장음표시 사용
261쪽
bite solitae eclesiae officia dimitantia rarar. .i refragabili, di sit r. ca. si canonici. Et quoniam istud est graue negotiis m, cum tractetur de culis tu diuino, qui potius est augendus, quam fit per
intermissionem officiorum minuendis. cap. ex partemtr. de constitui. Et quia in grauibus e celesiae negotiis per canonicos expediendis, sunt vocandi omnes canonici, qui possitnt commo de interesse, ut fimul omnes,ad quos spectat tale negotium. plenius deliberent, quid fit agendum; sicut fit in casu electionis faciendae, in qua vocantur omnes canonici existentes in prouin .cia. c. oram extr. Delect Ideo vltra ea, quae super huiusmodi ce satione sunt seruanda per. e c. ira refragabili. O d. cstanonui; ut euitentur multae fraudes, quae in ea interueniebant, plura hic Praecipiuntur adhibenda, inter quae est vocatio canonicorum existenti uin in prouincia, ut fimul eum aliis eanonicis maturius deliberent, an talis cessatio fit tunc facienda . ut in tex.
E T si deliberant cessere, requirent prius eum, contra quem cessent, pr irrogatam offensam emendet. Qui A cessatio 1 diuinis non fit exeo,quod ipsa principaliter intendatur; sed fit, ut
peream ecclesia, ct ecclesiastici cessantes, ab irrogata eis offensa releuentur. d. cficationici.Et quoniam in quantum fieri potest talis censatio eli euitanda . d. c. irrefragabili. Ideo antequam cessetur, est requirenda pars, ut offensam emendet, ne detur per illam causa ad ce fandum. N in tex. O d. c. canonici.
QS OD Aecerit, non cessabunt. Qv I A cessante causa, cessat effectus. c.cam
cessante. extr. de appellat. Ideo ex quo causa cessationis erat offensa irrogata , ut diactum est sit perius; cessante offensa per emendam, debet etiam omitti ipsa cessatio. Nintex. O cc.irre Libili. . tattram.
ALIO s V I N c re poterunt. QV IA qui utitur iure suo, nemini facit ii
iuriam. cap. cam ecclesia. extr de elict. Et quoniam ex consuetudine, vel priuilegio, potest taleius cessandi spectare ad canonicos, licet de iure communi spectet ad episcopum . d. s. taterum. Ideo ubi canonici hoe habent de iure speciali, si seruauerint formam hic tradiatam super tali cessatione, poterunt adser
levandos a percaepta offensa, istud medium adhibere. N in
ITA quod a cessatione infra mensem tiraquepara, ct cusans, ct contra quam cestur, iter arripiat elimia ad Papam, vel persee, reber procuratores Denter instructos. QVI A cum non deceat, ut per huiusmodice stationem ecclesia diu solitis fraudetur officiis. d. c. ex parte. per superiorem est Prouidendum, ut quam citius fieri potest taIisce statio remoueatur. N in tex. Et quoniam illa est causa affecta sedi Apostolicae.Aethid. hic instet Ideo assignarur partibus competens terminus virius mensis ad iter arripiendum per se, vel per idoneos procuratores, ad Papa m super tali causa informandum. N in tex. ct simile habe
tur in c. i. et c. cupientes. Apr. de elec P. Admittuntur autem procuratores. ut in rex. quia ubi in causa non agitur criminaliter, ius concedit, ut
quis possit per alium , quod posset per seipsum
NISI interim interuenerit concordia inter ipsos.
Qui A partes dissidentes magis sunt horu
tandae ad pacem , quam ad iudicium. cap. sudendam. dissuo. Quid enim aliud agit iudex , quam ut controuersias partium diriamat, a quibus ii ipsae sponte recesserint, debebit
id ratum habere. I. i. s inde. f. de oper.nou.nunt. Et quoniam ista cessatio permittitur, ut ecclesiastici offensi releuentur ab irrogata iniuria. d. F. taterum. Ideo si interuenerit concordia inter ipsos canonicos, ct partem offendentem, pol runt canonici a tali cessatione recedere, re so Itata diuina officia in ecclesia reassumere. rtin timc up .c canonici. I T continuatis fetu quam cito poterunt, se coram
Qui A cum fuerit istis partibus assignatus
terminus unius mensis ad iter ad Sedem Apostolicam arripi e dum, erat assignandus alius terminus ad se coram Papa praesem tandum, ut in simili fit in causa electionis. Hinde elicet. s.cupientes. Sed quoniam in his non potest omnibus competenter isdem terminus a signarii cum sit habenda ratio viarum, S temporis,aetatis, ct sexus, ac valetudinis d. s. cupientes. Ol. continuis. S. cum ita. f. de preb. ob g. Ideo cum non potuerit conue menter assignari paratibus certum tempus ad se coram Papa praesem tandum; satis est, quod post iter arreptum, per eas non stet quin se praesentEt, quam cito commode poterunt ri intex. S d. c. cupientis. Qua autem intelligantur hoc commode posse,
262쪽
relinquendum est arbitrio superioris. si V c.ordinarii. Quod enim Iegibus omissum est, non omittetur religione iudicantium. l. quaesitum sis testiae V T rtraque parie praestente, vel altera contumaciter absente, Papa digniat nigotium. QVI A partium assertione causarum meis
rita panduntur. c. tum ex sit. extr. de in inte- .res. Et quoniam contumax habetur pro Praesenti. cf.extr.dedol Ocontum. Ideo siue amis hae partes venerint, siue una sit contumax, poterit talis cessiationis causa definiri. vi in tex.di d. cs canonici.
