Ciuitas veri siue morum Bartholomei Delbene patricii Florentini ... Aristotelis de moribus doctrinam, carmine et picturis complexa, et illustrata commentariis Theodori Marcilii ..

발행: 1609년

분량: 276페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

BAR T. DELBEN. Sic breuiterimide, ut deformia tecta ruinis Hacu iaceant i dixit. Fuerunt prim integna, arte Non bene structa minus, neq. pauperiore moralis, Luam quas magni ci gemmis auroq.corusca Largsciae tenen argento diuite seis Lucentra. Sed enim postquam istas blanda Vbi Upr AsEt Veneris Bacch0. cliens malesuada I V V EN TUSIncoluit, pessum deformibus ire ruinis Carpere. His posita hic starua seunt limine primo. Sextra vide facie rides peltice VO LV PT AS, Lava niter facili socialiter ore I U V EN T A. Dehinc larem his cingunt MMOR DcUscr si A, semper Luos sociare si bicomites LFFVsI ogaudor.

Strata iacet misere transuerso limine diues Antea, nunc sed egens, m inani COPIA cornu, Et pedibus teritur balatronum intrare volentum.

Ipsa sed in summa sedet arbore, flebile dictu,

Vertice destringens ramos, atque aurea mala Protici sim nitidos argentea munera flores, Magn ca tantum, ario quas recta iubebar, Larg taque manu, velut aqua impendere lanceia,

In bene promeritos, m praemia ponere laudi Debita, diuitias. Haec autem dira Celaeno viripit, quasi depostico limine turpes Corporis effundit, contactuq.omnia foedat. Adproperantq. ruuntqsues, velut agmine facto Lenones, scurra, perductores, Parassiti, archa, aquarioli, balatrones,hoc genuN omne ,

Et capiunt, rapiunt: s ibi qui . est proximus i ci Gq. suamque probὸ grex improbus, hinc stabilit rem.

Sicut in excelse nascentia culmine rupis, Soli diripiunt, poma infelicia, comi. Parte alia sedet, ostentans Iactantia ,seumtu

Sic quasi magnificos, sed manes, oe sibi struxit

Condignam rutubam, foliis σ arundine textam. Asaximaq. his meriti qui hunt, parui ma donat: multaque his tribuit, meriti qui grandia: nullo Dilectu, aut trutina rectae Rationis, honesti Nec finem institiens, mediumve ferire parata:

. Diuitias tantum ostentans.Haec unica mem,

112쪽

ioo CIVIT VERI Vagnarkmq. is fructus opum, placet unicus illi. Ergo uiam parinis, magnaq. fruice sodales Accipit, magnos facit in prosicania sumtus. ttica sed, Cereris per pompam, ut virgo canistrum Ferte sua transferri ad steriem per compita gestis Afuracis ardenti fuco vela ebria,sumtus Rua testentur heri magnos locupletis, mingens instrumentum: miseris qua gloria quondamiae Vagna fuit Megaris, in paruo muricis usu.

Protrahit aut nimum sollers componere, seruos Venisum, terae . plagaου, venabula, mulos,

ut praedam reserant,preris,sed,scilicet , emti Ingens corpus apri,populi qua ante ora stupentis Bellua praetereat, ceu sacra fercula pompa. Circum porticibus sediam sterilemus in amplis, Hosce parum lata priscos sub imagine rege Insipienter opes vanis qui symtibus olim Adtriuere Das. 2uo primus in agmine, trunca Erile, cir certo est sine nomine, primus inanes Amens oramides carpit qui educere caelo.

Inde Cheops sequitur regum stulti mus illi , t eri quondam Nili, dicione fluenta Tinguia qui tenuit: Ieadum molitur inanionamides studio vecors, dister didit omnes Regni diuitias, insanis sumtibus: ipsis Denique filiola, cupiri sturceq. locare

Nocturnas sestera operas, satis unde diurnis 'numidum merces operis. Amasis comes isti dipotens aquὸ,Gr fouus rex, urima stulte Lui monumenta struens, ma nam degruxit opum viam. Stant alij serie longa quos dicere longum est. Hos inter quoq.Romulida. Nero saeuus me N. Claudius aluus: peior sed viroq. tyrannus Caius, atq. dii furiata mente, coactasgui seruire sui, vesanis sumtibus', orbis

Diuitias, star sere vagis ceu semiua ventis: Vox eguere aliis, quasi me conuincere mellium Prodiga, qui dixi, non es manuου inclyta regum e q. iidem quasi pro me causam dicere velleuci, Omnia diripuere, lupus velutarer ouileia: Trodegisse ut eos nemo contendere posse

