장음표시 사용
31쪽
rere visus. eoineidit eum linea A. B., juxta Praelim: p. dividitnue Eeliptitam in
semicirculum Borealem O.E. O. . & Australem O.FD. Alter tran ut per puncta sol- stitialia R& F. ideoque dieitor Coluris Solvitis m,& in hacFigura coincidit cum circulo A.C.B. D. A. In huius gradihus numeratur maxima cleclinatio Eclipticae ab AEquatore. C. E. . D. F. a 3. Grad. & dimidii. Moto Coela simul moventur.' Sunt miniis praeeipui. Re in sphaeris armiliaribus potissimum descruiunt ad reli. quos praecipuos Ciret Ios in debuo litu detinendos. 2. Hertientis Ciretili siant maximi in Figuris hic non expressi. sed sicilius intelligiabiles ab Ineola in Terra existente 3 qui omnes transeunt per Tenith & Nadir , &
per ouodcunque planctum horizontis vel stellae. Ex omnibus tamen ille qui tran ut per puncta ortus di ineastis aequinoctialis, dicitur Vertieatu Primarius. divksimne sphaeram etiam in hemisphaerium Boreale & Australe. In gradibus ottiealium Circ. numeratur altitudo stellanam supra horizontem vel pr funditas infra, & distantiah Zenith dc Nadir. Non moventur cum Coelo. Partem plani cuiuspiam Circuli vertiolis repraesentat quodeunque planum muri asseris&e. erecti iuxtayerpendiculum. 3. Horarij cireiati etiam sit ni maximi . Qui omnes transeunt per poIos mundi A.&8. . & per puncta aequatoris coelum dividunt in a . partes respondentes 24 horis astronomicis unius diei naturalis. illi ut Circulus horae ra. transeat per Zenith & Nadir & sit idem cum Circulo meridiano, quemadmodum & reliqui cum Me mdianis aliorum locorum, in praedicta distantia. Circulus autem horae sextae transsit per puncta ortus de occasus aequinoctialis; reliqui denique per puncta intermedia, distantia ab invicem I p. gradibus aequatoris pro horis integris. mu' n autem primortionaliter, pro horarum quadrantibus & minutis. Coelo moto ipsi manent immobiles sicut ipse locus pro quo horas distingvum. Simgniis horis unum ex horarijs attingit sol videlicet meridianum hora 12. sequenatem hora x. & sic deinceps ab ortu in casstm verseis. singulorum partem & sutum exprimunt lineae, per quas in 24. horas dividitur C erus hora ratis, qui inmhaeris apud Polum cum indice astigillet. si tintinuatum est Prop. p., pro arcu. ' murno & nocturno,quot horarum sit, cognolcendo.
CIrculos Coelestes praecedenti Parte explicatos nunc Orbi Terraqueo applieabiis mus, usumaue illorum in sphaeris e2 Mappis graphicis docebimus . additis insuper nonnullis ad 'lenam mundi huius Elen βaris constitutionem intellige
grauiam conducentibus. Sphara Gographiea artificialis est infiminentum, quod in compendio repraeis sentetit totius Orbis Terraquei.omniumque eius partium constitutionem. & ad quaestiones Geraraphicas facillime resolvendas in longὰ aptius quam Mappa IGewr
32쪽
pNM. quia prototypon suum W globosam rotunditatem propitis imItatur .
quiis plana chari aut tela. in quibus mappae sunt effigies orbis terraquei. Nappae tamen quia multo iacilius comparantur, illarum utilitas Potissimum quaerenda est, ct usus tanto diligentilis addiscendus. Universales vel simpliciter Gregraphieri dicuntur . quae repraesentant totum orbem plerumque & commodissimὰ in duo hemisphaeria per polos dissectum tit in Fig. io.. quae simili situ. sed curvis lineis, exprimit rauatorem & Circulos ei parauleios . quos lineis rectis eum iisdem literis Fig: 7. Mana autem Parιieuiares , dictae Charuraphiea exprimunt grandiores orbis portiones ut sunt: Europa, Asriea, 'integra Regna dic. quasi partes ex maiori Mappa universali, una cum inhaerentium Circulorum portionimus riscissas. Ioniraphiea repraesentant minores orbis par, tes hi sunt: Dominia Toparcharum. territoria urbium dic. adhibita plerumque m jori,qutun in universalibus, mensura, ob majorem spatij eapacitatem.
Quomodo,& in quem finem aequator, eiusque Paralleli, &
Poli applicentur orbi Terraqueo tLinum in terris obtinent sub coelestibus sibi respondentibus. Ita ut descripti intes- ligantur per illa puncta stiperficiei tenestris in quae eadunt lineae. si ii Coelesti circulo coirespondente. ducan tur deorsum, id est versus centrum Terrae uti in Fin i a. ductae sunt lineae punctuatae. Existit igitur c. sub C. d. sub D.. totusque aequator tenestris ed. quem nautae Lineam appellare solent sub coelesti C. D. smiliter I errestris Tropiens Cancri e.n.sub Coelesti E. N. . Polaris i g. sub LG. Polus arctieus terrestris aiubaraico eoelesti α, , sub B.. ubi Terram transsili Axis mundi.
