장음표시 사용
61쪽
PE , neque contemnendum , quod viri ii celeberrimi RI disputationibus , scholasticisque muneribus posteris praestiterunt. Nam cum veteres minori interdum , ut ita dicam, circumspectione, majorique licentia in scribendo usi sint, quod non adeo multi haeretici eo tempore Rempublicam Christianam vexarent , dc se aliter intelligi non posse arbitrarentur , quam catholica sentiret Ecclesia ;factum est opera horum auctorum , primum quidem , ut Patres commode & pie , ubi minus accurate loqui videnis tur , interpretemur , ac non eos confestim nostra censura aut damnemus I aut deridendos , & exsibilandos quod faciunt haeretici in medium proferamus; deinde ut precsus, limatiusque nos loquamur , nec a praescriptis verborum quibusdam sormulis , ac receptis communi consensa
doctorum regulis aberremus. Ncque enim ea verborum
libertate nostris Theologis uti permissum est , qua Philosophi Gentilium usi sunt , qui non semper castas , re religiosas aures expetebant ; sed jubentur nostri caste ,
proprie , & demum ita accurate loqui, ut nullam os senissionem , nullam impiam , falsamve opinionem in animis auditorum sua oratione pariant. Quam forte ob causam Hieronymus trium Hypostaseon nomenclaturam , quod nova illi videretur , vel certe quod non admodum frequens in priscorum Patrum monumentis haberetur, non nisi Damasi auctoritate munitus recipere voluit; re Au gustinum, quod Fortunae nomen suis in scriptis frequentasset, poenituit. Etenim receptis hisce loquendi formulis efficitur , ut hoc tempore tutissimam castissimamque Theologiam obtineamus. Ergo hisce quoque rationibus laudare , & venerari scholasticos doctores catholici omnes eximie prosecto debemus. Sed inquiunt nobis nonnulli : barbare admodum , α sordide scholae vcssrae loquuntur. Audio, & plane fateor quosdam ex nostris contempsisse, aut certe neglexisse consulto illas orationis & linguae elegantias atque amoenitates , quas veterum quidam ad superstitionem usque , ut dicam quod sentio, haud raro sectantur. Sic enim aure
illo fluunt eloquentiae flumine , ut interdum satis assequi non possim , num prodesse magis , quam delectare , &num PiuIologis magis, quam Philosophis scribere voluerint .
62쪽
rint ; eum Insgniores Rectores scholarum in id incubuerint omnes, in eoque maXime laboraverint, ut rerum veritatem nullis fucatam coloribus, nullis lenociniis expolitam , rectis , masculis & acutis ingeniis spectandam ex hiis beant , quae neque incultam dictionem horrent , nec abigi se a Theologiae domo , quod Rhetores , & Grammatici non sint, propterea arbitrantur. Legat, qui volet, Atigu
stinum in libro de Doctrina Christiana , & Iacte magis ,
quam solido cibo vesci oportere eos omnes animadvertet , qui fores orationis atque splendorem anxii ita requirunt.
Quamquam Aquinatis oratio, non solaecismos habet , non barbarismos, non odiosa, non etiam latinissimis hominibus prorius ingrata et nervosa est , perspicua est , Sut mihi quidem videtur , vocum proprietatem ferme ubique servat, & certis numeris fluit; quamobrem ille, eruditorum omnium consensione , Scholasticos omnes in dicendo superat. Quod ut intelligant omnes , praestat quorumdam recentiorum testimonia hoc loco afferre , qui latinissimi existimantur , & maximam laudem in scribendo tempestate nostra adepti sunt. Marcus itaque Antonius Natta sic alicubi scriptum reliquit. D. Thomas υis Eiυino, carissi ingenio, qui optima assidue meditatur , ac ea dilucidius caeteris profert. Iacobus Brutus Cluriensis :Stalum, inquit, babet D. Nomas clarum, atque facilem , nulla barbarie respersum ς oe suos ita conceptus exprimis , ut altae, profundaeque materiae quasi sensim percipi possint. Ludovicus autem Vives hunc in modum ait: Simile est huic opus D. Nomae Aquinatis secundae partis Summae , quod in duos Tomos diυiditur , scriptoris de schola om
nium sanissimi , minime inepti. Cui Basilius Zanchius ita subscribit: Ideo in primis Cbrisianae fidei decreta , at-
quae sententiae ex una aliqua e Summis , quas vocant , illustrium Theolossorum , maximeque doctissimorum virorum judicio , D. Nomae Aquinatis, quantum D is est, addiscendae sunt ; quia eas clare admodum , ct in brevi, o quod
