장음표시 사용
281쪽
li eum, necessario est obseruandum, si non vi, nec dolo fuit praestitum, & in alterius praeiudicium principaliter non redundet, ct obseruatum non vergatin aeternae salutis dispendium. s.cum contingat.eor. de iureiur. Et quoniam leges
civiles improbant pactum factum patria hila,
dum traditur nuptui, ut, dote conterita,nullum
habeat ad bona paterna regressum, principaliter fauore ipsius filiae , ne a futura successione excludatur,&fit peioris conditionis, quam caeteri filii, sicque a paterno obsequio retrahatur , licet tale pactum prohibeatur secundario in publicum fauorem , ut mulieres facilius inueniant maritos, per quos, cli quas, ciuitas numero lius liberis repleatur. I.pactum. C. decollat.
O lyn. J de suis, ct legit. Ideo tale iuramentum
non est illicitum, obligat iurantem. vi in trat. Oc licet. inst. de iureiur. Ius enim canonicum magis considerat salutem animae, di magis intendit obviare peccatis, quam faciat ius ciuile, quod magis intendit reipublieae utilitatem .dict. c. licet. Ogulsinae c. cum contingat. Et nos debemus magis animarum saluti attendere. c.ssus. extra detestam. Quid enim prodest homini, si uniuersum mundum lucretur,animae vero suae detrimentum patiatur ' Aut quam dabit homo commutationem pro anima sua t Matth.
P a C T A inita pre Fratres Praedicatores,vU Minores, alios Mendicantes, cum Rectoribus parochialium ecclesiarum , super parochialibus utribus, si facta sunt per Priores, vel Guardianos, de conventuum ipsarum locorum consensu licetauctoritas Sedu/po olica non interuenerit, rei licentia Prioris, rei
Ministra generalis , aut Magistri, vel prouint talis Ministri, vel capituli prouincialis servanda fiunt. QVI A ex eo, quod Fratres Praedicatoretist Minores, re alii Mendicantes, compositiones. re pacta cum praelatis, capitulis, rectoribus, ct personis ecelesiarum, cinitatum, castrorum, illarum, Sc locorum, in quibus domus, seu habitationes eorum existunt, super iuribus parochialibus,vel aliis quibuscunque articulis,ab eis,vel eorum antecessoribus inita, fi-ue facta, seruare recusabant, ct ea eo praetextu infringere moliebantur, quia Magistri,aut Ministri, vel Prioris generalium, seu prouincialium eorundem non assuit assensus in ipsis, nec
approbata per ipsorum senetralia, vel Prouim
et alia capitula extiterunt; multa in diuersis mu-di partibus scandala insurgebant; ct ipsorum
Fratrum famae, honori plurimum detrahebatur. vi in text. Oextrari. Io.XI II. c. riccs.de tuet.
crpac. Et quonia religiosos decet puritatem c-mnimodam in suis actibus obseruare. S ab his abstinere propensius,per quq posset aliis exem pli pernicies generari. vi in text. ct S. Thcm. 22.q. 3 art. 6. Ideo Summus Pontifex Bonifacius Octauus his malis occurrere paternae solicit U-dinis studio intendens, praesenti decreto sanci-uit, compositiones, ct pacta huiusmodi cu praelatis, capitulis, ct rectoribus, ct personis praedietis, ab ipsorum Fratrum couentu alibus, Prioribus, seu Guardianis facta , vel approbata, de suoru in conventuum confiixo, istassensii,debe.re ab ipsis fratrib.in locis, in qui b. fuerint facta, perpetuo inuiolabiliter obseruari; no obstante,quod Magistri, vel Ministri, aut Prioris gene ratium, seu prouincialium Praedictorum non interuenerit in eisdem assenius nec ab ipsorum generalibus, vel prouincia lib. capitulis extiterint approbata; seu quod Sedes Apostolica in his, quae per praedictos Fratres Minores facta fuerint, auctoritatem suam, vel assensum non praestiterit. Nintrat Sed ubi periura posteriora reperitur determinatum, quae sint ab istis religiosis cum rectorab ecclesiarum vel aliis obseruanda, ct per ipsa iura e l l eis ablata potestas aliter paciscendi,talia iura sunt m his dispositioni.bus attendenda. Clavdi. dudum .dc serpith. Sed quid, si illi Fratres faciunt paetiim cum laicis super a liis iuribus,an valeati Distingue,qtiod, si pacta
inducererit alienationem iurau, vel rerum non valerent i 'dientia super totas cfine exceptione iras. t. Secta S, u non inducerent alienationem, sed modificarent contra et us inter se gestos. per rationem huius text. quae habet loc una in tabli pactis etiam cum laico . Gem hic insn. Et etiam, quia in istis modicis no requiritur tanta solemnitas,quata requiritur in magni S.c te rulas.d.q. r.
DUMMODO At Iutta, Ol est Qui A pacta quae continent in se turpitudi
nem, Scobseruata vergerent in dispendiisum salutis aeternae, nullam inducunt obligationem .retr.c. In. pacta quae eteod. Et quoniam religiosos maxime decet honestati,&san.ctitati studere.rt in text.ct i .ad Cor. id. Ideo per facultatem datam religiosis, ut super aliquibus possint pacisci, non intelligitur data nisi ad pacta licita,&honesta ineunda . printeo. O extra c pler M.
282쪽
. In Decreta l. Cap. I. Si cur.
