장음표시 사용
51쪽
cin sesentia appareret euidenter erronea in re magni praeiudicii, posset haberi recursus ad suariorem, non perviam appellationis, re iustitiae, sed per viam supplicationis, ct gratiae ut emendet, quod male factum est vi cum eo scientia debeat esse regulata , , non eris
ronea: nee debet magnum praeiudicium al- eri inferre. Francin hic num. 6. Est autem notandum, quod conscientiae attribuuntur maofficia. Primum est testificari, iuxta illud A post .ad Roman. cap. a. Testimonium reddente illis conscientia. Secundum est instigare, ct ligare, quando dictat aliquid faciendum, vel omittendum sub poena peccati mortalis, une ligat fic, quod stante tali dictamine, pec- t mortaliter, se difformando illi, di venialiter ii dictet sub pama peccati venialis Iridi.
DELE G AT Us taxare debet salarium Nota
OVI A ficut ad iudicem etiam delegatum
spectat sibi in causa el igere N otarium, ut fideliter cuncta iudicii acta conscribat. cap. von. extra deprobat. qui tamen non debet e se suspectus alicui parti. supra , . proxim. Ita debet ad eundem iudicem spectare, illi constituere, de taxare salarium; nam cum causa lite commissa, super omnibus, quae ad causam ipsam spectare noscuntur, plenariam recipit Potestatem. cap. prat. extra de osc. delet. Et cum ad eum spectet principale , debet spectare etiam accetarium. cap. accus infra de Et cum notarii, ut plurimum, in exi
nam. Quia secundum Damascenum. Conis intrat.
seientiae it rex priuata hominis i s d is fr* NEC participare debet cum vj, vel assesseribus in contra Iegem , peccatum est , crgo es fac ri stario. eontra eonscriptiam, riguer S vi A licet Notarius. & assessor possint sit it non suspectum partiis assumet, apro eorum mercede moderatum reci-
v I A in iudiciis aequalitas est seruanda . pere salarium .ut superius notrudex ta- is quaeat. i. extra de accuc. Et qu*niam in men atquid,praeter esculentum, re poeulen. Ac iam iudieis , di posset prauo consilio tum libere oblatu partibus recipere pro peruertere illum. I. i. CZest . Ideo ne iniu- hibetur. vi Sp. i. insuper. Cum ne iustum iu
mae inde nascantur, unde iura oriri debent.d. cap. quaI. Curandum est,ut con filium, di inhstructio praestetur ab eo, qui non habeat pal-sionem in causa, ex qua iudicis quaerat corrumpere animum. ec.in tit. de asses.sobet. et Dec.cons8.nt.
cru moderato salario a partibuistisendo.QVIA unicuique iuxta laborem est meri
ces constituenda. cap. charit. t. quali. i.
cum nemo teneatur propriis stipendus militare. cap. cum ex oscit. extra deprascript. Et quoniam rectum consilium vendere licet. c. non licet ita. M. quasi. s. Et ille tenetur soluere mercedem , qui de tali labore commodum semit.ca'.qui sentit. infra deret. iur. Ideo cum iste asses r assumatur ad negotium utrique parti commune. svr. S.prox. ab eisdem partibus est ei de salario communiter Prouidendum .ut in text. orgitis huytr.combhibetur. visitIp., . insuper. dicium vendere liceat cap. cum abomm exrriderita. Ohonestiueris. Et quoniam, cum quid v-na via probibetur alicui, ad id. alia admitti non debet. .cum quid inst deret iur. Ideo fie- .ut iudex non potest recipere tale lucrum nota mine proprio . ita non debet illud recipere sub nominealterius,vel participando cum Iio. N in rex Occ.cum ab omni.
DELEGATUS recipiens aliquidcontraprohibiti
nem huius capituli, tenetiirrestituere. I A nemo debet contra iura mereari. cap.qui contra inst. de reguL iur. Unde qui recipit contra ius,iniuste de lineia non videntur.sderet. iur. Et quoniam, qui iniuste detinet, ad restitutionem tenetur; nam non di, mittitur peccatum, nisi restituatur ablatum. cap.cum tu.exra.de Uur. Ideo si iudex reeipit aliquid, ubi , iure prohibetur, illud restituere debet ut in tex. O c. qui epe. inst. Delia. Turispiter enim accipit, cum ad id gratis teneatur. t in L .F.pen.ytr.repet is decond. ob tu caus
52쪽
o N obstante dantur missunt. QVI A licet regulariter nihil tam conu
mens sit naturali aequitari, quam voluntatem domini volentis rem suam in alium transferre ratam haberi. s. pertrad. Insiit, derer. Luis. Hoc tamen fallit, quando ius exis primit, di prohibet remissionem inam tunc
ad publicum honum, di ad obviandum delictis. est potius attendenda prohibitio Iegis, quam voluntas dantis glos his ver.ram .di G
3. Proferendo. DELEG ATUS non debet rotare testi, ni am
Qui A iudex non solum debet parcere
laboribus, ct expensis partium. c. snem. exir dedola, oecon . sed etiam testium .glas hic rer. expensis Ea quoniam aliqui praetextu ferendi telii monii, fraudulenter alios a iudicibus interdum vocari procurarent , ut eos laboribus, dc expensis fatigarent,aut aliquid ex- Torquerent ab eis. ut intex. Ideo ad obvianis dum talium malitiis, ct ad testium indemnia talem seruandam,statuitur, ut iudex nullum ullatenus conuocet ad testificandum , nisi quando conditio, distatus cauta requirunt. Trintex. Ol.qlion lib.C.detes.