magni refert , recte , atque ordine , ae summatim inde colligere atque intelligere licebit. At vero Erasmus Rotero laismus, qui non modo Λquinati , sed reliquis omnibus utriusque classis doctoribus, ipsiqite Christianae ReipubIicae aliquando iniquior extitisse videtur , ita de eo alicubi scriptum
63쪽
ptum reliquit : Thomas ad dicendum non fuit natura in ea pius , si sese perinde bio exercuisset , ut exercuit in Philosopbia , es in argumentando. Et alibi rursum hunc in m dum : Di tu mirum est , quam se torqueat hoc loco Thomas
Aquinas , vir alioqui non suo tantum secuti magnus 2 nam , meo quidem animo , nullus es recentium Theologorum, cui parsit diligentia , cui sanius ingenium , eui solidior eruditio , planeque dignus erat , cui linguarum quoque peritia , relia quaque bonarum artium suppellex contingeret , qui iis , quae per eam tempestatem dabantur, tam dextre sit usus. Et haec quidem Erasmus , ct recte sane. Neque enim ea tempe-itate expolire linguam , sed mentem , sed animam cumprimis doctores nitebantur : nec habebat Thomae aetas clari mima illa latinae linguae lumina , vallas , Adrianos , Thesauros , Promptuarios , quibus tamquam Logodaeda Iis haec nostra in re latina magnopere juvatur ac promovetur ; sed pulverulentos illos , di ita modo neglectos indices, atque auctores , quorum nomina persequi supervacaneum est; Isidorum praesertim, quem Alciatus esse omnino maIum Iatinitatis auctorem dicit : ut mirari proinde nemo debeat, si ignoravit Aquinas unde articulus latina
vox inflectatur c6ὰ , & quid graeca dictio Μelo te apud
Paulum significet , quemadmodum & apud Artilotelem unde inflectatur periodus , & quamobrem Aristotelis libri aliquot Acroamatici , reliqui Exoterici dicantur , putaveritque postremo a Samo Calabriae urbe Pythagoram Samium nuncupatum fuisse. Quamvis & peti poterant haec, di alia ab antiquioribus, qui de illis copiose di diserte scripserunt. Sed interdum operi longo fas est obrepere somnum; & praeterierunt veteres , atque recentiores praestantissimos viros, quos ii tantopere suspiciunt, his longe graviora. Cumque in interpretando Aristote Ie , & sacris Bibliis illustrandis potissimum Thomas versaretur; Aristotelisque editio c7 , quam interpretatur, barbara, aut cert inculta
ale; ter D. Thomam etiam a minimia istis telis versio . qua s. Thomas utebatur a navis, squidem naevi vocari possunt, puris e,nilete . nec levit et Echaldus. Tiam. Iallare . Legendus pia Caeteris Piccinardus. Sarapti tim Oνd. Pradrear. pag. 3so. Ec alibi. rui multa collegit ad rem istam conficien . A quovis tamen ea prodierit versio; proculam non iniucunda . Tom. I. de ast ι,-ia 4 dubio omnino barbara fuit, de inculia; qua νε S. Πρma , lib. a. oest. . articula r. vitio Iabotage antiquas omnes Aristotelia
64쪽
incit Ita admodum sit quamobrem & non esse ii Iam Boetii Wiri eruditis limi & disertissimi plerique in linguis certo aia firmant in ; & sacrae Literat nullo rationis flore , sed simplicissimis verbis loquantur , ineptus ille atque imprudens fuisset , si latinae linguae ornamenta & cultum sectari in
illis ambitiose voluisset. Pulchre enim Hieronymus alicuisbi ait: Neque Hebraeum Propbetam edisserens, oraIoriis debeo declamatiunculis ludere, o in narraIionibus , atque epilogis Asiatico more eantare. Sed quid postremo quod nee veterum stylum , ac dictionem censores isti omnino probant, qui Thomae dictionem vituperant, ac barbare illum loqui contendunt 8 Licet enim cum de Scholasticis verba saciunt , Veteres praeconiis celebrent , nitidissimosque &eloquentissimos appellent , ut hos nostros videlicet elevent , ac etiam deprimant , aut certe cquod magis optarem immemores eorum , quae alibi dixerunt; excipiunt
tamen eos interdum minus honorifice , ac magnorum virorum iudicium nihili pendunt. Cyprianum profecto Augustinus suavissimum Doctorem , di merito vocat, Hieronymusque illi orationis splendorem tribuit ; at quomodo hunc , ct alios complures Hispanus quidam, S tumidus censor accipiat , referam c quamquam non sine stomacho ita enim ait: Tertullianus perturbati me loquitar ut Afer . Qprianus , oe Arnobius ejusdem gentis clarius , fedo ipsi nonnumquam Afre. Augustinus multum habet Africitatis in contextu dietionis. Ambrosius non admodum Iatia