INSTRUMENTA, O alta iura partium, contraria transactione tolluntur
Qv i A transactio est de re dubia, Sc lite
incerta pactio non gratuita .l. i. redem. Et quoniam pactum nouissimum rumis pat Pacra priora.ῖpactinxem finita. Cod. de pact. Id eo per transactionem tolluntur omnia priora iura competentia transigentibus. Nintrat. St. subpraetexit . C eod. Non enim minorem aucto
ritatem transactionum, quam rerum iudicata
rum esse recta ratione placuit. Si quidem nihil ita fidei congruit humanae, quam ea, quae placuerunt, custodiri l. non minorem. C. eodem unde per transactionem derogatur testibus, instrumentis,praescriptionibus, cuilibet iuri, quod prius competebat; dummodo instrumenta,&probationes non fuerint dolo partis occuItatae ; nam tunc posset agi actione pristina i Et si exciperetur de pacto transactionis,posset repli. cari de dolindict.I sub praetextu. Et intellige, volente altera parte transactionem seruare i alias potest tran figens uti pristino iure suo, ac si non fuisset tran factum. infric constitutus. St. cum propono. Cod de Inam frangenti fidem, quis notenetur seruare , quod interpolita conditione promiserat c.3. de iureiur. Et intellige de trannactione Iicita, nam illicita non vatet. infrac sit erra Et intellige, inter tran figentes; nam res inter alios acta alteri praeiudicare non debet c. cum
lim. de cavspc g. Spropr. Et intellige super rebus, de quibus fuit transactum; nam de quibus non fuit actum, nee cogitatum, non potest diei esse transactum. side certe C.eod.
Cap. et Statuimus. TENET compositio Aper decimis acta cum assen, severioris. QV IA haec est differentia inter compositionem amicabilem, re transactionem; quod transactio est pactio non gratuita, per quam aliquid datur, vel retinetur, ut 1 lite recedatur a Compositio vero est gratuita pactio, qua pro spirituali non datur aliquid temporale. inst. .super eo. Et quoniam illa transactio,per quam daretur temporale pro spirituali, contineret fimoniam . . tua de on. Compositio vero, per quam, vel nihil datur pro spirituali , vel aliud spirituale eum spirituali de m.
perioris auctoritate commutatur , si sit legitiis me facta, non est illicita, ct nulIam continet simoniam. cap. quaestuum. de rerum permutat. O S. Thqm t. t. Iuri .iooaetrita. ad 3. argvm. Ideo in spiritualibus (quale est ius decimandi c. shac dedecim.) prohibetur transactio, non autem ammicabilis compositio vi intret. O c. ex multiplici dedecim. Sed quoniam talis compofitio non debet fieri fine causae cognitione, nam non debet ius ecclesiae remitti sine causa. c. quisquis. I a. quaeli. a. unde superior debet examinare, an compositio, vel alienatio expediat e celesiae .cap. sine exceptione aequati. a. Et requiritur decretum ipsius Episcopi respectu subditorum suorum .c. abb. O c. placvit. AI quali. t. Ideo ut valeat istae Ompositio, debet fieri de consensu, ct aucto .ritate superioris. . ut in text.&cap. rendit. i , qu fone .
SI capitulam consensit transac ioni, quam fecit prἔ- latus nomine ecclesa, riti risu dissentare non potess.
IA in contractu transectionis non habet locum poenitentia. l. quamui C eodem. Nullus etenim esset litium finis, si a tran actionibus bona fide interpositis posset facile discedi. Ietfratris. et eoae Et quoniam lites sunt amputandae. I. ite resis de alien .itidic mur. causfact. Ideo prohibetur, ne a transactione facta per praelatum, possit dissentire capitulu, quod illi suum praestitit consensum. vlinteo. Non tamen per hoc tollitur, quin superior possit illam reuocaret, pronuntiando, ipsam non praeiudicare eccIesiae, si ex alio defectu fit inualida.Butro hic
283쪽
Cap. I. Super eo. SUPER ecclesiastico beneficio non poten transigi. Qui Atransactio non fit, nisi aliquo dato,
vel retento, vel promita. I transactio Cod. eod. Et quoniam, ut res sacrae possideantur,aliquo dato, vel retento, seu promita, species esset Ideo super ecclesiasti eo beneficio, quod est res sacra, spiritu a. Iis. c. qualitum e rer permis transigi non potest. rt in text. upr.c.consstutus. SED potest amicabiliter componi.Qv I A amicabilis compositio est gratuita
pactio, per quam a lite receditur. Butr.hic. Et quoniam talis compositio non obuiat sacris canonibus. vlinteo. qui dum prohibent in talibus pactiones, intelligunt de illicitis glosss' hic digitis in c.quampio. i. quaest.2. Ideo in beneficiis non prohibetur amicabilis compositio. ut in text. dummodo non fiat a partibus inter se, ne forte retineret beneficium ille, qui in eo non habet titulum, sed fiat de superioris,aut iudicis auctoritate . qui non praesumantur deis clarare. beneficium pertinere,nisi ad illum,qui habeat in eo ea nonicam institutionem. supr ι. statuimis. dic. de istero. Sed per talem compolitionem . si contingit beneficium assignari ius habenti, valet compositio; si vero anignetur ius non habenti, quando fit a non habente potestatem conferendi, per hoc tibi non acquiritur titulus. Butr. hic. Unde licet talis compositio valeat quoad partium praeiudicium , non tamen praeiudicat superiori,quin possit quaerere de titulo c. nisi deprab.
