장음표시 사용
211쪽
BART. DELBEN. Sic AMICITI Es sterilis quasi languor, amici Cum procul absentis, nulla adspectaue foueri ydloquitae potest: eadem revirescit ultro Jnduit in florem sese, redeuntis amici
Ceu Zephris recreara nouis, atque enitet om Purpureo, Gryosito circumuestitur honore Est Cr A M I c IT I A M ut subito discindere saltem Dis uere ut sit opus lente, cum coepit amici Prodere se improbitas nulta medicabilis arti, Alteriusve suo maculet qua crimine vitam Uulneret aut famam, nihilum peccantis amici. Ast leuibus maculis, cy quas sapientis amici
Eluat ingentum, aut veniens ma rurior aetas, Foedus A M I c I T I AE non estresolubile sanctum. Nosse in AMICIT I A morra, Odioq. vacare
Verum est, oe meditari hostis quid disset amico. Pestis Amicitia grauis est Parasitica, cuius
Ebria magnorum ructu sunt atria regum
regem ut simulo, sed θ oua commoda blande Jnsidians parasitus amar, ceu vestus Iason fuit in auroum sapide, seudaret an astu
se aries tremeret, multum nescire flaratu . Uerus A ad I C I T I AE, nulla mercede mouetur Edituus, neque diuitias aut captat honores,
Hortulus aut Paphia quos fert decerpere floressi sit , A M I c I T I Es ipsa est fructus amico, σAmpti saris merces, de qua nunc dicere plura Cesso perinvitus: sed enim Ico X inuida cogit, Eripiens Solem ,sine quo nil dicere fas est.
Tostera cum veniens Aurora retexerat orbem
Luia superest, Solis renouatus lumine, reddan
So L E M N i o R dies fortassis aliquis, sed iucundior nullus adhue in Veri ciuitate inluxi qua hic est tertius & vicesimus,in quo deAmicitia dicendum est. Cui enim homini potest vita esse vitalis, ut loquitur 1nnius, qui non in amici mutua beneuolentia conquiescat' Quid autem dulcius qnam habere qui cum omnia sic audeas loqui mi tecum Ingenioseque Aristoteles a Poeta inducitur historiam huiusce diei narraturus , principium orationis suae conuertens ad Solem, ait Amicitiam. C c Solem
212쪽
A. Duae moles quadratae.sedes Amicitiae. B. Sacellum Brus vox res ri Ar , & in fastigio eius statua Deae brachiis passi, . quas ad
amplexum. C. Saeellum Cosconni As , 5: statua eius, in fastigio manu inguin tenens. D. Sacellum M vulpici Meti Ar, de statua eius in fastigio,quas tam iam aureum laeua te nens , qualis apud Maronem AEneide vi. dextra sti ingens folia crus, di largien . Sed pictori laeua pro dextra est. E. statua in utriusque arcas primo summoque gradu aurea, signum verae Amicitiae, cum vi tute semper coniunctae. F. S:atua cetra in secundo gradu , Amicitiae leuis ac momentanea, quae comes ae socia voluptati. G. Eisgies lutea in testio gradu,quae comes sociaque utilitatis
213쪽
exstingui, quam orbari amicis. Multi enim qui Solem vident, nihilominis in tenebris sunt: amicis autem qui ad unt, in calamitate nulla versari possunt, dec. In tenebris nempe esse dixit metaphorice , pro in moero. re & luctu iacere. Recte autem atque ordine , quoniam de virtutibus perfectis, & inchoatis siue adfectionibus iam exposuit auctor, adiungit de Amicitia, quae virtutum omnium socia est. Nam virtutes morales actionibus vitae & hominum societati inter ipses deseruiunt: omnis autem vita nobis vel cum amicis vel cum inimicis. Amicitiae igitur post virtutes adhibenda fuit explicatio.