E T prodacens, illis administrare debet expensa inveniendo Fando,or redeundo. Qua A licet testis non fit pretio conducendus. c. i. mir. detestib. est tamen prouidendum , ne proprris militet stipendias.
sunt ei competentes expensae ministrandae. Trinita. Et licet testis debeat pro utraque parte dicere verata tem c. .exetr de rem1 cogen. Et ubi aliquid e eernit commune negotium iudiciale .utraque pars debeat conferre expensas I r. vita in re. nihilominus in isto eam solum producens, tenetur ei prouidere. ut in rex. quia, licet testis debeat pro vir aque parte dicere veritatem , non tamen principaliter iliale, qui eum producit, tendit ad hoc I sed tentadit, ut probet intentum suum i de ideo debet illi prouidere; secu est in iudice , dc assessore, qui principaliter intendunt D egotio communi. Et rior debemus potius inspicere id, quod principaliter fit. quam id, quod fit in cori sequentia rei ut not. glaram in c. quamuis, infr. de pari. Et sicut pars producens procurat suos te ites,ita altera pars volens producere testes re- prohatorios, habebit eis prouidere in neces.DI . I r. Pontis Lib. I.
llarus. Gemin. hic nu. 3. Si autem iderntestis, vel
testes producamur ab utraque parte, tune vintraqua pars tenetur conferre in expensis. Bald.
in L eos. s. si quidem .in Fn. C de appellat. Et de expensistentum, vide per D. Andr.in ad i.adu cuLintit. Atesib. S. qualiter.super per. testes a te m. Et deberem habere vecturas equorum, si personarum qualitas hoc requirit. ut not. inhidemque., . idem Labeo. g. mand.ct Bald in hq niam liberi. in princ. Case testib. Sed an testis pota fit petere salarium, vel emendationem damni, quod patitur ratione temporis positi ineundo,stando,dcredeundo itex.hic facit, quoanon,quia solum dicitur, quod habeat experiissas, ergo alia videtur prohibuisse. ari. c. onne. exra. de prefci sic alia damna non veniunt. dc ita not. Bal in Isn insn.C.defrusto Iir.expens Quod dictum est menti tenendum,nam multoties erratur in hoc; cic diceretur testis corruptus, ex quo reciperetcontra prohibitionem
iuris ; ct eius dictum non probare: Li .ssilesius
GE STA conrra hanc decretalem, sunt ipse iam
in I A licet factum eontra legem, etiam
specialiter prohibentem, non sit ipso iutare nullum, sed sit per exceptionem annullandum, nisi aliud in ipsa lege exprimatur; de ex eo, quod ille facit contra legem, sit punien duxglos in C m. i. veri inhib. de iureparn O G min. lac. Ubi tamen Ira non solum prohibet. sed etiam perpetuam prohibitionis causam apponit, de de elarat iliud esse ipso iure nullum, etiam si exceptio non opponatur . factum illud nullo modo tenet. dglasan Clem. Og f. in I. non dabinm. Per. sbid. C. de legib. digiosin c.qua contra . inst. Areg. m. Ideo cum hic exprimatur irritum, di inane ipso iure,quicquid fuerit factum contra hanc decretalem. etiam si exceptio non opponatur, illud non tenet. Nintexos D.hic.
SOLA 'eventa prasentatio, se receptio in caen nitum secundi impetrantu ineadem Ecclesia, non excludit primum impetrantem a praebenda r cante tempore sita receptionis, vel posea pacanis ante Oam receptionem, vel vestruationem si di hoc sperprocessum executoris , vel interpositionem disretiproprime impetrante assecta extit
53쪽
OMNE X bdistentia cohese a Bonifaeio , rasuupra cura oribum, clericii, depercipiendis perpetuo fructus semirum beneficiorum in absentia,
Qui A per ambitiosam impertunitatem
petentium isti Summi Pontifices indulgentias perpetuas multis concesserunt de percipiendis fructibus beneficiorum sirorum (distributionibus quotidianis duntaxat exceptis liue in scholis essent, siue in Ecelestarum marum altera reliderent, aut in Romana Curia moram traherent, seu alio certo loco, vel etiam ubicunque. rt in tex. Et quoniam per huiusms di concessiones vagandi insolentiae oriebantur , ct dissolutionis praeparabatur materia, cultusq; diuinus minuebatur, qui de fiderandus est,ut augeatur, & officium plerunque propter quod beneficium ecclesiasticum datur) omittebatur. N in tex. Ideo iste Summus Pontifex Innocentius Quartus, volens emendare praeterita, ct quantum potest aduersus futura caueret omnes huiusmodi de similes indulgentias spersonis, non ecclesiis, vel dignitatibus datas per hanc constitutionem penitus reuocat. vi in tex. S. vide Conc.Tri se . .de resor. i.
ET profitetur P.*a, se istas inposerum non datu .
Qui A digna vox est maiestate regnantis,
legibus alligatum se principem profiteri. I dg ea vox. C. de tegib. Vnde eum ipse ediderit hane constitutionem, benefacit o ferendo se illam seruaturum. Ninire.Tamen si tales indulgentias de nouo concederet, valerent , quia non potuit sibi legem imponere, ei qua ei recedere non liceret. ad hoc deligat.
g. l.siquu in princ. . pro sic. I fratres. S. dem
respondit. Et primam constitutionem tollit per secundam , licet de prima non faciat mentionem. c. i . de consi. hoc lib. IV. m. hic. Quodque sibi Iicere non patitur,ine Summus Pontifex suis succetaribus indicat. vi in rex. nam propter easdem causas, quae ipsum induxerunt ad hanc constitutionem edendam. dignum est,ut eius successores indueantur ad illam conseruandam. .ret. cum dilecta. extr. de confrin. vii I. relinutil. Dicit autem , se indicare, non autem praecipere; quia par in parem non
habet imperium ad praecipiendum gloon hic. Et Papa, qui succedit, non reuocando ius antecessoris, celatur illud approbare. Ge. hic inst.
