장음표시 사용
221쪽
v politus quam appetendo gloriam, modum exces- is serim. Sed ita res habet: una ratio belli gerendiis adversus Hannibalem est, qua ego gessi. Nec evenis tus modo hos docet stultorum iste magister est), is sed eadem ratio, quae fuit, suturassue, donec resis caedem manebunt, immutabilis os t. In Italia helis tum gerimus, in sede ac solo nostro; Omnia circa o plena civium ac sociorum Sunt; armis, viris, equis, . commeatibus iuvant iuvabuntque : id iam fidei do- is cumentum in adversis rebus nostris dederunt ... Meliores, pruduntiores , constantiores nos tempus
is diesque facit. Hannibal contra in aliena, in hostiliis est terra, inter omnia inimica infestaque, proculo ab domo, procul ab patria. Neque illi terra, neque
is mari est phx: nullae eum urbes accipiunt, nulla. moenia: nihil usquam sui videt: in diem rapto vi-D vit. Partem vix tertiam exercitus eius habet, Paem. Iberum amnem traiecit: plures sames, quum sem a rum, absumpsit; nec his paucis iam victus suppeis ditat. Dubitas ergo, quin sedendo I superaturi si- is mus eum, qui senescat in dies 7 non commeatus,
tum reseras, haec cum iis, quae paulo Post sequuutur, sed ne a Mersus laquidem gloriabor cons. Dol. 9 , non bene conciliari possuut, quum Parti culae ne quidem iam aute de alio, contra quem gloriari videri immit Fabius,
sermouem fuisse , aperte innuaut: nee Pronomeu te quum gravitatis, tum ambiguitatis causa omissulus h. l. suisse videtur Livius: itaque To unum ad Varronem reserendum ;mer. Recte, opinor: sed pro unum sorte cumGron. leg. vel polius eum Burm.
ad Qtiintil. Deel. 33o, Munum; nisi malis Varronem. Pro et ego tu Plerisque libris minus apte legitur ut ego. 6. u. tale , fidei doeumentiam dederunt, ae brevius dictvm pror namidi d. d. . ut dubitari nefas ait, vel, quod dubium non est ex documento sidet, quod dederint. Ita Homerus
Saepe utitur Pro nomine τοιος, talis. v. c. I l. V. 828, τοιn me εγών επιτυ ειαι, i. e. , quime ego tibi sum adiutrix, ut nil timeasn; Bauer. Inter Omnia mimica, ubi omnia sunt ei inimica. - In diem raPto Mirit; v. ad IU, IO, D. l.
. Quin sortendo vide ad viI. 37.
n. 4, ct XX l, έ8, n. 8 svreraturi simus eum , qui senescat in dies; videud I, Aa, u. 3. et IV, IO, n. I.
222쪽
n non Supplementum , non pecuniam habeat8 Quam ,, diu pro Geronii, castelli Apuliae inopis η, tanis quam pro Carthaginis moenibus 7 Sed ne adversus . to quidem ego gloriabor 2. Cn. Servilius atque Ati-- lius, proximi consules , Vide , quemadmodum eum is ludificati sint. Haec una salutis est via, L. Paule, is quam disticilem infestamque cives tibi magis. quam
is hostes, facient. Idem enim tui, quod hostium mi- is lites, volent' '; idem Varro, consul romaniis, quod is Hannibal, poentis imperator, cupiet. Duobus du
ra cibus unus resistas, Oportet: resistes autem, ad Veris sus tamam rumoresque hominum si satis firmusis steteris, si te neque collegae Vana gloria, neque is tua salsa infamia moverit. Veritatem laborare ni- is mis Saepe aiunt, exstingui nunquam: gloriam