SOL ET sAL DICIER ILLA.Laudatio AmicitiaeAllam totius vitae condimentum esse, neque ullam aetatem aut coditionem,ullumve tempus carere poste fructu amicitiae Hi enim quibus amplis limae fortunae sunt, amicorum adfluentia non mediocriter egent, quorum ope& consilio thesauri ipsis consem
uentur, & in quos uti possint munificentia & liberalitate, cum quidem occultae,ut musicae ita pecuniae, nulla sit delectatio. Eleganter in hunc sensum Aristoteles c. xv. lib. u. Magno r. morat. Tenuissimis autem optibus homines aut,quae Platilina locutio est, hominum mendicabula, quid omnino aut ipsi aut vita ipsorum esse potest sine amicis quasi ferentariis, quorum largitate dc copia ipsorum indigentia & inopia sustentetur Neque dissimilis ratio est illorum qui mediocri fortunae sunt con ditione. Hi enim, siue ut hoc ipsum quod iam tcnent, bene teneant, siue ut accessione aliqua id cumulent, amicis & gratia egent, qua si spoliati fuerint, herent, ut nauigia quae in ipso cursu aura venti omnino destituuntur. Eaque ipsa de re Valerius c. via. lib. iv. Ad summani pernecessarium quiddam & honestum, & naturae in primis consentaneum, amicitia est, neque familias tantum ac priuatorum opes , sed ipsas etiam ciuitates, regumque fortunas, multorum beneuolentia munit ac tuetur. Itaque ut iam oli indixit Aristoteles, ij a quibus ciuitates optimis temperatae sunt & institutis & legibus, non minus de amicitia curasse videntur , quam de iuris aequabilitate cap. i. lib. rix.
ad Nicomach. ubi & copiose ac deinceps quoque de utilitate amicitiae disserit.
Nunc amicitiae sedem ac regionem describit facie fguraque a caete. rarum virtutum hospitiis longissime diuersam. Neq. enim domus est,
sed geminae moles & quasi puluini duo exaggerati, qui figura quadri
214쪽
sunt,& tribus templorum quasi vinculis tenentur. Primum Beneuolentiae templum est alterum Concordiae: tertium Benescentiae. Beneuolentiam brachiis apertis pingit, atque exporrectis dc paratis amplexari. Concordiae simulacrum estinxit cum freno & iugo, quae ceu notae sunt
vinculi amicitiae, Amici nempe quasi coniugati sunt, siue quasi boves eidem iugo adligatae. Vnde apud Horat Oda xxxv lib. i. Amici ferre iu- ,
gum pariter dolosi. Properi. eleg. vlt. lib. ui. Tu bene conueniens non sinis egeiugum. Ausonius epist. xx m. ad Paullinum. Disicutimus Pausiine iugum dec. Hinc deiugare dicuntur amici apud Plaut. Trinummo. Sc. vi. ubi male Critici corrigunt deiuuare. Beneficentiae vero attribuit ramum aureum, quasi materiam munificentiae & liberalitatis. Qualis aureus Proserpinae ramus apud Virgil. in vi. AEneid. Ouid. lib. xiv. Metamorph. Claudian. de raptu Proserpinae lib. M. Nec vero tam fabula illa de ramo aureo cli, & Poetica res, quam videtur. Audire operaepretium est quid Galeotus Martius narret c. xxvii. De dictis & factis Mathiae regis Hunia gariae agens de territorio & districto Sirmi en si. N itur, inquit, ibi auram ad similitudinem virgultisimile astarago. Nonnunquam vero sicut capreoli circa truncum vitis intorti,ad magnitudin plerumque duorum cubitorum quod nos vidimus saepe. Sed ille aureus a staragus me capreolus, iuxta vites natus, non est aura valde puri. Gὶ enim venae auri Rhenani. Et anuli ex hoc auro facili, cumfacile fant,quis enim labor contorto auro digitum circumdare 'ὶ dicuntur sanare verrucas. Nam S ego quoque ex huiusmodi aureis virgultis anulum posit leo, dec. Haec Galeotus ille, fides sit penes auctorem, aut penes illum ut Pausanias dixerit, Liberalitati quidem aureum illum cx AEneide ramum tribuit Poeta noster conuenientissime. Vt enim ex arbore illa Poetica, sic de Liberalitatis quoque arbore, ramo Vno auulso non descit alter fureus, simili frondescit virga metallo. Eaque de re dictum die in Concinne vero etiam Aurelius Cassiodorus epist iv. lib. v. cum aureo illo Virgilij ramo comparationem secit familiae quae tanquam seminarium esset,summoru virorum. Cinc at inquit,huic familiae ramus illi diti simus,qui Virgiliano carmine semper renascitur, D c. Sunt autem hae tres animi adfectiones, Beneuolentia , Concordia, oe Liberalitas, a quibus &principium & status siue incolumitas,dc incrementum ac robur amicitiae pro manat. Gemina vero tantum haec amicitiae sedes, non multiplex poetae ingenio depicta est, quoniam germanissimum illud genus amicitiae, cuius est virtus conciliatrix, fere inter duos tantum solet, non autem plures conglutinari. Qua de re commentarius Plutarchi est inscriptus, siue de multorum amicitia. Et Aristotelis praeceptio c. vi. lib. ux.
