장음표시 사용
51쪽
46 LIBERrint. Mirarer ego profecto , si ii pietatem aliquam eum doctrina conjunctam haberent , qui fieri posset, ut sui eos
non subpuderet: nunc vero & cuin indocti sint, & eorum integritatis nullum habeant illustre testimonium , nulla certe me tenet admiratio. Iis igitur nos in praesenti ve-rius repugnabimus, quam bellum movebimus , refellemus potius injurias, quam in serremus; ac non nisi ubi Doctorem sanctum nulla cum maturitate , nulloque servato decoro ,
petulanter ac temere insectantur.
Et ut ab ovo , quod ajunt , veluti exordiar , anno a sanctissimi Doctoris discessit e vita circiter decimo , cum ejus lucubrationes summa cum laude & admiratione docti omnes legerent , & probarent 2 , Rabula quidam prodiit , qui illas ad suum tribunal tamquam centior citavit , di insigni quadam inscitia, cum pari petulantia conjuncta , ut ille quidem a jebat, correxit ; librumque edidit , Correctorium operum Nomae , inscriptum. Florebat tunc te minporis AEgidius Romanus, sancti Doctoris olim auditor, vir cum excellenti doctrina , tum judicio acerrimo praeditus, qui&Magistri placita fortissime defendit, & errores atque ineptias illius Rabulae ita detexit, & in theatrum exposuit, ut veluti publico judicio victoriam tulerit ;& cimmeriis tenebris librum illum indoctum, quem eleganter, ac vere Cor ruptorium nuncupavit, plane obruerit; suppressis etiam auctoris nomine in poenam, ne videlicet praeclaris ipsius scriptis perennitatem aliquam ullo umquam tempore consequeretur. Quamvis Abbas Trithemius eum veluti ab inferis imprudenter , ut alios quosdam , postea revocavit. Prodiit deinde universitatis Parisiensis nomine cenis
sura quaedam 3 , quae in S. Thomae doctrinam ita ge
ta) Guillelmus Lam merus . sive dela Maia Anglus, euius meminit Trithemius
fa Tractatus. quem hete vie ImIus . to more aetatis suae , appellae eensuram .abeti solet ad calcem librorum Μagistri sententiarum . ita inscriptus r Exιεν a
die. scriptus Tractatus i ste fuerat. ad finem vergente secula Ecclesiae xlτ. Occasone coni roversiae Academiam Parisiensem in. ter 8e F. Ioannem de Monte sono agitatae . timum typis impressum Tractatum hune Basleae an. isto. crediderunt Ioannes Ea 4 salas in caridis. Lili. . Re Rex. r. l. & se ra phinus Pieci nardua d. - νοbariana deariana S.Τium . Tom. . pag. as . aliique , inde argumentum colligentes ad eius aut horara teiri elevandam . sed falluntur tamen . nein quid dissimulemus. In hac no ara s. Domiianici Bibliotheca editionem habemus venetam an s. librorum Magistri sententiarum, cui adiectus tegitur Tractatus iste aut mirum se editionem hane lare te potuin se piecinaedum . qui diutius hoc ipso in Caenobia vixit, atque Bibliothecam hane, vir studiorum amantissimus , multoties ver
52쪽
PRIMUS. 67nuinum insgit , & sic plane debacchatur , ut catholici doctiores , qui universitatem illam veluti se hoIa stieae The
giae parentem venerari magnopere solent, graviter sane , di moleste admodum ferant, tam probrosam & contum eisliosam lucubrationem ejus nomini inscriptam circumferri. Ego sane, & si non dubitem, alium neminem contingere S. Thome antagonistam & concertatorem potuisse , cu
jus congressu gloriosior existeret, atque infelicem illius libelli Auctorem c θ', videamque inconsultam illam, & subitam censuram irrideri passim, atque contemni: indignor
tamen, ac excandesco, eo temeritatis non modo impune,
sed etiam conniventibus Parisinis , Auctorem illum esse progressum, ut quisquilias illas & feces , quas toto opere congerit, in celeberrimos magistros, tamquam in auctores di fontes , DI rejecerit. Ut autem intelligant omnes num ita sit, & discant juvenes in evolvendis ejusmodi imperitis scriptis horas male non collocare , bona di integra fide pauca hic ejus verba transcribam.
