장음표시 사용
181쪽
It B. 19 sit blatis ancoris ad hostem vadit. Multas et Iocis altis positas turres Hispania habet, quibus et speculis et propugnaculis adversiis latrones utuntur. Inde primo. conspectis hostium navibus, datum signum Hasdrubali est; tumultusque prius in terra et Castris, quam ad mare et ad naves, est ortus, nondum aut pulsu remorum strepituque alio nautico exaudito, aut aperientibus classem promontoriis =: quum repente eques. alius super alium ab Hasdrubale missus, vagos in litore, quietosque in tentoriis suis, nihil minus quam hostem aut proelium eo die exspectantes, ConscenderonaVes Propere atque arma Capere iubet: classem PO-
manam iam haud procul portu esse. Haec equites dimissi passim imperabant: mox Hasdrubal ipse cum
omni exercitu aderat; varioque omnia tumultu strepunt, ruentibus in naves simul remigibus militibusque, fugientium magis e terra, quam in pugnam euntium modo. Vixdum Omnes Conscenderant, quum alii resolutis oris in ancoras evehuntur alii, ne quid teneat. ancoralia incidunt; raptimque omnia pracproperi' agendo, militum apparatur nautica ministeria impediuntur, tropidatione nautarum Capere et aptare arma miles prohibetur. Et iam Romanus non appropinquabat modo, sed direxerat etiam in pugnam naveS.
28; h. e. etasse ex iis cous Pectin. s. Resolviis oris in an raa - - tur , Contra ancoriis nondum levatas navemque tenentes. Naves dupliei vinculo teuebantur, arieOralibus ad ancoras allis uta prora, Puppi vero oris, . e. rit leutibiis, ad mina illa, quae
traut tu IR,rtu, seu litore : stauieh-tur enim plerumque ita naves , ut, puppi in litus versa. prora altum DPE euit eu Stroth. Cous. Gron. Obsa. IV . 26. - quid tenerat, ancoralia
dunt; v. II, 63. n. 3, et XXXVII, 3o,
n. 7. Mox rvtimque omnia ac Prae propere , ut ferociter os ma ac Prae. ρν ν=era leg. cum Gron. . nisi 'ra 'm P Deest glossa του raptim. Cf. ad XXV,
182쪽
Itaque non ah hoste et proelio magis Poeni, quum suomet ipsi tumultu turbati, tentata Verius Pugna, quam inita, in sugam averterunt classem. Et quum advorsi amnis os η lato agmine ac tam multis simul venientibus haud sane intrabile esset, in litus passim naves egerunt: atque alii vadis , alii sicco litore excepti, partim armati , partim inermes, ad instructam per litus aciem Suorum perfugere. Duae tamen primo
XX. Romani, quamquam terra hostium erat , armatamque aciem toto praetentam in litore cernebant, haud cunctanter insequuti trepidam hostium classem. naves omneS, quae non aut perfregerant proras 4 Iitore illisas, aut Carinas fixerant vadis, religatas puwpibus in altum, extraxere. Ad quinque et viginti naves ex quadraginta cepere: neque id pulcherrimum eius victoriae fuit, sed quod una levi pugna toto eius orae mari potiti erant. Itaque ad IIonoscam classe prosecti , exscensione ab navibus in terram facta . quum urbem vi cepissent, captamque diripuissent,
28, u. 4 amnis os supra ostium ne iamnis dixerat , lato agmine etc., ex emend. Gronor. Ubss. Iv, 26.-Daemetam per lima aciem; cons. pHα-cipium capitis. CAP. XX. I. Threa hostituri erat , vide ad XXI, 3Ο, n. 5. a. Aciem toto praetentam in litore; vide ad X, 2, n. 3. Mox non ante vive perfregerant dolendum , aut ante persi egerant Poueudum putubutrigonius. 3. Proras litore illa-s. sorte litori. . Misatas Imrpibias in alliam , mare, extraxere naves; cons. Polyb.