Puluini autem illi aequales,atque omnibus rebus gemini, ut intelligatur aequalitas quasi mater esse amicitiae. Sic enim Plato lib. vi. de legibus, contritum vetustate prouerbium esse ait,aequalitate matrem esse amicitiae, de Aristoteles c. v.&c. rix. lib. ii x. ad Nicom. Idemque DX. lib. vir.
215쪽
ad Eudem. ψ λήγη m. I σορος ή cpinos. Non temere dicitur. AEqualitas,amicitia, dcc. Neque non eleganter Minucius Felix in Octavio. Ami citia pares semper aut accipit, aut facit, dcc. Quanquam alia item ratione
aequalitas mater inimicitiae, Unde illud Fab. Quinctiliani Declam.
Tria rerum genera sunt, in quibus innatum ἐλασιόν quiddam , &vis alliciens homines ad diligendum, 'utilitas, voluptas, virtus, siue honestas. Vnde genus triplex amicitiae. Vnum illius quam utilitates conglutinant:alterum quod refertur ad iucunditatem: tertium quod concilia
tur opinione virtutis, quam Aristoteles vocavit c. v. lib. i. de arte dicendi, de et ciciis φιλiω, id est,amicitiam perfecitam, iri. lib. ix. ad
Tertium autem hoc genus verae sinceraeque amicitiae proprium est. Priora illa duo genera sunt amicitiae leuis de momentaneae, & qua uis temporum aut fortunae permutatione tanquam flosculi celerrime decidunt,quales apud QTratrem. Breues assulfragatoriae amicitiae L. Seneca epist. ix. Hae,inquit,sent amiciliae,quas temporarias populus appostat. Hos igitur amicitiae tres quasi gradus & varietates cum declarate auctor vellet molibus illis siue puluinis, tres cuique gradus adpinxit, in quorum supremo amicitiae verae,nempe illius quae virtute contrahitur, statuam auream statuit, late longeque fulgentem. Proximo sequente gradu est amicitiae voluptariae imago cerea, inter Venerem & Bacchum media, personata illa quidem,sed tamena adspectit hilari, sormaque iuuenili de integra,colore autem suaui di florente. Idcirco, quia id genus amicitiae sere proprium est aetatis florentis sue iuuentutis. Postremo &infimo gradu, est amicitiae fructuosae sue illius quam gignit continet q. utilitas, imago ficta ex luto & argilla, colocata vero inter ita tuam. Plu ti atque Mercurii, personam habens etiam ' a, siue histrionicam faciem, sed striatam rugis & senilem , quoniam talis amicitia existit sere inter homines senes. Atque huiusce imaginis caua etiam exporrectaq. manus est, qua declaretur lucri esse adpetens ta rapax, ut de puella sua siue domina Tibullus conqueritur. illa caua pretium flagitat usquemanu. Quales item illi apud Marcellinum lib. xvi .agentes in rebus, non expansa chlamyde,ut mos faciendi erat, sed utraque cauata manu in consistorio aurum accipientes, quos Iulianus Caesar,rapere scire, dixit, non accipere, dec. Neque dissimili saliua Vespasianus C. Suetoni j c.xxiii. ω-uam manum ostentat. Et Augustus eiusdem c. xci. cauam manum a pes porri gentibus praebet. Athenis quoq.iudices cum reis tacite significare vellent, se corruptelae & munerum acceptioni paratos, sub palliolo cauam manum estingere soliti clanculum, ut reus Obseruare posset, ceteros ea res lateret,ut narrat interpres Aristophanis ad Equites. Hinc de ille Aristophanis Thesmophoriaetu sis iocus in iudicem donipetam, minimόque
216쪽
ut locuti olim edecumatum. ἱ προπινι δεξιοῖς, ην-ςιλο λυ m πιινέν , αργυον οῦν ἶς δα. O Pytani per tuam te dexteram rogo, Ouam tu cauam porrigere amas ad munera.
