장음표시 사용
41쪽
potior est iure.c. vivire.de regi ur. in 6. Vnde si primus expectat, cum sit proxime accirixendus,pro accincto habetur. ut not. Bala.Ins. rostrain. uprarad. Si vero obtinuit iam mari in datum est adimpletum, re intentio principis executa. ut in rex. Ideo collator ad ulteriora non icnetur.fl. .hi
Cap. Litteris. ECCLESII in qua primus Papa dedit monitorio,
O sicundus executorias,per prianum, non per se Cindum intelligitur grauata.
Qui A iste secundus Pontifex per suas
executorias magis prosequnur factum orae decessoris , qui dedit monitorias, ouam aliquid constituat de suo. ut intrat. Et ouoniam operatum attribuitur principio
Iouenti, non autem factum prosequentu Buri .hicnum Et ex urbanitate Iadam o
uenit, ut Papa perficiat rem decessore.cap. quia Ioannes. u. qualis Ideo istud eravamen prouidendi, est attribuenis dum litteris monitorialibus , , quibus crea-
ris illud principium exequentibus. ut in text- i Sicut dicimus in exequente sententiam iudicis, quod gravamen dicitur illatum 1 pruno
iudicante non autem ab exequente, dum a-meniose non excedat modum in exeque in
Cap. o. Abbatem. D IOE C E S INVS,cui scribitur, ut in dioecesista,
ubi proasioscriptum non est , prouideat, vel facimat prouideri, non potestad exequi ciria benesta umspectans ad collationem astram iampro alio
Ovi A Papa non intendit grauare eudem collatorem super pro ui hone duorum. cap. manesupra eodem. Et quoniam collator subtemis tali dice celanci , cui lcribitur , fuit per speciale rescriptum iam gravatus per prouitione alterius. Nin trat. Icleo iste dioecesanus debet exequi secundum rescriptuin ad eum dire elum,super aliis beneficiis suae dice celis uon spectantibus ad col. lationem sui inferioris iam grauati. Innocentius hic. Cap. g I. Excommunicato. PER rescriptum directum excommunicatori.xta
sola t excommunicatum, F contra crimis ii c-
um excommunicania, datu execinoribus, qui,eonen parente, exequantur on excomi minicatomri,sed execrateribus cognitio demandatur. OVI A ipse excommunicator iam censetur e sse certus, an excommuniuauerit contra Concilium, vel non. vi in text. scilicet,an extiterit iusta causa excommunicandi. ct an praecesserit competens monitio, iuxta statuta per Innocentium Tertium in Concilio generali ri in cap.sacro. senten.excom. cum nemo praesumatur proprium factum ignorare.I.quisqvia. C. de rescind. renae Ideo tale rescriptum dirigitur excommunicatori, noravi ipse cognoscat id , quod iam cognosceret censetur ; sed solum ut absoluat, quatenus . contra Concilium processerit. Abb. hic numisi . Et fit ei talis remissio, ad ipsius honorem seruandum ; nam minor pudor est , quo aquis corrigat factum suum, quam quod cor rigatur ab alio. ut in text. ibi. licet in hoc de se ratur eidem . di cap. quai. de accusat. Cogni
tio vero demandatur executoribus, quia ex- communicatore nolente absoluere, di iustitiam sententiae praetendente , isti execum' tores delegati habent ante omnia absolue- re excommunicatum, nec aliter ipsum audimre nisi absolutionem petat, praestita cautione de parendo mandatis Ecclesiae, si constiterit
eum esse iuste ligatum rum ad haec.desint excom Et iste est primus actus, quem tales delegati facere debent. Nec obstat, si dicatur, quoa text. hic mandat, ipsum absolui sine clitnda cultate 8, quia illud refertur ad excommuni-i- catorem in casu, quo illum excommunica-ci. uerit contra formam Concilii; sed quo ad i-tio stos executores delegatos illud non procedit: nam ex quo eis non dum eo stat de iniustitia excommunicationis,non debent abso L' uere sine cautione, nec eum audire, nisi prius ' oetat absolutionem cum obligatione cauti nis. iuxta d. cap. ad haec. nam ex quo fatetur se ligatum,licet iniuste, non debet perseuerare , in excommunicatione , ne videatur illam q eontemnere. caperetus desenten. ex comm re' ' cap. cum contingat. deo c.desee. Deinde, facta absolutione, debent isti delegati cognostere' ' de iustitia vel iniustitia excommunicat Ionrs; ct si eostiterit, excommunicationem iustam, puniant quaeretantem. Si vero constiterit, eam iniustam,puniant excommunicatorem, a - iuxta formam ti ad iram. in a. cap. suro se I Fn, Ic- hic. Et in quantum illa glossa dicit absoluen, dum,
42쪽
dum, si hoc petierit; insurgit quaestio: An quis
possit ab excommunicatione absolui multus, vel non petens ' Et dicendum, quod sic: nam ex comm rinicatio contra voluntatem potest alicui inferri, sed quae contra voluntatem eueniunt, etiam contra voluntatem ais Inoueri possunt, sicut patet de bonis fortunas ideo excommunicatio potest tolli ab aliquo invito. S. Iho v. .semen. t. ii. quas . tarti s. Praeterea in excommunicatione est considerandum duplex malum, scilicet malum culpit , ct malum poetis; malum culpae ct est ipsum peccatum, propter quod ex comis municatio fertur; quod cum sit a nobis, non potest a nobis tolli sine voluntate nostra. cap. peccati de regul. ivr.in o. Malum vero poenae pie. runque est extra nos , nam sine facto no Itro ingeritur; ideo etiam sine facto nostro pote stremoueri. ut dictum est fit perius.& S. Thom .ind.au Par enim ius est iii ligando, ct in soI-iaendo. c. verbum de paenit.d D. An autem expediat illam tollere t dicendum, quod si per