In Clement. Cap. r. Abbates. MAIOR prelatus pro membris sui. etiamsi subt
ile mensa reum comtemre non potesper reser plum apostolicum , nisi sit possent asinum rato
Ovi A cum alias sit in iure statutum.
quod si actor, reus sunt eiusde dixisce fis,actor impetret in dioecesi,de quatiunt. Si vero sunt diuersiarum, quod actor impetret,uel in dioecesi rei, veI in propinqua per die tam, ct quod in sua propria actor tunc impetrare non possit. Pt in c. t. cum autems . eod. ind. Et hoc est introductum in fauorem rei, ne nimium fatigetur laboribus, ct expensis. ut not. in il , . cum autem. Et quoniam aliqui fraudulenter, , praecipue religiosi impetrahant sub nomine eorum religionis ad excludendam dioecesim rei; pura, si prior alicuius domus Bononiensis impetrare volebat, habebat necesse impetrare Bononiae; sed si plus expediebat, vel placebat ei me conuenire Ferrariae, impetrabatur ibi rescriptum sub nomine maioris,puta Camaldulen fis,Cisteretensis,Carthusiensis, es similis,eui suberat ita Ia domus i ct sic quasi actor, ct reus essent diuersiarum dioecesium, fiebat commissio in Io- eo ustino dioecesis Bononiensis intra dierum ad exclude dam dioecesim rei. Eo de modo, fidomus erat Ferrariae,me Bononiensem conis
ueniebat Ferrariae ipse maior, quod prior loci non potuisset glosis. hic. Ideo ad exeludendi istam fraudem, per quam reus indebitedefatigabatur, fuit per hanc Clementinam decIaratum, ut maior praelatus non possit reu conuenire , nisi ubi possent speciales administratores membroru .rt in t Et licet de religiosia loquatur, idem tamen est intelligendum etia de saecularibus. qui simili modo praeessent. Est enim in utrisque eadem ratio. Zabar. hic mi. Ideo debet esse idem ius. I. ita sedlegaqu.
Sed quia in Lecularibus id erat rarum, inreligiosis frequens; ideo loquitur de istis, non de illis glosinc. verpres CONTRA faciem in expensis, et meu se nitur. Qv I A regulare est, ut victus, qui non habuit probabilem causam litigandi, condemnetur victori in expensis,di intere se litis, in eius tem eritatis poenam ct in releu men victoris, qui fuit indebite fatigatus. glos inc/n.Fer.expellaxi r.dedo dicent.
54쪽
QUI A in poenam istorum , qui temere
contra hanc costitutionem venire praesumunt, non ibIum statuitur, quod eorum processes fit annullandus ope exceptionis, sicut regulariter fit de gest is contra Iegem simpliciter illa prohibentem. pinot.supra estae in c. latinsn. in c. Sed etiam declaratur.quod sit ipso iure nullus. vi in rex. quae Uerba impor. rant canonem Iatae sententiae, de non ferendae, reddunt actum gellum irritum, di nuLlum sine ope exceptionis. glossin. hic di glosa.
PRINCIPALIS UDiala Episcopi, O prior contiextualis, licet obessentiarius, delegari possunt a
Qv IA isti dicuntur e sie in dignitate constituiti.factu.ver. Alie. Et personis in dignitate constitutis solent i Sede Apostolica causae delegari. c./ta in prino eod.in c. Nec obstat, quod istorum dignitas sit ab alio de pendens, di non fit perpetua; quia sufficit, quod aliquis fit in dignitate tempore, quo et causa committitur igios hic. ver. per Hest Nec est curandum, an illa fit dependens, vel principalis, perpetua, vel temporalis. Anchari hisaea. i. Talis enim dignitas in delegato confideratur ratione tem pyris praesentis pinius, quam futuri. Barbathisin princ.
OFFICIA LIS vero soraneus, retprior claustr
Qv IA officialis foraneus, qui constituita
tur ab Episcopo in certa parte dioecelis, ut ibi eius vices gerat, non constituit v- num confistorium cum Episcopo, sicut constituit vicarius genera Iis; nec habet iurisdictionem ordinariam, sicut habet generalis; sed habet delegatam vi unde ab eo appellatur ad Episcopum. Ds hic. ver.foraneo. Ideo non est in dignitate, ut sint ei committendae causae a Sede Apostolica , sicut committuntiar Ulcarici generali. Abb. hic nuit. Et prior elaustralis, qui constituitur tantum , ut praesit claustro, habet in eodem monasterio Abbatem supra se, ad qum pertinet immediate cura tot Ius
monasteria. Ab hicnv. d. Ideo non est in dignitate, ut ei committantur causae, sicut committuntur priori conventuali, quidum est in Ioeo prioratus, est principale caput monalleis i. de in qua busdam a regula absolutus. An
ARDITO R in Samara Curia deputatus a papa, de bineficia,quod pronuntiabit alicui de iure 're debitum, poterit illi, a que commissione alia
Qui A. ut euitetur circuitus, qui esset. Eoporteret ad Papam redire pro noua commissione, vel pro collatione ad ipsum, vel ad alium executorem; ex aequitate per hane conititutionem statuitur, ut auditor in Curia habeat hane potestatem prouidendi. vi in rex. cum glas ver circuitus. Auditori vero extra curiam non datur haec potestas prouidendi, absque alia commissione; quia cum alibi non pr ocedant Auditores, causam comferendo cum aliis Auditoribus ficut fit in R omana curia, (loquitur enim haec decretalis de Auditoribus palatii. qui solent fimul dubia conferret circuitus in eis non est inutilis,ut ad Papam reuertatur pro noua commissione; nam posset eorum factum reuocari.& rursus causa committi, ut plenius cognosceretur; quod non fit de re cognita ab Auditore in curia; cum verisimile non sit, Papam reuocaturum factum per collegium Auditorum. Ide in curia circuitus in talibus esset inutilis, quod non est extra curiam; & circuitus inutilis est euitandus, non autem utilis, re qui potest bonum parere effectum. Zabar.hicnu. .ct ii
Cap. . Gratiata EX PECTANS Mn ficium, perdit grariam F
consequitur aliud, quod cum illo, quodHpectat, de iure tenere non potest
QV IA in iuribus ineompatibili huyaec
platio unius inducit tacitam renuntiationem aIterius. cap. vi quid duas. de elect iras. er Anchar. hic nu. a. Sicut de illo, qtu potest rumpere testamentum per querelami nam recipiendo legatum, ex eo tacite querelae rem
nuntiat. ut in sipari. F. . Si n.β dei noss t stam. Vnde sicut per acquisitione in secundaed ignitatis, vel beneficii curati, vacat primum tale, ipso iure. ut in c. de multa. de rab. Ita vacat gratia, quam quis habet ad rate bene tactum obtinendum; nam fi perditur ius in re, quod est potentius, multo magis ius ad rem, quod est de biIius. e. quodam . deprab. in 6. Ide cum tale secundum beneficium pacifice a secutum. de iure fimul retineri non possit eum dignitate, vel beneficio, quod iste expe-mbat,iter accertationem secundi,gratiae prim
55쪽
mi renuntia A videtur ut intex. ct Anchari hicarum. 6. Sed hodie gratias , quae expectatiuae dicuntur, omnino sustulit Concit. Trid.se . et .