Sed pulchre causiam horti iudicii asinus ille Madaurensis agit lib. x. Causidicis enim qui ea in re disputare soliti, dc culpare talis farinae iudices. Quid ergo, inquit, miramini vilissima capita, immo forensia pecora, immo mero togati volturii,si toti nunc iudices siententias si spretio nundinantur, de c. Sed ut de semita in viam verae quidem solidaeque amicitiae statua, ex auro solida est,ut dc pretium eius excellόnsque praestantia de firmitas siue costantia declaretur. Voluptariae vero illius fritinuosaeque amicitiae, e cera lutoque sunt imagines, Ut materia tali dc vilitas earum de inconstantia, mutabilitas varietasque intelligatur. Eaedemque imagines la uatae,quia natiuam veri amoris,germanaeque amicitiae faciem imitando quasi adulterant,tam me hercle, quam fictus iste amor amicitiae siue ερος Uni φιλ ii, de quo M. Tullius lib. iv.Tusc.quaest. Cui amori personam belle detrahit Aristoteles c. xia. lib. vii. ad Eudem. Amorem esse amicitiae similem, differre tamen,quia expetit quidem amator bene viuere, ut&amicus:sed dissimiliter, videlicet amicus ῆ qua moxime conuenit. amator autem κατ' gue o siue sensius titillationi conuenienter. At 7 ι quidem sic nude dc simpliciter: θως 'ει ς ία, siue amor amicitiae simulate, id sub palliolo & mantello. Sed amicitiae voluptariae
statuam secundo gradu posuit, fructuosae vero imaginem extremo. Si milior enim amicitiae verae, iucunda est amicitia, quam utilis,ut est c. vi. lib. ii x. ad Nicomach. De triplici autem illo genere amicitiae exsertim quoque Aristot.c. II. lib.vit .ad Eudemum. Et c.Ix. lib. I x.ad Nicomac.
Cicero in Laelio. Breuiterq. sed argute Dio Pisonianus, & deinceps alij
apud Stobaeum Serm. CCXIII. AMOR AsT EA QUAM VIRTVTIS.
Haec eo pertinent ut amicitia vitae morumque similitudo esse intelligatur, & dignitatis siue conditionis aequatio, omniumque rerum,co-siliorum, voluntatum sine ulla exceptione communitas.
HvIVs AMICITIAE GEMINA EST SOROR.
AEqualium amicitiae duas inquit esse tanquam sorores. Amicitiam scilicet naturalem, de illam in qua dispari fortunae conditione amici, quam Aristoteles indigetauit ad Nicomach. de
ςιλίαι Gα rim2 c. xi. lib. u. Magno r. morat. Iuvenali Sat. Iv.est, Magna amicitia: ut magnus amicus apud Cicer. epist. xxix. lib.VM. ad fami l. Iuuen. Sat. i. dc v I Horatio amicus potens epist. XIIX. dc Oda xlix. lib. H. venerandus amicus, epist.xIIx. Quibus amicitiae generibus auctor locum designauit in altero puluino siue mole amicitiae ut die sequenti patebit. Ac naturalis quidem est amicitia ut patris dc fili j,deinde fratrum, tum viri
217쪽
BAR T. DELBEN. 2o7& uxoris. Cui amicitiae, Demosthenes contra Midiam, opposui t mnia,
εκ του misertas συμβα νών ut si diceret, amicitiam forinsecus aduentantem, siue φιλαν εκ-, amicitiam ex instituto. Atque huiusce
generis, amicitiae illae de quibus antedictum. Interpreti Terentij Euanthio in Adelph. haec amicitia moluntaria est, nempe Paae inter alienos,eam que opponit. Necessariae amicitiae, sinae si anguinis propinquitati, quae nunc Aristoteli est Naturalis. Inaequalium autem amicitia est ut diuitis &egentis, sortis& infirmi,docti & indocti. Scienterq. illud sapientiae interpres ac sacerdos Aristoteles admonuit olim c. via. lib. rix. ad Nico m. sic demum inter superiores&inferiores signi amicitiam, si mediocris ac modica si non autem summa inaequalitas: ut principi cum priuato aut tenui homine , vix aut ne vix quidem potest esse amicitia. Demittere tamen sese possiant reges etiam &possidere amicos,ut Alexander Magnus, de quo mentio erit die sequenti.