Cap. g. Veniens. TRANS ACTIO facta de rebus ecclem per pr latum inestuperioris consensu,non obligatsuccesso
QVI A pacta inter alios acta aliis obesse non
debent. vi in text. O legs pniis., item ne.f. depact. Et quoniam fine superioris auctoritate non potest rector ecclesiam perpetuo ob Iigare, etiam transigendo, ne sic in directe eius bona alienaret. c. quidvis. a. quail. t. cinet. supra in c. Fatuimus. Ideo si praelatus super rebus ecis etesiae fine superioris auctoritate transegit, taIis transactio est censenda personalis quo ad ipsum, quantumcunque tran figat nomine ee-clesiar ; non autem realis quo ad ecclesiam,&successores. PIIntrat. dic. r. deprecar. In his enim plus consideratur i uris potestas, ec iudicis
auctoritas, quam sola contrahentium voIunias. B vir. hic. Ad cognoscendum autem,an quis voluerit inire pactum reale,vel personale, sunt attendenda verba paciscentium, & eorum auctoritas, ct res, super qua paciscitur,& alia, quae habentur in I. iurissem s. c g. de paci dinor Bart. in Istipui.non diuid j. de perbor. obligat. Sed nunquid ipse praelatus, qui transegit, poterit in vita sua isti contractui contra uenire t Dicendum, quod non argum.cax multiplici. draecim. O c. .depact.nisi per remedium restitutionis in integru, quando ecclesia esset laesa .s hic. Tunc enim esset restituenda ecclesia in pristinum. c. l .de restit in iniuncti minoribus d de minor. Et ipse praelatus , si haberet de proprio, teneretur partis cum qua transegit, ad interesse. artum. c. de mutata deprabrad. Si vero non haberet proprium, subtraheretur ei de suis redditibus beneficii, relictis tamen sibi in primis, ex quibus possit ad minus parce vivere. Bura.hunum. is. Sed in Ia fione talis transactionis non aestimatur res secundum veram quantitatem, sed cum ea aestimatur dubius luis euentus. glos in I. Dui M. Fad Trebia.
Cap. p. Praeterea it. I. SICUT Aper iurespirituali, ita super annexo nonpo
test transigi, ut recedatur a lite, interueniente alis qua temporalitate. QV IA de an nexis idem est iudicium c translato .de constitui. Et quoniam si pro iure spirituali in transact: one daretur aliquid tε-porale,esset ii monia. Apr. cap. ionititurus. Ideo similiter,ne committatur timonia, non potest
dari aliquid temporale pro iure praesentandi ad beneficium. vi intrat. Cum illud ius sit quid annexum spirituali. c de iure.deiureparr. ct cap. quanto. delud.
Cap. Io. Praeterea it. E. SUPER I=irituali subiectione non licet ira gere.
vi A in transactione datur uni parti ab
altera aliquid temporale. Apr.c .constit ius. Ol.transimo. et eod. Et quoniam dare temporale pro spirituali, est simonia. cap. tua de fimon. Ideo, ut remittatur spiritualis subiectio propter aliquid temporale , runquam simiam niacum, fieri non potest. vi in text.&iu'.c.super eod. Sed si superior, fimpliciterius suum com cedendo, non praeteX tu alicuius transactionis, sed in signum subiectionis , retineat tibi aliquem censum , dc certam pensionem, absoluendo ab aIia subiectione , hoc fieri potest
284쪽
ob dic quis esse non debet. seMil' '
Priuilegialitaetri civi immediate subsunt Papae , bene pocris o teum ab aliis inferioribus praelatis ex Trihe o et hoc dicuntur esse fine capite , quia '' immediatus eorum episcopus , ct ca
Cap. II. Ex parte. IUDEX potest,et ebrise interponere pro transactisne inter partes facienda.U I A ad superiorem spectat pro subditorum quiete inuigilare,ut quam citius co m. mode fieri potest, finis litibus Imponatur.e finem dedol. ct tum. Cum magnum commodum consequatur qui I Iite
modus per quem partes quadam aegra
et quam, ut causam in iudicio prosequantur. hione vensatis 3viderit expedire, ut in text.ctc.
riarum, quae per partem est remissibilis.ves in causa ciuili; secus ubi eriminaliter ageretur in
terest reipublicae, ne delicta remaneant impunita. cap. i. decollus deteg. ct Deum, qui .s.ce
PRAETER 2ZAM in casibus, in quibus iura hoc non
admittunt. VI A non sunt facienda mala, ut eueniant Qbona csorie. t . quali. s. Et quoniarn in casibus , in quibus prohibetur transactioifi illa fieret,e stet illicita, di in se contineret peccatum supri congiit. Sc.pret. Ideo in illis calibus non debet iudex hortari partes ad transigendum; imo debet eas punire,si tranfigant.Iupr. c. super eo .ct dict. c. et . In his vero,super quibus rus non inuenitur expressum, debet iudex procedere (aequitate ser uata; semper in humaniorem partem declinando secundaem quodpe sonas ct causas, loca, ct tempora viderit postulare. ptin text. ct c. sciendum, distinct.2'.ynde veris su Causa Iocus, tempus, personaque persticietur, In panu dandu, Vt eas iudex moderetur.
UTAper matrimonio. VI A matrimonii vinculum est in se par bile de iure diuino , dicente Domino I
Quod Deus coniunxit, homo non separet. Matth. cap. io. Et quoniam contra ea, quae sunt de iure diuino, neq; partes litigantes ponsunt venire, neque aliqua humana potestas valet dispensare.c inter de Irami. epist. Ideo in matrimonio non habet locum transactio, neque compolitio, ut illius vinculum legitime contractu in poseis separari. vi in text. Sc. deinde. di t. et 5.