excommunicationem quis efficitur deterior, iudex benefacit illam toIlendo : nam ex quo videt illam non proficere, debet uti alio remedio. Ioan. Ans. in cap. i. defient. excom in d. Est tame aduertendum, quando quis fuit iuste excommunieatus, ct perseuerat in coratumacia sua, ne ille magis indurescat , ct detexi ora committat, vi per mala, quq committit, inducat superiorem in necessitatem ad allum absoluendum: nam in tali casu daretur ei occasio malignandi, ct videretur reportare commodum ex malitia sua , quod esse non debet. Iran. Calae hic. Poterit autem superior
considerare, quando expediat illam tollere, vel non, Abb.hu in . nam siue plectendo, si .ue indulgendo, hoc solum bene agitur, ut vita hominum corrigatur. cap.prosit aliq u. s. Sed quando non est Ipestice oriectione alio remedio, ct talis non vult obedire Ecclesiae, debet haberi tanquam ethnicus, ct publicanus, id est,ut gentilis, ct infideli S. cap. no-mt. de iudic. Et si fuerit ex conamum catu, propter suspicionem haeresis, li per annum it et et erit in excommunicatione , postea tanquam haereticus habetur. cap.cum.con rem de edo
macia non in causa haeresis, siue pei unuin, si .iae perplures in excommunicatione steterit, non habetur ut haereticus glossin cap.resim m. , qui tem. Fen condem. de haeret. sed alias con
nu. Hodie vero excommunicariis quicunque , si post legitimas monitiones non restis puerit,non solum ad sacramenta,&communionem fidelium, ae familiaritatem, non est recipiendus; sed si obdurato animo censuris annexus , in illis per annum insorduerit,e iam contra eum , tanquam de haeresi suspectum, procedi potest. Conti Iri estis as. cap. 3. de reform
Cap. t. Si proponente. SI impetrans rescriptum ad benescium, dixit se noubenificiatuin , cum tamen haberet beneficium, non ralet rescriptum.
QVI A talis non solu subreptitie impetrat
ex eo, i,non facit mentionsi de beneficio, quod habet, re sic tacet veritatem, quam ad validitatem rescripti exprimere de bet. cap. mvotu. de preen in d. sed etiam obreptitie peccat, exprimendo falsum, ut faciis Ilus impetraret. cap super littera. supra eodem. Et fic utroque modo fraudulenter obtinet. xi in text. In rescriptis autem fraus, tam in tacendo vertim , quam in exprimendo falsum,vitiat gratiam. d. cap. stuper littera. lass
1ICEr illud beneficiumsit exiguum. QV i A de quolibet beneficio obtento,
quantuncunque minimo . est faciendamentio in impetratione alterius beneficii. cap.si motu deprab in o. Et quoniam nemo praesumitur factum proprium ignorare. cap. prox. supra eodem. Ideo impetrans, qui in tali casu mentitur, in fraudem falsum expressi se censetur. Ilus. i. hic. Et quoniam paruum vitium non est , ad gratiam impetrandam
au .lulenter principi mentiri etiam in minimis. l. Isn. Cod de his, qtita non sim manu. Ideo talis impetrans debet gratia carere, non tam ratione prioris beneficii, quam ratione expressi mendacii. Innoc. hic. Praeterea,an beneficium sit modicum , vel non, requirit causae cognit onem, , arbitrium superioris, sicut an mulier sit competenter dotata , vel non .ss. deteg. s. l. lio. unde cum ad superiorem pertineat indagatio . non debet propria a victoritate impetrans id supprimere. Baliadus lacnum. i. mendax enim est, etiam qui pamua supprimit. I Ivlor. qui repertorium. In prin- p.s . de administr. itit. Et lic licet lex nota curet regu Iariter de minimis. hscio. s. de restat. in integr. ratione lainen fraudi5 Id, quod videbatur
43쪽
debatur minimu euadi initium non paruum. Bald. ct Innoc. hac. Et qui conqueritur de tenuitate beneficii,sibi imputet, qui it Iud acce-
Cap. 3. Quia nonnulli. ABUTENTES rescripto Apsolita in cassus hic
nu neratis,prinantur commodo rescripti. I A fraus,st dolus nemini patrocinari debent. capsestssupra eodem. Et quoniam isti ea sus in textu enumerati, sunt sex modi, quibus impetrantes fraudulenter abutebantur rescripto. ut intex. Ideo commodo rescripti in huiusmodi casibus carere debent, di in expen fis sunt condemnandi. F. i. hic. u condemnantur in sumptibis, ct damnis adue
QVI A quotiescunque aliquis non ha
buit probabilem causam litigandi, deis bet victori condemnari in expensis, ad indemnitatem illi seruadam, qui iniuste fuit per litem vexatus, ad poenam ipsi in Rigendam , qui litem temere mouere praesumpsit. et in cap snem.yen expensas.dedol. Scant.O authent.de iudicibus s.oportet.col d. Ideo iste,qui in praedictis casibus iniuste, ct fraudulenter I item mouebat, debet alteri parti reficere sumptus,' damna .gl. i. hic.
RESCRIPTUM impetratum ab excommunicato, est ipso iure nullum, mrocessus indesecutus.
QVIA iurisdictio delegata sumit initium
ex persona agentis. impetrantis. gl hic versic proccisis. Et quoniam ex communicatus non potest agere in iudicio. c. pia, infra de except. Ideo tam rescriptum, quam processus ab eo dependens(qui sequitur naturam sui principalis j tanquam habentia vitiosum principium, viribus non subsistunt.
argum cap. princ ,.qves . t Onot.imap nam concupisc. extra de consit. ubi vero edi communicatus agit coram ordinario, tunc processus tenet. donec de excommunicatione contra illum excipiatur. cap. pia. nam ordinaria iurisdictio non incipit ab . aliquo particulari actore.daI hic Et est magis fauorabilis,quam delegata. adtac.extra eod. Ideo si tunc non opponatur contra actorem excommunicatum, iudicium agitatum tenet.gLuid cpia. r. r. auraIutis.