Comparatione exprimit amicitias non alia re saepius quam absentia diuturnoq. silentio dis tui, & vanescere paulatim : sed amici tamen adspectu S: colloquiis rursus eas,ut ignem sopitum ex citari. Non dixit autem philosophus c.v. lib. rix. ad Nic. ήwnος άπιυσία, τῆς piuot mici. Id est,hnga absentia,inducit obliuionem amicitiae,&.c. Sed ἐλαί- mus, Videtur inducere obliuionem, dec. Etenim Vere D. Petrus apud Clementem
ν- . Amici mentibus . memoriis iuncti sunt,etsi corporibus distantes. Itaque inter amicos etiam absen tes & tacentes manere posse amicitiam. EsT ET AMICITIAM.
Pergit alias amicitiae pestes demonstrate, siue ut M. Ciccro loquitur calamitates Ni si eruperit vitium amici tale,ut corrigi non possit, ex eoq. ad nos ipsos redundet infamia. Nam levicula quidem peccata, & quasi verrucae,ut Horatius loquitur,amicorum serendae sunt, quod Ciceronimm*θέν. Neque non sapienter Demosthenes apud Stobaeum Serm.
ἔλα. Vt vinum ad potantium mores temperatur sic amicitia ad mores amici. ALtera item est amicitiae multoque capitalior pestis adtentatio, quam auctor scitissime admonet diligentius cauendam esse in amicitia, quam in mercatura numos adulterinos, tantoque adsentatores fabris qui cudere soliti plumbeos numos,sive adulteratoribus monetae videri magis detestabiles ac pestiferos, quanto grauius est amimos humanos, quod faciunt parasiti, quam aurum vel argentum corrumpere.
Veri amici haec nota est. Non spe lucri, aut voluptatis, aut honoris amare, sed ipsius amicitiae causa, ut tantae lucis radio perfusus animus, omni virtutis laude facilius compleatur. Sic magister sapientiae Aristo-
218쪽
Σo8 CIVIT. VERI teles Topicis cap.i. lib.m.disserit. micitiam perseexpeti. Et Cicero in Laelio.
ACTA rubefiebant orientis lampade Phoebi Viae iuga vicini collis, transimistere ponte vi respus Sapiens ingratum marmore,puri Et radium forte addiciens Hyperionis, ingens, Dixi honor caeli, diui mq. hominumque voluptas
Cynthie, quid sitne te nisi nox, humana fuisses Vira, quid aut docte feri aut potuissethone Austiciis sine Thoebe tuis Te mergere in aequor
Audent Oceani, nato que exstinguere vateri Diue tuos ined tu neq. I nciput aequore tingis, Theyos,aut ulla tuus unda exstinguitur ignis. dsidue exoriens radiorum munera gentes Diuidis in uarias, nosterquas continer orbis: Aut obiens hilaras populos, tua munera lucis Spargens his, aduersipedes contraria nostris,
Oppositi figunt sua qui vestia terris.
Sic M I c I T I AE per gentes dissim lucenta Munera ,perque omnes stargit face lumina terras Sidus M M I c IT I AE , quam si quis to ere posset Emedio, vitam e vim quoq. tollero idem. Mutua non colerent homines commercia, nullis foetibus mentes agerent socialiter aeuum
e fontivaga sed more fers otia qui seorsim
Pabula torve inhians,stradas praelia circimo uaererer insultans aliis ,sibi commodus uni, eisque intus caneret Abi qui ue Musique furenter
Mutua certarent, melut hostes omnibus omnes. Ap in AMI cITIAE regno, germanitus omnes Omnibus o ociis certant, neque curas amici
Commoda quisque magis tepide, quam quas me e LTER AMICUS EGO. 2γοd qui que pendit amico.