113쪽

Luippe iterum succi plenos ,pennise. renatis

Sublimes aquilas, in caeli nubibus alti. Hac ubi lustrauit Senior. Super ultima, dixit rea nunc illa est, extremo limite vastis Luam Regina vides horrere. Inlaeta locorux

Hac facies, varias sedes habet: . quibus illa Luam vigilax seruat custodia , caeca profani Carceris est domus: hinc patere regione paraturaia Hostilium miseris, quos improba cogit egestas

Toscere opem vita, atque aliena lance foueri, Haec aut ista domus, manet indubitata profusis. Parte alia lucus colitur fanumq. Lauernae.

vicina regione forum crudele superbis dAdsidue feruet, structum undique undi. tectis, Peruisti cura, ieiunis dentibus acres Hic agitant, qui sua legunt cumulumq. tributa, In capita, oe merces, O fluctus altera, ut olis Omnibus in tectis crepitans salit horrida irando, Assera cum defuit hiems, CT stigora mordent . Scilicet mi miseros σ egentes , c auaros Frodigitas facit: essundunt, effusa requirun L, Acrius, rapiunt ,pessum, quo plura dedere Sed grauius rapere est bona, quam disserdere parta. i. si uis a dilapidant ipsi bona sunt in amore ,

mritaque cum multis comedunt patrimonia solus Rem partam vigilax veluti draco, seruat auarus.11. Est ut consilio sapientis tactus amici Prodigus, euigilet, reseratq. in pristina sese uua male deseruit recti vestigia: crescit Semper auaritia sitis, et spumine rerum Tartarum crescente.Sitim ceu potio riguit . Ipse grauem, turget diro qus is hydrope venter. iii. Saepe σ deterior canis cum astergitur aetas, Helvo se in mum, rationis seponte re ectit,vit semper tacite crescit, cresentibus annis Auri sacra fames, breuior quo stemita mira Jam reliqua superest, maiora viatica quaerens.

i v. isse nocet sibi, sednon paucis misit asotus Commodus ipse sibi malus est, neq. commodat ulli Euclio deparce parcus, bellum facere ipsi consignis Genio. Plura bis cum dicere vellet,

114쪽

A. Palatium vitiorum quae cum Magnificentia & Liberalitate pugnant. B. Inanis sum tuum ostentatio,vitium, quod Magnificentiae modum excedit.

C. Prodigalitas,uitium Liberalitatis modum excedens. D. Restrictio Magnis centiae , vitium non pertingens ad modum Magnificentiae, pomaque & quasi Calabri hospitis dona largiens. E. Auaritia, vitium, quod a modo Liberalitatis deficit.

115쪽

BAR T. DEI BEN. Hes erus ortus erat. Phoebique sub aequore mersi

Lampade, conssiciens Noritis procedere bigas Conticuit Senior ,sa Ioque bis ne quieuit.

Deci Mo die, postquam depinxit speciem orientis solis Aristoteles, de palatio Liberalitatis & Magnificentiae transit in vallem alaeua manu,quam duo vitia incolunt, prodigalitas,&inepta sum tuum ostentatio. Qui prosectionis huiusce ordo sic fiet planior. Duarum virtutum est una domus, nempe Liberalitatis & Magnificentiae. Vtraque autem virtus,a duobus vitiis acerrimc oppugnatur: Liberalitas hinc a prodigalitate, inde ab avaritia: Magnificentiae splendor, hinc a vanitate quadam siue insolentiai inde a paruitate quadam & restrictione sumtuum. Quatuor igitur aduersaria his virtutibus vitia sunt. Horum duo transilitat mediocritatem, ut prodigalitas & sum tuum ostentatio

inanis:duo item infra mediocritatem repunt, ut auaritia, de siumtuum quos Magnificentia exigit,restrictio. Scienter igitur unam domum audior vitiis aedificauit tanquam cognatis, primum illis quae transeut modum ut profusioni de sumtuum insolentiae: deinde illis quae consistunt intra modum, ut auaritiae & restrictioni. Hodierno igitur die qui decimus est in ciuitate Veri, ingressurus est Aristoteles cum Regina, in palatium quod coniunctae incolunt prosu-sio, quam ipse olim άHIM, de sum tuum vanitas, quam βαναυαπι dc ά --αι nominauit, Vt c.n.lib. iv. ad Nicom. Atque huic assine illud vitium quod mκρος ιλοτ άου, vocavit, ac iucundissime depinxit The phrastus in notis,qui liber totus pene exscriptus est a Stobaeo.

