P. Virgilii Maronis opera

91쪽

Regem ad supplicium praesenti marte reposcunt. His ego te, Aenea, ductorem millibus addam. Toto namque remunt condensae litore puppes; Signaque serre iubent retinet longaevus haruspex Fata canens se Omaeoniae delecta iuventus, is Flos veterum virtusque virum, quos iustus in hostem, is Fert dolor, et merita accendit ezentius ira, si Nulli fas Italo tantam subiungere gentem:

Externos optate duces , Tum Etrusca resedit Hoc acies campo, monitis exterrita divum. Ipse oratores ad me regnique coronam

Cum sceptro misit, mandatque insignia Tarcho, Succedam castris, Tyrrhenaque regna capessam. Sed mihi tarda gelu saeclisque effeta senectus Invidet imperium, seraeque ad sortia vires. Natum exhortarer, ni mixtus matre Sabella Hinc partem patriae traheret. Tu, cuius et annis Et generi sata indulgent, quem numina poscunt, Ingredere, o Teucrum atque Italum sortissime ductor. Hunc tibi praeterea, spes et solatia nostri, Pallanta adiungam sub te tolerare magistro Militiam et gravemartis opus, tua cernere facta Adsuescat, primis et te miretur ab annis.

Arcadas huic equites bis centum, robora pubis Lecta, dabo totidemque suo tibi nomine Pallas. Vix ea satus erat defixique ora tenebant Aeneas Anchisiades et fidus Achates, Multaque dura suo tristi cum corde putabant;

92쪽

N signum caelo Cytherea dedisset aperto. Namque improviso vibratus ab aethere sulgor

Cum sonitu venit, et ruere omnia Visa repente, Tyrrhenusque tubae mugire aethera clangor. Suspiciunt raterum atque iterum fragor increpat ingens. Arma inter nubem, caeli in regione serena, Per sudum rutilare vident, et pulsa tonare,

Obstupuere animis alii sed Troius heros

Adgnovit sonitum, et divae promissa parentis. Tum memorat: Ne vero, hospes, ne quaere profecto, Quem casum portenta serant: ego poscor Olympo. Hoc signum cecinit missuram diva creatrix, Si bellum ingrueret Vulcaniaque arma per auras Laturam auxilio. Heu, quantae miseris caedes Laurentibus instanti

Quas poenas mihi, Turne, dabis quam multa sub undas Scuta virum, galeasque, et sortia corpora Volves, Thybri pater poscant acies, et foedera rumpant. Haec ubi dicta dedit, solio se tollit ab alio; Et primum Herculeis sopitas ignibus aras

Excitat, hesternumque Larem, parvosque Penates Laetus adit mactant lectas de more bidentes Euandrus pariter, pariter Troiana iuventus. Post hinc ad naves graditur, sociosque revisit: Quorum de numero, qui sese tu bella sequantur, Praestantes virtute legit pars cetera prona Fertur aqua, segnisque secundo defluit amni, Nuntia ventura Ascanio rerumque patrisque. Disjtigo by OO JIC

93쪽

Bantur equi Teucris Tyrrhena petentibus arva: incunt exsortem Aeneae quem fulva leonis Pellis obit totum, praesulgens unguibus aureis. Fama volat parvam subito vulgata per urbem, Ocius ire equites Tyrrheni ad limina regis. Vota metu duplicant matres, propiusque periclo It timor, et maior martis iam apparet imago. Tum pater Euandrus dextram complexus euntis Haeret, inexpletum lacrymans, ac talia satur: mihi praeteritos reserat si Iuppiter annoslQualis eram , quum primam aciem Praeneste sub ipsa Stravi, scutorumque incendi victor acervos; Et regem hac Heritum dextra sub Tartara misi: Nascenti cui tres animas Feronia mater Horrendum dictu dederat terna arma movenda,

Ter leto sternendus erat: cui tunc tamen emnes Abstulit haec animas dextra, et totidem exuit armis.