nus es , ut suavis ς latinior est Hierondimus , nisi quod nom
numquam sacrum se auctorem esse meminit , de re sollicitus magis, quam de verbis. Ergo Latinorum Patrum, qui primas in Ecclesia tenent , quorum scripta sunt nobis sacrosancta, nemo huic censori omnino Iatine , nemo omnino pure & eleganter loquitur. Sed & Theodorus Gaga Iudicis sententiam in Hieronymum, quod Ciceronianus esset,irri
versones . observarunt iam p, idem pran- ιI. threa Graea, lib. s. cap. . . de Iarbariea clicus patricius, Tom. I. Disitis antimρὸνἐρ - νψHν. istiινονvim vos .nιιtia , qua Diiquiis elica am, lib. I . Ludovicus vives lib. a. sitione, de ritii hanc erudite confirmavit ἡ e ea νι υνrvi νtim μνmtimi Cardina di occasione arrepta Drapen se commendarilis Ressario in Ep stola nuncupatoria ad Alia vit acumen . atque indui riam s. Thoma, V onsum Regem Aragoni , piis fixa ver- quod talibus dumtaxat versionibus usus. sioni Metaphys colum . Nuper Eusebius verius . aut saltem veris milibus. quam alii ne nauacit. Di vistian/ns edidit apud Ioanis omnes antiqui. etiam Gixci . Aristotelem Rein Albeatum Tabricium, voluiti. D. ai. frequenter sit intca Pieta tussi.
65쪽
irridebat. Alii hac nostra aetate unum dumtaxat Cicer nem fila lectione dignantur. Et mirabimur , cum Thomam barbare , vel etiam sordide scribere locutuleii isti contendunt, si nullo loco, nulloque numero habent Iam vero , cum innumerabilia ferme sanctarum Scripturarum arcana , S praestantissimorum Philosophorum argumenta, quorum Patres non meminerunt , Scholastici subtiliter, accuratoque explicaverint ; non satis intelligo, cur antiquarii appellare eos similiter aliquando Fontes , Parentes, Auctoresque recusant. Quamvis enim illa Ecclesiae aurea aetas, quae plenitudinis a Paulo nuncupatur ,
a Dominus noster versabatur in terris , Apostoliquerincipes nostri , & beatissima in primis Virgo, orbem sic
illustrarunt, ut splendidior numquam fuerit , quod nimirum omnibus donis refertissimus & cumula tissimus esset ;nihilominus , Spiritu sancto Ecclesiae magistro aperiente , Thomas , ct recentiores nonnulli melius res quasdam assequuti sunt , quam vel Basilius , vel Hieronymus , vel veterum complures , quos isti Fontes Theologiae vocant , di nos minime repugnamus. Quod si dixerint, hos accepisse a Patribus semina eorum argumentorum , quae Ecclesiae felicissime explicarunt ; ut propterea veteres soli auctores , & parentes Theologiae dicendi esse videantur nos illis vicissim respondebimus , veteres ab Apostolis , di Prophetis monumentorum suoruni & semina, & segetem omnem mutuatos esse; ut hinc vel maxime appareat , rein centem hanc doctrinam, esse veteris Ecclesiae doctrinam , ac proinde catholicam di probatam, non haereticam , aut ullo modo suspectam . Nam Tertul Iianus novellitatem
omnem usurpabo ejus verba suspectam haberi vult , &id esse verum, quod est primum , quodque posterius est, adulterum esse : nimirum eum ita posterius est ut alii quidam ante nos re te intellexerunt P ut ab Apostolis , di Patribus originem suam non trahat. Sic enim & Dominus cum libellum repudii, quem lata lege permiserat Μο-OS, non probaret , novandae rei crimen a se depellit : Ab initio , inquiens , non sic erat ; ut scilicet significaret , se vetus institutum instaurare magis, quam ut novi quidpiam statueret. Et liaec est catholicorum securitas . svod ab Ecclesia accepi, inquit Bernardus,seuriis teneo. Et Patres
66쪽
Synodi Nicenae secundae ; Magnam securitatem in eo collocamus , quod nulla recenIta inυenta ad rem nostram proban-
Eam inquirimus ; sed Apostolicis, o Patrum doctrinis, Ec- Iesiasticisque consuetudinibus acquiescentes, bis nostra confirmamus. Sed & Plato pulchre ait , Argumentum inscitiae esse a sapientibus dissentire. Proinde Socrates ironicos dixi lIe mihi quidem videtur , nam sophistae ac levissimi hominis magis, quam praestantissimi Philosophi vox illa alioquin fuisset: Semper nova, ac pulabra supesco. Iam vero , cum Thomas , caeterique Scholastici doctores antiquorum Patrum nomina , per quos in literi profecerunt , numquam dissimulare soleant , quin potius
honorifica crebro cum praefatione citent, ac tamquam inu.