E T culpabiles puniat. in i A conueniens est,ut qui fuit culpa stultatus, fiat poena sapiens. c. qui ea. Ab . 38. Ideo, examinato negotio apud Sedem Apostolicam ,Pars, quae culpabilis inuenta fuerit, punietur: ut, poena docente, cognoscat, quantum excesserit, quae cessationi factae rationabiliter. eausam dedit; vel quae fine rationabili, & manifesta causa cessauit ut intex. Poena autem,vI-tra eam de reficiendo omne interesse parti,quq iniuste fuit damnum passa. ut in aes ceterum .di d. c. si canonici. erit alia ad arbitrium Summi Pontificis , pro ut ipse viderit magis expedire. vr intex. Poena enim debet mensurari secundum
culpam. c. implina dist. s. Et quia in tali cessatione potest eue ex una parte maior culpa una vice, quam alia. d. c.ficanonici. Ideo non exprimitur omnis poena, quae contra partem in tali cessatione delinquentem fit imponenda , sed aliqua relinquitur arbitrio ipsius superioris ter. minanda . ut intem
ET si pars cessani predicta non struet, cessatio non
QVI A ubi non seruatur forma a iure tradita in actu faciendo. non valet actus. cap. quia propter. exrr. de elact. Cum forma fit, quae dat esse rei. I. Iulianus. ,.sed O.s ad exhiben. Et quoniam ea, quae hic traduntur obseruanis da, imponuntur tanquam necessario spectanistia ad formam cessationis. Archid lac insin. Ideo si para 1 diuinis cessans . supra dicta tam ince sando,quam in veniendo liue mittendo ad Sedem Apostolicam, non seruauerit, nec ce intio erit seruanda ; sed, ea non obstante. svi prius in ipsa ecclesia erit celebrandum. VI in rex. N -ta igitur in summa, quod ad hoc, ut fiat e e Tatio valida, necesse est haec interuenire. Primo,
quod qui cessant, habeant de consuetudine,vel
alio iure, ut cessare possint. Secundo,quod vocentur absentes ad tractandum de cessatione. Tertio . quod super illa tractent. Quarto, quod de cessiando deliberent. Quinto, quod fit manifesta offensa , propter quam cessiarii. Sexto, quod fit rationabilis. Septimo, quod anteeetasationem, instrumento publico, vel patentibus litteris authentico sigillo munitis, causam cetasationis exprimant. Oetauo. quod illud instrumentum , vel litteras tradant ei, contra quem cessant.Nono,quod requirant illum,ut emundet competenter iniuriam . vel offensam, propter quam cessare volunt ; quod si non fecerit. tune habet locum cessiatio. Et post cessiationem debet utraque pars arripere iter ad Sedem Apostolicam intra mensem, per se, vel per pro curatores sitfficienter instructos ; ct ex tunc, cotinuatis diebus, habent tempus arbitrarium, quo commode possint ire. Si haec omnia non fuerint seruata cessatio non tenet; contra partem delinquentem habent locum supradictae pinnae. ut in rex. crala n. hic.
PRAELATUS non de et occupare bona vacantis dignitatis, vel tiale sibi subiecta. QVI A huiusmodi bona non pertinent ad ipsum praelatum, sed debent in ipsius dignitatis, vel e celelix utilitatem conuerti, aut futuro successiori reservari. Nin tex. O supra de elec . c. quia sepe ; ubi notatur quod hodie per constitutiones Summorum Pontificum eis ditas poli hac rura, ecclelix, ct successori su rogatur Camera A postoli ea. & facit spolia, exceptis quibusdam casibus cotentis in ipsis constitutionibus, ut ibi not. Et quoniam ille, qui
fraudulenter contrectat rem alienam i lucris
ciendi gratia, committit furtum. Li.gdefurn Ideo in poenam huiusmodi delicti, statuitur, ut episcopi, vel eorum superiores . aut inferiores praelati, re quaecunque aliae ecclesialis eae perso. nae,quae talia perpetrauerint quoad episcopos,& eorum superiores, ut ipsi ab ingressiu ecclesiae; caeteri vero ab officio,&beneficio tam dia eo ipso sint susperis , quousque rellit titionem . fecerint de praedictis. N intex.ctae c. quia spe. NISI destec .ili iure id tu competat.
Qv i A specialia derogant generalibus. M.
genera. iii'.de reguLiur. Ideo si ex priuilegio. vel consuetudine iam legitime praescripta se ii alia causa rationabili talia bona compe.
tant praelato, vel alteri personae, tale ius specia-
263쪽
DE OFFICIO. IVDICIS ORDINARII. Et
te no autem ius eommune, erit tunc attendendum. ut in tex. Priuilegium enim a principe eo- cessum,decet esse mansurum. c. decet. ins . deret. iur. Et consuetudo legitime praescripta derogat iuri positivo. c n. extride consuet. Et causa rationabilis . qualis esset onus impositum in fundatione ecclesiae, debet cuique suum ius fouere. glashic. rer. ia.=cpraeterea. u. a.eor. de iurepvir
E T cum de iureJeciali id allatii competit, debet inte rei de bonis,qua supersunt solatu debitu. QVI A bona intelliguntur, quae supernini,
deducto aere alieno. L mulier J. de iure dot. Et quoniam qui sentit commodum, debet etiam habere incommodum.c.qui sentit.in-fr.deret.tur. Et qui succedit in ius alterius; debet uti eo iure, quo ille fuisset usus. d. c. h. qui. tit. deret. ivr. Ideo si quis asserit sibi competere bona dimisia tempore mortis alicuius bene ficiati, &obuenientia tempore vacationis ecclesiae, debet soluere debita illius, sicut ille soluisset. vi intex.di c. i. destiation. ET oneribus incumbentibus vfitie ad novos redditus. Qv I A res tran sit cum onere suo. .cum non sit. extr. dedecim. Et cum causa sua. iconiα-nerit. s.ffundiu.ῖ . de pign. act. Et quoniam ordinata charitas incipit a te ipso. M. quiescamus.. I. gr. Ideo non debet intelligi tale ius percipiendi istos fructus ecclesiae vaeantis, nisi solutis his, quae fuerint necessaria pro servitoribus,
ct ministris, ac incumbentibus oneribus usque ad nouos redditus supportandis ; ne eecIesia remaneret cum istis oneribus, ili alius perciperet fructus. Nin rex. 6c hodie dic de talibus, ut habetur in extrariag. Man. X XII. c. suscepti. dee- Iect. Durum est enim, litientibus propriis agris,
vicinorum praedia irrigare. I. prastra g. de struit. Quod ei uitas Anagnia experitur : Cum enim
in eius amoeno territorio, propter aeris intemperiem, non adsint inhabitantes coloni, e Laxosis montibus ad illud excolendum Iaboriosi Hernici descendunt; indeque fructus, ct frumenta pro maiori parte ad propria extrahentes, ipsi commode vivunt, relinquendo ciuitatem in territorio diuitem, in ciuibus respecti
egentem ; quod Sc Vergilius annuet dicens: Enead.lib. 6.Ηernica saxa colunt, quos diues Anagnia pascit. In Hernicis namque frigidioribus tempore aestiuo viget maior aeris salubritas qua praecipue
gaudet Acutum, Castrum a me dilectum; eum enim illud etiam in temporalibus lit sub Episcopis Anagninis, ibi in iuuentute mea per Plu- Ration. Iur. Ponti f. Lib. I. res annos, aestiuos menses santequam ingrederentur . Roma discedens apud Reuerendissimum Gasparem bon. me.patruum meum periucunde transiui, ubi cicipse palatium Episcoporum in meIiorem formam redegit, pietur: que ornauit, ct castrum, quod stricte intra Ie mille continet habitatores,nouo muro amplia uit, porta, quam viuianam appellant, magnifice constructa; nec ob id omisit Anagniae aedificare pene a fundamentis palatium episcopale; cum illud antiquum, quod , Summi Pontifices aliquando inhabitarunt, fuerit dirutum sub pontificatu Pii Quarti,ad erigendam in arcem, illam eminentiorem ciuitatis partem , quae in prouincia Latii esset propugnaculum Vrbis. Et ex quo fructus ecclesiae sunt deputati pro oneribus incumbentibus toto anno usque ad alios nouos fructus. ut in tex. infertur, quod si erant impositae collectae ecclesiae uno anno,&rector non soluit, ct recepit fructus illius anni; si alio anno renunciat beneficio, ipse tenetur ad col-
Iectas illius anni.& non successor, qui postea
PER hanc constitutionem, qua non derogat, quanἔσprelatus ex iureteriali succedit in bona clericorum obeuntium,mn corrigitur c. qui ispe.supr de elemquod derogat iuri, quantumcunque speciali, clericorum succedentium in bona relati defuncti.