NISI in causa excommunicationis, vel appellarionis. QVI A istaeditae ea usae pertinent ad defen
communicatus potest ad sui defensionem interuenire in iudicio, licet in illo non possit stare ut actor. cap cum Inter. extra de ex ce t. Sc. intell de iudic. Ideo in istis duobus casibus potest interuenire etiam coram iudice per rescriptum delegato. ut in tex. Oglos rer-A.alio.Cap. t. Cum in multis.
PER clausulam, Quidam alii, possuntsioli quatuor
QV Ia in muItis iuris articulis infinitas reo
probatur.ut in rex. Et praecipue in restriaptis,per quae ordinariae iuras dita ioni de rogaturgio f. r. hic. Vnde ad obviandum huiusmodi infinitati, S ad consulendum ordinariae iurisd ustioni , quae debet est e fauorabilis, fuit alias statutum, ut per istam clausulam, Quidam alii, multitudo estrae nata non comprehenderetur. Tt in sedesona eod. Sed quoniam adhuc impetrantes malitiose quaer bant clausulam illam ad multos extendere, ct in iudiciis circa hoc difficultas oriebatur. vi in text. Ideo per hane decretalem fuit statutum, ut per illam clausulam, ultra tres, vel quatuor in iudicium non trahantur; quorum nomina, cicc.rt intex. ORVM nomina in primo citatorio exprima tur,ne rariationi sit locus.QVI A si circa nomina istorum quatuor
exprimenda , posset impetrator libere variare,eius fraudi locus relinqueretur. xt intexet. Et quoniam fraudibus est obviandum. cap. ex litterti. extra de dolo Ocon. Ideo statuitur , ut in primo citatorio impetrator exprimat, quos velit per illam clausulam e5- uenire,ut post huiusmodi expressionem non possit circa alios ad eos conueniendos clausulam illam extendere. Compost. hic. col. 2. Onat.in c. gfi n. extr.eod.
p. 3. Dispendia.SI actor contra reli verpluribuspersonalibus sit teras impetrat ad diuersos, non Palint litterae, nec processus earum. OVI Alicet fuerit alias statutum per Gregorium Papam Nonum,ut abutentes reseripto Apostolico in sex casibus euum eratis in cap. n. extra eodem. priuentur coinmodo il-
44쪽
elo illius. ut in dict. cap. Fn. Tamen quoniam
adhuc committebatur fraus, dum impetrans ad defatigandum reum, ei mouebat lites coram diuertis iudicibus, ad quos impetrabat rescripta. ut in text. Ideo Summus Pontifex Innocentius Quartus volens dispendia litium aequitatis compendio coarctare , illud Cregorii statutum ampliando, per hanc d cretalem statuit, ut si quis contra alium plures personales mouere voluerit quaestiones, non ad diuersos iudices, sed ad eosdem, super omnibus huiusmodi quaestionibus litteras studeat impetrare decernens irritum reis scriptum , di processum, fi contrarium per impetrantem factum fuerit .rt in text.ET Mocoudemnabitur in expensis.
Qui A ad indemnitatem illius , qui te
mere fuit lite vexatus, ct in poenam iniuste litigantis, regulare est, ut victus victori conde tametur in expensis. yrnot. in cfn. extr.eod O I eum.qumst de iussi Erident in reo conveniente, rei reconveniente a stis re eodem durante iudicio.QV IA in iudiciis debet seruari aequaIitas. ap. cum inter. de except. Ideo sicut non licet aetori vexare reum coram diue sis iudieibus super pluribus personalib. quaestionibus ut dictum est superius; ita non debet reo permitti, ut conueniat, vel re conueniat actorem apud alium iudicem , quam apud illum,ubi causa vertitur , mileum possit ut suspectum recusare ri intem
RECEPTVS per litteras facultatis ,si ad recipientes
flectabat receptio, ipsorum, Sum Pa aucto. Diate intia gitur eis receptus.
I A per huiusmodi litteras Papa nihil
facit, nisi quod remouet impedimem tum, si quod erat, per quod illi non post sunt recipere istum , di concedit, ut pos intillum recipere in canonicum , dc fratrem, ac si nullum habere ne priuilegium , statutum , vel consuetud. per quae talis receptio prohiberetur. Arabie hic versc. facia Unde per istas litteras Papa excitat iurisdictionem
illorum , non autem mandat, ut auctoritate
Apostolica receptio fiat. g T i. hic. Et quoniam actus attribuitur ei, qui ponit illum inesse, non autem ei, qui remouet impedimentum, per quod non deueniebatur ad illum. RMIon. Iur. Pontis Lib. I.