Descriptio domicili j vitiorum, profusionis nimirum & inanis Magnificentiae , quae tecta lacera fingit ac ruinosa esse, culpa iuuentutis ac voluptatis,quarum statuas videri vult in ipso ingressu positas, unam a dextro vestibuli latere, alteram a laeuo. Circum has statuas aliae inibi visuntur ut amoris,loci,viiij ventris & gutturis, siue ita dicendum, verbo Tertylliani, Voratrinae, quae pestes, quas administrae sunt& satellites profusionis Itaque ab his fingit euersum Copiae cornu in ianua ipsa ta- quam liminis vice proiectum esse, ut conculcetur ab ingredientibus &proteratur, ex quo intelligi vult auctor, nihil aliud profusionem sue Luciliano verbo uti licet prodieitatem esse, quam dissipationem patrimoni j atque omnis pecuniae, lantem sine dilectu, sine iudicio, nullaq.

habita ratione perso parum, loci, aut temporis, neque quantum aut quomodo largiendum sit,considerantem. Eandemque non de benesciis a quoquam accipiendis, non de re domestica & familiari augenda

116쪽

autem de Amasi rege Herodotus lib. u. Amasis quidem rex curasse di citur, Sphingem illam mirabilem sepulchro suo imponendam, de qua Plinius c. xv. lib. xxxvi. & alit. De Nerone autem utroque, Claudio MCaluo, siue Domitiano, & de Cato. Suetonius, Tacitus, alij. Cum autem ait auctor Nibpotens aeque, fama rex, iocari volu ille videtur ex urbanissimo illo prouerbio, Aut regem aut fatuum nasii oportere. Noster enim significare videtur, adiungi posse,aut utrumque. Quasi felices fatui sint, felices reges,seliciores fatui simul & reges, illud denique satu merces, recte, pro sat mercedis, ut auctor ad Herenn. lib. i.)atu otium. Tullius lib. xii. ad Attic aris tempus, Et iuris auctores,vil. xix. Deop. liberi.Satis tempus. Quod autem Aristoteles se dixisse ait, reges non posse prodigos

nominari, cstc. t. lib. iv. ad Nico m. S v p E R AREA N v N C ILLA EST.

Effingit,& quasi ingenio suo instruit aream quae ante huiusce palatij

res amplis limam,in eaq. principio carcerem construit, deinde hos; tium pauperum quod Graeci vocant Xenodochium, Latini non quide M. Cicero, sed alii sapitalium: tum Lauernae, furum ac rapidicarii Deae templum: postremissenaculum quasi quoddam, aut sorum, ubi ad aerariuruunt, ως ευες, exactores angari j,nouorum vectigalium inuentores, publicant,atq. id genus omne pessimarum pecuniae hirudinum. Carceris imagine auctor intelligi vult,prodigos cum debita contraxerint , multoq. oppressi aere alieno fuerint,neq. iam soluendo sint, ire in carcerem rem via. Hospitalij specie declarat sortunatos lautos'. homines, patriamoniorum effusione, fieri mendicabula. Lauernae Deae temptu indicio est,eos qui sua dissiparint,aliena deinde rapere, ac perfossores parietum fieri solere, siue ut M. Cato locutus est olim, vecticulariam vitam viuere, ac repente largiter habere, repente nihil. Seuaculum deinde illud aut forum, sue receptaculum potius publicanorum , signum est, principes cum egere inceperint, prouincias deinde suas compilare. Itaq. in literis sacris, Rex egens, magnus est calumni uor. Prouerb. cap.xxii x. Ide aede Hunetico Vandalorum rege iactatum in Astica prouerbium olim, ut narrat Victor VticensPersec. Vandal .lib. I i.

Diuitiae enim patrifamilias & principi, quod auibus pinnae, ut apud Ciceron. epist. n. lib. iv. ad Attic. Qui mihi pinnas inciderant, nolunt easdem renasci, dcc. Et Artemidori c. v. lib. i. τους ἰυπ, υς-ris. Diuites dicimis pinnis praeditos. Hinc & adagium Vetus Moes est . De quosvidas.

SED GRAVI Vs RAPERE EST BONA.

Ostendit Avaritiae malum esse grauius quam Profusionis, ut disserit quoque Aristoteles c. i. lib. iV. ad Nicomach. Nam prodigalitati, aut vis quaedam egestatis & inopiae, aut natura ipsa , ingrauescente iam aetate modum aliquem prosectb & finem facit: auaritia vero neque paupertate minuitur, neque senectute refrigescit, sed utriusque rei a cestione,ceu ignis oleo infuso, exardescit magis magis'. & inflamatur.