QVI A ibi laeditur caput per membra, hic
vero e conuerso laeduntur membra per
caput.glossin. hic. Et quoniam grauior est
laesio capitis, quam membrorum. cap quae. II. g. exinde accusat. Oc .secuti. r. q. T. Et absurdum
est, quod filius in parentem,oc subditus in praelatum, vel in ipsius res habeat potestatem. cap.
cum inserior. extr. de maior, et obed. Et si canoniis ei succederent in bona praelaturae vacantis, tardius eligerent praelatum , ut ipiis plures fructus accrescerent. d. c. quiasaepe. Ideo plures rationes urgent ad prohibendum, ne clerici sue- cedant in bona praelati , cuiuscunque iuris specialis praetextu, quae prohibitio fit in d. c. quia se-pe; quam quod prohibeatur, ne praelatus succedat in bonis obeuntium clericorum, quos ex iure speciali conceditur in hoc tex. Et sic ex diuersis, in quibus non est eadem ratio, non fieillatio. I. Papin.ss. de minor. Sed quae sint bona elericorum, de quibus ipsi non possunt testari, nec succedunt in illis consanguinei, sed
de iure communi successit ecclesia,ex qua sunt acquisita, vel successor in beneficio, aut ex ictis
respeciali praelatus; vel hodie Sedes Apollo-
264쪽
Ite a per nouas eonstitutiones istis subrogata: henda . Et similiter habens eapeIIaniam ad n Distingue: quod de bonis acqui litis intuitu Pe tum amouibilem,que non datur in titulum,sectomae ex haereditate, vel artificio, aut doctrina, pro eius seruitio datur certum stipendium an- clericus potest disponere pro suo arbitrio, ut nuatim in pecunia; nam cum tales non aequiis possunt de suis saeculares. c. relatum, iI. t. extri de rant principaliter ratione ecclesiae, sed ratione testam. De aequisitis vero intuitu beneficii, ad- personae,possunt de istis bonis sic aequisitis, et- hue distingue inter elericum habentem benem iam per testamentum disponere, ut suce edat infletum eum administratione, re inter illud non eis alius, quam ecclesia, vel subrogatus eccle- habentem . nam clericus habens beneficii ad- liae. Gemin.hieministrationem, quamdiu vivit, ct canus est,
dare potest, moderate tamen. c. taterum . extris
donat. Comparatur enim usu fructuario, quia eius ius morte finitur, sicut usu fructuarii. cap qui sane. extra. depeculi cler. Oc. consuli. extr. de donat. Potest ergo dum vivit, voluntatem suam facere, dummodo moderate donet. Cum incipit infirmari, comparatur usuario, , ita nihil habet, ni fi usum tantum, eleemosynam tamen facere potest. cap. ad tac. de testam. Sed de his bonis testari non potest. cap. cum in ossii ctit. Si vero sitelericus non habens administrationem, sed personaliter, , simpliciter beneficiatus, etiam in morte comparatur usu fru- uario , quantum ad faciendum fructus suos,
in de ipsis potest testari: ecelesia tamen succedit ei in istis, fi decedat ab intestato. d. c.relatum,
est cap. requi bii. s. illud. d. tit. Et quod dictum est de clerico simpliciter beneficiato, quod facit
fructussuos, ct de eis potest testari, intelligendum est de percaeptis, ct reconditis. Alii vetaro ad eum spectantes, sed per ipsum non per- caepti, ad ecclesiam pertinebunt.g fhic per. reis seruari. Ille autem clericus dicitur habere beneficium cum administratione, qui habet beneficium, quantumcunque fimplex , in titu-
um , cui sit certa dos assignata, cum ipse dicatur habere administrationem illius dotis, ct ta- is de iure communi non potest de fructibus beneficii testari; sed si hoc disponeret specialis
consuetudo, vel statutum eccletiae, per quae tamen non nimium grauaretur eccle ita, virtute
huiusmodi iuris specialis posset testari. Gemin. hic nua. CIerieus vero non habens ad ministra . Eionem, sed fimpliciter, di personaliter beneficiatus, qui potest testari de fructibus acquisitis, dicitur il Ie, qui recipit fructus rationeni pendii personalis, ct pro labore diurno, ut sunt canonici , qui non habent praebendas distinctas, nec
certam portionem ex massa communi, quae
succedat loco praebendae; sed eorum fructus sunt distributiones quotidianae,qui dantur pro diurno labore,de quibus clericus potest testari,
etiam si aliquarus fructuum colist tret in Prae- In Clement. Cap.t. Vt clericorum,
EPISCOPI ita debent corrigere clericorum excessus, quod metu poena ipse arceamur, ct alii pertia
ovi A aliqui clerici praetextu priuiIegii
ordinis clericalis, impunitatem exce suu obtinere sperantes, nonnulla mutatotiens committunt enormia,per quae nimium
ecelefia diffamat ut , di scandala grauia in pop Io generatur, potissimum cum talia per episcopos, ad quos spectat correctio, deserantur, ut plurimum,incorrecta .ut intex. Et quoniam pr . textu priuilegii, non debet alicui crescere auctoritas delinquendi. l. i. et Misereat. pel clari f. Et cum nihil fit, quod alios magis ad pietatem, de Dei cultum assidue instruat, quam eorum vita, ct exemplum, qui se diurno ministerio dedica runt, in quos, tanquam in speculum, reliqui oculos coniiciunt, exiisque sumunt, quod imitentur. Concit. Trid stes M. de reform.cap i. Et si negligenter per superiores omittantur ea , qu per subditos male usurpantur, excessuum via aliis aperitur. c.peri enit, it t. iii. y3. Et cum de iure communi ad episcopum pertineat correcti