Quinta conclusio. Praedicta sancti Noniae doctrina secundum quosdam es in fide erronea , seu in aliqua sui parte de ejusmodi errore suspecta ; ct in hac conclusione non riserinxive, sed solum recitarive loquimur. Hem quid audio λ Sancti Thomae doctrina secundum quosdam est in fide err
nea Θ atque adeo nec multo negotio Auctor dixisset , opinor , etiam lueretica. At vero quis catholicus unquam , ac sanae mentis hoc dixit λ Et vide hominis astutiam: utitur enim numero majori , ut emanasse a pluribus auctori
4ὶ Postquam seeu Io se perἱori Eulaeus,
Dupinus. Launo ius. aliique scrutati sunt scrinia Colle ii Nauartici Parisiensis, pa- Iam tandem innotuit Reipublicae literariae
Venis Auctor istis, et, rui, Petrus stiliaeet Caidinalis Alliaeenss, cuius autogra phtim ibidem asservatur absque lacunis. Ecomissionibus, quas Vielmius postea ridet, ae earpie . Certe si haee vielmio quoque potuissent in otescete . abstinuisset oinninua phrasibus duri ibus, de aerioribus saltia husa Quum alias saepe s vis x diobtia e vidie. σνιM . Ie h. a. s. ει α die. 7 Alliacensem no minatim acetium tractaverit hunianissime, di oppugnaverit absque ulla acerbitate veris horum etiam in rebus fere ii idem, in qui- hiis Ioannes Picus Μirandulanus, vir gravissimus , Attiacense in de nomine vocatum pene diris devoverat, inquiensi damne, Me reor , as a deισον clib. a. in Astrologiani J. Nemo igitur vitio vertat vielmio . quod Authorem ignotum, de scita Τν Martis exeeν-pra . nec apte digesta , sue ut loquamur eum Latinoio Epist. t. ad Antonium Fauis rvmI dispenditim potitia . qtiam eampenditim Tragatus durius petui erit. Aliquid etiam condonandum aetati. qua selibebat viei-mius . quaque vulgo eredebat ut in ea
Tractatu hominem latere pessime anima tum contra doctrinam Praeceptoris Angeli et . Consule . praeter citatos annot. praece denti, etiam Franciscum Sylvium in Offa stiana paruet a M. S. TM- , inserta Tom.
V. operum' eluidem frivit, editionis an . tuetpiensia.
53쪽
Io malo , ut existimo , tyronibus , & indoctis imponeret.
Utrobique satis rhetorice; & in transferenda accusatione δ depellit enim eam a se, & in alios rejicit); atque in auinctoritate sibi ementito universitatis titulo paranda. Neque enim in censuris Parisiensibus hanc loquendi sormulam niscite alibi invenies, qua haec inconsulta utitur. Et ne sorte quod dixit, excideret , mox haec etiam addit : dicunt enim aliqui , quod illa doctrina multos errores continet. Sed vir doctissime, proferre certe. eorum nomina debueras, qui notam usque adeo gravem , ac faedam doctrinae ab EccIesia generatim laudatae inusserunt ; ac intelligeremus eos esse Ioannem Wiclestum , Ioannem Husitim , Hieronymum Pragensem, aliosque vel haereticos, vel factiosos , di contentiosos obtrectatores , qui tanti viri splendore commoti sese in tenebris abdunt : quorum auctoritati hac in re quidquam tribuere , vere profecto est in fide vehementer errare. Cur igitur hos nobis catholicus homo objicit λ cur