117쪽

Praeterea effusionis macula eo leuior quam illiberalitatis de auaritiae, quod auari de alieno rapiunt,prodigi autem largiuntur de suo. Itaq. hi defensione illa uti solent si vituperentur, mistra inquiunt,Lesinon aliena sunt,ut Herodes olim Atticus Sophistes.Cum enim Achaiae tunc praesides Quinctiiij castigarent hominem, quasi nimios sumtus facerct in statius, m n υ αν , ε*η, , ἐι ἐγώ ta ε μοις ἐμπι ω λιξαώοις , hoc est, quid vestra , inquit, haec curatio est , si mris ego inludo fixis ' Et ille apud Persium dis lolutus, profusus, perditus adolescens,recte monenti, inquit, Ne sis miui tutor. ε

DIES UNDECIMUS. DE

AVARITIA ET RESTRICTIONE

MAGNIFICENTIAE. os T ERA lux aderat, cum matutinus, opaca

Tendit in aduersa, Sapiens, confinia vallis, Tramite secreto: sides ubi tetrica genti Turpilucricupidae, o sterti quaerere nummos omnibus ex causis, inuentos claudere seris Arcarum: neque scire frui, nec velle fruendi sedere partem aliquam: canis ut praesepia seruans Nec foenum esse potest, oe equos arcereparam Restringit dentes, longe que absterret, hirrit. Huc ibi deuenit Senior, Sata j anguine regumDDixit, in hac latitare viden caligine, circum

ubila multiplicis Labyrinthi limina 8 Scire E p opera etium, quanto stati ori

.iasE. Sit domus A lac, late campos amplexa patentes, Splendida quam sedes, ubi Magnificentia regnat Et nitet, huic gemina est qua Monisecentia. Luanto Longius a sede bacistet Labyrinthus, auari, Ad duo quem per , sedinani momine, reptant Auam qua prodigi habent,deformia tecta ruinis.

Sed sedem propiore gradu spectemus auaram, se in vestibuli transuerso limine 'ata

Ecce, nefasdictu, PIETAS iacet, s .columna Fornicibus morem,substant simulachra: Senectus

118쪽

BAR T. DELBEN. Curva gemens, labiis demisiis, obsita rugis, Duebat que P AVO R, pallore exsanguis inerti, Sicca tenens fauces SITIS, aduersaria ventri Dira FAMEs, dextraq. stipem deformis Es E sT AseAccipit exiguam rapide ,prunas batistum F a Is Us habet visa: toguli . virilibus omnes Feminei . stolis simul omnes sint ut amictae, Cernis ' ut facie horrentes, ac stomestriata' Nocte dieque paret cuiuis penetrare volenti Caeca domus ,sed qui semelintna limen auarum Sponte pedem tulerit, frustra miser inde regressum

Expetit, ut canit hoc inscriptum carmine limen. Ingredere, egressum, sed desperare memento. Hoc simul insculptum Regina in marmore legit, Horruit, ac trepide retro vestigia vertit,

Vt qui lucifugum pregit pede nescius anguenta:

η. ait, ultro a me scelerati liminis auram. His ego me latebris, temeraria dedere seruanta

J a velim, Regum genus alto a sanguine, quorum οὐ unere libertas aliis data contigit oestro Gentibus 8 quos nec sine libertatis honor is uncuper hostilis quoq. diro feste veneni Lingua madens ' Valeant, Senior, flectacula, tantigua mihi constarent, libertatis auris raperent, oculis retium, suoque carius ipsis.

Ipsa etiam prae quo vilis mini vita Mnidens Tarce metu, dixit Senior, meabile tectum est Me ducet nec flum tibi hircum pexeris, olim

Luales o dedit AEgida Minois, in hisce Dirius squanquam Labrinthi flexibus, illo

Monstrum, quod domuit ,pro caris corpus Athenis Proiiciens ultro Theseus, cum laude reuersus Inde domum multa, alq. omni memorabilis aeuo.