clericorum suae duaece sis. c. cum contingat. extris
de far. compet. Et praelati debent diligenter intendere ad mores reformandos, ne de suis m a nibus sanguis subditorum requiratur. c. mesta-gabili extreod. Et cum fit cauendum, ne per impunitatis audaciam,qui erant nequam, fiant ne q uioressap.ri fama. extrissent excom. vn de reipublicae interest, ne crimina remaneant impunita. I. ita vulneraris.Jad Iet Aquit. Ideo ut cleriacorum audacia propensius compestatur, districte iniungitur episeopis, quatenus sicci rea correctionem clericorum huiusmodi vigilanter intendant, ct diligenter fui officii debitum exequantur, quod di iidem clerici metu poenae a sui3 arceantur insoIentiis,ct alii eorum exemplo perterriti, pro fili re ad similia merito perti
impotatur, ut callisetur c uva praeterita, ct sit
265쪽
Formido, ne peeeitur in futurum. c. qui ea, dist. et S. Et ad hoc imponitur publice, di in loco delicti, vi per illam alii terreantur. c. mulier. is y i. O C. adlegIutrepetA L Oderunt enim peccare mali formidine poenae. Ouid. Unde poenae dicu-tur esse medicinae ad peccati correctione. In I. .ethic.c. s. Et Solon illam ciuitatem optime habitari dixit, in qua viros bonos honoribus affiei, contra autem , improbos poenis, mos fuerit.
Diogenes in vita Solonis. Et quod pro culpa sit poena in iligenda; ct sine culpa, quod nullus sit puniendus, dictatius naturale ; sed determinare poenam secundum conditionem personae, de culpae est iuris politivi. S.Tho. par. 3. q. a. an. .iniad. Debent tamen episcopi in corrigendis exiscessibus, meminisse se esse pastores, non percussores. Conc. Trid est e refor.cap. i. atque Ita praeesse sibi subditis oportere, ut non in eis dominentur,sed ut iIlos tanquam filios, ct fratres diligant. i.ad Timoth.c. 3.O , .Petra. s.
V ILET collatio benescissacta a collatore quolibet, citra Legatum Apostolicum, nimfacta mentione de beneficio, quod prius habebat is, cui A. Qv I A ratio, propter quam non valet colis
latio beneficii facta per Papam , vel eius Legatum, habenti aliud beneficium, nisi de quolibet priora beneficio fiat mentio, est ex eo quod Pap occupatus in beneficiis totius oribis ,& Legatus in illis totius prouinciae, dc raro residens in loco beneficii, dc beneficiati, ori praesumuntur bene informati de qualitatibus illorum. Abb. hic. Cum talia sint quid facti. cap. t. decon litui . in o. ordinarii vero existentes in Ioco, ciccirca pauciora occupati, bene praesumuntur informati cap. quosdam.θι. quanto. extr.
de praesum t. Et quoniam ad validitatem gratiae,
omnia illa sunt exprimenda, quae possent retaris dare concedentem, alias gratia vitiatur, tan-
' quam subreptitie impetrara capsuper lutem.ex- tr. de rescript Ideo talis collatio vitiatur propter defectum impetrantis, si fit facta per Papam, vel eius Legatum . non autem vitiatur, si fit facta I loci ordinario. rtintex ct cap. collatio. deos
sic. lex in o. Dummodo ordinarius conferat in casu , quo recipiens possit utrumque beneficium retinere, x et si non possit simul ea retinere, dimittiat primum .gI hic Ter, qui bis libet. Sed quando collatio fit a Papa, motu proprio, tunc valet, etiam si non fiat mentio de priori bene fi eio, cum appareat tunc de eius voluntate,de ob
id non potest imputari subreptio, nec ambitio
impetrantis. c. imotu . deprae, .in c. Et ob eandem rationem, videtur idem dicendum in collatione facta, proprio motu Legati glat hic. ver facta. Quae vero plura beneficia possint hodie episcopi, de alii prassati uni conferre, vide Concit. Tria. sust .de reformae. T.
In Extra uag. comm . Cap. i. Debent.
EPISCOPUS monasterium pistam, non tenetur
accipere monachos illius monasterii pro tabellioni-
Qvi A si episcopi non possent in mona
iteriorum visitatione habere pro tabellionibus nisi monachos, de praesertim mona aerii vilitand i. esset contra communem utilitatem,dum probationum saeuitas nimium restringeretur.ri in tex. Et quonia probatio non est angustanda. quonia. C de haere. propter quod etiam,vi salua scilicetiit rerum probatio i quia publice interest, ne veritas occultetur. I strui fili testib. cautum est iure, ut curent magistratus testificari volentibus,seipsos, ct alios testes, vel
signatores praebere. tament.*detesib. Et statuit generale Concilium, ut , iudicibus adhibeatur persona publica, vel duo viri idonei, qui acta
dem monachos ad praedicta, tu propter eorum professionem, quae illorum vocem facit funestam. c. placuit. a. q. p. ipsos arcet a iudiciis, republicis, siue ciualibus actibus. cap. i. extr.necteris vel monach. nec patitur, nisi in inquisitionis limreticae prauitatis causae, monachum tabeIlionis officium exercere. cap. ut asscium. conscribendas. de haeret. in s. tum etiam,quia essent suspecti, nec contra priore aut capitulum, quibus sub. sunt, quae corrigenda inuenirentur, fideliter, dc recte conscriberenti ut in tex. Ideo cum constet,quod in tali officio tabellio natus,monachi non essent idonei, ut veritas elarius elucescere
possit, statuitur, quod episcopus in monasterii
visitatione, non teneatur accipere monachum pro tabellione.ptin tex.