cap licet extra de o R. redin.S llat, sed Osi qui .ss ad exhibend. Ideo talis,non Apostolica, sed recipientium censetur auctoruate receptus. vi in text. VNISI in litteris aliud esset expressum. Ovi A rescriptum accipit vires ab intentione rescribentis. cap dilicto. ct ibi olog. Ter. inten. extra de verbor. Anis ocrum ad aures. extra eod. Et quo mam intentio cognoscitur ex verbis .c .u avrem. tasu I. et nisi ex verbis prauus generetur intellectus, ct per alia signa de intentione cIarius appareat ; nam in tali casu potius signa essent consideranda, quam
verba.cap sedulo.ctibulogr. i. dis. 18. Ideo si in Iitteris aliud esset expressum , per quod rescribentis intentio appareret, non e et imali
intentionis interpretatione recedendum. c
Qv I A nemo dat, quod non habet. c. quod
autem extra deletrepare. unde cum isti non habeant in tali casu potestatem recipienditu- reproprio , non potest quis dici eorum auctoritate receptus. ut in texet. Sed quoniam isti recipiunt potestatem ex viribus rescripti ut intex. Ideo talis actus debet denominari ab illo qui dat ei esse; re sic a sede Apostoliem quae illum recipi mandat gla hic per concedorer. ref
RESCRIPT VM Papali, quod concessit prompto retentionem primorum braeficiorum usque ad beneplacitum Papa, extinguitur, mortu Papa
Qui A per huiusmodi rescriptum demia
tatur beneplacitum potius personae Papae rescribentis, quam Sedis ApostoIicae, dignitatis, quam ille Habergloghic ver sua diis gum. cap. hi extra eod. Et quoniam beneplaci tum personae extinguitur per mortem ipsius. ut intrat. nam tale beneplacitiam importat. perinde ac si dixisset; donec moriar, nisi prius reuocauer .gkil. rer, expirat. Ideo expirante Papa ex parat haec gratia. u. Sicut etiam expirant reseruationes, quas Papa facit,quando illas reseruat eoiIationi suae. &non dicit
45쪽
Gemin hic num. 36. O Archid colam.lin. SECUS , si ibi dicatur que ad beneplacitum apo-
susceptas. QVI A in tali eam respicitur beneplaciis
tum non personae, sed dignitatis. ut in text.O Archid colam sin. Et quoniam dignitas, &Sedes Apostolicari unquam mori. Untiar.yrati texi dico liberti. ir. quae et . Ideo talis gratia durabit perpetuo , nisi a succetare fuerit reuocata. iri interet. Perpetuo autem
lite intelligitur, id est, donec vixerit ille cui gratia fuit concessa. glusrer terp. Sad id l. i. f. proscio. Vnde nota, quod licui priuilegium
personale ex parte eius, cui conceditur, eX-
tinguitur cum persona .cappetisti. quail. i. sic priuilegiam personale ex parte concedentis extinguitur cum ipso concedente. rt hic. desie de utroque potest intelligi. cap. priuil. instaderet iuricilicet, quod priuilegium personale personam sequitur , ct extinguitur cum persona.ut in dict.cap. priuil. Priuilegium autem reale ex parte concedentis, cum conce
NEC intelligitur tali rescriptum de beneficiis prius
Qui A retentio plurium beneficiorum
est ambitiosa. vi in texi O cap. non potact.cribis T. i. inst. April. Et quoniam in ambitiosis , ct , iure communi exorbitantibus, verba sunt potius restringenda , quam dilatanda glossin cap. dilectus per. permissa. exIL. de tempor.orra. Ideo per rescriptum, in quo conceditur retentio priorum beneficiorum nil noui iuris in illis conceditur. gl .hic. Sed retentio illa est intelligenda de beneficiis, quae talis obtinet de iure, non aute inde obtentis solum de facto. argum . d. cap. non pote . in ct Franc. hic nκm. q. Rescriptum enim
recipit interpretationem a iure commum . c. ivsini. ext eod. Et de iure communi non conceditur , ut qurs beneficium iniuile detineat. c. .inst. de regivr.
rACATIO er mortem, O racatio per renuntiationem sunt dii ursi.QV IA uacatio per mortem est coacta; vacatio vero per renuntiationem est voluntariagicis . rem humanu. Et aliud est cedere, aliud ei tuccedere glossversu non morte. Ideo
impetrans beneficium per unum de istis duobus modis vacationis , si per alterum modum vacet, illud obtinere non potest. Geui iv. numer. d. nisi de intentione mandantis aliud appareret expresse, ut in text. scilicet, quia expressit, se velle beneficium illud tali conferri, relignatione , vel quocunque modo Ua- cauerit gros Per h. vacaverit. nam ubi apparet
de intentione concedentis, a qua rescriptum accipit vires, illa eliseepletida. cap.ad aures extra eodem. Nec obstat, quod renuntians quoad ipsam EccIesiam fingatur mortuus. VI Iucap in Ibiss .ecce. Z.quas . i. ct ideo videatur, quod vacatio per mortem comprehendat etiam vacationem per renuntiationem. Nam respondetur, quod renuntians dicitur haberi pro mortuo , in quantum poncessionem non amplius administrat illud beneficium, nisi habeat nouam prouisionem, Pt Iiud. s. rata nec in omnibus aequiparatur mortuo; nam talis post et de nouo ad Eces etiam rea Cum cap.ex transmissa.ext.de redunt. qtiod in moris tuo esse non potest. nunquam mors ciuilis comparatur naturali, nili in calib. in iure eo
pressis.I. ex eaparte. s. in insulam. de rerborum oblig. Er ideo in litteris ad beneficia impetratu , rna expresso, noκ penit reliquum.
Qv I A ex diuersis non filii Iatio. I. Papinis
de minor. Et quamuis plenissima fit alias in beneficiis interpretatio facienda , litterae tamen super obtinendis beneficiis impetratae, debent(cum sint ambitiosti rei iringi c qua muis it. . tia'. deprab. Idee ubi beneficium impetratur per mortem alicuius, debet stricte intelligi de morte naturali, prout ver biim io nat,non autem de morte ciuili, ct ficta. gl penu .hic.