non aliis memorii tum , ita Tarrae. Hispania. inter Carthaginem novam et Iberiim sitam Diisse putant. In MSS. et dinit. edd. Onusam , Ontistam . hia nustam. hiusam, aut Potitis Oscam eoni. I. Fr. Gron. et itaque Et issam oppidum. inter Iberum et Carthaginem novam situm rectius , o inor: Iae. Geon. coli. XXI, 22. - Cartha
183쪽
Carthaginem inde petunt: atque, Omnem agrum Circa depopulati, postremo tecta quoque coniuncta. muro portisque incenderunt. Inde iam praeda gravis ad Longunticam 7 pervenit classis: ubi vis magna sparti ad rem nauticam congesta ab Hasdrubale. Quod satis
in usum fuit, sublato, Ceterum Omne incensum est: nec continentis modo proiectas oras' praetervecta,
sed in Ebusum insulams transmissum. Vbi urbe, quae caput insulae est, biduum nequidquam summo labore oppugnata, ubi in spem irritam frustra teri tempus animadversum est, ad populationem agri versi, direptis aliquot incensisque vicis , maiore, quam EX COH-tinenti , Praeda parta, quum in naves Se recepissent, ex Baliaribus insulis legati pacem petentes ad Scipionem venerunt. Inde nexa retro classis, reditumque in citeriora provinciae, quo omnium populorum, qui lacrum incolunt ψ, multorum et ultimae Hispaniae
Iegati concurrerunt. Sed, qui vero ditionis imperiique
ε. Tecta quo ma eonim ea muro, Vicina. Alii iuncta , probaute Gronorio, et iniuncta; vide in I. 44 . n. 8. . Ad Longumicam , urbem non aliunde notam. --ms magna varii etc., quod varitim .raeeis di-hitur frutex, inpr. genista, at Romanisi incus hispanicus, cuius maxima erat
eopia in eampis Carthagini novae einis ; unde ea quoque et Σπαρταγενῆς dicta; vid. ad Sil. III, 368; Ioe. elass. Plin. XIX, 2, seu γ, et XXIV. s. seu εο ad quae eo ser lard. ; Salmas. ad Soliv. p. 89 sq. al. 262 sq. Iutpp. Geli. XVII . 3; Antistiini Itin. p. 4oi; Iustin. XLIV, II, G, et Varr. R. R. I, 23, 6. - Quod satis in usum Iuli, sublato, pro quod εtc. Cf. XXIV, ε, n. 7.
S. I, ee eontinentis modo terrae πυ- tecta oras , ut ιn altum excurreratos
Ss; vel eminentes XLIU, II; ρν----rentes ete. Proiecta loca et res plerumque dicuntur, quae vel in altum eminent, vel longe lateque extruduntur, ni Porrecta. Notanda h. l. variatio sit hieeti in verbis Praelem cla Mille. elassis . . . transmissum et
Mersi; vide ad II, 56 , v. 1. s. Sed etiam; vide ad I, έο, n. in Ebusum institam; vid. ad XXVIII, 37. n. 4. Mox displicet eo tibi duplici
184쪽
1 omani facti sunt , obsidibus datis, populi amplius
fuerunt centum viginti. Igitur terrestribus quoque copiis satis sidens Romanus usque ad fultum Castulonensem est progressus: Hasdrubal in Lusitaniam ac
XXI. Quietum inde sore videbatur reliquum aestatis tempus , fuissetque per ΡOenum hostem ; sed , praeterquam quod ipsorum Hispanorum inquieta avidaque in novas res sunt ingenia, Mandonius Ιndibilisque, qui antea Ilergetum reguluS suerat, postquam Romani ab saltu recessere ad maritimam oram concitis popularibus , in agrum paca trim sociorum romanorum populandum Venerunt. Adversus eos tribunus militum cum expeditis auxiliis δ, a Scipione missi, levi 'certamine, ut tumultuariam manum sudere omnes: occisis quibuSdam captisque, magna Pars armis exuta. ΙΙic tamen lumultus cedentem ad oceanum Hasdinibalem cis Iberum ad socios tutandos retraxit. Castra Punica in agro Ilercaonensium β, ca-
xx. Ditionis imperiique rom. saeti aiunt , cf. ad XX l. n. 5. - Populition geutes, sed siugulorum oppidorum incolae; Doer. a. Ad saltum Castulonensem; es. ad XX l, Ir, n. s . et Cic. ad Div. X. 3t. Et ex eo descendit Baetis stultien, at in eo suere argenti metalla; vid. Strabonem. III, p. zέ8, et Polybium X. 38. Cap. XXI. I. Fuissetque Permenrim; vid. ad V, 2. n. a. Mandonitis Indibilisque Aυδο-ap. Polyb. stat res, et Ilerge-
Castuloneri l. 3. Tribunus mauum cum e. muta ιν s. . . missi; vide XXI, 6o, n. 5.Vl tumul ariam maniam; vide
S. Castra puniea in agro Ilercaonensium Ilerga num apud Plinium. III, 3, et Iliarga nensiam aP. Cuz1. Bel. eiv. I. εο ὶ inter Metanos et Ilia .