ETIAM s hoc habeat consuetudo. IA talis consuetudo, perquam prior,&eapitulum, viderentur nimium delicati, esset irrationabilis. ut in tex. Ideo meritia
repro batur. c. cum inter extet.de consuet.
NEC in actu riserationis debet solus. OV I A apiscopali dignitati non modicum detraheretur, si ab episcopo, qui dignita-Κ et tem
266쪽
In Decretat. Cap. I. Ex litteris.
a D racium iudicis, etiam delegati Iectat proxi&re aduocatum Anti, qua nonpotest habere.
Ovi A iudex inuigilare debet, ne infe
rior persona I potentiori afficiatur iniuria. I. illicitas. s. ne potentiores F de os rasiae Et quod unicuique in iudicio reddatur,
quod suum est. Liss de iust Otur. Et quoniam si
a iudice non prouideretur de aduocato illispersonis, quae non sunt per se aptae ad exprimendum in iudicio suam causam ; ct propter earum impotentiam, ct aduersarii timorem, non inueniunt aliquem idoneum, qui aduocet pro ipsis; facile in iudieiis , dum essent indefensae, ab aduersario potentiori iniuste opprimerentur. I. nec quicquam. h. observare. d. tit. de of
A. Iram. Ideo v di aliquis indiget aduocato, reper se illum habere non potest, 1 iudice illi est
dandus. Nintex. OL i. , . ait prator.ss de postulat. Qui aduocatus debet esse idoneus, ct in quantum fieri potest, aequalis aduocato partis adis uersiae. I. prouidendum. C. deposui. O c. infames. s. si vero. s. q. . Vnde ex causa potest iu dcxeompellere aduocatum ad patrocinandum alicui, ct si ille iniuste resistere veIit. potest ei interdicere officium postulandi. Linoris.jde pernis. De-het tamen iudex constituere illa salarium secundum facundiam suam, ' pro modo litis, ct consuetudine patriae. I. i. I. in honorariis. g. de
Dr. ct extraoraec n. S c. licet. ii. q. 3. Nemo e nim cogitur de suo facere beneficium. c. precariae. Q. q a. Nec propriis stipendiis militare. i . ad rix. tb. cap. s. Si tamen pars esset inops, ct impotens ad soluendum, posset compellia duo ea. tua ad exhibendum illi gratis patrocinium. Bala. in I. Uuriosi C. de nupt. nam tunc tenetur ad hoc lege naturali, ct diuina, quia debet diligere proximum, sicut seipsum. IIo . hic. Et si hoc facere no Ilet, peccaret; nam videretur abscondere talentum sibi traditum a Deo. AGregor. in homi I. super S.Matth. cap. as. Et quanquam aduocati fine sumptibus non studeant. 8. dist. S. i. sumptus tamen, discientia administrantur a Deo. Abb. hic. a quo omne datum optimum, di om ne donum perfectum descendit. i. ad Corinth.
cap. q. Et maxime debent hoc facere clerici, qui vivunt de patrimonio Iesu Christi. c. i. Opes .ctc. i. de magistr. et
E T poterit dare domesticum. Qv I A non est tanta suspicio contra iudi
cem , si aduocatus est suus domesticus, quod possit in causa ab eo decipi, ct corrumpi, sicut est, quando pars est ei famiIiaris.
glos in c.exinsnuatione. de appe . nam causa non est aduocati, sed partis, cui spectat commodum, S incommodum illius .cabiduum. , palam. r. I 6. Et fimiliter, licet testis, qui deponit deuiacto , non fit producendus de domo iudicis, ne facile inter eos fieret collusio. c n. q. q. q. Secus est in aduocato, qui deponit de rure, cui non creditur, nisi in quantum est iuris. I. ab ea parte. F.deprobat. Debet enim erubescere fine lege loqui. I. illam. C. decollat. Ideo cessant rationes, propter quas videbatur, quod aduocatus iudici domesticus non esset admittendus; ct remanetius commune, ut qui non prohibetur,possit esse in causa aduocatus. I. i.J depostus Si tamen esset aduocatus ita iudici domesticus,qui nimis
ardenter assumeret causam, S domi, dc extra, totis viribus laboraret, ut iudex ad sua dicta moueretur, tune iudex iuste recusatur, non quia fit domesticus, sed quia nimium fauet. accedens. iI. t.rtur. non conte L.
Cap. x. Iu dicis. CUM imploratur iudicis oscium nobile, A litis canaiestatio.
QVI A officium iudicis nobiIe suecedit Io
coactionis. ut in tem quod in casu huius tex. intelligitur, quando illud imploratur principaliter, re contra certam personam, recum plenaria caust cognitione .abb.hic. Et quoniam tunc est quasi ordinarium iudicium, . quod intentatur.glos hic ver. proponitur. Et in rudieiis ordinariis debet fieri litis contestatio. e. . oe i,ut . de sit. contest. Ideo in eo, sicut in ordinariis iudiciis, iis debet contestari. xt intex. ct L- Papinianua., .ssis minor.S E C U S in mercenario.Qv I A tunc officium iudicis dicitur mera
cenarium,quado in causa illud non petitur principaliter, sed incidenter; & appel. Κk s latum
267쪽
latur mercenarium, quia per se non stat, sed actioni deseruit. Abb. hic. Et quoniam in tali casu nihil petitur a parte, sed solum vel dirigitur contra iudicem, vel petitur releuamen ab aliis quo proprio impedimento a vel si dirigatur contra partem , est post litem eum ea in principali negotio contestatam, quae contestatio existenditur etiam ad istud aeeetarium. Batr. hic. Ideo tale iudicis officium litis eontestationem non exposcit, sed ante, di post ingressum causae,potest ad illud fine litis contestatione haberi recursus. ut in tex. O Butr. hic
OBEDIIn Decreta l. Cap. I. Cum certum. PRIUS ordinatis, cateris paTibus, prior, se maior habenduses.