In Decretat. Cap. I. Clerici.C L E RIC VS in sacris,rel minoribus benesciatus nsaculari foro postulare non debet. QV A ''mo militans Deo, debet tacularibus negotiis se implicare. et ad Tim. .ip. t. Et quoniam ille, qui est in sacris. st maxime adstrictus ad m*tandum Deo, cunon possit amplius ad taculum redire. c. a mulitis. de arat. O qua tota. Et qui est bene ficiatus, cucum vivat de altari, debet altario inseruire . i ad Corinth. cap. p. Et quia aduocat e coram iudice laico,ethnegotium taculare .c. i. necleric. relmonach. Ideo clericis in sacris, vel existentes in minoribus beneficiati . regulariter prohibentur coram taculari iudice postulare. ut in rexi.er c. obseruandum . quasi a. unde opprobrium est clericis , li se peritos forensium disceptationum
285쪽
eionum ostendere velint. l. repetita. C. de episc.S
N IS I prost, vessiua ecclesia, vel miserabilibus perso
Qv I A defensionis facultas nemini est de
neganda.I. ut rim. f. de iustit.or iur. Et quoniam cum quis pollulat pro se, vel pro suaeciae fia , aut miserabilibu spersonis, quae sunt sub protectione ecclesiae , apparet, quod hoc non facit desiderio lucrandi, sed facit nece sitate propria bona tuendi. c. decreuit. distin. 88. Og is Urain cf. Ideo in his casibus clerici non
prohibemur, etiam in saeculari foro aduocare. rim texto c. ine cier.Telmon.
Cap. t. Ex parte. CANONICI regulares posulare nonpossunt, sicut
QVI A canon antiquus, qui habetur ic qitass
i. c. monachiil. r. prohibens monachis officium pollulandi, habet respectum ad religionem . non autem ad ordinem monachorum tantum .pt in text. c.deprasentium .d quali. i. Et quoniam etiam canonici regulares sunt rei gioli, cum profiteantur tria substantia Ita vota religionis, licet in serviant regulae laxiori. quod Dei. destit. msn. Et quia constitutio funis data super aliqua qualitate, extenditur ad omnes existentes sub illa qualitate, licet habeant ex aliquo accidenti nomina diuersia Abb. hic quod procedit etiam in materia prohibente,&personam inhabilitante Bura. luc. Ideo idem tu eicium, quod est de monachis , ut aduocare non possint, etiam de canonicis regularibus est obseruandum ilicet de monachis, ct non de ipsis canonicis , in eo canone iit specialiter exta pressum. Pt in text. O . magnopere.ne uer. pel mo
NISI pro ptilitate ccclesia, iue monasterii, ex praecepto
Qv I A aduocare in his casibus spectat ad
defensione na in qua non potest notari tu.cri cupiditas. sed excusat piae operis neces.sitas. ilia . c. de pras trivm. O glossin d.c. monachi. Sed quoniam monachus , cum sit mortuus mundo, re voverit Deo, exhibere obedientiam superiori, non habet velle, neque nolle. cap. placuitia r. id. quest. I. Et quia potestas monasterii pertinet ad solicitudinem abbatis. c. vullam. I S. q. a. Ideo etiam in istis casibus licitis non de Ration. Iur.Pontis Lib. I.
bent monachi & eanonici regulares, ex eorum arbitrio sibi assumere officium postulandi sed ad illud ineundum , est eis praeceptum superioris expectandum .i t in texi. di dui. cap. monachi.
S ACERDO S non debet esse aduocatis, etiam coram ecclesiastico iudice. QV IA sacerdotis officium est, nuIIi noeere, omnibus autem velle prodesse. ut in text. nam ubi non potest subueniri aIteri, nisi alter Iaedatur, commodius est, neutrum iuuari, quam alterum grauari. c.denique. .quest. s. Et quoniam in aduocationis officio fieri non potest, quin frequenter alter laedatur, qui viniscitur ; nam intercessoris beneficio se victum arbitratur d. c. denique. Ideo cum prohibeatur caeteris ordinatis in lacris, ct aliis clericis bene ficiatis, coram saeculari iudice aduocare, non autem coram ecclesiasticosupra. c. i. sacerdotibus etiam in foro ecclesiastico tale officium prohibetur. vi in text.=dict. c. denique. Et idem fortius de episcopo, qui non debet esse aduocatus in foro saeculari, et ram in causa propria. cap. quia, . quali. 3. nam aduocatus debet proponere stando, non autem sedendo. I. qvisiquis. C deposui. Et non est decens, ut episcopus stet. exhibeat reuerentiam, quam exhibent aduocati,coram iudice saeculari dic .cap quia Sed si episcopus habet causam coram iudice ecclesiallico, est in optione sua, an per se, vel per alium, causam promouere velit. csn. deit r. calumn. Advocati autem dicuntur nocere parti aduersae non vere, sed quo ad eius opinionem. diei c. denique. nam aduocatus proprie non nocet ; immo defendit ius publicum, Spriuatum eunde aduocati dicuntur esse milites, ct in iure priuilegiantur in multis, ut milites. l . aduoc ti. C de aduocat. diversi d. Et quicquid lucrantur, est eis pecuIium quasi castrense. l. . Cod. de in c. testam. Quod procedit etiam in salvirio,quod recipiunta priuatis. glossint fori.C. eaduocat.diuersiudic. Et cum non debeant assumere causam iniustam .l.rem non novam. C eiu-
dic. promouent iustitiam, quae reddit unicui.que, quod suum est. l. iustitials delusi. oetur Sed etiam iudices dicuntur crudeles, quia reputantur erudeles ab illis , contra quos iustitiam exercent; cum tamen in veritate non sint crudeles, sed ministri Dei, re iustitiae. c. non esicrudelis. 23 quali. s. Verum quia sacerdos non
286쪽
debet noeere alteri neque in veritate,n em quoad opinionem di debet se abstinere non talum I malo.sed etiam 1 specie mali. caum ab omni deviu.cthonestat. claris. Ideo praecipue sacerdotibus prohibetur aduocationis officium, ne quis per eos existimet se laesum, ut intrat. O Ma.de. ique,
NISI pro seipso, reletalista sua, vel sine mim
mineat pro personu coniunctis , mi nnstrabili
QVI A in his casibus non potest notari aliqua lucri cupiditas, neque pars aduersa potest reputari offensa ab ipso sacerdote aduocante; cum hi casus pertineant ad defensionem , quae est de iere naturali, , ad necessi tatem,quae non habet legem .nstpr.c. i. S glas a. hic. Ideo sicut aliis clericis, qui prohibentur aduocare coram iudice taculari, in his casibus permittitur aduocatio supr-ι. i.c 2.ita sacerdotibus, qui prohibentur aduocare etiam coram iudice recte fiastico Innoc. hic permittitur,ut co .ram eo possint in talibus casibus aduocare pi intexto c. Lilis. ra.