Distant inter se tot gradibus in Terra. quot in Ovio. Exprimi solent lineis duplicatis . de subinde etiam speciali eviore distinctis saequator insuper in suos gradu sdividitur. Quandoquidem autem unx cum praedictis eirculis. in sphaera sc Μappis.expr Mintur Regiones & Maria, sit in Fig: io.. eodem intuitu simul ex iisdem innotesei quaena Regio. & qui Populi, sub quo coeli puncto vel circulo degant. sive in quo Tenith euiusque existat ; ct porro. quinam habeant sphaeram Rectam cum degenistibus sub aequatore coelesti. Parallelam sub Polis vel alibi obliquam , cum omni vucissitudine & proprietatibus quae petendae sunt ex Prop. s.9 dc i
Quem situm,& usum habeat Ecliptica in Sphaera, dc Nappis t
TN sphaeris exprimitur per unum eirculum . sed in Mappis universalibus per duos, Semicirculos inter duos vicos N. E.S F. M in Fig. Io.. venas utrumque Polum ab aequatore dees nantes, adscriptis sgnori m characteribus S gradibus. eo fine. ut
adverti possit,quantum quilibet ejus gradus deponet ab aequatore, di quam rer-d Di ili ed by Corale
33쪽
ab illo. & super quibus Teme Regionibus describat Parallelum aequatori Creulum
iuxta Praelim. 37. & Prop r. quando Ecliptica una eum Coelo quotidie elaea risram rapitur; de porro.quibus Populis quo me. sol in eo gradu exiuens per verticem transeat; clim pro quolibet die.in quo gradu QI existat sciatur ex Prop. 16.. ae etiam. piod per verticem onusum illorum Terrae locorum transeat, quae tot gradibus diastant ab aequatore versas eundem Polum. quantum illud punctum Eclipticae . in quo sol existit; eam sub illo Parallelo descripto iaceat . consermiter addicta Prop. praeced: de aliis Circulis. Bene autem notandum est pro agnoscenda deel ratisneGeu distantia debita illius punctiaotiusque Paralleli, ab aequatore. quod aecipienda sit iuxta gradus , dc od gradus in ejusmodi Mappis. per lineas curvas ex prelsis ilit in Fig. rori mensurae
tintinaequallis.quae versus medium continuo decrescit. non seclis , ae si orbis hem .*haerium plano superimpositum, per compressionem versiis medium fuisset eoarisciatum. Undent, ut.u aequatori per lineam rectam expresse, ducatur Paralle- Ius circa totam sphaeram observans aequalem.quoad numerum graduum . distantiam,st nihilominus linea curva minori spatio ab aequatore distans in medio.qu min fine mappae. Quod ipssim patet in Tropicis & Polaribus Circulis. Plura de hoe puncto dicentur ProP. 31.
Quomodo Meridiani in Sphaera,& Mappis exprimantur, dc
IN Sphaera& Mappis universalibus non solent exprimi, nisi per AEquatoris deci Anium. vel quintum Omlibet gradum, sit in Fig. ro. exprimuntnr ducti ii Polis R. dc g. idque lassicit. cum ex his reliqui interme ut loeorum interiacentium saeti ὀintelligantur in mappis; in sphaeris autem suppleri possint ope meridiani aenei. adis ducto ad illum qu unque loco sphaerae circa axem rotatae , unde simul rescitur. quaenam loca cum illo eundem habeant meridianum. vel quae respectu illius sine ordinialia vel oecidentalia, estiusque vel tardius habeam meridiem, ut dictum est
sinis Meridiama inter omnes ille est ii quo incipit numerari distantia relua nam n gradibus AEquatoris terrestris. eommunitet Orientem ventis. Locus lius nondum unanimitet & ultri at8 determinatus est in Insulis littori occidentali Europae dc Africae vieinis i nam 'uibusdam piaret ille, qui transi per I lam 'Ainter Canarias occidentalissimam. vel hinc vicinam Iin Irin f erri.vix sensibuliter occidentaliorem- Aliis adhuc oceidentalior I. gr. o. min. p r I uiam S. Vineentis. vel vicinas deI nuo.&Nieolai. inter nominatas is cari Heris; s.gr.ς . min. per resulam Reo. Vel I L.gr. a . min. per Inruium como inter Azores seu Fund leas. Aliis denique placet orientalior qu m Palma gradibus a. per γε Tenerisem ex maris unam igitur attendendum est. quem ex his assumat author , qui Longitudines Geo graphicas assignat. ne videantur em se , si cum alio Ruthore comparentur, vel
inerrorem indu ut in blappis. Noscu
34쪽
roseittir primus Meridianus ex numeris gradetium aequatori adscriptur apud primum enim in ei piunt. ct finiuntur 3 6 .gradus. Alii innotescunt ex eo, quia tendant x meridie ad Septemtrionem. quorum nomina subinde supremo dc infimo lateri Mappae adscribuntur 3 vel certd noscuntur ex opposta uni meridianorum