rum in ora. -- Castra romana adno iam classem: immo aduem iam Clas. aenet, aut forsan Classicam: certe Clas
sisa erat oppidum Narbonensis provinciae propr. Forum Iulium , ita sorte appellatum, q uia navale tali classis Λugusti; vide Strab. IV , I , S, P. 38έ . et Plin. lII, 4. seu fi , ibiqile Hard. . et orbem tutelligendam essu
Siroth. Nihil de iis, quae hoc miPitc
185쪽
Stra romana ad noVam classem erant, quum suma repens alio avertit bellum. Celtiberi, qui principes res ionis suae legatos miserant, obsidesque dederant Romanis, nuntio misso a Scipione exciti, arma capiunt, provinciamque Carthaginiensium valido exemcitu invadunt: tria oppida vi expugnant. Inde cum ipso Hasdrubale duobus proeliis egregie pugnantes quindecim millia hostium occiderunt, quatuor milliu cum multis militatibus signis Capiunt. XXII. Hoc stutu rerum in Hispania, P. Scipio in Provinciam venit , prorogato post consulatum impe Pio ab senatu missus, cum viginti longis navibus, et Octo millibus militum, magnoque commeatu advecto. Ea classis ingens agmine Onerariarum Procul visa, cum magna Iaetitia civium sociorumque, portum Tarraconis ex alto tenuit. Ibi milite exposito, prosectus Scipio fratri se coniungit: ac deinde communi animo consilioque gerebant bellum. Occupatis igitur Carthaginiensibus celtiberico bello, haud cunctanter Iberum transgrediuntur, nec ullo viso hoste, Saguntum pergunt ire, quod ibi obsides totius Hispaniae custodiae traditos ab Hannibale fama erat modico in arce custodiri praesidio. Id unum pignus inclinatos ad romatiam societatem Omnium Hispaniae populorum animos. morabatur, ne sanguine liberum suorum culpa desectionis lueretur. Eo vinculo Hispaniam vir unus, w-
traduntur, sed alia apud Pol3b. III.
416. Nox miserant Gri,u. adiecit e cod.
'it. Illud omitti posse putabat Strotii. et referri ad illud loeutionis geuus ;de quo vid. ad I. J3, u. T.
186쪽
torti magis quam fideli consilio, exsolvit. Abelux erat Sagunti nobilis Hispanus ), sidus ante Poenis: tum qualia plerumque sunt barbarorum ingenia cum
sertuna mutaverat fidem. Ceterum transfugam , sino magnae rei proditione venientem ad hostes, nillil aliud quam unum vile atque in me Corpus A esse ratus , id agebat, ut quam maximum emolumentum novis sociis esset. Circumspectis igitur omnibus, quae fortuna potestatis eius poterat sacere obsidibus potissi risum tradendis animum adiecit: eam unam reminaxime ratus conciliaturam Romanis principum Hispaniae amicitiam. Sed quum . iniussu Bostaris praesecti , satis sciret, nihil obsidum custodes facturos esse, Bostarem ipsum arte nggreditur. Castra extra urbem in ipso litore habebat Bostar, ut aditum ea parte intercluderet Romanis Ibi eum in secretumnbductum, velut ignorantem, monet, quo Statu Sit res T. Metum continuisse ad eam diem Hispanorum mimos, quia Procul Romani Messent: nunc cis Iberum
castra romana cSSe, arcem tiatam Perfugiumque no soolensibus res Itaque, quos metus non teneas a, bene T. LI II
lox iam pro tum coni. Doer. 4. Infama corma pro homine , ut
b. Quae fortuna potestatis eius P - miseere; vide ad III, 62 , n. S. Da Bostare vide Polyh. l. l. 6. aditum ea parte interestideret Romanis: ila prouulg. ex ον tu MSS. I t. et Cantabr. ex Parte Flor. et duo lear nil quos Aequutus sum, suadente Iue. Gron. qui bene mouet, Sagunto.
7 m. . non fuisse Portum, certe eum nusquam memorari. Cons. ad XXIII. 7. n. 2. 7. Monet, quo statu sit res vide
s. Qtios metus non teneat, Hispnnos . qui a Poenis non amplius metra teneantur in fide; paulo ante meDιmrentinuisse animor, scille. in fide, Rru
n. I. Similiter eontinere disciplinam XXX l . r. Pro opernm dare, ne de Keneret , et in peius mutetur; Din .