laudatissimam doctrinam horum praepostero , & iniquo judicio ream facit λ Etenim & plerique sunt , qui sacras literas multos continere errores a stirmant. Alcoranus, Tal-mudistae, Manichaeus, Lutherus, & alii , qui vel veteres, vel novas , vel earum partem , vel in universum omnes sacrilege, non modo olim, sed nostra quoque aetate rejiciunt : num ergo damnandae illae propterea sunt , aut ita a catholicis recipiendae , ut de earum sanctitate , & veruta te stibdubitent λ quis catholicus hoc dicat λ Apage ergo cum intolerabili hac sive ignorantia , sive amarulentia lSed proferam nunc praeclara argumenta , quibus hic sciolus gravissimum Magistrum adoritur : di cum spectatum admisero, risum teneatis amici. Primum non minori ignorantia , quam Odii acerbitate caput vigesimum nonum li-M secundi adversus Gentes quaquaversum c sed infelicissime tamen in e Xpendit, ac reprehendere muItis conatur: quibus cum S Franciscus Ferrariensis, & alii quidam Saneti Thomae sectatores dudum accuratissimc respCInderint ,
nemo e Xpectet a me , ut ea nunc dentio refellam e con-1estimque locutionem quandam Sancti Thcmae ejus utar verbis P falsam sibi , & impropriam videri a firmat ; cujus rei si rationem quaeras, sic perbollus homo respondet: Et oc probatur oee. Et cum ruisum scribit, videri sibi funda
54쪽
mentum illius doctrinae Sancti Thomae multipliciter erroneum , causam hanc eruditus vir, & natis prorsus emunis
ctae asseri : primo quia oee. Et utrobique nihil aliud , Ο
TIME PRAE su L, addit; nullis praeterea argumentis nititur ; sed his ipsis plane verbis , quae legis , pugnam inis
fruit, & victoriae encomtum jactitat: arbitratus, opinor , sitis, ac veluti plus nimium, futilibus illis rationibus , quas praemiserat, de ea Thomae doctrina triumphasse. Papae quanta insanias Quis, quaeso , hoc homine crassiorem , dc
Molidiorem unquam audivit λ Et hic dignus est , qui cu in Thoma pugnasse dicatur λ qui manibus studiosorum teratur λ & quem Paris enses s suo nomine cum Magistro
Sententiarum impressum legi aequo animo ferant Θ Proh pudori Sed ad haec, cum enumerasset nonnulla, quae in illa doctrina displicere sibi imperite contendit , alia quaedam praeterea esse subdit , quae erronea , falsa , & impropria sunt : haec si roges ut proferat , ita mollis , dc delicatus
homo respondet: quae tamen ex taedio praetermisimus. Et ita,
IOANNEs DOCTIssIME , quod sane perridiculum est, Si tantum spectes bominis caput , Hectora credas; Si stantem υideas, Arianacta puIer. Proinde clarissimae illi universitati consultius certe esset tam ineruditum, dc probrosum libellum , illius nomino inscriptum dc supprimere , & damnare. Ego certe volui brevi hac excursione candidatos omnes admonere, quid de D indois
ve Tracta tim ab universitate Patis eos non todiis affirmat. Convenit inter eruditos te illinum illius Auctorem suisse Petrum A liaeensem t qua de re vidensi, prae cae
teris, Du pinus in oppen Eire ad Tom. l. ope.
rum Getsbeii , Ee Launotus in Historia a xii Natarea ca Iesii . parte I. lib. I. cap. q. Ideirco quando idem Launotus postea da
ait, editum Tra rtim illum fuisse a Faeui. rate Theologiea parisiens, id eo sensu videtur intelljgendum nisi secum ipso aperiste pugnet Latino iusὼ ut Facultas illa AII iacens piovinciam commiserit responden di monte sono . hoeque pixstiterit At lia.