is qui spreverit, veram habebit. Sine, timidum Prois cauto , tardum pro considerato, imbellem pro
etc. sorte leg.; nisi potius h. l. est conser XXII, So, .a, XLV. 38, n. 3; ad Sil. VI, aio, et Vll. 248ὶ modesta in mentione eius rei , quae ad laudem Fabii proprie
Pertinebat. ut siluerit eum tenui, maceraMi, vel sedere coegi: praesertim clitum subsequatur , sed ne adseersus
te quidem ego gloriabor; Gronovius. Sed morata mihi frigere iii ter amicos videtur; nec ant turpi tudinis, aut acerbitatis, uua hie reticentia , aut vehementior animi agitatio, in his utiqtie verbis; taueri s. In quibusdam MSS. et multis edd. unit. post moenibus verba Ptignatum est addita, sed a Petrarcha, teste Valla. Ceterum ante Geronium Per hiemem et vertollim castra Poenorum castris romanis saerant opposita. CL
Sed ne adstersus te quidem ego gloriabor; iii pron. ego Praecipua vis est: non ego de me solo hoc gloriabor, ne apud te Cuidem, quum consuras Aemilius et Atilius eadem ratione bellum gesserint cs. cap. 32 , et Hanni-halem tenentes Iudificati sint; Stroth. Cons. not. 5. Mox tibi ex uno NS. recepi eum Strothio pro unig. sibi, quod a vetti edd. ante Aldum plane abestito. Idem enim tui, quod xlium . milites Moliant . scilic. manum statim conserere; Stroth. , r. laborare. obseurari, premi; Ern. Male se luibere, nulla ei
fide habita; DOEr. CL ad librum III.
223쪽
ν, perito belli vocent: malo te sapiens hostis metuat, is quam stulti cives Iaudent. Qmnia audentem conis temnet Hannibal; nil temere agentem metuet. Necn ego, ut nihil agatur 4, moneo; sed ut agentem te, ratio ducat, non fortuna : tuae potestatis semper , is tuaque omnia sint. Armatus intentusque Sis, nes que occasioni tuae deSis, neque suam occasionem is hosti des. Omnia non properanti clara certaque is erunt: sestinatio improvida eSt, et caeca. n . Adversus ea orptio consulis haud sane laeta fuit , magis Talentis , ea, quae diceret, Vera , quam facilia iactu esse. Dictatori magistrum equitum intolerabilem fuisse quid consuli aduersus collegam sedulosum ac temerarium Dirium astae auctoritatis fore' Se populare incendium priore consulam semiustum effugisse: Optare, ut omnia Provere Genirent. Al, si quid aduersi caderet β, hostium se telis Potius , quams ragiis iratorum ciuium, caput obiecturum. Ab hoc Sermone prosectum Paulum tradunt, Prosequentibus primoribus, patrum. Plesiuium consulem Sua Ρlebes Prosequuta, turba, quam dignitate, conspectior.
t in castra venerunt, permixto novo exercitu ac vetere, castris bifariam suctis, ut nova minora essent
13. Nee ego, ut nihil agatur , m neo : a Plerisque et omnibus d. antia abest το moneo, Prob. Gr no io modo pro Mae, quod in II S. Diit. Iegitur post sortiana, rePOui tur vlιm. - Neque Oeeasioni tuae desis, neque suam hosti des; vid. ad librum I, mP. t , n. I lib. I, ea P. 56, n. O, ei lib. III, eap. 46, u. 3. CAP. XL. t. naud sane lavia, laeto animo prosecta. Doer.