LICET ignorans b. nesic isti ibi collatum, in imp
OV I A talis non fuit in culpa, tacendo illud, quod nesciebat eum nemo teneatur diuinare ea, quae s uni facti. glosis lucvers. nesciares.O notat.In cap. i.decon At in o. Et quoniam ubi non est culpa , quis non debet damnum
sentire. cap. cognosce. extra de con it. Ideo tu ita ignorantia non de beto besie tali, qui de beneficio sibi collato non fecit mentionem in impetratione alterius beneficii. in in text. Et hoc
46쪽
hoe habet locum in rescripto ad beneficium. in quo non tractatur de praeiudicio tertii; nam in rescripto ad lites , ubi tractatur de praeiudicio tertii, taciturnitas veri etiam in facto alieno , Sper probabiliter illud ignorantem ivitiat rescriptum. Gemin. hu Ilim. . Tunc enim deficit intentio rescribentis, qui non intendit alicui praeiudicium inferre . cap. Iscet. rat. deus ord. Et vltra intentione rescribentis non se extendit rescriptum. L ad auro.ext. eo. Praeterea primu illud beneficium non fuit tali impetranti secundu , ante accepta tionem , ct rati habitionem acquisitum. cap.
et ibi abstenti inside praeb. Et de beneficio, quod quis nondum habet , nec scit se illud habiturum , non tenetur quis facere mentionem in rescripto ad aliud. alibid. hic numero primo.
LTERI ,s tamen eliget, sile laresimul teneri nen xstitit. QVI A licet talis probabilis ignorantia
excuset avitio subreptionis, ut dictum est superius, O notat in cap.superliti. extr. eod.non tamen Inducit dispensationem contra Concit iam , de quo habetur in cap. de multa. extra depraebend. ii cui nec etiam expressio beneficii , quod iam aliquis habet, dispensationem inducit, nec plus iuris tribuit, quam prius ille haberet. ut not. si pra in cap.pigras. sed rari: uenia operatur, quod litterae subreptit: ae non dicuntur. cap nonpotest. ln-Pa de praebend. Oglis i. hic. Et quoniam plura beneficia, qua: de iure communi simul teneri non possunt, indigent ad illa retinenda, particulari dispensatione .rI iv aec . cap.de multa. Ideo si talis impetrat secundum quod non potest retineri sine dispensatione cum primo, unum, Vel alterum dimittere debet. i in text.
SI restituatur quis adgratiam revocatam, Depreiuditio intelligitur resiti Ius.
QVI A Papa non intendit alicui facere
gratiam cum praeiudicio tertii, nisi expresse hoc dicat. rt intrat. Oc .s .eo. extra de os. Alv. Et quoniam resta Tiptum accipit vires ab intentione rescribentis. cap. ad aures. extra eod. Ideo talis restitutio fie est
intelligenda, ut alteri non faciat praeiudiciv.
vi in text. Non enim debet nasci inde iniuriarum occasio, unde tu a nasciantur. c. 8Ol.iI. . extr. de accus
N DE alteri ante restitutio impetranti ,pra- ferri non debet.
IA ubi utriusque par est causa , qui
prior est tempore,potior est iure cap.qui prior. Oribiglos infra de regi ur. Vnde cum iste restitutus iuposterior, nam gratia prior ei non suffragatur, cum fuerit reuocata re restitutio ad illam gratiam non inteIligitur cum praeiudicio tertii, qui interim impetratauit, ut dictum est superius. Ideo eius gratia incipit valere a data ultimi rescripti; ct sietanquam post ei tor non debet praeferri priori gloss. i. hic. Et in quantum dicatur, quod restitutio est prioris status reparatio , ct restitutus in pristinum ius recidit. Coae de sent.pag. St. quod minor. ,. restit. ff. de minor. Illud
intelligitur in praeiudicium restitutionem concedentis, non autem in praeiudicium temtii, nisi hoc exprimatur. Gemin. hic num. s.Praeterea ista gratia , de qua loquitur hic tex. est potius noua concessio. q uam vera restitutio altispen hic. Ideo non obstant rura, quae de vera restitutione loquuntur. Arabiae hic in D. Hodie vero hunil modi mandata de prouidendo sunt sublata per Com. Trid. sesset . de re fori c. ly
in litteris ad beneficia impetratu, milicitur tempus data. V IA rescriptum accipit vires ab intentione rescribentis. visupra in cap prox. Et
quoniam non praesumitur , Papam rescribentem habuisse intentionem prouidendi alicui de beneficio , qui illo non sit dignus tempore, quo ei conceditur rescriptum Archid. hi num. i. nisi dicat de certa scientia, renon obstantibus aetate, ct quibuscunque. G min hic num. c. Ideo si tempore datae, quando per scripturam rescribens exprimit suam intentionem , impetranserat inhabilis, rescriaptum censetur subreptilium. Getam. hic nu. 3. Ubi vero rescriptum continet aliquid , de quo non poterat fieri mentio tempore datae; sed habet r. speetum ad caseum , ct qualitatem futuram , tunc respicitur tempus receptionis, S praesentationislitterarum, cum talis praesumatur tunc intentio rescribentis, ex E a cin
47쪽
eo , quod non poterat fieri mentio de eo. quod non erat. glossian cap. dilectvial. t extra deprab. Et ideo non potest in tali casu amuirescriptum de subreptione. Zabar. in clemen. In num .eodem . ubi distinguit, quod attenditur data quando confideratur rescriptum quo ad eius substantiam, Ac quoad effectum intrinsecum; secus quando consideratur quoad effectum extrinsecum, di ad conditionem
UN DE per istas beneficium curatum obtinere non poterit,qui licet nunc sit maior, illo tempore mi
Qv I A non firmatur tractu temporis,
quod de iure ab initio non subsistit. cap. tumsrm. infra de reg. ivr.exceptis casibus, in quibus in iure contrarium exprimitur. a chiae hic numer. mundo. Et quoniam talis impetratio ab initio fuit inualida, ut dictum est superius. Ideo non valet, etiam fi deueniat postea ad eum casum, a quo recte ponset habere principium. Archo. vit. nume
Qv I A Princeps non intendit per suum
rescriptum tollere iustertij,nisi hoc exprimat. ut notat.in cap. quamuissupra eod. Et quoniam per generalem gratiam noli intelligitur aliquid expressum in praeiudicium tertii et cum in generali concessione non veni. antea, quae non e set quis in specie verisimia iter concessurus.cap. in n.in'. deret.tur. Ideo per concessionem generalem non intelligitur praeiud icatu m gratiae speciali, ct iuri a- Iicui aequi filo. ut in rex.