tens s is o Τνdctasti conteripto. cui subinderihil aliud a Pacultate eadem accesserit, risi inera, ut viet inius dixit, connivenistia. Quis enimvero eredat editum, aut definite applobatum a Faeu Itate Theologi-
ea pari senti Tractatum illum, in quo, ut Tlioma doctrina alicubi in fide et tonea, saltem ex aliorum sententIa . probequit doctrina quoque s. Petit a postolorum Frinia elpis Antiochiae iudaiEantis,similiter in fide
erronea dicitur; quum alias ratis enses Maias stri bene multi etiamnum s. et tum a laiabe erroris eirca fidem in re illa impune . de probante Facultate Theologiea purgent Quis eredat ab ea Faeultate editum , aut approbatum Tractatum illum . in ovo propositio quaedavi Monte soni aperte haeret ea pronunciatur, quum tamen postea doctores Patisienses. an. iMI. plenis In Comitiis quadrageses de quinquies habitis, ulu , ecnon nisi post trimestres contentiones, mulistia etiam dissentientibus. avs snt mitioricen iura propositionem ea indem notare vid. Nat. Alexand. dissertatione ra. in saeiacula XIlI. Ee IIv. eum. 36. de seqq. Aut dicenda erit . quod nemo certe . ixerit, sui met oblitaTheologica Facultas pari senissa ; aut certe affirmandum a bea Facultate neque editu iri umquam . neque desalie approbatum ala uiatim illum .
55쪽
indoctissimo illo Anonymo sentiam ; non vero ut cum copugnarem : morbus enim major est , quam ut curari inea opera possit : nec tamen ab eruditis minorem gratiam spero mihi habendam fore. Iam vero hujus generis plures reperies , qui non nisi magna acerbitate, magnoque verb3rum strepitu, ac , ut
dicam quod sentio, livore quodam, di insigni malitia ducti suspicari certe aliud non licet) , praestantissimi hujus
Doctoris monimenta susque , deque ferunt : semel enim verecundiae fines transgrcssi, bene , & naviter voluerunt esse impudentes: quos omnino praeterire, atque contem nere , ut ad graviora properem , mei eme muneris arbitror: quemadmodum etiam Aristote Ies fieri oportere prudenter submonuit. Proinde venio ad eruditos quosdam , qui maiores iIlos nostros, qui in Theologia ante quingentos, vel etiam sexcentos annos scripsere, avidissime legunt , summopere admirantur,& mirifice colunt Sanctum autem Thoinam,& recentiores alios, qui citra quingentos hos annos in Ecclesia floruerunt, & Scholastici nuncupantur, nequaquam sita lectione dignos existimant; ac moleste ferunt a quoquam impensius Iaudari; dicereque frequenter in congrestibus salent , veteres illos Patres non modo eloquenti sismos esse in si ribendo , & suavissimos ; & proinde gratiam , ct amorem Theologiae conciliare : reliquos vero barbaros & sordidos , & qui Iectores abigunt , ac perterrefaciunt verum etiam illos fuisse Theologiae fontes , di Praeclaros parentes , atque auctores Scholasticos autem compilatores , & rhapsodos, quod nihil ferme novi promunt ; sed acceptam a Patribus doctrinam anxii disquisitores , & vitiligatores obscurasse potius , quam illustrasse suis disputationibus videntur. Qiiamobrem S acumenica Concilia , ipsamque in primis Romanam sedem fidei magistram proserunt, quae tanti hos Patres semper secerint, ut non nisi illis ducihus & magistris , emergentes in Ecclesia de Religione controversias definierint , & publicis
edictis eorum opera comprobaverint : Scholasticos autem non modo hallucinari , verum etiam interdum perniciose errasse amrmant. Itaque probe Reipublicae nostrae consultum iri dicunt, si juventutis nostrae flos , qui scholas
56쪽
PRIMUS. II sectatur , dc suspicit , ad sacra Biblia , & veterum dumis
taxat voIumina accurate legenda revocetur. Et haec quidem illi.