187쪽
feso et gratia derinosendos esse. Miranti Bostari pe cunctantique, quodnam id subitum tantae rei donum possit esse 2 ex Obsides, inquit, in civitates remitte. is Id et privatim parentibus, quorum ma Ximum no- ,, men Q in civitatibus est suis, et publice populis b, gratum erit. Vult sibi quisque credi, et habita is fides ipsam plerumque obligat fidem. Ministerium
restituendorum domos Obsidum mihimet deposco is ipse, ut opera quoque impensa consilium adiuvem meum, et rei Sua Pte natura gratae, quantam in- D super gratiam possim, adiiciam. D Homini, non ad cetera punica ingenia callido , ut persuasit, nocte clam progressus ad hostium stationes, conventis quibusdam auxiliaribus Hispanis, et ab iis ad Scipionem perductus, quid asserret, expromit. Fide accepta dataqiae, ne Ioco et tempore constituto ad obsides tradendos , Saguntum redit; diem insequentem ab umpsit cum Bostare mandatis ad rem agendam accipiendis. Dimissus, quum se nocte iturum, ut Custodias hostium salleret, constituisset, ad Compositam cum iis horam excitatis custodibus puerorum Pros Cti S. veluti ignarus in praeparatas sua fraude insidias ducit: in castra romana perducti. Cetera omnia de reddendis obsidibiis, sicut cum Bostare constitutum erat acta per eundem ordinem , quo si Carthaginiensium nomine sie ageretur . Maior aliquanto Romanorum
to. Quorum maximum nomen, rna. dignitas, ut Ovotam.
I. Homini. non ad c προς eeleramniea ingenia callido , si iis comparetur; ut quid ad primum eonstitarum Seipionis seeundus XX lu. S3, n. 4 ; nilial ad Persitim et Coelium ap. Cie. or. II. 6; Leg. I, 2. - Ab ita ad 5einionem perdueitis. sorte S iemes.
ut apud Polyh. lib. III, e. 99, προς
12. Aeta Per eundem ordinem , emo t. . . Ngeretur, in plerisque MSS. et edd. auli. φιasi agerentur. Sed bens emend. Str. aclia Per eundem Α - lneem in ordιne, quo, M. aeta si erint. si c. n. res sila unus MSS. ageretur
188쪽
gratia fuit in re pari ), quam quanta satura Carthaginiensium fuerat. Illos enim, graves superbosque in rebus secundis expertos, sOftuna et timor mitigasse videri poterat. . Romanus primo adventu . incognitus ante, ab re cle menti liberalique initium secerat : et Abelux, vir prudens, haud frustra videbatur socios mutasse. Itaque ingenti consensu desectionem omnes spectare: armaque extemplo mota forent, ni hieliis, quae Romanos quoque et Carthaginienses concedereia tecta coegit, intervenisset. XXIII. IIaec in Hispania quoque secunda aestate
punici belli gesta, quum in Italia paulum intervalli
cladibus romanis solera cunctatio Fabii secisset. Quae ut Hannibalem non mediocri sollicitum cura hubebat, tandem eum militiae magistrum delegisse Romanos Cernentem, qui bellum ratione, non fortuna, gereret; ita contempta erat inter cives, armatos pariter togatosque; utique postquam, abSente eo, temeritate Magistri equitum, laeto verius dixerim, quam prospero Eventu *, Pugnatum fuerat. Accesserant duae res ad augendam invidiam dictatoris: una fraude
23. Motior aliquanto vide ad II ,39. D. I Romanorum gratia fit in re pari, una eademque; mu in maiorem gratiam sibi conciliarunt Romuni , quam Poeni sibi fuissent conciliaturi : Doer. - Mox illos pro hos: vide ad III, 72. n. 3.xέ. Ab re elementi tibere lique im-tium feerat. Con . Pol) b. III . 99, ubi tradit. obsides in suam quemque
patriam restitutos esse, et Abelu tu, iam elementiam et magna imitatem Romanorum . tum dissidens et atrox Poenorum ingenium. suumque exem plum ob oculos omtithias ponendo . iiDillo Ηi panos ad amkitiam Romanorum amplectendam incitasse Liviiis paulo obscurior eAt. et S. Defeci. Dm. smet. V. I, 9, n. 3.
Ca P. XXul. r. Eum vide ad li .as. n. 6 militiae magistrum, ducem
belli, ut magister equitum et Peditum. Inter cli es, armatos pariter lowtosque; vide ad lib. III, ea'. So,n. r. - 'iae; vide Il. 3o , v. 1. u. Laelo Derius dixerim, quam Uem Mentu: nam rea felicius cesserat. quam exspectavi potuerat a tetrae ritale Miuueti: sed et enlue non Proprie dici poterat promer , quin . M COP. seq. uarratur, Iurrem P 'ore esa dem Romaui expelli fuerant : Docr.