CLERICUS , qui contra etate , aqua beneficium obtinet, advocatis, vel procκrator eis presumu,
Ov I A talis clericus est ingratus. ut intexteum pro beneficio aecepto reddati mone,
ci pro familiaritate contemptum , retributimnem illam impendendo . quam mus in pera, serpens in gremio, , ignis in sinu, suis consueuerunt hospitibus exhibere. argum .c.dis iudaeos. deludau. Et quoniam iustitia suadet, ut eccla lia infinu suo non retineat fraudatorem , queri
suscepit extraneum. c. suerdotes. a. quali. . Et donatio propter Ingratitudinem reuocatur. c-sdedonia. Et beneficii collatio est quaedam d
nati .c. Et propter ingratitudinem pater potest exhaeredare filium . Autlan. vicum de peli cognos .causis .coli. s. Et ecclesia dicitur esse mater sui beneficiati, quem suis uberibus nutrit. c. ad Romanam.il. t. t. qOst. 6. Ideo talis clericus, suae ecclesiae ingratus debet beneficio, quod Ab ea obtinet spoliari.ut in text. dic. i. i. q. . Et ex quo praecipitur spoliari, quod verbum ostendit facti executionem, ct praesia ponit iam esse factam iuris priuationem. Butrinhic num. S .apparet, quod talis, aduocando contra ecclesiam , est ipso iure beneficio priuatus, ct solum restat pura facti executio. ut in c. an .
querente de restit pol. Nee mirum fi apponitue
ista poena ipta facto 1 eum ingratitudo sit ventus Urens .firecans fontes pietatis,& fluenta gratiae. S. Bernar de contemptu madi ,sermone L. Quod vitium prouenit ex superbia: nam ingrata putant omnia fir uitia esse sibi debita. Seneca de benescenti
Liber Primus. Titulus XXXVIII.
NON auditur quis tanquam alteriis procurator,ns habeat mandatum legitime factum.
QVi A procurator est is, qui aliena ne
gotia mandato domini administrat. tal feodem cum enim quis rebus suis suis peresse non potest, vel no vult, ad negotiorum expeditione fuit introductu, ut quis pos fit face re per alium,quod posset per seipsum .d. Prima, Quoa tamen in causis criminalibus non semper admittitur.c.,per bip. de accuset di thractis.f. de procurat. Et quo iam esse procuratorem. est quid facti. Isi procurator. C. eodem. Et ea,quae sunt facti, di non insunt hominia natura, non praesumntur,nali Probentur. c. psoru tua in o ct quaecunque.J. de public. in rem ad . unde ir curabit onus probandi e i, qui dicit, non qui negar.I. t. f. deprobat. Ideo si quis dicit, se e sse alierius procuratorem , debet facere constare de mari dato .printrat. Ol.pmvrator.Jeod. Cum mmm per procuratorem possit fieri coditio domini deterior, vel melior. I. quacunque. Seodem. Conditionem alicuius, sine eius scientia de te. riorem fieri non conueniti ignorantis. J eodem. Sunt tamen casus, in quibus comunctae personae possunt agere pro alio fine mandato. d. I.sed Ohae. Et etiam sunt casus, in quibus ubi dubit latur de sufficienti mandato alicuius,quis. admittitur cum cautione de rato.
287쪽
M o N paret sententia in causa graui, lata contra abissentem ex probabili causa, lagit me per nuntium
Qui A in grauibus causis non potest quia
cogi, nisi velit,pro euratorem constituere. t intrat.nam ii talis,qui ex probabili causa abest, cogeretur in istis grauibus constituere procuratorem, sequeretur absurdum, quod non esset melioris conditionis , qui abest ex causa iusta, quam ex iniusta. glo in c. gratam. s. quati. I. cum etiam et,qui ex iniusta causa ab est, sufficiat, si mittat procuratorem. t. prima.J. Aprocur. Sequeretur etiam aliud absurdum, quod cum nullus cogatur fieri prociarator. In litui.demandat. . recte Ss mand Tum. imput retur forsan ei, qui procuratorem inuenire nopotuit. Ioann amar. in c. cam ditim dedo Sconis rum. cum tamen nullus obligetur ad impossiabile. csn. de appellat. Et quoniam ubi taliter abissens per nuntium certificat iudicem de suo legitimo impedimento, non potest iudex postea probabilem causam ignorantiae allegare, nec in eum potest sententiam ferre . cap.cum Bertholidus de re iudic. Ideo si contra talem iudex postea sententiam ferat, illa non tenet. vi intrat. SL quaesitum. i. e re iudici Si autem ex parte impediti non mittitur excusator, tunc sententia tenet mero iure Bart.in dict.l,quastum.quia iudex
probabiliter ignorabat , sed potest peti restitutio ex iusta causa contra sententiam. c ex hiserinde in integr. resuui. Ost ex quibus caus per totum.