Fahio linuetuiti, intolerabilem fuisse, ab illo serociam huius e meritata mnon coerceri l3otuisse. - Ss Mytilare incemlium P. e. semiustum usugisse; vide ad eap. 3b, n. 3.3. Si quid adversi caderes: malima erae; Bauer. -Sι ragiis iratorumciseium , athitrio; Doer. 4. hoc sermone, statim post eum; Simili ius. Conser ad librum I ,eaiP. I,
224쪽
propius Hannibalem, in veteribus maior pars, Ot
omne robur virium esset; tum consulum anni prioris M. Atilium aetatem excusantem, Romam 7 miserunt;
Geminum Servilium d in minoribus castris legioni romanae, et socium peditum equitum pie duobus millibus praeficiunt. Hannibal, quamquam parte dimidia
auctas hostium Copias Cernelint, tamen adventu Consulum mire gaudere. Non solum cnim nihil ex raptis in diem commeatibus Superabat, sed ne, unde ruperet, quidem quidquam reliqui erat, omni undique frumento, Postquam nger parum tutus erat, in urbes munitas convccto, ut Vita decem dierum quod compertum Postea est frumentum Superesset, II is Panorumque ob inopiam transitio parata suerit, si muturitas tempOPum ex Spectata laret. XLI. Cetorum tumoritati consulis ac praepropem ingenio materiam etiam fortuna dedit: quod in prohibendis praedatoribus tumultuario proelio , ac Procursu magis militum, quam ex praeparato aut iussu
imperatorum, Orto, haudquaquam par Poenis dimicatio fuit. Ad mille et septingenti caesi, non Plus
centum Romanorum sociorumque occisis. Ceterum
victoribus effuse sequentibus metu insidiarum obstitit Paulus consul; cuius co die nam alternis imperi
.ε. Consulum anni Prioris M. Atiistium ; vide ad IX. 27, n. 3.7. Aetatem excusantem vid. ad VI, 22, n. 3ὶ Romam miserunt , meum latennio post teti sorean suisse. ex Liν. XXIV. ii; Valer. Max. ll. 9, 8. et Fastix eonstat. Hinc Polyhiuin errasse, qui lib. III, ros , I 4, 3 16, eum interfuisse Puguau cauneusi, et in ea in 'tiisse tradit, iam docuere Sel Meigh.nd i h. ll. et Perizoia. Animadv. hiat. P. Extr. Ρ. 3 . S. Geminum ut cap. 4 Sexu. ; vide ad Ili, r. v. r. - ihil ex
rutis 1n diein commeatibus superiscurvido ad lib. IV. cap. 3O, n. 1. et lib. III. cap. 1., 11. 1. CAP. XLI. r. Tumultuarco Proglio;
225쪽
tabant imperium erat . , Varrono iri lignante ac vociferante, emi SSum hostem e manibus; idebellariquc, ni cessatum laret, potuisse. Hannibal id damnum haud aegerrimc pati: quin potius credere, volui inc-
scatam teme vitatem serocioris Consulis, ae novorum
maximo militum esse. Et omnia ei hostium, haud secus quam sua, nota erant; dissimiles discordesque imperitare; duas prope Partes tironum militum in exercitu esse. Itaque, locum et tempus insidiis aptum se habere ratus, nocte proxima nihil praeter arma serentes secum milites ducens,castra Plena Omnis sertu . nae publicae privataeque relinquit; transque proximos montes Iaeva pedites instructos Condit, dextra equites , impedimenta per Convallem , , medium agmen , traducit, ut diripiendis volui desertis suga dominovum Castris Occupatum impeditumque hostem op
primeret. Crebri relicti in castris ignes β, ut sides seret, dum ipse longius spatium fuga praeciperet si,
salsa imagine castrorum, Sicut Fabium Priore anno frustratus esset, tenere in locis consules 7 VOIuisse.
XLII. Vbi illuxit, subductae primo stationes, deinde propius adeuntibus insolitum silentium admirationem fecit. Iam satis comporta solitudine, in castris
3. Cuius eo die nam alternis diebus imperitabant i erium erat; v. ad II, 1, n. II, et cons. in s. cap. 45, et Polyh. vi. t to. Ex his locis Dod ell. iii Prael. Cainbd. R. 668, Putat con- siet, eo tempore consulus nou solum in castris, verum vitam in Urbe, at ternis diebus fasces hahuisse :etii hene respondere Wesset. Probab. e. 39 mo
net Duh. --Inescatam; vide XLI, 23. 4. Immilimenta Per eonDialiam ιν dueit, ita ut essent mcditim agmen
inter a dito euiluesilue; Strothius. Similis ei exegesis exempla vidu IX.
b. crebri relieti in eas Iris ignes.ctc., noto strategemate exercitus erastra insciis hostibus movetitis. Conser Frontiu . I, 1, n. 9; I. S, D. 22 et u έ; ouos. e. lo, S. 5; Leo. c. 1 t. S. Σέ.ε. Dum ipse Iorigius vatium viae fuga Prite eret; se maeriperet. CL ad III. 46. u. 5. . Tenere in locis constites , scit. in Pribus erant, tu castris; DuL. Tenere iis locis cona. lac. Glou.