GRATIA Aper vacaturo, non comprehendit beneficium post datam insubstantia creatum QvIA in rescriptis debet attendi intentio mandantis .c.qviasapiae preb. in o. Sed de beneficio non extante tempore datae,nor videtur cogitata mandans. arg. c. cum interis extr. de renunt. Non entis enim nullae sunt qualitates. l. rius qui g. itere.'t. Ideo ad tale beneficium non extenditur rescriptum. vi intex. Quod etiam non venit extendendum, cum sit odiosum c. quamu u. eod. in c. Et simiIe est in rescriptis contentiosis, quae non extenduntur ad lites post datam rescripti exortas. c.D. exin eoae Ex alia etiam ratione, talis gratia non comprehendit beneficium post datam rescripti ereatum, scilicet, ne fundatores retrata
hantur 1 beneficiis creandis, sicut fieret, fividerent illa quasi debita ab aliis impetrata. glis,n. hic. Sicut enim voluit aeq uitas, b en e fi
cium permutatione vacans expectanti non deberis quia forsian aIias vacaturum non misi 't. c. c.derer permut.in c. ita voIuit non deber, beneficium nouiter creatum, licet vacet, quia alias forsari creatum non fuisset. d.
glossn. hic. Gratiae autem expectativae, remandata de prouideudo funt hodie sublata per Concit. Trid.ut dicti im est supra incerox
Liber Primus. Titulus Quartus.
In Decreta l. Cap. I. Consuetudine sis C ONST ET V D I inserens grauameu Scussu, debet iudicis ostio tolli.
V in consuetudo,ut sit seruanda, d
bet eta rationabilis: nam cum illa fieius quoddam moribus institutum, quod pro lege suscipitur, cum deficit Iex. c. consuet. dist. t. sicut lex debete' rationabilis, in religioni conuenire. d. c. consue. ita talis debet eta consuetudo, ut habeat vim lcgis, alias est potius dicenda corruptela, di extirpari, non seruari debet. inst. sn. Et quoniam consuetudo grauosa Ecclesiis, est conisa religionem debitam Deo, &Santat, Asse repugna rationi, ct fini aeterno. Abb. hicnv. . Ideo iudex ex officio debeti IIam extirpare. Tmtex. nam iudex tenetur prouidere diuino honori, re indemnitati ecclesiarum. c.noui de iudic. Stimisma enim est ratio , quae pro reIigione facit. l.
debent religioni fauere, sed praecipue ex o ficio tenentur illi, qui ad iustitiam administrandam, sunt assumpti. ci dicet. Orans s q. . Oc. Rexdebet. 23.qS.
Cap. a. Ex litteris Ex consuetudine potest introduci actis , siue sol
mnitas, per qua ne apprehensione reali tram- feratur possessio rei absentis.
Q vi A licet dicatur potastio , quasi pe
dum positio; nam tunc naturaIiter habetur, cum res pedibus calcatur. f. i. f acquiripos Ius tamen positiuum introduxit diuersos actus in signum traditae po Assionis, quos facit aequivalere po'ssion i naturali, ut multos de iIIis enumeratglo n. hic. Et quoniam consuetudo est altera lex. visur. incprox. Ideo fi-e ut artificio iuris scripti transfertur po Assio in muItis ea fibus sine apprehensione naturalii ita potest hoc facete consuetudo, induc endo aliquem actum , cic solemnitatem in signum traditae possessionis. mn rex,
NON DLet consuetudo, ut in causis ecclesiastic dictum pepuli presententia teneaturis Qv I A consuetudo. quae canonicis obuia
at Institutis, nullius debet eri momenti. Ttevlex. Et quoniam obiit at canonicis instituatis, ut populus se intromittat tanquam superior ira caulis eceIesiasticis ; cum Iaicis super ecclesiis, ct personis eeclesiasticis, nulla sit attributa facultas. c eccl/uotan . Ideo talis semientia, cum lit a non suo iudice Iata, nullam obtinet firmitatem. xt intem
CONS VET UDO non potest operari, ut clericus non Episcopis possit exercere ea, qua sunt res uata ordini episcopasi. Qv I A consuetudo non facit aliquem
capacem actus, cuius ille per se est incapax. abb. hic n. a. Hinc dicit Io. A ndr. in c. t. depreb. in o. quod quantuncunque longo tempore laicus exercuerit actum spiritualem, nunquam tamen illum praestrabere potesti
56쪽
nam possessio temporis, cuius initii non sit
memoria, habet vim tituli quando datur capacitas in exercente alias non ; S sic limita,&restringe c. i deprascript in s. Ota ac iure. s. ductus .i dea qua quot. Oessu. Secundieit, in competentibus Episeopo ratione iurisdictionis, vel dignitatis episcopalis; na illa possunt praescribi per inferiorem clericum, cum talium per se non fit incapax, sicut est illorum , quae competunt ratione ordinis episcopalis plinc.aud di c.cum olim .depraes. Ideo cum aliqua sint reseruata ordini episcopali in lignum praeeminentiae, illorum clericus no Episcopus non est capax, ct ratione consuetudinis illa sibi at tribuere non potest. Abb.hicn. 6. Ex delegatione tamen Papae , illa exercere posset. cperuenit. ct ibet di . ys. Oelas. i. hic. Nam Papa in Ecclesia habet plenitudinem potestatis, ex qua potest quaedam,quae sunt superiorum ordinum, committere quibusdam inferioribus, sicut quibusdam prenhyteris concedit conferre minores ordines. quod pertinet ad potestatem episcopalem; de ex hac plenitudine potestatis, concessit beatus Gregorius Papa, quod simplices sacerdotes sacramentum Chrismatis conferrent, quandiu seandalum tolleretur. N ind.c.peruenit. S.Ths.dari. r. Cum tamen ordinarius mi-mister sacramenti Confirmationis sit solus Episcopus. Con.Tri ess .de constraean. 3.