At vero alii quidam, doctrinam Thomae muItos habere oppugnatores, viros egregios, & celebris in Ecclesia n minis perpendunt, Henricum , Durandum , Ioannem Sc thim, Alpitonsum, Gregorium Ariminensem, Aureolum, S alios permultos ; quos Omnes , aut imperitiae , aut malevoIentiae damnare , summae sit impudentiae ac temeritatis : contra vero, catholicos omnes recipere veteres Patres, atque eorum doctrinae subscribere. Sunt & alii , qui crebro articulos quosdam, Lutetiae Parisiorum damnatos , qui ex Thomae doctrina feruntur excerpti, aut certe cum illa aretam habere necessitudinem di affinitatem objiciunt. Alii rursum fastidire se in ejus scriptis frequentem ilIam locorum multorum repetitionem quam cerni inmus: etenim non modo in Summa, verum etiam in Sententiis, in Quaestionibus disputatis , & caeteris ferme omnibus scriptis eadem argumenta, subjectasque materias solet tractare; ut non possit lectori crebra illa repetitio reis Tum etiam pulcherrimarum non esse molesta , di supervacaneus hujus Doctoris alicubi labor. objiciunt in eumdem alii obscuritatem; quod cum multa multis in locis scripserit, a se ipse, veluti eorum immemor quae alibi dixerit, crebro recedit ; suppresso quidem frequenter nomine, interdum autem di se accito recantat, ut multam ob id , atque accuratam meditationem afferre lectorem oporteat, si dictorum conciliationem, atque concordiam a mequi ubique
velit. Sunt praeterea mysticae Theologiae studiosi quidam , rui se moleste ferre dicunt , quod frigidum , ct elangue-
centem animum haec Thomae doctrina admodum raro ad Dei amorem, di ad bene sancteque vivendum excitet, atque incendat ; quodque saeculares disciplinas cum Theolo- sicis plus nimium commiscet , perinde ac si sacra Scriptura, ct Sanctorum explicationes satis non sint ad arcana illa percipienda , quae nec Gentilium , di universae naturae Oculus vidit , nec auris audivit : quod in Scholasticis se me omnibus , D. Bonaventura excepto cancellarius Gerson deplorat , magni apud quosdam nominis doctor. Quemadmodum quoque, quod curiosi nimium sint, di ea MA..., i. D 2 invς- Diuitiam by Corale
57쪽
investigent interdum , quae humilitate , di sancto silentio
adorare debuerant; eaque subtilissime disputent, quae nullam Iectoribus afferunt utilitatem, nihilique, aut certe pamvi reserat, num sic, an alio modo se habeant. Quod argumentum Erasmus , di funesti homines quidam rhetorice , hoc est , multis verborum lenociniis , ac praestigiis .ita tractarunt , ut bonae indolis egregios complures adolescentes a Scholasticorum , praesertim a Sancti Thomaestabili di certa doctrina , ad Ρoetarum nugas , & flores Rhetorum maligne abduxerint , in illisque consenescere coegerint. Sed di nonnulli partitiones illas , & subpartitiones tam crebras in ejus scriptis magnopere damnant. Postremo mirantur quidam , & facti rationem quaerunt , cur Aquinas numquam praeceptoris Alberti , itumquam Alexandri ΛIensis , Vincentii , & aliorum meminerit ;Numquam honoris saltem gratia citaverit , qui vel eadem
aetate fuerunt, veI certe Paulo antecesserunt; quorum tamen doctrina, & scriptis plurimum videtur profecisse : ac nisi hominis fanctissimi puritas , & innocentia criticos bos deterreret, plura quoque & non rogati ultro in hane doctrinam objicerent. Adversus igitur hos , cum rationibus agere nobiscum videantur , non maledictis , ita ego submissa & aequabili disputatione agam , ut vicissim rationibus, argumentis, &testimoniis ostendam quod mearum partium est Sancti Thomae doctrinam, tamquam domum illam Evangelicam
supra petram egregie structam, nullam ventorum vim , nullam aeris inclementiam formidare : & veluti conflais
grantem Mosis Rubum in medio ignis , non consumi , sed perstare inviolatam, rectam, inconcussam, stabilem. Iudicium vero tuum, & censuram, UIR ERUDITIssIM Esu Itro deposco.
