saevam nullo discrimine caedem Suscitat irarumque omnes effundit habenas. Quis mihi nunc tot acerba deus, quis carmine caedes Diversas, obitumque ducum, quos aequore toto Inque vicem nunc Turnus agit, nunc TroIus heros, Expediat Tanton' placuit concurrere motu, Iuppiter, aetern gentes in pace suturas Aeneas Rutulum Sucronem ea prima ruentes Pugna loco statuit Teucros , haud multa moratus, Excipit in latus, et, qua sata celerrima, crudum Transadigit costas et crates pectoris ensem. Turnus equo deiectum Amycum, fratremque Dioren, Congressu pedes hunc venientem cuspide longa, Hunc mucrone serit curruque abscissa duorum Suspendit capita, et rorantia sanguine Portat. Ille Talon Tanaimque neci, sortemque Cethegum, Tres uno congressu, et maestum mittit onyten, Nomen Echionium, matrisque genus Peridiae: IIi fratres Lycia missos et Apollinis agris, Et iuvenem exosum nequidquam bella Menoeten Arcada piscosae cui circum flumina Lernae Ars uerat, pauperque domus nec nota potentum Limina conductaque pater tellure serebat. Ac velut immisa diversis partibus ignes Areutem in silvam et virgulta sonantia lauro

Aut ubi decursu rapido de montibus altis

218쪽

u Issi P. VIRGILII 524

Dant sonitum spumosi amnes, et in aequora currunt, Quisque suum populatus iter: non segnius ambo, Aeneas urnusque ruunt per Proelia nunc, nunc Fluctuat ira intus rumpuntur nescia vinci Pectora nunc totis in Vulnera viribus itur. Murranum hic, atavos et avorum antiqua sonantem Nomin , per regesque actum genus omne Latinos,

Praecipitem scopulo atque ingentis turbine saxi Excutit, effunditque solo hunc lora et iuga subter Provolvere rotae crebro super ungula pulsu Incita nec domini memorum proculcat equorum: Ille rueis Hyllo, animisque immane frementi, Occurrit, telumque aurata ad tempora torquet: Olli per galeam fixo stetit hasta cerebro. Dextera nec tua te, Graium sortissime Cretheu, Eripuit Turno nec di texere Cupencum, Aenea veniente, sui dedit obvia serro Pectora nec misero clipei mora prosuit aerei. Te quoque Laurentes viderunt, Aeole, campi

Oppetere et late terram consternere tergo.

Occidis, Argivae quem non potuere phalanges Stectere, nec Priami regnorum eversor Achises: Hic tibi mortis erant metae domus alta sub Ida

Lyrnessi donius alta, solo Laurente sepulcrum. Tota adeo conversae acies, omnesque Latini, Omnes Dardanidae Mnestheus, acerque Serestus,

Et essapus equum domitor, et sortis Asylas, Tuscorumque phalanx Euandrique Arcades alae,

219쪽

rro se quasque Vari summa nituntur opum vi. Nec mora, nec requies; ast e,ertamine tendunt.

Hic mentem Aeneae genetrix pulcherrima misit, Ιret ut ad muros, urbique adverteret agmen ocius, et sustra turbaret . clade Latinoa. Ine, ut qstigam diversat per agminae Turnum, Huc atque huc'acies circumtulit adspicit urbem Imm unum , an a belli, atque imp ne quileiam. Conti'uo . pugnae accendit maioris imago; Μnesthea Sergestumque Vocat sortemque Sera m , Ductore , tun illumque capit quo ceteri raucrum

Concurrit lagio; nec scuta aut spicula Ni si Deponunt. Cesso medius stans agger e fatui: Ne quae meis es 'di uis mota , Iit iter hac stat. Ne quis ob inceptum subitum mihi segnior ito. Vrbem hodie, caussam belli, regna ipsa Latini,

Ni renum accipere, et victi parere fatentur, Eruam, et aequa solo sumantia culmina ponam. Scilicet exspeciem , libeat dum proelia Turno Nostra pati rursusque velit concurrere victus 'Hoc capita, o cives, haec belli summa nefandi. . Ferte saces propere foedusque reposcite flammis. Dixerat, atque animis pariter certantibus omnes Dant cuneum densaque ad muros litote seruntur. Scalae improviso, subitusque apparuit ignis. Discurrunt alii ad portas, primosque trucidant: Ferrum alii torquent, et obumbrant aethera telis. Ipse nier primos dextram sub moenia tendit Disjtigo by OO JIC

220쪽

Aeneas, magnaque incusat voce Latinum; Testaturque deos, iterum se ad proelia cogi; Bis iam Italos hostes, haec altera foedera rumpi. Exoritur trepidos inter discordia cives: Vrbem alii reserare iubent, et pandere portas Dardanidis, ipsumque trahunt in moenia regem ἐArma serunt alii, et pergunt defendere muros. Inclusas ut quum latebroso in pumice pastor Vestigavit apes, samoque implevit amaro;

Illae intus trepidae rerum per cerea castra Discurrunt, magnisque acuunt stridoribus iraa: Volvitur ater odor tectis tum murmure caeco Intus saxa sonant vacuas it sumus ad auras.

Aecidit haec sessis etiam fortuna Latinis, Quae totam luctu concussit landitus urbem. Regina ut tectis venientem prospicit hostem, Incessi muros, ignes ad tecta volare; Nusquam acies contra Rutulas, nulla agmina Turni: Infelix pugnae iuvenem in certamine credit

Exstinctum; et, subito mentem turbata dolore, Se caussam clamat, crimenque caputque malorum; Μultaque per maestum demens effata surorem, Purpureos moritura manu discindit amictus, Et nodum informis leti trabe nectit ab alia. Quam cladem miserae postquam accepere bininae, Filia prima manu flavos Lavinia crines Et roseas laniata genas, tum cetera circum Tilrba, furit resonant late plangoribus aedes. Disitigo by OO JIC