NON DIet consuetudo, per quam interdicti sententia riolatur.
QVI A ex tali consuetudine disrumpereis
tur neruus ecclesiasticae diseiplinae. ut in rex. induceretur gravamen ecclesiis; deesset contra bonos mores. Innoc.hic nu. I. Ideo tanqtiam irrationalis non est seruanda . sed extirpanda . c. mala. di . s. O c. cum decorem. de vita,ctho s.chrtc.
Cap. c. Cum olim. IN attribuendo ossciis noua dignitati, seruatur
consuetudo ricinarum ciuitatum, qualidiuersa fuerit seruabitur magis rationabilis, Salii non
Qv A cum ista noua dignitas non fuerit
adhuc in esse . non potest dici, quod in
praeteritum fuerit circa eam aliqua particularis censuetudo , quae ante omnia esset seruanda . c. cati .dis. ii. Non entis enim nullae
sunt qualitates. l. eiis, qui .f. i cert. pet. Et ubi non inuenitur aliquid dispositu in per consuetudinem specialem, est postea viden dum. an sit aliquid dispositum perius comune. Lu- tr. hic ins. ubi vero ius commune nihil dispo.nit, (sicut praesupponitur in casu huius tex.
tunc est attendenda consuetudo vicinorum locorum a nam quaelibet prouincia abundat in suo senta IC .in d.c.cath. Et similis aequita. tis ratio similia iura suadere videtur. I.F. C ad Iet. Falc. Si vero consuetudo vicinorum est diuersa, tune attenditur illa, quae est magis rationabilis ; quia quoties nihil sine captione inuestigari potest,eligendum est, quod minimum habet iniquitatis. l. quor .ss de ret. ivr. Et quae alteri non praeiudicet; ut intex. quia nossi debet aliquis Iocupletari cum alterius iniuria, vel iactura.c. Dc .deret. ivr.in 6. Omnibus autem istis deficientibus, recurrendum est ad csidi I. ro. scilicet, ut congregentur se fientes, re seniores, quorum consilio stetur.. ,b.hun. r.
Cap. I. Cum venerabilis. NON potest induci ex consuetudine, ut qui posv
dimittere dignitate ne superioris litentia. I A nihil tam naturale est . quam mnumquodq; ditatuere eo genere, quo colligatum est.c. i .inscce ret iur. St. nihil tam nat/j.eod. Et quoniam quis a lligatur digni.
rati, per eius voluntatem confirmatam 1 suis
periore. N in tex. O not. in c. t. de rescrip t. Ideo etiam quando vult dissolui ab illa, debet sua
perioris interuenire consensus. Nintex. Nee potest consuetudo inducere contrarium. quia esset irrationabilis, ct contra ecclesiasti- eam disciplinam,ct publicam utilitatem. Bagra hic nu. ti. Et consuetudo contra iura tenentia obedientiam , unionem, hecclesiasti eam disciplinam, ac publicam utilitatem, est potius dicenda corruptela, inst. c n. Et ideo extirpanda . c.mala.d . 8.VEL ut possit electus adminissrare, nan habita confirmatione a superiore. I A euctus ante confirmationem nodi
habet ius in Ecelesia. c. interco de transi. episc. licet habeat ius ad illam ; quod tamen est tenue s cum possit per exceptionem repelli. Fosin d. c. interi veri constr. Actus enim denominatur a confirmante, qui perficit iIIum. Llanta. C. de retentur. reuel. Vnde qui administrat ante con rmationem, dicitur intrusus, ct ex seipso honorem sibi assumere vide-
57쪽
tur. t. qualde elect. Ideo consuetudo, quae ratia officium ilIius, ne totum corpus perturbetur. admitteret, tanquam sacris canonibus inimica non est serua nda. vi in tex. Hodie tamen(Iicet non fit mutatum in Italia id, quod hie dicitur de administratione) ex generali dispen- Latrone Papae, vItra Italiam constituti. statim postquam sunt in concordia electi, possunt in remporalibus, ct spiritualibus ministrare. O. .nihil de me . Et hoc conceditur eis, ne Ecclesia interim in illis patiatur detrimentum. glosa. hic, o Innoc. in . secus, si ibi e siet Legatus in prouincia, a quo posset peti confirmatio;
nam etiam illi tunc deberent ante admini- Arationem petere confirmationem a Leg
D E consuetudine potes induci, quod ro ecclesia de gremio alter uu tentatur Di praelatum eligere
QvIA Iicet de iure communi una Ecele-fia non habeat ad aliam istam seruitu tem . sed ille est eligendus, qui Ecclesiae
Prodesse possit, non qui de alia Ecclesia exilia r. c Abb. ii. q r. oenor in c. abb. deverbrin. Ex quo tamen istud ius est posituriam, constretu orationabilis. S legitimes rae cri pra potest ei praeiu eiciuir senerare In r. cap. mi ,
E T consuitudo .st optima Irsum ititerpris. Qv A consuetudo legem imitatur. s. nefripto Inst. de iurenat. Ideo liciat lex polle rior interpretatur priorem .ide quib. UTI.s de interpr F delegi b. ita potest hoc facere consuetud*. yt in trect In it. de iure natur. S. sed
c. cum non liceat. de proripi. Sed cum ipfi C nonici fini inferiores, debent Episcopo superiora parere. c. cum inser. de maior. oe obed. v vero non aIteratur communis status Ecel
me , nec agitur de iuribus, in quibus habeat interesse Episcopus ; sed tractatur de rebus exiguis pertinentibus ad soIum capituIum; puta, qua Iiter capitulum debeat congregari, quaIiter distribuantur quotidianae distributiones, vel mensa grossa diuidi debeat, vel quid simiIe, potest capitulum statuere fine Episcopo glos in caepsit.per tit. de perbrin.in s. O Abb.lac.η. .