Ergo Sancti Thomae praesidio rursum hic implorato ,
sic ego prioribus respondeo : adeo agnoscere me , & venerari veteres Ecclesiae doctores , ut christianam pietatem omnem, post sacras literas , & Apostolorum traditiones , eisdem memor & gratus acceptam reseram ; eisque
post Apostolos, ct Μartyres, principem in Ecclesia locum catholicus tribuam honorisque gratia soleam cum Basilo e A vocarc Theologos cum Gregorio Naaianaen
58쪽
sermone & opere magnos; cum Athanasio mirabiles ec laboriosissimos ; cum Hieronymo magistros Ecclesiarum, orbis Deucaliones , Aquilas ; cum Rumno columnas Eccle-Lae , & turres inexpugnabiles ; cum Augustino sanctos &venerabiles sacerdotes , ct in divinorum eloquiorum tra-δatione clarissimos ; cum Caelestino viros sanctae recordationis , & magistros optimos ; cum Damasceno Dei seros; cum Uenerabili Beda eminentissimas catholicae fidei arces; cum Bernardo validissimos haereticorum malleos; cum Agathone egregios Praesules , praestantissimos doctores , prudentissimos veritatis praedicatores & defensores , atque orthodoxae fidei constantissimos propugnatores : & postremo cum Q cumenicis Synodis Patres patrum , gloriosos
doctores , di tuta munimenta Ecclesiae. Memini , & frequentissime quidem praeclarae illius Basilii sententiae: Quod metustate excellit , venerandum est; ac prudentis consilii Zo-simi : Apud nos inconvulsis radicibus viυat antiquitas : S demum quod Calistratus dixit : Semper in Republica nostra I . . menerabilis fuit senemis , s senibus eumdem , quem mn,- stratibus, bonorem majores nostri viri Iaudatissimi tribuerunt. Verum enimvero agnosco , & justis ctiam Iaudibus persequor alios posteriores doctores , qui Spiritus sancti opera & magisterio, non uno eodemque tempore omnes pro
patribus filii in Ecclesia nati sunt; quosque, ob eorum in nos praeclara merita publico jamdudum orbis decreto vocamus Angelicos, Seraphicos, Solemnes , Irrefragabiles , Subtiles , Illuminatos , Graves , Resolutos , Profundos , Magnos , & Maximos : siquidem Alberto, numquam pro dignitate satis Iaudato viro, gymnasiorum consensus viventi ultro hoc cognomentum detulit ; ut satis mirari non desinam , cur cos impense laudari a nobis antiquarii isti moleste ferant. Laudat Plato Graecos, quod artes & disci-Plinas omnes , quas a barbaris acceperant, auxerint, & 'illustraverint: & nos nullis efferemus praeconiis illos , qui
Theologiam in scriptis Patrum dispersam , S latissimisve Iuli campis huc illuc in frusta magis , quam in membra
divisam collegerunt , in unumque corpus Contra Xerunt sci ursarum more, multo Iabore, di vigiliis lambendo pulcherrimam estinxerunt , intraque certam domum sic habitare secerunt , ut nemo sit, qui non brevi quoque tem
59쪽
pore eam convenire possit , deque facie cognoscere , &ejus fieri non jam hospes , sed contubernalis & familiaris p Quanto tempore , obsecro , quanto studio , quibus vigiliis opus est , sit Theologus doctiis & peritus soIaveterum Patrum lectione evadere velis p Nullus eorum sane est , qui ordine , methodo , dc rerum connexione , ouemadmodum posteriorum plerique , in primis autem Sanctissimus Aquinas , rem Theologicam universam trainctaverit ; sed cum vel sacra Biblia explicarent , vel contra gentes , judaeos , & haereticos scriberent , vel amicis sci- 1 citantibus satisfacere cuperent , factum est , ut alius in alio argumento eruditionis suae opes effuderit, atque hunc in modum talenta sibi credita exposuerit ; ut si veterum illorum lectione dumtaxat contentus, absolvere numeris omnibus Theologiam velis , vere ars longa , & vita brevis futura sit. Quamobrem