Non ego nunc dulci amplexu divellerer usquam, Nate, tuo neque finitimus Μezentius umquam, Huic capiti insultans, tot serro saeva dedisset

Funera, tam multis viduasset civibus urbem. At vos, o Superi, et divum tu niaxime rector Iuppiter, Arcadii, quaeso, miserescite regis, Et patrias audite preces . Si numina vestra Incolumem Pallanta mihi, si fata reservant, Si visurus eum vivo, et venturus in unum; Vitam oro patiar quemvis durare laborem. Si aliquem insandum casum, Fortuna, minaris; Dj0jtigo by OO le

94쪽

88 P. VIRGILII 579

Nunc, o nunc, liceat crudelem abrumpere vitam, Dum curae ambiguae, dum spes incerta suturi,

Dum te, care puer, mea sera et sola voluptas, Complexu teneo gravior ne nuntius aures

Vulneret. Haec genitor digressu dicta supremo Fundebat famuli collapsum in tecta serebant. Iamque adeo exierat portis equitatus apertis: Aeneas inter primos e fidus Achates; Inde alii Troiae proceres; ipse agmine Pallas In ledio chlamyde et pictis conspectus in armis: Qualis, ubi Oceani perfusus Lucifer unda, Quem Venus ante alios astrorum diligit ignes,

Extulit os sacrum caelo, tenebrasque resolvit. Stant pavidae in muris matres, oculisque sequuntur Pulveream nubem, et fulgentes aere catervas. Olli per dumos, qua proxima meta Viarum, Armati tendunt. It clamor, et agmine iacto Quadrupedante putrem sonitu quatit ungula campum.

Est ingens gelidum lucus prope Caeritis amnem, Belligione patrum late sacer undique colles

Inclusere cavi, et nigra nemus abiete cingunt. Silvano fama est veteres sacrasse Pelasgos,

Arvorum pecorisque deo, lucumque diemque, Qui primi ne aliquando habuere Latinos. II aud procul hinc Tarcho et Tyrrheni tuta tenebant Castra locis, celsoque omnis de cosse videri Iam poterat legio, et latis tendebat in arvis. Huc pater Aeneas, et bello lecta iuventus,

95쪽

Suecedunt, fessique et equos et corpora curant. At Venus aetherios inter dea candida nimbos Dona serens aderat natumque in valle reducta

V procul et gelido secretum flumine vidit, Talibus adfata est dictis, seque obtulit ultro: En persecta mei promissa coniugis arte

nunera ne mox aut Laurentes, nate, superbos,

Aut aerem dubites in proelia poscere Turnum. Dixit, et amplexus nati Cytherea petivit: Arma sub adversa posuit radiantia quercu. Ille deae donis et tanto laetus honore Expleri nequit, atque oculos per singula volvit, Miraturque, interque manus et brachia versat Terribilem cristis galeam flammasque vomentem, Fatiferumque ensem, loricam ex aere rigentem, Sanguineam, ingentem; qualis, quum caerula nubes

Solis inardescit radiis, longeque refulget;

Tum leves ocreas electro auroque recocto, Hastamque, et clipei non enarrabile textum.

Illic res Italas, Romanorumque triumphos, Haud vatum ignarus venturique inscius aevi, Fecerat Ignipotens illic genus omne suturae Stirpis ab Ascanio pugnataque in ordine bella. Fecerat et viridi et ammavortis in antro Procubuisse lupam geminos huic ubera circum Ludere pendentes pueros, et lambere matrem Impavidos illam tereti cervice reflexam Mulcere alternos, et corpora fingere lingua.

96쪽

Nec procul hinc Roniam, et raptas sane more sabinas Consessu caveae magnis Circensibus actis, Addiderat, subitoque novum consurgere bellum Romulidis Tatioque seni, Curibusque severis. Post idem, inter se posito certamine, reges Armati Iovis ante aram, paterasque tenentes, Stabant, et caesa iungebant foedera porca: Romuleoque recens horrebat regia culmo.

Haud procul inde, citae Μetium in diversa quadrigae Distulerant, at tu dictis, Albane, manerest Raptabatque viri mendacis viscera Tullus

Per silvam, et sparsi rorabant sanguine epres.

Nec non arquinium eiectum Porsena iubebat Accipere, Ingentique urbem obsidione premebat: Aeneadae in ferrum pro libertate ruebant.