Cap. Io. Ex parte. NON valit consuetudo, per quam quis inducituria peccandum. Qv I A talis consuetudo est abusiua, ctim
rationalis. ut in rex. Est enim contra tu diuinum , ct naturale, ut quis inducatur ad peceandum ; cum sit contra honorem Dei, ct contra propriam salutem. inst. c.prox. Os
pr. ra protr. Decret. Ideo talis consuetudo esset corriaptela, a venit eAtirpanda. in p.c.prox.
Cap. p. Cum consuetudinis. CAPIT V LVM sine vis apostatuta, seu consu
tudines noua facere, relantiquas immutare non
gaeui,non sit leuis alictoritas; di plerunque discordia pariant nouitates.Tt in tex. per huiusmodi statuta,& eonsuetudines, facile alteraretur status Ecclefiae .glos flv. hic. Et quoniam gubernatio Ecclesiae spectat ad Episcopum, qui est eius sponsus, ct caput: Canoni ei vero sunt membra illius. c. novir. ehu,qua sunt a praelat.sne conse cap. Ideo non debent
membra recedere a capite, a sibi assumere VEL tona propria i datidum. O V i A ditis pare bona est vitium prodiga.
i. tiat: s, lita Opponitur virtuti liberalitatis pcr excessum , nam si e ut liberalis est ille, qui dat & quibus, ct quaecunque, di quando oportet; ita prodigus est ille, quid ai sine mediocritate, re quibus, ct quando non oportet; ct sic fortunas suas dissipat, Aconsummat contra proprium commodum , di per seipsum perditur; nam esse sui ipsius perditio videtur honorum dissipatio; ut . pote, cum ea sint, ex quibus vitam traducamus. Avarus tamen, qui opponitur liberali perdefectum, est peior, quam sit prodigus: nam cum auarus in accipiendo excedat , de in dando deficiat, nemini prodest, imo ne sibi ipsi quidem utilis est, ct illiberalitas incurabilis est s nam dc senectus, de omnis imbecillitas reddere illiberales videtur , magi que quam prodigalitas , hominibus natura inuta est: nam plerique sunt pecuniarum cupidi magis, quam ad dadum promptis S magis opponitur liberali auarua, quam prodigus I nam prodigus habet ea, quae liberalia sunt,in quantum dat, de non aecipit(Iicet dita
ferat in eo, quod haec non facit, ut debet o de ideo Disitired by Cooste
58쪽
ides prodigus faeilius euadit liberalis, quam
faciat auarus;&aliquibus ille iuuat,quod non facit auarus;& non est tam mali. ct ignobilis animi prodigus, sicut est auarus , qui nihil commune habet cum liberali. Ara. d. rib. cap i. Vnde si non valet consuetudo prodigalitatis . per quam quis inducitur ad bona propria dissipandum. n ut rex. multo minus est
ferenda illa, perquam auarus quis redderetur. Arist. d. c. i. re Cic. t. Um. cir. med. Longius autem ista notaui, ne aliqui de eorum auariistia gloriarendur, dum vident prodigalitatem
Cap. II. Cum tanto.cοNST ET UDO non dero et iuri metu est, situ dim ista QVI A iura naturalia , quae apud omnes
gentes peraeque obseruantur . diuina quadam prouidentia constituta, semper si risma,atque immutabilia permanent. Inst. de iure nat. i.=ed naIEr. Cum enim ius naturale dicatur illud ,quod semper bonum,aesequum est.
peceat. quam ille, qui peccat ex passione. P
NEC positiuo, ni fisit rationabitu, ct praescripta. Qui Aeum ius positivum sit fundatum
super ratione. c.erit autem lex dis. Oct cap. consuit. dist. i. Dum vigent illae causae, propter quas illud ius est promulgatum, non potest ab eo recedi; nam agens contra ilIud, ageret contra rationem. dc contra obedientiam debitam superiori, de sic peccaret; sed quando
illa causae cessant secundum . quod variantur rerum euentus, ct temporum condisiones desunt diuersi respectus .ec fines; tunc allud ius inciperet non habere in se rationem, quam prius habebat; ot sic potest consuetudo contraria rationabiliter introduci. vi deroget tiali s sed ut ista consuetudo prauumatur rati nabiliter introducta, de iure canonico debete Te praescripta. id est, obtenta percursum temporis requisiti ad praescriptionem I licet de iure ciuili sufficiat, quod fit rationabilis.