189쪽
Mil. XXII, CAP. 23 i 87ae dolo Hannibalis, quod, quum a Perfugis ei mon
si Patus ager dictatoris esset, omnibus circa solo a ciuatis, ab uno eo β serrum ignemque et vim omnem
hostium abstineri iussit, ut occulti alicuius pacti ea merces videri posset: altera ipsius facto, primo sor
sitan dubio. quia non exspectatu in eo se nutus auctoritas est; ad extremum haud ambigue in maximam Iaudem verso. in permutandis captivis: quod, sicut primo punico hello factum erat, Convenerat inter duces rom Iriim Poenumque, ut, quae Pars Plus reciperet , quam daret, argenti pondo bina et selibras in militem praestaret. Ducentos quadraginta septem y quum plures Romanus , si iam Poenus, receΡisset, argentumque pro eis debitum, saepe iactata in senutu re si, quoniam non consuluisset Patres, tardius erogaretur. inviolatum ab hoste agrum 7, misso Romam Quinto fi
lio, vendidit, fidemque publicam impendio privato
cxsolvit. Hannibal pro Gei onii moenibus η, cuius umbis, captae atque incensae ab se, in usum horreorum pauca reliquerat tecta 2, in stativis erat. Inde si α-
Fabio; Frontin. I, 8. n. 2, et Silium, VII. 26 4. Quiae pars Hua reci res, Milicet
captivorum. - Argenti rendo bina et selibras, lit,ras climidiatas. CCL apod Plutareti. Fab. P. I 78. Si argenti libra aequalis est minae Graeeorum, valebit Paulum supra arthaleros; Stroth. Ceterum de hae sumina Llaunibal, captivis abutidans, aliquid remi it pod i vietoriam ad Cantia . si Gellio VII, 18, fides hahenda, tini tradit. eum a genti renas libram
re gelibram Paclum e A. ; Red auxit prelium teste Livio, inis. eap. 58. At nummus quadrigatus suit denarius vel drachma. - In militem praestaret, pro quovis milite solveret, ut ait -- ditim yrs fratre V. 32.
eaP. 18, n. b. In usum horreorum hiauea reli
190쪽
mentatum duas exercitus puries mittebat: cum tertia ipse expedita in statione erat, simul castris praesidio, et circumspectans, necunde imΡetus in frumentatores
XXIV. Romanus tunc exercitus in agro Iarinati erat: praeerat Minucius magister equitum, profecto, sicut ante dictum est, ad urbem dictatore. Ceterum castra, quae in monte alto ac tuto loco posita suerant, iam in planum deseruntur agitabanturque pro ingenio ducis consilia calidiora, ut impetus aut in si umentatores Palatos, aut in caStra, relicta cum levi
praesidio, fieret. Nec Hannibalem sesellit, cum duce mutatam esse belli rationem, et serocius, quam consultius , rem hostes gesturos. Ipse autem quod minime quis crederet) , quum hostis propius esset, tertiam Partem militum si umentatum, duabus in castris retentis, dimisit: dein castra ipsa propius hostem ι movit, duo serme a Geronio millia, in tumulum hosti conspectum; ut intentum sciret esse ad frumentatores, Si qua vis fieret, tutandos. Propi Ocinde ei atque ipsis imminens Romanorum castris tu-
eunde ; vide C. a. u. 3. CAP. XXIV. t. In agro Iarinatiete. ἔ vide ad cap. 18. u. 6 , et cons. Polyb. III . Ioi. - μαι ante dictum
a. In Plantim deferuntur; eon s. ad v, 38. n. 4, et XXI, 32, D. 7. - Con auia eolida ni al. . temeraria ac Periculosa . quae sere iniri soIent ab iis, qui calidioris iugenii et iuventutis impetu se abripi patiuα-tur; Doer. Cons. ad Sil. VII, 3έ; XV. 33 ; in se. ad XX , 3a. n. 7 , et Wa Leseid. del. Tragoed. tom. I, Pag. ιοι; tom. H, pag. 3bs, ubi seaece
οιρμος. οερμουργος et C. , eodem fiensu diei monet. 3. Quod minime quis crederet , M. exercitum tana valde imminutum, tertia parte dimissa, quum liostis in propinquo esset; Strothius. Crediderim potius, haee verba glossatori tribuenda , et Livii mentem esse hanc: I se
autem, cytium hostis Pr Pius esset, non ut antea. duas exercitus partes D
mentatum misit vide cap. 23 extr. , sed tertιam tacitum partem ete. 4. Promus hostem , vide ad II. έ8. N. 5. - Duo ferme millia ; vide ad IX. Σέ, n. a. - Lι tum&Ium hosti e-Veerum; vide II. S. n. 8.