An autem iudex teneatur credere excusatoris die quod non .d.c. cum Brettulam. Sed excusator debet offerre probationem, , si iudex non vult illam admittere, sententia sua non tenet, sed si excusator non offert probationem, tenet sententia iudicis, ratione praedicta. Barrat in e quaestum. Intellige tamen haec, quando impedimentum est paruo tempore duraturum . re quando in citatione non fuit dictum, si non po. test per se,compareat per procuratorem ; nam si in ei ratione essent talia verba, tunc superioris voluntas esset seruandae Et quando lis non fuit incaepta ante impedimentum , ut late hie per B tr.num. S. Causa autem grauis hic intel Iigitur propter sui arduitatem, & magnitudinem, seu praeiudicium , vel quae est intricata,ctinuoluta, ut de facili non Polait per Procuratorem explicari. Inno hic.
RATORI Bus. 183 QVI A expensae sunt accessoriae ad eausam,
ut ille condemnetur ad eas, qui non habuit probabilem causam litigandi, ob id sententia fuerit iuste lata contra ipsum. Bar-roliniet iquu inseiatus .fl. . ofit. Et quoniam accessiorium sequitur naturam sui principalis .c incessoriunt ceretvl. ivnin 6. Ideo sic ut ta- Iiter impeditus exculatur , vinoUpos Sit contra eum in causa procedi, ita excusatur, si conistra ipsum fuerit processum , di in expensis factis per aduersarium fuerit a iudice condemnatus , ut talas sententia sicut non tenet in causa principali, ita non teneat quo ad expensas accessorias ad iIlam. vlimext. OB uti vinum .i . Cum enim talis fuerit legitime impeditus, non potest dici contumax in non veniendo, ut propter contumaciae culpam , quae arguat suam causam iniustam, debeat parti reficere expen-
iasultis r. Os hic. Cap. 3. Ex insinuatione.
SENTENTIA iata cum procuratore reuocato, O de hoc certurato , non praeiudicat domi
Qv I A talis non est amplius procurator,
cum appareat de voluntate domini eum reuocantis. IV. Pompon. s.fn. Jeodem. Et quoniam sententia Iata contra falsum procuratorem est nulla , ex de se ctu pronuntiationis non factae in legitimam personam . infra cap. auditu. O Coae eodem l licet. Ideo ex quo talis non est tempore sententiae procurator , per eum non debet ignorantis domini conditio fieri de terior. vi in text.&Lignor grad. Quod intellia se, si talis reuocatio peruenerit etiam ad notitiam iudicis, ct aduersarii; nam si peruenisset adsoIam notitiam procuratoris, non sufficeret,& sententia contra eum lata teneret, ne per illam reuocationem possent illudi iudex , repars, qui sciebant procuratoris constitutione, di ignorarent reuocationem. inst. . mandato. dide refiripi. c.exparre decaniae antellige, si talis reuocatio fuerit facta ante litem contestatam. quo tempore potest dominus procuratorem libere reuocaria ante litem .sseodem. vel li sit facta post litem contestatam, quod sit facta,causa cognita, vel ipso procuratore in reuoca-
288쪽
EsCRIPTI M super consecutiuu tudicii impetratum a procuratore reuocato, O de hoc certiscato, non valet; nec processis, pti Silentia lata per i-rsim
Qv I A tale rescriptum fuit subreptitie im
petratum , nam si Papasciuisset procuratore in est e reuocatum , non dedisset istas litteras. c. nonnulli. Oc exparte decam de rescript. Et quoniam ea , quae fiunt vigore rescripti subreptilia, non ten M. cap.Ityre litterΗ.de rescript . Ideo gella per iudicem taliter impetratum, Viribus non iubi istunt . ut intrat Osivrc proxim Circa exceptionem autem faciendam contra procuratorem, est aduertendum, de distingtiendum ; nam exceptio falsi procuratoris, qui scilicet, nunquam fuit procurator, vel si fuit, postea est reuocatus. potest opponi etiam poli sententiam, quia reddit iudicium nullum; non enim potuit ille ius alterius, sine mandato deducere in iudicium .rt intrat. sed exceptio contra personam procuratoris, quod scilicet, ii uis re impediatur esse procurator, solum potest opponiusque ad litis contellationem , de non postea,vt patet in milite , qui non petieite Aprocurator. I.quistipendit C eod. sed si non excipitur contra eum ante litem contestatam, postea non potest repelli, cum talis exceptio sit cli-I at o r ia. Isti infamilis. xveterani j eod. O l. ita demam. C.eodem. Et est ratio diuer sitatis, quaa hocvltimo casu ipse habuit mandatum. ct eo ipso, quod non excipitur ante litis contestationem, efficitur dominus instantiae perco estationem litis ab eo factam ; unde sicut in facto proprio potest esse in iudicio , ita nunc in facto alieno., . persi ceptio OAbb. hic Et idem est dicenis dum in causa appellationis il luadramian. nam exceptio, quae non potest opponi in prima in-ilantia post latem contestatam, non potest opponi etiam in causa appellationis. Abh. hic. O Roman.coiis 38 SI reuocatio peruensi ad aduersarium.