Quin qui prior est tempore, ubi in re
liquis par est causa, potior est iure. g. quoties viri que.f. de ret. iar. nam diuis turnisas arguit maioritatem, dc possessionem. 1 i .s dealbo piri ben. Et quoniam uniuersitasecclesiastica confunderetur , si unicuique suus gradus non conseruaretur. c. sn. dist. 8 p. Ideone fiat praeiudicium illi, qui potior est iure, de ne conlatio in uniuersitate generetur , qui prius est ordinatus, caeteris eiusdem ordinis est praeferendus. Frin tex. Oca. episcoporum. Ast. ni fi posterior eiusdem ordinis fuisset ordinatus a Papa. cap. hi, qui. deprab. in 6. nam tunc propter dignitatem , ct praerogatiuam ordinantis , etiam talis ordinatus debet gaudere praerogativa, ut aliis eiusdem ordinis praeferatur. instaper tuad.
UENIENS contra decretum, vel constitutionem episcopi, debet excommunicari.
Qui A episcopus potest facere eonstitutiones, quae obligent in sua dioecesi. cap. ut nimar. de consitur in o. Et quoniam qui venis contra legem. quando illa est praeceptiua, di in re graui, m o rtaliter peccat. cap. nam concupi sic de constituL Et propter peccatum mortale; v bi quis est contumax, non potest aliter corrigi .ec Heliastica est communione priuandus. cap. Rem . sc. nullus. M. q. s. Et episcopus habet potestatem suos subditos excommunicarici a. si quuii proprip. q. 3. Ideo subditus,qui pertranstgres,ionem constitutionis sui episcopi mo aliter peccat, si aliter corrigi non potest, erit per ENTIA.excommunicationem ab ecclesia abiiciendus. prin rex. O c. si avum. q. s. In libro enim Regum legitur: Qui non obedierit principi, moriste moriatur. i. Retum. cap. la. Et in Concilio Agathensidicitur , quod anathemati detur. cap. via scopi. d. q. g. In iure enim canonico mors capitiar pro excommunicatione. M. per petier. quis
CLERI CVS administratione carens non tenetur ad iuramentum obedientia.
IA iuramenti vinculum , quantum
quisque potest, debet euitare. ca. etsi Chri- p. g. s. licet. de iureiur. Cum Dominus praeceperit in Evangelio: Sit sermo vester est, est,
non, non. Matth. cap. s. Ne assiduitate iurandi. uisquam ad periurium per consuetudinem elabatur. c.ita ergo, et t. q. i. Et quoniam satis est, ut clericus, qui administrationem non habet, verbo obedientiam promittat; cum in eo non vertatur ita periculum, sicut vertitur in administrationem habente. glos. hic. Ideo talis clericus non est ad praestandum obedientiae iurata menturia compellendus. ut in rex. Sc milliv. de iureiur. Posset tamen cogi iurare, si esset uspectus de inobedien tia. inst. c. cum in ecclesiis, ct ibi gloss. Vel si esset excommunicatiis cap cum desitis
deres. de sent excom. licet interdum etiam talibus ex causa remittatur. cap. super eo. d. tit. Uel si esset Ioel consuetudo, quod tales iurarent. cap. cum
clerici de perbirin. Sed hodie ab istis clericis exigere hoc iuramentum, non est in usui sicut nec simplex promissio obedientiae. Abb.hic. NEC adfaciendamsi ripturamsuper ea. Qv I A iniuria fit ei, cuius verbo credi debet, si ab eo scriptura exigatur. I.st rero. s. t.
. qui studar. cet, Et quoniam fuit stat
268쪽
tum, ut suffieiat ab istis clericis verbo recipere obedientiam. g f hic. Ideo ad illam praestari dam per scripturam, non sunt adstringendi. Nintex. nisi rationabilis causa aliter suaderet. tapclericos.desent.extam.in s.
Cap. g. Omnes. a B omnibus de dioeces obediendam est episcopo.QVI A episcopus est in spiritualitas caput,
ct iudex ordinarius totius dioecesis. cap. i. Sc. irrefrag. de Oc. ordin. Et quoniam qui omne dicit, nihil excludit. I. IuliandF delegat.- Ideo de iure communi omnes de dioecesi in spiritualibus subsunt epis p o. ut in tex. Sc. de persona. H. q. i. unde diuus Petrus praecipiebat: omnes principes terrae, di caeteros homines e- Piscopis obedire. i. cap. r. Et diuus Ambrosius episcopus excommunicauit Theodosium Imperatorem in eius dioecesi delinquentem. c. duo sunt. dis. yd. Et sic qui in dioecesi dicunt se, iurisdietione episcopi exemptos, debent ostendere exemptionis priuiIegium. c. cum persone de priuil in d. alias non est eis credendum. c. cum eis is deo c.ord. in s.
NON obediens canonicu influuiis, incurrit inobedientiae notam, id est, infamiam.
Qui A qui regnum Dei consequi non va
lent, sunt infame .c.illi. d. . . Et quoniam qui in re graui facit contra legem praeceptivam , mortaliter peccat. N not. vr. in capsqui . Et similiter fi venit per contemptum conistra quodlibet praeceptum superioris.glossin cinduo.di .so. Et qui est in peccato mortali, est extra gratiam Dei. c. quinatus. de paenit. dist. i. Ideo qui contraueniendo canonicis institutis, moris taliter peccat, fit infamis. ut intex. Vnde dicitur, quod obedientia est nastior, quam victiama, ct auscultare magis, quam adipem arietum offerre. ut in tex. quia per obedientiam quis victimat seipsum, dum deprimit propriam voluntatem ; sed per victimationem , quae fiebat in sacrificiis veteris legis, in aetabatur caro animalium. c sciendum. s. q. t. Talis tamen infamia, quae dicitur anonica, tollitur sublato peccato.