Ergo ades intrepide, mecum Regina ,persas

Ins edere ambages: neq. te remoretur euntem,

Horrida vel βecies monstri, penetralibus ipsis uod latet inclusum tecti, aut labor improbus, acri Exercens studio ,sed inani, flexibus illos Bis ternis clusos Labyrinthi, semita feruet

Omnis quorum opere: arboreo ceu stipite nigrum Di redii. agmen, celeres prorepere ab imo

119쪽

1o8 C I V I T. V E R IIn summum, summoq. leues decurrere adimunta Formica, steae cassi gestire laboris. aenia qua flexus intercurrentia cernis, Ut sibi construerent, his qui stolantur auarie Diruere ante aliis ausi sua nequiter olimGTemi, nec e lignis alienis condere sedes Hi veriti, nihil ut plena decederet arcae. Hoc illis studium, hac vita est, nil promere , semper Condere opes , veteresq. nouis cumulare lucellis Diuitias , plures veluti circumdare stulte, Si quis amer chlamydes, visums his se obruere ipse. Serica uti sollers tenui deduceres a Stamine, multiiugis anfractibus, agmine repens Exiguo textor inest, inuoluit, ultro Jnmoritur, veniunt Seres stoli H. iacentem

e gulti ci togula, pediunt sibi mellem lati: Sic alias alia .sibi circumdare frustra

Certar, auarin opes, venit heres, simul omnes Siripit, unctaq. transilutis patrimonia gaudens. I. primus vivaritia circus, nunc in ice, quales intineat.Deparciomnes, velut Eucho terris Murum defodiunt, cumulatis unia'. saccis cubitant, vigile . mera ,strepitu'. pauentes uoliber adsidue, fures velut omnibus horis Jmmineant, manus aut Praedonum sua, arari Omnia qui rapere, aut mali caecas occupet heres Callidus, insidias struere. Aurea peruigil olimGHesteridum draco non seruauit in arbore poma Cautius. Minusti rapimussua, nostra tuemur,

Dicere, O hac soliti causa pratexere sordes. Hoc satis est 'culpave carer, quod plurima aurie Isis, argenti, multos satis una beare u potero, vestra pallens inutilis arca Cluse perit fundo, ceu caco carcere Iontes' Hos iuxta locus his, magnos quI impendere sumtus Tolliciti, demunt aliquid prius inde pusilli, AH. minutatim quas circum rodere gaudent , Magri cani secantita corpus laudis, honem ut De facie demens, inhonesto vulnere narra. Proximus a primo Labrinthi circulus iste Strictior. Hic habit l, exactio menstrua ditar

120쪽

BAR T. DELBEN. Fenore quos nimio, celere . in zota Calenda Laetificant: aliis FENUs quasi FUNUs,Cr ipsa Soas quasi assas , FRUCTVs talis quoivortice FLUCTVs 'Tragitia, miseros altum qui mergit in aequor. m. Alter ab hoc circus lenones cingit auaros, Lena .c quibus ars producere. Sicut hirundo Venatur, volitans atros σ compita circum

L a sibi pradam, nidi . loquacibus escas:

Sic muliebre secus tentant adfamine lingua Velli o ha Lamia, venatur que per omnem Cortum, oculis faciunt, in amoris vincula foedio laciant, oe adulterio stuproq. stequestrentia. 1 v. Interiore autem oro, strepit alea, feruent Alveoli, talos manus improba mittere quaerit Compositos, mox deinde rapax quoq. tessera, talis Subiicitur, totos derexere callida census. Pera tum gliscit vibratis pugna stitistis, Hassarum vice. t in medio certamine nouora Sauit atrox, ex Gq.ssitim, non sanguine misso, corporis e vena, sed vulnere diuitis arcae. Hacce parum lata, paulum statione moratur Dum Regina, dolens tali caligine mentes Implicitas Labyrinthea ,sonuere per aures, Vicina ex regione preces m vota, graue . Auditi gemitus. Stupuit Regina ,sedi e

Nil graue praecipias animo, sed fortiteraude

Hunc eriam, dixit Sapiens, inuisere circuno. v. e Vendici haec, vaga turba, tenent lati si a regna,

Aut cumulare stipem stipe gaudent. Flebile carmen 'Auribus occentant alienis : gaudia pectuae I is pertentant tacitum, crescentem sto, Et tunica introrsum aureolis pannucia ridetv i. Intimus hic porro circus, sunt cainra tagacis

Trifida e Uaiugena, iuxtim Dea Nostis amica, Pulchra Lauerna sedor: fures sunt atq.rapones Sub signis , rasso manuari quidlibet arte

Furti a laeua, oe miluinis unguibus acres, Baltea curtare, oe detexere pallia, noctu Culmina tectorum vigiles perrepere, totum Sub terris habitare diem, cautique recessu Se inlatebrare si,furtis .mmia, caco.

SEARCH

MENU NAVIGATION