tuum reddere malint , quod Plinius admonet , quam in furto deprehendi ; non satis id quoque intelligo , cur vel Compilatores , vel fures , vel ingrati ab antiquariis hisce dicantur. Etenim qui aliorum laboribus in re literaria sua
Gripta locupletant, non continuo compilatores , aut rhapsodi propterea dicendi sunt: alioquin scriptores plerosque
veteres, quos isti maximis laudibus extollunt, compilat res quoque vocabimus. Nemo enim quidquam cum laude, aut scripsit unquam, aut docuit, qui non accurate inspexerit, di in suum usum prudenter converterit , quae alii ante ipsum, iisdem de rebus, scripta reliquerunt. Ut enim Epiritus prodit arcana ad utilitatem Ecclesiae, ita pia hac mente Auctores catholici sua volumina conscripserunt , ut caeteris omnibus pro viribus prodessent. Ergo quemadmodum fur ille non est , qui aut volente , aut connivente domino horti alicujus poma decerpserit , floresque legerit; ita compilator non est; nec peculatus accusari recte potest , qui scriptis priorum, sua quoque monumenta vel copiosiora, vel ornatiora reddit. Sunt enim doctorum volumina tamquam horti , sunt eorum orationes flores , sententiar, poma. Quam multa, qtueso, Cyprianus a Te tulliano , quem propterea magistrum suum vocabat , mutuatus est ρ Quam multa Augustinus a Cypriano , ab Hilario , di ab aliis antiquioribus p At vero Hilarius, ct Ambrosius ex Origenis, Hippolyti, atque Basilii monumentis, suppressis eorum quoque nominibus ut magis mireris ducubrationes suas sic plerumque resarciunt , ut Hierony-
67쪽
mus propterea graviter ii Ios haud raro quoque notaverit. Sed di Hieronymus ipse , nonne antiquorum volumina , ciliorum erat in Ecclesia aliqua laus , magno labore , denagranti studio perpetuo evolvebat λ alioqui cur ita scribit 8 Utinam haberem tractatorum omnium volumina , ut rar ditatem ingenii , lectionis diligestia compensarem. Et alibi rursum: operis mei est , ct studii multos legere, ut ex plurimis diversos fores carpam , non tam probaturus Omnia , qΠam, quae bona fundi, electurus. Ergo recte didium fuisse
a quodam fateamur : Nihil dictum , qκod non sit dictum prius. Et indigna haec esse, quae praviantissimis viris obiiciantur.
At vero cum Scholasticorum disputationes vituperant, propterea quod miro ingonii acumine , di solertia incrediabili res illas , de quibus agunt , ad vivum usque , quod aiunt, resecare, sic earum minutissimam anatomen facere ob eam causam solent, ut nihil non discussum , nihil non Xaminatum , atque eXplicatum relinquant I ac ob id vitiligatores, dc anxios disputatores appullant, Talpae sciliacet Aquilas, Cicadae Formicas rident. Crassi nimirum, dc molles homines actitissimos viros, quos laudare debuerant, ipsi imprudentes, di inepti coarguunt fitque , quod pulchre Quintilianus ait , ut dum imperitis periti υideri volunt , peritis imperiri videantur. Solent enim acres illae disputationes, & accuratae rerum investigationes , quas ita umbratili pugna gravissimi homines exercent , di molles illi improbant, non modo mel de petra, ct oleum de saxo durissimo excutere, verum etiam ingenia eXcitare, erigere , acuere , di faecunda facere I ac praeterea ea emcere gratiora studiosis, quae didicerint. Ut praetermittam , s lere eos quoque , qui disputationibus , caeterisque Scholais sticorum studiis , di exercitiis operam diutius non dederunt , cum primum cum ejusmodi scholarum cultoribus congrediuntur , dum in notissmo alioquin sibi argumento versantur , vel verba inaniter differendo profundere , vel prorsus elingues emci; in absurdasque sententias , & ma .