Illum indignanti similem, similemque minanti Adspiceres pontem auderet quia vellere Cocles, Et fluvium vinclis innaret Cloelia ruptis.

In summo custos Tarpeiae antius arcis Stabat pro templo, et Capitolia celsa tenebat. Atque hic auratis volitana argenteus anser Porticibus Gallos in limine adesse canebat: Galli per dumos aderant, arcemque tenebant, Defensi tenebris et dono noctis opacae. Aurea caesaries ollis, atque aurea Vestis Virgatis lucent sagulis tum lactea colla Auro innectuntur duo quisque Alpina coruscant sessa manu, scutis protecti corpora longia.

97쪽

Hic exsultantes Salios, nudosque Lupercos, Lanigerosque apices, et lapsa ancilia caelo Exitiderat castae ducebant sacra per urbem Pilentia matres in mollibus. Hinc procul addit Tartarea etiam sedes, alta ostia Ditis; Et scelerum poenas, et te, Catilina, minaci Pendentem scopulo, Furiarumque ora trementem Secretosque pios his dantem iura Catonem. Haec inter tumidi late maris ibat imago Aurea sed fluctu spumabant caerula cano Et circum argento clari delphines in orbem

Aequora verrebant caudis, aestumque secabant. In medio classes aeratas, Actia bella, Cernere erat totumque instructo marte viderea Fervere Leucaten auroque effulgere fluctus.

Hinc Augustus agens Italos in proelia Caesar Cum Patribus, Populoque Penatibus, et magnis Dis, Stat celsa in puppi geminas cui tempora flammas Laeta vomunt, patriumque aperitur vertice sidus. Parte alia ventis et dis Agrippa secundis Arduus agmen agens cui belli insigne superbum, Tempora navali fulgent rostrata corona. Hinc ope barbariea, variisque Antonius armis, Victor ab Aurorae populis et litore Rubro, Aegyptum, viresque Orientia, et ultima aecum Bactra vehit; sequiturques nefas l) Aegyptia coniux

98쪽

Alta petunt pelago credas innare revulsas Cycladas, aut montes concurrere montibus altos: Tanta mole viri turritis puppibus instant. Stuppea flamma manu telisque volatile serrum Spargitur arva nova Neptunia caede rubescunt. Regina in mediis patrio vocat agmina sistro; Necdum etiam geminos a tergo respicit angues. Omnigenumque deum monstra, et latrator Anubis, Contra Neptunum, et Venerem, contra queminervam Tela tenent Saevit medio in certamine Mavors Caelatus serro, tristesque ex aethere Dirae,

Et scissa gaudens vadit Discordia palla; Quam cum sanguineo sequitur Bellona flagello. Actius haec cernens arcum intendebat Apollo

Desuper omnis eo terrore Aegyptus, et Indr, omnis Arabs, omnes vertebant terga Sabaei. Ipsa videbatur ventis regina vocatis Vela dare, et laxos iam iamque immittere funes. Illam inter caedes pallentem morte futura

Fecerat Ignipotens undis et Iapyge ferri:

Contra autem magno maerentem corpore itum, Pandentemque sinus, et tota est Vocantem

Caeruleum in gremium, latebrosaque flumina, Victos. At Caesar, triplici invectus Romana triumpho Μoenia dis Italis votum immortale sacrabat Maxima tercentum totam delubra per urbem. Laetitia ludisque viae plausuque fremebant: Omnibus in templis matrum chorus, omnibus arae:

99쪽

Ante aras terram caesi stravere iuvenci.

Ipsa sedens niveo candentis limine Phoebi, Dona recognoscit populorum, aptatque superbis Postibus incedunt victae longo ordine gentes, quam variae linguis, habitu tam vestis et armis. Bic Nomadum genus, et discinctos ulciber Alios, Ηὶ Lelegas, Carasque sagittiferosque Gelonos Finxerat Euphrates ibat iam mollior undis, Extremique hominummorini, Rhenusque bicornis; Indomitique Dahae, et pontem indignatus Araxes. Talia per lipeum Vulcani, dona parentis Miratur, rerumque ignarus imagine gaudet; attollens humero famamque et sata nepotum.