Er debet fatere mentionem de praecedenti priuilegio,
Qv I A eum ista sint qui d facti, ct in facto
consistant, potest ea Princeps probabiliter ignorare.cap. i supra de conpit. Et vio-ti iam non intelligitur concessium id , quod Princeps ignorat, cum ad illud sua intentio non feratur .cap. adaures. extra eod. Ideo si de istis in litteris non fiat mentio, per rescriptum generale non intelligitur eis aliquod praeiudicium generatum.yr intexi Oec. Dile consit.
Cap. II. Statutum. car fAE ab Apo olica Side, vel eius Legato,committi debent dignitatem obtinentibus, vel canonicasum Ecclesia Cathedratu .
OVI A in deputandis iudicibus est habenda ratio publicae , di priuatae via litatis, ut illi scilicet deputentur, qui legum sint erudi.ti. re causarum habeant experimentum, per quos Praesumatur, iustitiam partibus esse administrandam. Authen. delud.colr 6. circapra cip. Et qui non sint per sonae viles , per quas redundaret ignominia in principem , cuius gerunt vices. glus hic. verydes. Et quoniam tales idonei magis praesumuntur reperiri inter dignitatem obtinentes, de inter Canoniis eos Ecclesiae Cathedralis. glus hic. rersic. can. Nam quanto quis maioribus , di melioribus praeest, tanto maior,& sanctior e sie cert-setur. cap. min.ds.si. Sauthen. de defenscivit. sisti igitur. cost. 3. Ideo ut iudicium recte adminiitretur, dine illud committatur pers nis vilibus, statuitur, ut causae solum comis mittantur dignitatem , vel canonicatu in Cathedralis Ecclesiae obtinentibus. N iniret. didict.g is per. sides. Si tamen ex certa sciemtia Papa committeret simplici clerico , tunc commissio valeret , cum certa scientiae
cludat vitium subreptionis. ut notat. in capsi motu infra depraedi Et Papa cum sit supra ius positiuum , intelligitur m tali casu constitutioni huic derogare gloss. hic.versessit. Certa autem scientia tunc dicitur adeste , quando eximeris, vel per testes, illa clare apparet, propter expressam notitiam iacti . vel alio modo, licet non dicat explicite, committimus ex certa scientia. Gemin. hic numeriit. Sed si non constat de hac eius scientia, tunc praesumitur talisco mimissio facta contra ius commune , subreptitie impetrata, &est de tali rescripto cemorandus Princeps,re
eius fecunda iussio expectanda . glo . in cap. s. rersic. noscatur. de consi hoc lib. Episcopus
tamen , ct inferiores ordinarii poliunt camsas suas committere simpIici clerico , dummodo audiat causam in ciuitate aut aIio honesto, di insigni Ioco. Prima pars huius dicti patet ex hoc text. nam ista constituti non tangit Episcopos , ct alios ordinarios, qui propria auctoritate committunt 1 unde cum hoc non sit in iure cautum , remanet iuris communii dispositio, ut quilibet possit
48쪽
in causarum cognitione committere vices suas. argum . cap. consul. a. quas . s. ct Archid.hic nam. t. Non prohibetur autem hoc ordinariis, quia censentur particulariter cognoscere in eorum dioece fibus, quinam sint apti ad causas cognoscendas I re quia cum eorum delegati non gerant vices Apostolicae Sedis, non ita requiritur persona grauis, cui comis mittatur, sicut quando committitur a Papa. vel ab eius delegato, ut in persona delegati retineatur, plusquam potest, dignitas dei gantis. Archidaeict. num.2. Secunda pars huius dicti probatur in Clim. quamuis. de fori compet Nam si Episcopus in dioecesi aliena tenetur eligere locum insignem in casu, quo ibi procedere, diiudicare potest. vi in dict.chm.quam-xis. fortius debet hoc facere in propria, ubi habet Ii beram iurisdictionem Ubique. Ioann. Vanquel.hic insin.quod tamen inteIl ige, quando est talis causa, quae pro sua discussione indiget iurisperitis a nam in parua causa, in qua esset summari e , ct sine figura iudicii proce.dendum , tunc Episcopus posset illam com mittere in quolibet loco suae dioecesis, quam. uis minimo. Abdi indict. clemen. quam u. dc vide quod nouissime sancinit n.Did vi et .
NEC tractari debent, ns in ciuitatibus,res locis insignibu
Qvi A in huiusmodi locis potest eom
mode copia peritorum haberi. vi in rex. Et in causis est curandum iuxta earum exigentiam pro iustitia recte administrari da, ut aduocati, asse mores, consiliaris, de alij ad illas pertinentes possint per iudicem , , partes haberi. ut ram .F. ait prator.s depo-
sulat s. Cum vero A CT E,Oreo eiusdem diae est e sentibus,cam
se comuniti non debet extra illam.