Cap. Solitae. EPISCOPUS non debet subesse principibus, sed
QVI A duo sunt, quibus principaliter hic
mundus res itur, scilicet, auctoritat lacra
Pontificum, dc regalis potestas. c. duo sunt. dissy c. Et quoniam tanto grauius pondus est sacerdotum, quanto etiam pro ipsis regibus homianum, in diuino sunt reddituri examine rationem. cc.- c. cognovimus i 8q. a. Et honor, dc subis limitas episeopalis nuIlis potest eomparationibus adaequari. Si enim regum fulgori compares, ct principum diademati, longe erit inferius, quam si plumbi metallum ad auri fulgorem compares. d. c.fiunt duo. Et quanta est inter solem,oc lunam, tanta inter pontifices, de reges cognoscitur esse differentia. mir tex. ideo primcipes debent suis episcopis reuerenter a Surgere. N in tex. , cognoscere se ex illorum pendere iudicio, non illos ad suam redigi posse v Iuntatem. d c duo sunt. Et ite debent eos paterno honore,ac debita reuerentia prosequi.c. Valent. dis. os .ct Conc. Tridheg. 2s.de resor.c. i p.
Cap. 2. Per suas ORDIN ATUS per Papam, non per hoc eximitura iurisdictionesui episcopi . QVI A ordinatis 1 Papa deferendum est,
quantum patitur conuenientia. ut intex. Et quoniam priuilegium quod cedit in a. Iiorum praeiudicium, est shicte interpretadum. c. ex parte dedecim. Ideo per priuilegium competens ordinato a Papa, ut caeteris pari bux, aliis eiusdem ordinis praeferatur, non infertur, quod in praeiudicium superioris, ab eius iurisdictio ne eximatur. N in tex O c. cum in is ibum u. de
Cap. 8. Inter sUA N DO de obedientia, rei subiectione agiti
nihil attentari debet inpraiudicium rei, rripvs soris non citati.QVI A in omni actu, in quo vertitur m teris
esse partis, regulariter requiritur in iudi cio citatio. LA rnoquoque. f. de re iussi . Peristinet enim ad defensionem, quae est de iure naiaturali. Clim past , .cat. de re iudic. cum merita causarum, partium assertione pandantur. I. a. et si per vim, vel alio mod. Et corura eam de potestato ordinaria , etiam princeps venire non potest. c. i de cac. fg. rvr. Et quoniam ubi tractatur de auferendo alicui obediEtiam, vel subiectionem, vertitur interesse illius, qui iam est in qu si possessione talium iurium ri intex. O M.quia dilia de elict. Ideo in praeiudicium rei, vel possies.soris non citati non est in taIi causa aliquid aetatentandum. rt in rex. erinst. N litepens fer tot.O
269쪽
ABBATES, O sacerdotes, qui sunt di sani epi
scopi, ad evis S uotam renire debent. QVI A Srnodus est mixti iuris; nam respe
eiu conuocationis ei de lege dioece sana, sed respectu eorum,quae in Synodo statuisuntur, di ibi aliquid iudicatur, est de lege iuri dictionis. Ilos.ct Buer. hic. Et quoniam abbates non sunt exempti , lege iurisdictionis episcopalis, nisi habeant ex speciali priuilegio, licet ipsi, ct eorum monasteria, sint exempti a lege
dioece sana, ut not. in .dilectus deo S. ordin. Ideo ratione eorum, quae tractantur in synodo idebent etiam abbates exempti ire ad illam, etiamsi sint abbates populum non habentes , licet ratione conuocationis ire non cogantur, nisi subsit causa rationabilis. cap Fn. . canonica. ,8. q.
a. ct palea, viso M. di . t S. Si vero fini abb
tes habentes populum, vel capellas non exemptas, tunc ratione populi, ct capellarum, subiiciuntur in talibus, etiam quo ad legem dioeceo sanam. Butr. hic. Ideo tunc coguntur etiam ad synodum venire. cap. bates is .q. r. ct c. exori de priuil. nisi aliud priuilegium aliter induca c. ni. mu. de excelyprat. Sacerdotes vero non exempti, omnes de ciuitate, & dioecesi tenentur ire ad synodum; ita tamen, quod ecclesiis non subistrahatur diuinum officium. c. i. dist. ii. O Abb.hie. Sed quid hodie circa synodum fit obseruandum, di qui accedere teneantur, vide Conc. Trias . et .dersor. c. t.
Er sibi obedire compelli possunt percensuram eccleD-sticam Qv IA iurisdictio delusoria videretur, nisi
haberet coercendi facultatem. c. praeterea.de ossic. deIeg. Et quoniam dignum est, ut quos Dei timor a malo non reuocat, saltem co.erceat seueritas disciplinae. c. cum in cunctis. de eislia. Ideo si in casu, quo abbates, ct sacerdotes ad synodum accedere tenentur, ire contemnunt, possunt ab episcopo, super ipsos in hoc iurisdictionem habente, per censuras ecclesiasticas compelli. vi accedant ad illam. vi intex. r c dilectus depaenu.ct Conc. Tridd.c. l.
CANONICI regulares ino eZientespriorisuo per ipsum excommunicari passunt. v IA ubi monasterium regitur per priorem, est ibi prior in exercenda iurisdictione Ioco abbatis. cap. . deflat. mqnach. Et quoniam abbas habet in suos subiectos iurisdictio
nem ordinariam , de potestatem eos excommunicandi. cap. cum ab eccles. Oc. quanto. deoscordi n.Ideo eandem facultatem habet etiam pr or, qui Ioco abbatis regit monasterium. xt intex. Et quia inobedientia erga superiorem et peccatum mortale .s Rc sequu. Et propter peccatum mortale potest excommunicatio ferri.
c.nemo. i. q. t. Ideo canonici regulares in obedientes , per eorum priorem excommunicari pialunt. N in tex dic. tamsacerdotes. et q. g.
ET si fuerint incorrobiles, de fratrum consertio expelli possunt. Qv I A ex uno peccatore polluitur popu-
dus, sicut ex una oue morbida uniuersus
grex inficitur. cap. sed illud. dist. s. Et quoniam monachi incorrigibiles non sunt ita expellendi a monasterio, ut eis detur materia vagandi iti occasio inobediendi; si enim expellerentur de monasterio, facile esset volenti vaga ri,facere se inobedientem. c. quanto . de haeret. nec sunt inter alios fratres ita retinendi. ut fit periculum, quod alii pereo scorrumpantur. c. resecanida. t . q. 3. Ideo tales non excluduntur de monasterio, sed de fratrum consortiore mouentur. rt in tex. O c.sn. de regular. ita quod non comedent cum aliis in refectorio nec iacebunt in dormitorio, sed detrudentur in carceribus, seu ergastulis intra monasteria c. dilectis. it. t. desmon. Od. csn.destat.monachis
Cap. ir. Hi S, quae. PRESBTTERI, O clerici capellarumsubditaram
titulo Cardina latus, debent Cardinali obedientiam, S reliqua de quibus hic.