OVI A ubi aduersarius fuit certioratus demandato procurationis facto alicui, debet etiam certiorari de reuocatione illius, ne occulte decipiatur lias iudicium tenet, quo adcommodum aduersarii,ac si ille non fuisset retio catus. infra c. mandato. ideo licet quoad annullandum factum Per ipsum procuratoremm his, quae cencernunt tantum litteresse Pro-
curatoris, ct domini, sufficiat procuratorem esse certio ratum de reuocatione a tamen quo ad annullandum ea,quae geruntur cum ad ersario, debet etiam ipse certiorari de reuocat rone , quando fuit certio ratus de procuratoris
constitutione. xt in text. Sesosts in dict. c. mandato,
Cap. i. Tua . SI agitur de adulterio coram iudice saeculari as pet-
nam legalem, noninter nit procurator. QVI A maritus taliter accusans debet se in is scribere, ct ad poenam talionis se adit raram gere. Vt in text. Et quoniam per priores leges ciuiles mulier conuicta de adulterio punie datur ad poenam mortis.l caster. Cod de adust. Per P steriores vero detruditur in monalter II in .authen pia hodie. C dea u. 3c similiter perleges canonicas. cssali de contisti colura. Et secundam legem Moiaicam lapidabatur. Levit. c. et O. Et poena talionis est, ut iraccusator deficia. in proinbando, conden et ur ad illam poenam, ad quam fuisset con dem nata persona accusata, si fuisset conuicta: Animam enim pro anima, ociatam pro oculo, dentem pro dente falsus accii sator, ct mendax testis inta It poena amittunt. Dcurem c. iv. Et quoniam huiusmodi poenae non bene possent exequi in accusatorem , vel in re iam, absentes, ct per curatores in iudicio interiae- mentes, sicut fit iii ipsos coram iudice personataliter comparentes legis entemss. deporin t Ide in istis eriminibus grauioribus, quando. Si tu criminaliter . statuitur, ut per seipsos debeant reus, ct accusator, in iudicio m teresse, non a tem per procuratores. rt in text. S t penultim. ,-sn F depublie. iudic. Et regulariter m quolibet crimine, in quo venit imponenda poena maior relegatione exclusive. quis prohibetur per procuratorem interesse. I. primass. an per alium caus
appeli. SE CUS , si coram ecclesiastico ad peperationem
thori. Qui A tunc, et fi oportet maritum aec latorem se inseribere, ut designet in striaptis nomen, locum, tempus, de omnia quae continentur in lege ciuili, quae habetur. 2-
ad talionem tamen non debet se aliquatenus obligare, ne forte eum in probatione defecerit, intentionis sitae consequatur effectum , ut scilicet, separent .vtin text. I .rer effectum-
ideo sustineri Potest, si nec estuas id pollula ue
289쪽
te. Ut per pro euratorem accuset ; nam huiu modi accusatio, etsi de crimine fiat, non est tamen criminalis , sed qua ii mixta inter ciuilem,' criminalem, quanquam in praesentia principalium personarum securius procedatur. v
NI Ide mandato domini causam procurauit,ab eo repetit expensas propter hoc'. .u.
Qui A nemo cogitur suis stipendiis milita
re. i. ad tinth. c. v. Et quoniam qui vult consequens .vult ct antecedens. c. trans de const. Ideo ex quo aliquis constituit suum procuratorem ad causam . Intelligitur se ob I gasse ad eas expensas, quas pro tali causa ille fecerit. Nin text.&l etiam. C.mandat. Vnde quando interuenit mandatum, semper repetit pro urator expensas actione mandati, ii no deprehenditur in aliqua cuIpa. siue succubuit, siue non .d. Letiam. Olfi contra C. eadem. Si autern egit sine mandato , adhuc agit ad repetendum ex penisses, sed actione negotiori angestorum, in qua non venit, nisi quod utiliter actum est. I. Pomp.iai .f. de negot .gest. Et in hac utilitate confide randa respicitur initium ; nana si utiliter coepi agere negotium tuum, licet non habuerit bonum exitum fine culpa mea , nihilominus retapeto sumptus vis au puro sile nego t.ges. Sed in
dubio,ex quo quis succubuit, non praesumitur utiliter gessisse. leg.iam tamend. miracss. de iudic'la. Et istae expensae non excedent probabilem modum. l. inter quos. ,snj de damn infecti Sed quid, si procurator ineuncio incidit in latrones, aut in stando fuerat infirmitate oppressiis, nun ad tales casus fortuiti imputantur diuo, ut de beat reficere expens facta spro illis Dic, quod
non. Linter causes.s, non omniass. Vian secus est in societate, in qua vitiis socius debet impartire cum alio damna , quae occasione societatis a Iter eorum est palliis Mum obis. s. quidam F.pro socio Et qui propter aliam causam fuisset iturus ad curiam,non repetit, nisi expensas, quas fecit p ro causa, cuiusest procurator, ibi longiorem moram trahendo non autem illas, quas iam, tacisset propter suam causam. Lexparte. f.
A T O R I B V S.Cap. T. Quia in causis.
UNIVERSIT AS etiam statariam potest ad agendum , O defendendum procuratorem consi-
Qv I A licet procurator proprie su mptr
dicatur ille, qui constituitur mandato do. mini I. id eodem. Unde proprie districte uniuersitas secundum Ieges ciuiles non constituit procuratorem , sed dicitur constituere, n dic u m, vel actorem . prima, ct Litem eorum. II quod curatque uniueri nomin. cum tua non dicatur unus dominus , sed una dominatio plurium leti. S. st de acquiren possesso Aristat. t pol.