ni festas repugnantias, tamquam vertigine circumactos, ab eisdem quaquaversum rapi, ita ut nec recte argumentari, nec probe respondere, nec methodo partiri, nec ex arte
colligere , nec demum quid concedendam , quidve negam. dum
68쪽
dum sit intelligere videantur . Quamobrem ad imperitorum asulum , hoc est, ad probra, ct ad contumelias sese miseri, & in selices e vestigio vertunt ;antagonistasque suos, sophistas, litigiosos, ac vitiligatores tamquam furiis agitati , doctis spectatoribus ridentibus , vocant. Sed esto , quosdam Scholasticos quaestionibus inutilibus, quas Paulus improbat, plus justo haud raro immorari , ac detineri; veritasque, eorum nimiis altercationibus, non semel , aut sese abdat , aut etiam evanescat . Esto, sint aliqui ex eis, qui in utramque partem Carneadis, caeterorumque Sophisiarum, & Rhetorum more dimerentes, eandem veritatem vel labefactare videantur , vel ut ita
dicam , sub judice manere compellant ; quid haec ad D. Thomam , qui nihil non necessarium , non utile , non Theologo, aut Philosopho dignum, pulcherrimo ordine, magna gravitate , & incredibili judicio ubique disputat ubi non ille disertis, & perspicuis verbis sententiam suam
dicit λ ubi causas non apcrit , atque rationes , quibus ab hac magis, quam ab illa parte stare veritatem existimat ZTemere igitur , & non citra calumniam, Scholasticoruinquorumdam vitia sic exagitari solent , perinde quasi ad Sancti Thomae gravissima scripta , aut in universum ad Scho- Lasticos omnes pertineant . Quamobrem & Apostolica se
des solius Thomae doctrinam publico edicto probavit , Ecclesiaeque sectandam tradidit; ejusque nomen, & auctori
tatem posteriora Concilia acumcnica perpetuo venerata sunt, & parem cujusvis veterum Patrum auctoritati secerunt c8 . Certe in hac Tridentina cicum enica Syno- ρε e. U Μ do, quam, cum haec scribimus, frequentillimam celebramus, nemo Patrum esse videtur, cui religio non sit, cum de fidei dogmatibus agitur, a Thomae sententia vel latum unguem recedere, aut ab illa provocare; ut, ct a veteribus
in excutientis petii oculos Cone ilia ingesterunt. prolixius demonstrantes, quanti lem me Conci lia . eumenica posteriora s. Tho. ma doctrinam secerint . eiusque in Decre tas luis condendis rationem habuerint. 1ieutri veterum Patrum habere solent. videlis P. de Gravesen. Tom. vi I. Operum. novἰσ-mae edit; nis venetae. In Tν. d. D Oνeari ..- , nisi itat. a. Natalem Alexandrum In Paneeylico in laudem s. Thomae, ad taliscem Tom .ul I. M. ιν iis Geres lea, edit. Uenerat . an. so. se P. Ant. Totiton m d. s.
TM-as, liv. s. et iapp. a. & seqq. Quamquam di hoc unum suificere debuisset petro testimonium Vie linii. testis oculati Conciislio Tisdintivo praesentis .