Extr.hicna. 28. O ab iu. v. Oto. Quando a rem consuetudo dicatur rationabilis, relinisi pen. gaseiugo lunaiiud , quod contrariatur quitur arbitrio rudicis. Et generalitercense-iutinaturalisportet esse malum, di iniquum, tur rationabilis secundum ius canonicum, Arist. in pradic. cap.de oppositu. Ex quoniam con- quando tendit ad salutem animaram , qui est suetudo iniqua non est seruanda, sed exti finis istius iuris i se eundum vero ius ciuileranda. - .mala. p. 8 Ideo nulla coniuetudo consuetudo est irrationabilis si non tendit adpo est iuri naturali derogare. Printex Potest bonum publicum, quod est finis iuris ciuilis. tamen consuetudo illud interpretari, di di- Abb.hunu. v. stinguere, sicut illud idem potest ius Positi-
uum. Innoc. hic. Vbi enim ratio naturalis suadet vis diuinum di naturesedistingui,& limitari, tunc non est transgressio. , non induciis tur peccatum. Hoc enim praesumitur fieri ex Dei voluntate per facultatem concessam eius vicario, illud interpretandi. Abbhicnsti. AE ad intelligentiam vide S. Tarii. l. a.q. yy art. DC IVS transgresso peccatum inducit. VI A peccatum consistit in hoc, quod
aliquis agit contra rectam rationem. S. Tho. i. a.qm Ort. 6ctibi uia. Peccatum enim est iniquitas, ut in Epist. i. B. Ioan. Apost, cap. I. Et quoniam ius naturale est semper iustiim, S ieeundum rationem, ut dictum est superius . ideo illud transgcedi non licet. vi intex. unde definitur peccatum, quod est die . m. vel fictum , vel concupitum contra Iegem aeternam. S. Augustaretatis pers. Tho. in .. art. 6. Et tanto sunt grauiora peccata, quanto diu uius infelicem animam detinent alligatam. rtintex, quia ille, qui peccat ex habitu, masis
In Sexto. Cap. i. Consuetudinem.
PRAETEXTU consuetudinu, etiam iurata, vel quantocunque tempore obseruata, nonpotes qui nisi rnicum perstonatum, dignitatem, vel .liud perpetuum ossi tum, vicum canonia, ct
benda in aliqua Ecclesa, a que dissensatiano Sisi Apostolica obtinere.
A eum unum officium ita digne valeat aliquis adimplere, talis conis suetudo est saeris carionibus inimi est. dc de ambitionis radice procedit. vi intex oec.de multa. extra e praeb. unde est corruptela exustimanda. ut in tex. Ideo quantuncunque sit diuturna, venit extirpanda. c.D. ext r. eod. Nec obstat, si eius obseruantia fit mramento fimmata. vi In tex. quia iuramentum non debet esse vinculum iniquitatis. c. cum coni .exir de tuis retur. Vnde tale iuramentum. aut fuit speci
te, aut generale; si speciale, ut quis specialiter. dc expresse iurauem illam consuetudinem seruare.
59쪽
mare vitale iuramentum fuit temerarium,& Jde an. Et etiam esset contra dignitatem ma se non seruandum limo de eo quod iurauit, torum magistratuum, quibus partes praeiudi possiet, de deberet poenitentia imponi. cdicut. care non possunt. Gem. hic nu. t. Ideo talis corio extr. de iureiur. Si vero generaliter quis iura- suetudo non est consoria rationi. Nintra .ct sicuit se seruaturum consuetudines ipsius Ec- non valet. extr. c.Fn. A vicario autem foraneoclesiae .illud iuramentum ad possibilia, ct Iici- appellatur ad Episcopum ; quia ille non ha-ta tantum debet extendi. c. i. de iureiur. hoc lib. bet idem tribunal generale , di ordinarium Ideo huiusmodi consuetudo, siue fit iurata. siue sit diuturne obseruata , declaratur esse corruptela.& ob id non seruanda ut in rex. Cumaioribus tamen, de quibus ratio particula. ris est habenda, aliquando Sedes Apostolica in talibus dispensat; sed eum huiusmodi di spensatio non fit faciliter concedenda, Papa
noluit, ut Episcopi possint in istis dispensare.
vi intex. Saec e multa. VEL iam obtenta tenere.
QVI A. licet regulariter constitutio respiciat futura, in non praeterita. M. t. exra. de
const. Quando tamen constitutio non solum istatuit de nouo,sed est etiam antiqui iuris declaratoria , tunc extenditur ad praeteritas etiam si contra se habeat consuetudinem, dummodo declaret illam non valere, sicut facit constitutio ista. Franc. hic n.JO . Et quoniam per alia iura fuit prohibita prius huiusmodi pluralitas dignitatum. vii d. c. de multa. est extr. de comes praeben. c. sit. Ideo haee constitutio comprehendit etiam illa, quae tempore editionisi pilus erant praeterita.ut intex.
E T contra prasiumptum irritum is omnino.Qv I A haec constitutio non solum prohibet a ctus cotrauentionis; sed etiam peris petuam prohibitionis causam apponit ut in ,ne tex. Et quoniam quando constitutio apis Ponit taliter causam prohibitionis, actus contrarius est ipso iure nullus absque eo, quod per exceptionem annulletur. rt not. in stat in FG. de refiripi. hoc lib. Ideo facta contra hane constitutionem sunt irrita omnino. rt in tem
Cap. 2. Non putam tra. NON PAEt consuetudo, quod ab osscias Episcapi, ad Episcopum appellet r. Qv i A auditorium, re tribunal Episcopi.' eius officialisgeneralis est idem, di in eadem persona censetur. prinire. Vnde si a vicario appellaretur ad Episcopum rappellatio videretur interposita ab eodem ad seipsu m. vi in tex. Et quoniam hoc est et contra substantiam appellationis, quae est prouocatio a minori iudice ad maiorem. i., quu. rationi. Iur. Pontis Lib. I.