Qv i A per superiorem est curandum, Ne
subditi in litibus nimium graueritur laboribus re expensis. capsu. rat. de dolor sint. Et quoniam eo magis labores,dc expensas regulariter patiuntur litigantes, quo pIusa propra is domiciliis distant. Archid.hic num. s. Ideo in lit gantium fauorem fuit prouisum, ut causa regulariter non committatur extra eorum duxcesim. N in text. di cap. . extrara
NISI iusta casibus hic e re LQvIA in his casibus litigantes, aut pht
sunt habere suspectos iudices intra diomee sim, aut non est eis ibi locus tutus. Arachichic num. 8. Et quoniam iudicium sine suspicione procedere debet. cap. quo uspecti. 3.
quas . s.ct taper. C. de iudic. Et nemo eit cogentadus in loco, ubi de eius discrimine vitae agiatur, litigare. cap. experte ii. extra de appete. Ideo
melius est obtinere iustitiam extra dioece- sim eum aliquibus maioribus incommodis, Sexpen fis , quam intra dioecesim iniustam reportare sententiam, vel propriam amiti re vitam, veI saltem de his probabiliter su
picari, dc continue timere; cum inter duo ma Ia fit minus malum eligendum. cap. duo mala. d. i
IN quibus tamen non trahetur vltra rnam ditis
Qv I A licet olim quis posset trahi per
duas dietas in casibus , in quibus causa extra dioecesim committebatur. N in cap. nonnulli. exin eod Tamen ad diminuendum litium labores,ct expensas Innocentius Quartus, per hanc suam constitutionem restrinxit terminum ad unam dietam tantum. xt in text. Et huic nouo. ct posteriori iuri hodie standum est. Foss. hic. ven unam. Computatur autem haec dieta, non I loco habitationis rei conuenti,sed a fine dioecesis sui domi.cili I. ut in text. nam per totam dioecesim,cum sit sub suo ordinario, reus non dicitur grauari. c. cum vis inst. deossord. Ideo debet incipi
dicta,ubi incipit noua iurisdictio. Francinst. is
E T nisi in duabus pstimo casibus impetrans per i ramentam sdem fecerat de illis, repelletur aiusta. v I A sex casus hie enumerati sunt isti. Primus,quando aliquis impetrat rescri- tum contra Episcopum. Secundus si eontra Capitulum ipsius Episcopr. Tertius, si Episcopus impetrat contra aliquem de sua
dioecesi. Quartus, fi aliquis impetrat restriaptum contra uniuersitatem alicuius ei tatis, castri, aut villae. Quintus si impetrans non audet intrare dioecesim suam , in qua etiam reus moratur. Sextus , si impetrans merit perhorrescit potentiam aduersarii. n in textis Unde cum quatuor primi casus appareant Tealiter, non potest circa illos impetrans ali-
49쪽
quam eommittere fraudem ; sed circa duos tigetur. Archid hic num.=.Ideo etiam in talica ultimos cum consistant in eius animo, posset sci debet statui idem ius. ter illud T MI. Aquil nete ibi a Cerere timorem ubi non est timor. An autem ista dieta computanda sit legalita
Gemin. hic num. 8. Ideo ad euitandam frau- ter, scilicet, ut viginti milliaria computendem, dimendacium, statuitur,ut impetrans tur pro una dieta. vltricena,sssiquis cau. An saltem per proprium iuramentum fidem fa, vulgariter, scilicet , secundum regionis con elat iudici levere,& merito timere. vi in texi, suetudinem. Dic . ri notat. in die L cap nonn. Statur autem suo iuramento,si aliter non potest fieri fides de eius timore, quia non est verisimile , quod in hoc fit suae salutis immemor. archi hic num. D. Nec tenetur iste causam timoris exprimeremam etiam si sua culpa incidisset in timorem, excusatur; cum hic potius attendatur iustitia, ct aequitas iudicis, quam factum ipsius delinquentis. Archiaenuomer. 8. Debet tamen esse talis timor, qui caderet in constantem virunt; nam vanus timor in iure non excusat. Archid.d n. s.
ET in expenses condemnabitur. Qv I A regulare est, ut ibi aIi quis temere trahit alterum ad iudicium, ei reficiat expensas. ut not incesistenilias r.eod. s. Cum autem. ACTOR contra reum diuersa diness,debet impetrare delegatum, vel in Laeces m,vel in alia non propria.
QV IA si actor posset impetrare iudicem
in sua dioecesi,de qua non est reus, saepe illum impetraret, ut reus fatigatus Iabo.ribus,& expensis, liti cedere, vel importunitatem actoris redimere compelleretur cap. nonnulli. extra eodem. Et quoniam unde iura nascuntur inde iniuriae oriri non debent. v. min. Cod. unde vi. Ideo datur electio actori, ut impetret in dioecesi rei, vel in alia vicina, dummodo non sua ; ct succurritur reo, ut non patiatur incommodum litigandi extra dioecesim suam in dioecesi actoris. Francus hic
in prin. t sic iusta sit compensatio,vt qui grauatur in uno, subleuetur in alio. cap. i. de paroch. ne claudicet iudicium. cap. cum inter. de except.
NEC xltra unam dietam dissante. QV I A iam est statutum ad diminuendum litium labores, ct expensas. ut si actor.&reus sint eiusdem dioecesis, reus non possit trahi ad iudicem ultra unam die- tam .rt supra in s .prox. Et quoniam est eadem ratio etiam in casu, quo sunt diuersae dioece- sis, ne reus , scilicet, nimiam in commodii Dis extra eodem di in cap. cup. infra de elici. ct quod de vulgaribus intelligi debeat . probatur in
DELEGATUS extra locum commisisIonis. nec partes citare, nec causam cognoicere potest sine ex-
prcsso partium consense.Qv I A forma delegationis non est alte
randa ; cum delegantis mandatum sit diligenter obseruandum. gloss. I . in cap. t. in deos delig. Et quoniam vhi forma re scripti se restringit ad certum locum, si ultra illum locum,delegatus procederet, non obis seruaret formam mandati glos hic. versi depuli Ideo iudex deputatus intra ciuitate in . seudiae e e sim, extra illas iurisdictionem exercere nun debet. ut in text. Conceditur tamen, ut partes per expressum earum consensum possint illius iurisdictionem etiam extra Io- eum deputatum dilatare. rt in text. quia eum talis Iocus sit restrictus ad ipsarum fauorem. ut not. Ap. in , cum vero. Cuilibet permittitur, v t fauori suo renunciare possita, ad os extrideret
NEC subdelegare lacu, rejersonis aliis,quam hicexpres .