226쪽
concursus sit ad praetoria Consulum, nuntiantium iugam hostium adeo trepidam, ut, tabernaculis stantibus, castra reli Iuerint: Pioque fuga obscurior esset, crebros etiam relictos ignes. Clamor inde ortus, ut signa proferri iuberent. ducerentque ad persequendos hostes, ac protinus castra diripienda: et conses alter velut unus turbae militaris erat. Paulus otiam atque etiam dicere, Providendum praecavendumque esse. Postremo, quum aliter neque seditionem, neque ducem seditionis sustinere posset, Marium Statilium praesectum Cum turma lucana exploratum mittit. Qui, ubi adaequitavit portis, subsistere extra munimenta Ceteris iussis, ipse Cum duobus equitibus vallum intravit; specuIutusque omnia cum cura venuntiat, insidias profecto esse: ignes in parte Custrorum , quae vergat in hostem , religios : tabernacula aperta, et Omnia Cara in PromΡtu relicta : argentum quibusdam locis temere per vias, velut obiectiam ad praedam, vidisse. Quae ad deterrendos a cupiditate animos nuntiata erant, ea accenderunt; et, clamore Orto a militibus, ni signtim detur, sine
ducibus Duros, haudquaquam dux defuit: nam extemplo Varro signum dedit proficiscendi. Paulus, quum ei sua sponte cunctanti pulli quoque auspicio non addixissent δ, obnuntiari iam esserenti porta signa collegae iussit. Quod quamquam Varro aegro est passus, Flaminii tamen recens casus Claudii quo
triste auspicium eum formula alio dis nuntiari, ut deterreatur a consilio su . et lueeptum impediatur; cons. Cie.
I hil. 11. 33; pro Sext. XXXVI. 37,
et al. 3. Flaminii tamen recens castra, et P. Cla ιdii Puleliri ela Ies, quέie contemptui auspiciorum tribueban-Cap. XLII. l. Cum turma Leana; vide ad X, 33, n. 1.2. Pulla quoque auspieio non addixissent; vide ad I. 36, n. 3. et ad Tae. Aran. II, 14, u. έ. AusPicio Pro in auspicio, vel quo tempore auspicio
operam dabat, ut ludis cli. 36, n. et . et similia; Dr Leub. O untiari.
227쪽
22 ALIB. li, P. 4M, 43 consulis primo Punico bello memorata navalis clades, religionem animo incussit . Dii prope ipsi eo die magis distulere, quam prohibuere, imminentem pestem Romanis. Nam sorte ita evenit, ut, quum referri signa in castra iubenti consuli milites non parerent, servi .duo, Formiani unus, alter Sidicini equitis , qui, Servilio atque Atilio consulibus, inter pabulatores excepti a Numidis suerant, profugerent eo die ad dominos : qui deducti ad consules nuntiant,
Omnem exercitum Hannibalis trans proximos montes sedere in insidiis. Horum Opportunus adventus Con
sules imperii potentes secit quum ambitio alterius suam Primum apud eos prava indulgentia maiestatem
XLΠΙ. Hannibal, postquam motos magis inconsulte Romanos, quam ad ultimum temere evectos , vidit, nequidquam, detecta fraudo, in castra rediit. Ibi plures dies propter inopiam frumcnti manere nequibat; novaque consilia in dies non apud milites solum, mixtos ex colluvione omnium gentium, sed etiam apud' ipsum ducem, oriebantur. Nain quum initiosi emitus, deinde aperta vociferatio fuisset exposcen
tur. De illa vide su p. cap. 3 seq. de
hoe Epit. lib. XIX ; Cie. Nat. Deor. II, 3, et de Div. I, II, 33 ; Valer.