219쪽
BAR T. DEI BEN. fus in acceptis referens sibi, audor: honesti R e uia quod . patitur, longa Dauissima visa - quoad
Condimenta vovens illi,seu FoRs ea, si ue Ipsa potest N AT V a A parens, siue addere VIRTV s. o tuus hic animus sic commea tinter amicos Communis quasi Mercurius, non lege iubente
Sic aliqua: ast inhibens sapido sub pectore Viar Us
Imperium, atq. animi sibist propens voluntas. Non igitur lites miseri ierisue timerentu Triste supercilium mortales, muta sitferent Iudicia, herbosemq.forum, vox rauca togati Volturi' streperet nu quam, feralior istoc armine, quod gemit in tectorum culmine bubo, Foedus Aa I cITIAE sanctum sta tringeret omnes. Esse in honore studet, multaque indagine captat guilibet, illa etiam dignus qui cerite cem, Muiq. rudis tiro ,parm ue inglorius alba, Nec tali arte potens ulla, cui debita merces Sit Jeciosus honor, clarae vel adorea laudis: Tarus A MI c IT I As sibi iungere quaerit honesto Foederesancitas. Longe tamen, esse is amore Protat, quam esse in bonore aliquo. Nam quaerit honorem Sape, alium statuens finem sibi: gaudet amarigus . licet nihil hinc aliudse adquirere βeret. Sed litat illi magis sacris operatus , hone Numini A MI c IT I Ag, qui sancte diligit Utro, Quam qui diligitur: veluti matercula gaudet Filiolo in cunis , nulla qui parte in amoris Restondere potest. Non si mihi commodet omnes I e suas linguas, Dea linguis consita FAMA,
Enumerare queam numerosas carmine laudes
Quamuis multiplici, quibus ad is haec pia Gram ter AMICITI Es: non si mihi commodet omnes JUe oculos Aasrs, cui corpore lumina toto,
Ipse mihi suasi det mutua lumina Ohmur,
Omnibus eualeam satis instar amabile Diua missicere ipse, aliisue omnem depingere formam, . Etiam alacres properanter ad intermetia' sisti Thorbus equos agitat, properemuό nos quoq. tecti Usere, ubi statua his posita, quos foedere iniquo Iunxit AMICITIAE, fors aut natura, parenti
220쪽
Do C IV I T. V E R i Penona coniugij, tres aut flawribus, alto
Ciues umido regi, ceu paruula magno Se socior, magnos formica imitata, camelo.Α
' lcher in hac primus serie est Hephaestio, metri
Delicia regis. ico aurea verticeiato fida, oe in cono, vice stro notaurea crisia
Glande sua foliis Juxtitissima ramis,
Pendentes demittit apes, examine longa Dplicitas uua , quarum de murmure bombi Verba sonare putes : TE NON T V A. Scilicerit PT rus ALEXANDR/- potius, quam REGIS A amicus, . Nec sua in ossiciis aula ,sed commoda θectans'. Semper Alexandri. Hoc exemplo vivere verum ε esspo. Quos comitiua fouer ,si rem spectemus, oe ipsa
O Q moneo quid formula sed quasi falsus
Esset, agunt pars plera, quibus nutricula mamam Aula dis indulgens, scopus illis unicus, ipse Lub'. At quul ML Ex ANDER, quid postulet usin Regius, haud plerique magis quam somnia curantia.
Alphon. Sicut hiant gauia ' circantes moenia longae
- i Navis, m excipiunt si quis proiecerit indo, .. - Ues maliquid, subita laetae , fugiuntq. rapina.
iib.ti. de Sunt alia hinc statua istorum quos nectit aheno,i P. φ Ceu clauo pietas.' Hic est in amore parentis . . ,ή. Filius, versa vice, niso vita parentis
Cara sui. AEneam vide sis , ut dulce parentem Gesset onus, tardum senio, tuo . remis Implicitus dextrae vestigia paruula signet Adtrepidans puer OA SC A N I V s, lamas ita Troia Triga sua fuciens, gemina pietatis imago. I p v I A shic pia, qua corpus complexa mariti, Insibisq. rogum, em cumulauit funere funuae.' Asroags hic deinceps, duo lucida sideris inarres, obile terni pariter pectamen amoris. Sed piceos Nox iungit equos, circumque citatis Lasicivire choris, iam coeptant sidera: SOMNUs Insequitur, secumque pater variata guris SOMNIA mille trahit, pariterq. silentia linguae.
Saturni fistus dies unus principio Romae olim fuit, qui deinde li