Ioanni Damasceno, Patri praefantissimo , qui anno Domini quinquagesimo fere Hi praseptingentesimum, Omnium, ni fallor, primus Theologia Panoptiam , quatuor de orthodoxa Fide inscriptis libris, congerere , di ordine distribuere aggressus est , habere multas gratias Theologi omnes debemus . Etenim cum primo libro de Deo, di quatenus essentia unus est, personis autem trinus , egisset I mox secundo de opificio , atque formatione visibilium creaturarum , eoque pertinentibus rebus aliis; tertio de incarnatione Verbi Dei, ac rebus ab eo ad descensum usque ad inferos mirabiliter gessis; quarto denique de illis omnibus, quae Christo Domino a resurrectione contigerunt ; atque deinceps de Fide , de Baptismo, de Eucharistia, deque Antichristo, & postrema humani generis resurrectione tractavit : eo usus disserendi, docendique pulcherrimo ordine, qui, cum Petro Abaelardo, Magistroqtie Bandino, & posterioribus omnibus placuisset, a Petro quoque Lombardo Episcopo Parisiensi, annis circiter quadringentis post Damascenum , inquatuor libris, quos Sententiarum vocant, servatus est: in quibus ita copiose , & dilucide Theologiam omnem complectitur , ut , cum imitari Damascenum videatur , Iongo tamen intervallo antecedat , Magistrique nomen , reclamante nemine, adeptus sit. Et profecto plurima neque levia , neque contemnenda , quinimo ejusmodi , ut Diqiligod by Coo
60쪽
sne eorum notitia Theologia veluti manibus pedibusque
trunca esse videretur , Damascenus silentio praeterierat. Hujusmodi sunt Sacramenta, alia ab his, quae commemoravimus I virtutes morales , ac theologicae , & quae illis adversantur , vitia ac peccata; ad haec, Spiritus sancti dona, beatitudines, hominum status, di alia prope innumerabilia ; quorum , una Fide excepta , aut nusquam ille meminit, aut certe quasi per transennam. Abaelardus autem haereticus cum fuerit , dc Bandinus humilis nimium
di concisus, raro, aut numquam Ieguntur. At vero cum
Gulielmus uterque,& Antisodorensis,& Parisiensis, Albertusque Magnus , & Alexander Alensis Lombardum non mia Itis saeculis post subsequuti, ejus imitatione Theologiae Summas quasdam meliori ordine edidissent: D. Thomas omnium postremus TheoIogiae illustrem illam Summam certissimo ordine , pulcherrima methodo , dc disserendi subtilissimo artificio scripsit, palmamque antiquioribus , & posteris omnibus citra controversiam in eo scribendi genere ademit , numerisque prorsus omnibus , ut eruditissimi quique fatentur , sacram doctrinam nostram absolvit. Quam ob rem, cum primum illa in lucem prodiit , omnes antiquorum Summae tamquam exorienti Soli sidera concesserunt ; S acutissimi viri , qui postea ad prae claram gloriam, principatusque fastigium cum Thoma in
Palaestra literaria contendere visi sunt, prudenter sane maluerunt in elucidando Lombardo , atque in miscellaneis disputationibus , quae Quodlibeta vocant, quam in edenda Summa Theologiae aliqua, cum eo periculum facere: uno tamen , & altero exceptis. Persequemur autem Iongiore ratione laudes ejus operis inserius : nunc ostendisse satis
sit Scholasticorum , praecipueque sancti Thomae beneficio
habere nos integram & egregie formatam Theologiam , immensumque illum priscorum Patrum quasi oceanuna , Corumdem industria , veluti quibusdam angustis finibus esse contractum ; ut longi itineris moras studiosi causari amplius nequeant , si non omnia littora di stationes lustraverint. Qui igitur possumus eos non magnopere admirari , non eximiis laudibus prosequi , ac denique nou
honestissimum illis locum in Ecclesia tribuere Sed aliud praeterea videre est beneficium , neque le-