Iax. I, 4, 3; Polyb. I, έγSa. Casus, calamitas, vel sutum, mors. Sic seremo easia Matimi XXIII. za pr. et fato Perire ap. Virg. Aen. IV, ubi cf. IvlPP. 4. Religionem animo incussit; vide ad II. , . n. A. S. CDνι fides iberii potentes fecit , i. e. enecit, ut im rium exercere, et milites, pugnandi cupiditate ardente coercere Posseut. Cons. ad Vul,
3. n. 9, et IX. 14. o. 4. - Ambitio alterius consulis, Flaminii. - tiueos, scit. milites. Sed dura est elliis psis. Forte log. Uuit accenso pra αindulgentia. - Maiestatem solMisset,imininuisset, aut totam paene mistulis se l. nt l. 49. C. p. XLIII. I. ad ultimum temere eclos, abrePtos, tit XXXV, 3i; sotieei XLII. 62, nisi vae Munia eMectus est clatus. - Nequidquiana , sine operae Luccessu fructu ille. Cons. ad XLII . 6έ , v. a. - Verba detecta fraudestu, iam redolent; Docr.
228쪽
tium stipendium debitum, litterentiumque unnonam primo, postremo saniem; et mercenari OS milites, maxime hispani generis de transitione cepisse consilium fama esset; ipse etiam interdum Hannibal de fuga in Galliam dicitur agitasse, ita ut, relicto peditatu omni, cum equitibus se proriperet. Quum Oec consiliantque hic habitus animorum esset in castris, moVere inde statuit, in calidiora atque eo maturiora messi
bus Apuliae loca; simul ut, quo longius ab hoste recessisset transfugia impeditiora levibus ingeniis
essent. Profectus cst nocte, ignibus similiter iactis, tabe Pnacratisque paucis in speciem relictis, ut insidiarum Par priori motus contineret Romanos. Sed, per eundem Lucanum Statilium, omnibus Ultra Castra transque . montes cXploratis, quum relatum esset, visum procul hostium agmen, tum do insequendo eo consilia agitavi coepta. Quum utriusque consulis eadem, quae semper ante. suisset sententia 4 . ceterum Varroni scire omnes, Paulo nemo, Prneter Servilium, prioris anni consulem, assentiretur, maioris partis sententia ad nobilitandas clade rotiantia Cilnnas. urgente sato, profecti sunt. Propo cum vi Ciam Hannibal castra posuerat avorsa a Vulturno Vento Α, qui
campis torridis siccitate nubes pulvoris vehit. Id quum ipsis castris percommodum fuit, id in salutare praecipue futurum erat, quum aciem dirigerent, ipsi
a. Quo longius ab hoste Neessisset, eo impeditiora et c. Cons. ad II, 43. D. Ia. Quod longius optinii MM. 3. Quum uti iusque consulia eadem . quas ae re anis , isset maliin es-aee, quam quod rectius ad suppletur sententia ; dum Paulus iii prudentia pugnam evita di. et Varro in temeritate Duguam committendi sibi eon Lahat; Docr. Canna , .l. Can a , olim OPpidum . postea Mictis
229쪽
aversi, terga tantum afflante Vento, in obcaecatum pulvere effuso hostem pugnaturi. XLIV. Consules, satis exploratis itineribus, Sequentes Poenum, ut Ventum ad Cannas est, ubi in conspectu Poenum habebant, bina Castra communiunt, eodem sermo intervallo, quo ad Geronium, sicut ante, copiis divisis 3. Aufidus amnis, utrisque castris assiliens, aditum aquatoribus ex Sua cuiuSque opportunitate haud sine certamine dabat. Ex minoribus lamen castris, quae posita trans Aufidum erant, liberius aquabantur Romani, quia ripa ulterior nullum habebat hostium praesidium. Hannibal spem nactus, Iocis natis ad equestrem pugnam qua Parte irium invictus erat. facturos Copiam pugnandi consules, dirigit aciem , lacessitque Numidarum Procursatione hostes. Inde rursus sollicitari seditionc militari ac discordia consulum ro Inana Castra, quum Paulus Semproniique et Flaminii tem critatem Varroni, Varro speciosum timidis ac segnibus ducibus exemplum Fabium, obiiceret; tostareturque deos ho-Πiines pie hic, nullam Penes se cu*am esse, quod HannGaI iam peliat usu ce isset Italiam β; se constrictum a collega teneri ες ferrum atque arma iralisCap. XLIV. r. Qtio ad Geronitim , stetit ante . in iis diseisis eo s. c. ko . et ad cap. 39, n. S. Verba sicut cυι te glossam sapiuut.