cum Episcopo sicut habet vicaritis generalis; sed habet iurisdictionem delegatam ad aliquas causas dioecesis; unde ab eo appellatur ad Episcopum, tanquam ad delegantem .glas hic. ver. OD. Sed si Episcopus vellet delegare causas in fraudem Archiepiscopi, non esset tunc ad ipsum Episcopum appellandum. Et fraus posset cognosci ex coniecturis, veluti, si solet m ultas causas delegare, vel ex aliquihus verbis prolatis ab ipso Episcopo hane fraudem denotantibus. Gemin. his num. Ior
V ALET consi et udo prascripta, ouod Episcopus in inquirendo,puniendo, O corrigendo subditorum excessus,sui capituli consilium requirerenon te
hi A ad Episcopum proprie, ct princiis
paliter pertinet cognitio, de punitio peccantium in sua dioecesi. cfliqvu Episc. a. q. . oec . extri deosc. archipressa voluit tamenius commune , ad faciliorem, S tutiorem iustitiae administrationem , ut cum Episcopo aliquando consilium capituli requiratur. cap. novir.extr. de hu quasvntii aliquando non solum consilium. sed consensus. c. ea nositur. eod. tit. O i t. quast. t. c. alienationis. Sed quoniam consuetudo rationabilis, in praescripta
praeiudicat iuri positiuo extr. c n. Ideo non est mirum, si consuetudo inducit, ut Epist pus,' uteit caput, praescrioat iurisdictionem
contra canonicos , qui sunt eius membra
Archic hic ion. Iurisdictio enim potest praeis
scribi etiam per aliospraelatos inferiores. c. i res, excelso. ext r. de osc. ordin. Vnde multo magis per Episcopum .iri intem Et licet in correctione non currat praescriptio, visubditus h nemine corrigatur. c. cum ex os extri depres ripi. Bene tamen currit, ut magis puniatur ab uno praelato, quam ab alio. d. c. inref. Et Ge- min. bri num. . Et quoia mea. quae possunt induci per praescriptionem , possunt induci etiam per ec niuetudinem. Abb. in c/n uum. s. ex tr.eod. Ideo sicut praescriptio dat iurisdictio. nem, ita etiam illam dat consuetudo praescri-
60쪽
pta. ut in rex. O Abb. c. num. is. Quae autem differentia fit inter consuetudinem , ct praescriptionem, Iate tractat glos Fn. Oibi Butrict
Cap. q. Cum in tua. PER rescriptum apostolicum, quo depraebenda imo pacatura mandabatur alicui prouideri, laudabilis illius Ecclesiis confluetudo non tollitur. Qui A specialium locorum, ili personarum lingularium consuetudines, ct st tuta scum sint quid facti , ct in faeto consis antipossunt per Papam probabiliter ignorari. c.Dde cons. hoc lib. Et quoniam rescriptum recipit vires ab intentione principis restria hentis. c. ad aures. eor. de rescript. Et Princeps non inten dii concedere ea, quae ignorat. d. c. s. de const. Ideo per suum rescriptum Papa non intendit tollere consuetudinem, quam ignorat, circa praebendam Ecclefiae vacaturam. vi intem
u INC est . quod st ibi est consuetudo, quod antia
quiores canonici, rarantes praebendas pos int optare adum, illa non ob ame mandato, thrat antigator vacantem optare praebendam-
Qvi A cum Papa non intendat tollere
speciales Iocorum consuetudines, nisi hoc exprimat, ut dictum est superius. Et quoniam consuetudo est ius quoddam.c. comnet. dis. i. Ideo fide consuetudine praebenda vacans debetur antiquiori, qui mutare voluerit, sequitur, quod de iure ei debetur, cui P pa rescribens praeiudicare non intendit . unde non debetur impetranti qui tamen de alia non optata erit postea prouidendus. gles hi
ET expectatisper viginti dies optare rosentibus,re cutor de non ope aprovidebu eidem. Qui A ne praetextu huius consuetudinis,
prouisiones auctoritate Apostolica faciaendae ultra debitum differantur , hic Summus Pontifex statuit. , ut executores fu- per ipsis prouisionabus deputati, optare u lentes per viginti dies duntaxat expectent; quibus elapsis, libere in non optatis ad exequenda sibi mandata procedant,prqfata comsuetudine non obstante.Nmtex. SI autem praebendam rasentem in curia Papa comferret, tunc illam antiquior optare non poterat QVI A beneficia vacantia in curia, alius,.
quam rara, conforrc non Potist M. licet. in .in'. de preb. Ideo eum de ipsis per Romam
num Pontificem ordinatur,non habet locum optatio. ut in tex. In huiusmodi enim bene tae iis Sedi Apostolicae affectis, ct reseruatis, Papa abrogat omnes Ieges, de statuta contraria. re tollit omnem conferendi potestatem dc lictollit legem, qua datur potestas optandi. G min.hud inprabar. 3.
In Extra uag. Communi b. Cap-vnic- Super gentes.
CoNs V ET V DO impediens, ne Legati Sedi. . postolica recipiantur, non rasti.
QVia talis consuetudo est irrati senatis,
cum fit animarum saluti contraria , cicdetrahat Apostolicae potestati.n in t 6 Ideo reprobatur, cum sit extirparida. s. mala.
O cfrustra vis . S. ET Illa non obflante, Legati ipsisunt ab omnis recipiendi Qvi A cum isti Legati gerant vices Summi Pontificis qui super Gentes, de Regna est a Domino constitimis de ab eo destinentur ad diuersas mundi partes (prout necessitates emerserint vhi ipse Summus Por tifex personaliter circuire non potest, ut vices eius supplando, errata corrigant, aspera ire plana conuertant, de commissis sibi populis
salutis incrementa ministrent; non debent a quoquam Christiano impedet quo minus rhgna, prouincias, ct terras quaslibet, ad quae sepsos delimari contigerit, ingrediatur libere, ac commissae sibi legationis officium exere ant m eisdem. vi in tex.
E T eos impedientes, ipso facto ex ommumcariorem incurrunt, ct eorum terra ecclesa liuo subuenuntur interdicto.
Qvi A cum istud deIictum fit grauisso
mum in in tec in eius poenam, isti imp dientes his eccla fiasticiscensuris subit ei untur, non obstantibus quibuscunque pri u
legiis, quibusvis principibus a Sede Apostol
ea concessis, ut in tex. Istae autem poenari qum sunt maiores, quas habeat Ecclefia. c. cum a quid. a . q. 3. Imponuntiar, ut fini com