69쪽
64 LIBERbus Patribus nihil minus Aquinas habuerit, & Scholastic
omnes Principem hunc suum receperint modis omnibus ornatissimum. Vide ad haec quam incassum antiquarii isti Thomas alumnos aggrediuntur, cum Scholasticos quosdam in plorisque Religionis nostrae dogmatibus errasse dicunt . Id enim nos nequaquam inficiamur. Quinimmo patenter subinseribimus Gersoni in brevi illa sua admonitione , in qua de Hubertino a Casali loquitor , ct alias quoque non semel , cum corum aliasdam positiones minus sobrias ac insat . Ac praeterea Durandum improbamus , cum Dominum , di Salvatorem nostrum, vera satisfactione pro nobis' satisfecisse Patri negavit ; di cum sitisfactiones Sanctorum supererogatorias Ecclesiae thesauro molitur auferre; que madmodum & cum ait, matrimonium Christianum non es.se EccIesiae Sacramentum pressus , ac proprie sumptum di cum demum sentire quibusdam videtur, originale pecoeatum esse quemdam in nobis reatum, ut vocant , magis quam aliquam culpam. Sed oc displicet nobis Gregorius Ariminensis, ubi Opera nostra improbat , quae poenarum sec suppliciorum metu agimus ; scut etiam cum arbitratur, infidelium praeclara gesta, quae nos etiam probamus, Domino esse invisa , dc vere peccata , & cum vult ancillam Agar cum Sara in domo Abrahae rixantem; hoc est, eoncupiscentiam, quae in nobis est, & rationi adversatur, quae ad optima quaeque impellit , originalem esse , quam Omnes ccmmuni Iege contrahimus, culpam. Nec asse tiri D. Bonaventurae possiimus, tibi docuit Apostolos instituisse nonnuIIa Ecclesiae Sacramenta , quod voluisse Lombardum ipse , di alii plerique arbitrantur . Neque dubitamus opinionem illam esse omnino expIodendam , quam Dionysius Cisterciensis, vir quidem , qui non absurde in terdum meditatur , frustra defendit ; neminem scilicet, qui gratia , & charitate , quae nostra est justitia , careat, posse aliquod Dei mandatum , quoad substantiam operis dumtaxat, ut aiunt, servare. Sed di Olchol insignis alioquin doctor , perniciose , meo judicio , errat , cum fidei actum liberum esse negat. Neque recipio , quia nec Ec Hesia catholica recipit, prodesse illis; qui in inferno sunt, Ecclesiae suffragia, vel ad aliquam suppliciorum mitigatio
70쪽
neni; quod Augustinus de Ancona, sub correctione tamen,' M , &, ut ipse ait, sine praejudicio, opinatur ; vel etiam ad 3 omnem condonationem: quod di alii quidam Alberto , &D. Thoma antiquiores, magnique nominis temporibus illis in seliolis existimaverunt , ct Marcus Ephesinus Epi- , iascopus pertinaciter, quemadmodum & alia minus catholi- P. rati ,.ca dogmata , Patrum ferme memoria defendebat . Sed & Rdam nonne hallucinatur, cum reserente Oytaὰ asserit, nihil sibi Dominum nostrum , dum hanc vitam in terris nobiscum viveret, promeruisse; di Sanctos, qui Deo selicissime fruuntur in coelis , etiamnum vere nobis mereri pNeque placet, quod Alexander de Ales, doctor alioquin L y.-- gravissimus, existimavit, uberiorem gratiam, majusque divinae charitatis incrementum sibi eum acquirere , qui sub utraque specie Eucharistiam sumpserit , quam qui sub altera sola. Sed di Magistri quaedam placita is doctor tueri natur, quae communi sunt jamdudum consensu a clarissimis viris explosa ; praesertim ubi de illis Iocuitur, qui solo Baptismo Joannis initiati fuerant; & Alberti Magni, doctoris alioquin eminentissimi, opinionem improbamus, cum in suo tractatu de Missa 9 expedire arbitratur, ut dic pensaretur in terris, ubi vini inopia est, ut Sacerdotes Corinpus sine Calice conficere possent: quod & indultum fuisse aliquando Norvegiis Volaterranus , nescio qua fide, scribit. Nec Franciscum de Mauronis recipimus, cum de In- : . I . ,.
diligentiarum thesauro a communi catholicorum consensione recedit ; ct Ioannem Scotum non sequimur, Cum , ὰ - , . de lumine gloriae a Thoma dissentire videtur; quemadmo- ri s dum quoque, cum existimat, purum hominem Dei gratia praeditum potuisse, Deo cde absoluta tamen potentia P ita volente , pro peccatis satisfacere; neque enim satisfactionis vim revera est in integrum assequutus : ut alias ejus opiniones minus sobrias consulto praeteream, quas vel improbavit , vel certe prorsus ignoravit veneranda Patrum