quo quisque pro castrorum situ ΟΡ- Portiine n limen adire Poterat , Doer. - De Aufido vide ad eap. O, u. 2.3. Locis natis ad equestrem Pugnam; vide ait V , 37 , n. s. - Mox Se roniique pro Sempronii. Cous ad
. Speciostim timidis ae segni tuticibus exem lam Fabium , Fatuum, tau Diam exei aptit m, quo duces, qualis Da illis sit. ad timiditatem et segnitiem suam legendam uumtur, Docr. hii edd. ante GraeT. 5. Quod Hiannibal iam Meliae rasu emisset Italiam; vide ad I, 46. n. Stiam Pro usu edit. nute Groii. 6. Se constricliam a collega Mnem , quasi viticulis , hoe est, prohiberi uti agendo ct Pugnando. - Frineetis ac P od si ad intainstitiam pugnam lesionibus; cons. ad II, 43, u. S. Pro. 4-
230쪽
228 et pugnare cupientibus adimi milusius; ille, si quid
proiectis ac proditis ad inconsultam atque imProoidum pugnam legioni s accideret, se Omnis culpae exsor- Iem , Omnis euentus Pa risemem fore diceret. Viriret, ut, quibus lingura tam Promyta ac tememrici, aeque in pugna Digerent man . XLV. Dum altercationibus magis, quam consiliis, tempus teritur, Hannibal ex acie, quam ad multum diei tenuerat instructam , quum in CaStra Ceteras reciperet copias, Numidas ad invadendos ex minoribus castris Romanorum aquatores trans flumen mittit. Quam inconditam turbam quum vixdum in ripam - egressi clamore ac tumultu sugassent, in stationem
quoque pro vallo locatam , atque ipsas propc portas evecti sunt. Id vero indignum visum, ab tumultuario
auxilio iam etiam castra romana terreri; ut ea modorina Causa , ne extemplo transirent flumen , dirigerentque aciem, tenuerit Romanos, quod .umma imperii eo die pones Paulum fuerit. Itaque Varro postero die, cui sors cius diei impcrii crat 3, nihil consulto collega, signum pugnae proposuit, instructasque copias flumen traduxit, sequente Paulo, quia magis non probare, quam non adiuvare, consilium
cere bomiues . vitam , fipem etc. lautitiam rem vilem , titilliusve lirciii , pro nihilo hahere et speruere, vel . tanquam expositum iusatilem, haud Curare, et periculis Exseoire te. Hinc si tanta elades Milem non fuit , nulta aciet inse. α εο, 1. 9; prodigus Ditae et alia. Cous. ad Silium, I, 22b, et VI, 226. CAν. XLV. r. Numidas ad inWadendos ete. Cous. Pol b. IlI, a. Trans flamen Aufidum, ubi crant Ca- atra minoria Bouini Ox um. CLeas'. 4έ.
- Inconditam turbam ; vid. ad XXI ,
a. Ab immultiιario auxilio , a Nu. naidis anxiliari hia , subiici in re trepida eoueitatis; Doer. Cons. nd I, 37. i. έ. Auxilium , ut vulgo auxilia, pro copiis auxiliaribus. 3. Cui sors eius diei in erit eral; vide ad II. , n. l . et X , 26 , u. 4. Cous. I olyb. III, ii 3.-Sistatim Pu suae Proposuit; vide ad librum VI. o.