c. . Et dicitur syndicus quando constituitur ad omnes causas uniuerfitatis,sic dictus, quia fingulas causas uniuersitatis dicit: Actor vero dicitur, cum constituitur ad unam causam. Abb. hic potest tamen actor constitui ab alio, quam ab uniuersi a te. puta a tutore, vel curatore isti enim cum non sint domini, non possunt cor , nituere procuratorem ante Iitis contestationem; unde constituunt actorem,cum auctoritate superioris. lneque tutorex. C. eodem. Tamen quoniam uniuersitas habetur loco domini plo hic. Et de iure canonico non attenditur vocabulorum differentia, ubi constat de intenti me per itias voces expressia .insccpetitio. Et lata significatione quilibet administrator dicitur pro curator. c.salitator. i qua F. Ideo licet propriet sumpto vocabulo, conititutus ab uniuerlitate ad agendam, secundum leges ciuiles dicatu syndicus, vel actor, secundumcanones tamen d i citur etiam procurator. iri intex. Sin L c.petitio. Et quoniam uniuersitas scholarium est liccita,&approbata .l hi. C.detur dictovin.iudic Ideo etiam Ipsa potest constituere syndicum, siue procuratorem, ut aliae licitae, Sc approbatae Un L. uersitates. ut in tro. OBart. d. l. iss quod cuiusque uniuer. nomin. Est tamen disterentia inter i yndicum, siue procuratorem, aut actorem, conititutum ab uniuersitate,ct inter procuratorerna constitutum a persona particulari ; nam constitutus ab uniuersitate iurat de ea lumnia sinet mandato, sed constitutus a particulari non iurat de calumnia, sed iurat donainus, ni fiproci rator habear, ad illud iuramentum praestandia, speciale mandatum. c'. de iuram calamin 6-Et ratio diuersitatis est, quia is debet hoc iuram Etum praestare, qui est melius informius de n Eo tio, quod tractatur, in perpetrandi de re ram: Amn. Sed syndicus uniuersitaria praestrum v Nn s metias
290쪽
imis melius dire verminat , quam
Vr eitatis ad totam causam lim lituit procuratorem, ouem postea reuocat, potest nihilominus contra e-
'tim procedi, in quantum flatus causapatitur , t
QVI A post litem contestatam non potest
remoueri procurator sine causa, contradicente aduersario. I pastutem.guae nam interest aduersarii, ut procurator fine causa
iudicium varietur. IV. qua omnia. Eodem S glossin c. 2.eod. in o. Ideo cum in hac reuocatione acta post Iitem contestatam , non appareat de eius legitima causa, talis reuocatici ori valuit, aduersario contradicente ob id potest ferri sententia in procuratorem , ac si
Cap. Petitio. PROCURATOR episcopi causia episcopatus agit , Odestndit. licet non fuerit datis sub nomine biaici,
vel actor h. VI A quando verba generalia, siue du- bia. ponuntur in huiusmodi instrumen-
vis procurationis, ad percipiendum illo am significatum , recurrendum est ad interiisonem constituentis, quae per verba praecedε- a vel sequentia, colligi possitelag. n. his. sic uiam fit in privilegiis. c. ex multiplici .dedecim. O uet. A c. ordin. Et similiter in rescriptis.m aruttr,c.exposta .ct de restit stoliat.c. austa. Odest re. Et similiter in beneficus con- en d c aper mordinata. Scsin.deprapend. Et
mo est, quia verba debent seria ire intentioni, ori intentio verbis.c. inteli. de Firborumsignificat. um verba sint inuenta ad exprimendam in tantionem.c.hvmna. u. quast. S. Ea enim, quae irit in voce, sunt carum . quae sunt in anima, 1ssionum notae; ct ea, quae scribuntur, eorum, uae sunt in voce Arali lib.i.de interpr.cap. i. Ideo uando ex tenore instrumenta cognoscitur,uod intentio episcopi fuerit dare alicui libe-
ram agendi ,re defendendi potestatem, siue illa
fuerit nuncupatus syndicus, siue actor, aut procurator, semper censetur episcopi syndicus,ct procurator. & habet eandem potestatem, ae fisub quolibet de istis nominibus fuisset constitutus. Nin text. Ohupr.c.quia in causis. Nec attenditur de iure canonico illa subtilitas iuris ciuilis, ut non fit dicendus procurator, nisi ille qui constituitur a vero domino. ut notae. si pr. indict. c. quia in causiis. Ideo licet episcopus non sit vetarus dominus rerum episcopatus, sed potius assi
ministrator, seu procurator. c. t.de donat. tam era
deputatus ab eo ad aliquid agendum . potest dici eius procurator. vi in irat. O cap .saluat*r. i. quast. i. Cap. Io. Accedens. PROVIDERE Abit iudex,quod constituens ocur torem gaudeat plena libertate.
Qui A ea,quae fiunt per metum qui potest
cadere in constatem virum, si postea meiscus allegetur, sunt inualida denuntianda.ι- audien ehu,quari mei .caussi. Sc siquando-clle. s. quast. o. Et quoniam interest iudicis, ne iudicium sit frustratorium .in'.c. mandato. Ide ne possit postea opponi de inualiditate mandati . debet iudex prouidere, ut quis sponte,ac libere, non autem per metum , constituat procuratorem .rt in text. I. metum. ,.sed quod . OLqui in carcerem .sde eo quod met.causMAXIME in causa matrimoniali. QUI A cum locum non habeat consensus,
ubi metus, vel coactio intercedit 1 necesse est, ut hi assensus cuiusque requiritur , coaetionis materia repellat . c.cum locum .de Jons . Et quoniam matrimonium solo conterim contrahitur dict.caeum locum. O et ' quali. 2.c.sese
sciat. Quod quomodo fit intelligendum,notat. in c. .destonsal. di habetur ex Concit. Trid sitis et de
reform marr.cap. i. ideo ubi quaeritur de conten. su praestando in matrimonium, plena debet smcuritate gaudere ille , cuius ammus est indagandus, ne per timore dicat tibi placere, quod odit, cic sequatur exitus, qui de inuitis nuptiis solet prouenire. ut in text. O d. c.ι: m. locum. Et vide ad hoc Centa . Triden. se set de resoran. meir. c.'. di Magistr. Sent. lib. . dissitis. 2'. Caps