Qv I A subrogatus sapit naturam illius,
in cuius Io cum subrogatur. h.' rat. Insitur,de ac ton. Ideo qualitas requilita in delegato respectu personae, vel loci , de qui obus hic habetur in text. requiritur etiam in e . ius subde legato,qui eius vices, ct naturam g e. rit, ct in quibus est cadem ratio. Francis his
DELEGATUS nιhil debet a partibus recipere. IA iudicium siue iustum, siue in tu
stum vendere non licet. cap. non sic. ii. quaest. 3. Et quoniam ab omni specie mali, praecipit Apostolus, esse abstinendum. cap. cum ab pinni. ron de vita, O hoves.ckr. I d eo, ut
50쪽
Iudicium eum omni pigitate coram delegato procedat, re venditionis absit iniquitas. A- Iud gratis iudex praestare debet. Nin text. O- 33 se Thic. rer/ropter. Nam non potest tunc dici, quod sit absens propter causam, licet talis absentia coadiuuet caular ; Cum illud fit inspiciendum, quod principaliter intenditur,
non autem puod per accidens venit. non F
NISI esculentum, O poculantum libere oblatam, quod paucis possit con m diebus. O V l A talia xenia non sunt lucra. leg. solet.s de psi procons de tolerantur, quia non est verisimile , quod propter illa moueatur animus iudicantis. cap. O si quaLI. Arra desimon. Sicut etiam pro modica re non datur actio de dolo ; cum non sit verisimile, quod in re modica adhibeatur dolus. legsoleum.
Osequen F de dolo maj. Et de modico non est
curandum. cap. re vera. in pyi c. SibighFer.mor. de consecr. F. a. Et hoc intellige, quando libere offerunt tir.rt in text. Nam non debet iudex ista exigere, sed oblata non prohibetur accipere; cum liberalitas offerentis tollat suis spicionem, quam etiam in re modica, instantia induceret petentis. Franc hic num a. OG
VEL moderatas expenses sinon sunt pauperes, qua-dopro necesitate, Ni Nilitate, non malitio stemtra domicilium pergeret.
QVI A nemo tenetur propriis stipendiis
militare i ; quaeli. ic. Di s.his itaque. Ideone delegam sit damnosa illa profectio quam facit occasione causae , debent ei partes adis ministrare moderatas expensas, quas ei cori nenit extra suum domicilium facere. ptiurex.nec deducuntur ex penta, quas domi estset facturus. Gemin hic num S. lecus est iniudice ordinario quia ipse habet salarium a pu blico S illud. Authev. de iman princip colum. 3. Si vero una pars esset pauper, vel estent pauperes ambae ; tunc pars abundans non soluet totum,sed suam partem tantum; pauper vero nihil soluet ; sed aliam partem administrabit de suo ipse iudex, si po test, ii eut etiam quando ambae partes sunt pauperesstris; in
cap.cim ab omni .extra de puta, es honest. cIersi. ex quo enim causam acceptauit, sibi impiatet, si non praevidit ea, qtiae praeuidenda erant. arisium Lui quisitum is dest arat Si vero ipse non
abet, unde istas possit facere expensas, reis mittet negotium ad superiorem se excusanis
do. ergum. cap si quando. extra eodem Gemin. hic insn. Si vero abest, non principaliter propter causam tibi delegatam , sed propter a- ita negotia, tunc non debet liubere expen- rectibigi. Ol. rev.f. ex quib.ca .maior.
DELEG aTUS, ni indigeat,non assumat assis
Qv I A aliqui iudices quandoque frau
dulenter tibi assumebant a fletares. vi iniret. Et hoc faciebant, vel ut partes grauarent,vel alteram earum; vel ut amicis seriairent, vel ut lucrum participarent, vel ut seipsos exonerarent, quae facere non debent. c.
Et quoniam fraudibus non eli indulgendum capsede extr. eodem. Ideo statuitur,ut si deletagatus non indigeat asse flore, non assumat illum ut in textu. Si indigeat , potest eum assumere, ut sibi in cauta cognitione assistat, ct ipsum ad recte iudicandum instruat, ne fi-bi imprudentia imputetur, , ex ea puniatur, quod fieri posset ; nam iudex tenetur ex quaasi maleficio , in quantum bonum re aequum superiori visum fuerit. Insilide obiqua ex quas
del. nas. in princip. devec. tulit. de hses . ,. i. Ossalar. AMAS, defluo illiprovide.rt. Qv I A cum talis assessor tune non interueniat in ea usa ad utilitatem partium, ri intextillae non sunt in expensis indebitis aggravandae. aettim. cap. cum te.extride os delet. Et quoniam assessor, non tenetur sino praemio albistere, Si consiliari. I. i. C. de stis Ideo iudex , qui ad suum placitum , non adcommodum partium , illum adhibuit, sibi imputet, si de suo tenetur satisfacere illi. arg. d. I peii de separ. An autem iudex indigeat a sestbre,vel non. relinquitur conscient laesuae ut in text. Vnde ii ipse dicat, se illo indigere, potest illum assumere, etiam inti itis partibus, licet conueniens sit, ut de assensii partium e- Iigat illum. Dec. d. tit. de self,. igitur. Et cum hoc relinquatur conscientiae iudicis , non possunt partes reclamare, & ei referre quaestionem, dicendo; quod assessore non egeat; nam qliado aliquid est remisi im conis scientiae alicuius, nullus alius, scd solus Deus,