IA Cardinales habent in suis titulis &
in ecclesiis ipsi titulo subiectis, iurisdustio. nem episcopale m. Sutr. hic.ct Ioan Monach. inst. in c. vnic.in o. Et quoniam presbyteri, ct cle ricidiocesis tenentur praestare obedientiam eis
piscopo, re alia ligna subiectionis ei exhibere. Apr. c. legetatari Ideo similiter debent praestare talia presbyteri , ct elerici Cardinalibus in tit Io subiecti.ri intra oe Rom.cons y S. E T racante titulo .succedit capitulum illitu ecclesiae.
QVI A praelatus, ct capitulum faciunt mnum corpus , per quod debet e celesia gubernari, ita ut praelatus sit caput, ct illi de capitulo sint membra. c. ea noscitur. de his, qua=.aprel. Et quoniam est prouidendum, ne, deficiucute capite, eciae si a patiatur in regimine detri
270쪽
mentum glaesin Clem. i versi capituli de haret. Ideo propter coniunctionem, quae est inter prae- Iatum . & capitulum, vacante ecclesia,iurisdictio praeIati deuoluitur ad capitulum. vi in text.di infrae. cum olim. Excipiuntur tamen coIlationes beneficiorum pertinentes ad solum praelatum, aliae alienationes fossind.cctim olim.Sed ea, quae sunt ordinis, cum non possint exereeri per ipsos de capitulo, debent per capitulum coamitti alteri praelato habenti ordinem .di pote statem exercendi; quem ad hos aetiis capitulum inuitabit eum cautelae studio, id est,cum
protestatione, quod per hoc in tali dioecesi nia hil iuris ipsi oraelatoacquiratur DC Fn. hic.O pontifices q'i.
NISI pro bona pacis aliqui Ut exceptum.
i A ad principis officium spectat proui.
de re, ut pax inter suos subditos conserue.itur. Hi, 23. quas. i. Et quoniam pro hoc maiori bono potest superior tollere de iure vis nius re alteri dare. c. ni depraeben. Ideo licet de iure communi capitulum succedat,sede vacante,in iurisdictionem praelati, ut dictum est superius; tamen si ex tali successione, timeretur
perturbatio pacis,conueniens est,pro communi bono,quod est anteferendum priuato. Auth. de resit. di ea,qua. s ea enim cost. q. ut ex toto,vel
in parte per Summum Pontificem illa iurisdi et io ii capitulo auferatur; dc pro ut ipse magis viderit expedire , eam libi reseruet, vel alteri concedat. vi intrat. lassin c. t. per pacem.dere .iad. in s.
aBBATISSA Abditos excommunicare non p
Qui A facultas excommunicandi dependet , potestate clauiurn. cap. tanta de excessprael.dicente Domino beato Petro: Quod-eunque ligaueris superterram, erit ligatum, di in caelis. Matth cap. id. Quia cum excommuniis cat ecclefia in caelo Iigatur excommunicatus; cum reconciliat ecclesia, in caelo soluitur reis conciliatus. Petrus enim quando claues aec pit, eccletiam sanctam fignificavit. c. quodcuna . quia. i. Et quon iam potestas ctauium non cadit in mulierem,quia non muIieri; sed Petro talis potestas tradita est .c.noua.depenit.ctremi Ideo abbatissa non potest excommunicare,nec absoluere moniales , peccatis, nec alia taeere,
quae , clauium potestate dependenti Min text.
IPSI tamen sibi obedire tene tur.
Qv I A quilibet tenetur obedire liuo supe
riori, ubi no praecipit aliquid contra man. datum maioris supra si quis. O ii. quest. t. Fdominus.. Et quoniam moniales subsunt abbatissae.C--tendentes.de flat. monach. Et tamina potest ratione dignitatis,quam habeat iuri dictionem exercere, re virili officio fungi. c .gnis de resicript.ct c.cum deuotisi , . quest. t. nam licet mulier in quantum tamina priuata, di per
se considerata, non possit virorum muneribus fungi, nec iurisdictionem exercere. c. dilecti arbitr.ct m .33.quia. s. Tamen fide iure sibi defertur dignitas habens iurisdictionem anne. xam, p otest iurisdictionem exercere. ut in text.di d.c. cum devotiis quia non ipsa mulier,sed dignitas tunc agere videtur.Butr. hic. Ex quo enim dignitas sibi conceditur, omnia ad illam
consecutiua censentur ei concessaa. prae de osset. deleo. Idedicum abbatissa sit superior monialiabus , ct aliis eius subditis, a talibus est ei obediendum ut in text. dic. vnic. Fn. destis.re tin s. Et Iioet abbatissa non possit per se excommu nicare, ut d ictum est superius, potest tamen im plorare officium superioris,ut ipse excommuis nicet ei inobedientes, casu, quo tales per in
badientiam, excommunicari mereantur. Nintrat. dc episcopus tenemr ei impendere auxili iam .c. 8 quast. t. ficut inferior ha bens simplieemiudisdictionem, potest in casibus maioribus re currere ad superiorem in loco, ut suam sentenatiam mandet executioni, vel compellat subditos obedire.c. cum ab eαI. de olford. O La divo Pio. g. ere iussi
SI Metropolitanus a sustra tuo iuramentum exigit vltra formam flaturama canone, in eo, quod es
vltras ragantur non tenetur. QV I A iuramentum non extenditur ad ea, quae licite praestari non possum glog n, hic.
Cum non debeat esse vinculum iniquitatis c.qttanto. de iureiur. Vnde praestitum contra statuta canonum non teneti capsidiligenti de compet. Et quoniam iuramentum praestitum a suffraganeo vltra formam statutam 1 canone. esset in eciae, suae praeiudicium. Nin text. salistem de facto glossi . hic. Eiepiscopus non testecelesiae suae conditionem facere deteriorem. c. um cestis. derelig. dom. Ideo ne praeiudicetur e celesiae, suffraganeus non tenetur iurament indebite contra iura oecesiae praestitum obserauare.ylinteo.ct sutnstri .de iureiuLEt cano-LI uici, oc