acumametica. sive compis eirculari. e ua euspis in lilio Gallico septemtriobem
respicit. Ex Semicireulis Meridianorum illi duo ad eundem Meridianum integrum pertinent.qui distant ab invicem gradibus Iso.idest: semicirculo aequatoris,vel Paraueli. Id eude lineis rectis ubi pereas exprimuntur. I
PROPOSITIO XXI. imam variae sint Mapparum Geographicarum formae p
Quaedam per lineas rectas quaedam per curvas exprimunt Greulos supradu tosait iam insinuatum est; in his ipsis tamen adhuc multifex est variatio. I. Caeteris communiter praesertur, quam mit Fig. Io. solus illius aequator ea linea recta in gradus inaequalium. ut est. intervallorum divisa. Sectio illius In duo hemisphaeria per utrumnia tum mundi. aliquando, at per priamum meridianum aliquando.at per auum primo vicinum, facta repraesentatur. Hemisphaerium sinistrum illud ipsum ob oculos ponitur, quod in Gobo in rolateret. s punctum D. . charta v tergo complicat . adduceretur aci punctum c. Ex hac ipsa Figura accipe directionem pro variationibus sequentibus. a. in quibusdam mappis exprimuntur Meridiani per semieirculos qui tamen non concurrunt in uno puncto A. &B sed terminantur ad lineam rectam supera S alteram inserias.quae repraesentat poIos in lineas parallelas extensos abΑ.usque ad A.ic ex Rusque ad N Tropica autem di omnes alii paralleli aequatoris sunt lineae rectae. In hac forma intervalla graduum per totum ouatorem sunt aequalia sed verius polos extenduntur proponionaliter, at ipsa pciorum puncta. a. Ex primit omnes meridianos per lineas rinas ad aequatorem perpendi lares. Apuncta polorum A A.&BB extensa in lineas aequatori D. parallelas ct aequales s. quo casu & ipsi gradus circulonian aequatori parallelorum qui omnes etiam nint lineae rectae on, cum regionibus . longe magis extenduntur versus pia , quum in praecedenti i quod tamen incommoum est in Mis mclipis uni, ersaliabus in partisviaribus autem non sentitur. roponit orbem in duobus circulis pro duobus hemisphaeriinquibus pro ter noest aequat .procemm autem uterque mundi polus. ita, in videantur oculosn, axe mundi posito. Omnes Paralleli AEquatoris hic sunt circuli , Omnes m ridiani. lineae rectae polo ad aequatorem doctae. r. In unisci Circulo exhibet initim totum oculo in axe mundi posito . it .mretna unus sit in eius centro. alter autem extendatur in integram circuli peripheriam. quae totam mappam terminat. lmia lineas rectas meridianoram a centroductas
35쪽
renue. Has Italantur omnes meridianorum linese rectae ab nuoque Polo ad uatoris lineam rectam ad graduum divisones ductae. Omnes etiam Paral. .. lati a uatoris sunt rectae AEquatori parallelae. Hae nint praecipuae sermae Mappariim universidium quas proximῆ imitantur chorographicae , Tertia plerum contentae sunt Topographicae.
Quid sit,& quomodo in Mappis reperiatur Longitudo,& Latitudo Geographica & cum hac altitudo Poli pro quolibet loco, ex
Meridianis,dc Parallelis AEquatoris λ UEteres Europaei Geographi Terrae extensionem, ab occidente Orientem versiis. V vocarunt Longitudinem ; ab aequatore autem versus polos Letituae nem, quia plus de orbe Terrarum Bit illis notum orientem versus ac proinde illa extenso tanquam malor dicta nit longitudo. autem latitudo, ut dici stiet etiam in aliis
magnitudinibus. Itaque Lomittido Geographiea alicuius Ioel , est us distantia ii primo meridiano de quo Prop. ao. numerata in gradibus AEquatoris . usque ad Meridianum illius Ioel,
communiter orientcin versus si contrarium non exprimatur.
si Mappa nihil de aequatore contineat, vices illius agit.&necessariam in gradus divisionem mppeditat communiter supremum.& infimum latus Mappae, hi R. S. &τ.U. in Fig. I r. adscriptis numeris etiam singulorum subinde graduum. imo & murinorum in Mappis minorum locorum . pro distantiali primo meridiano. - Differentia Longitu ris Geogrr. est excesIus, quo major superat minorem. - Lasiitido Geographiea alicujus loci est ejus distantia ab aequatore.numerata in gradibus meridiani versiis Polum alterutrum, diciturque Borea. s. si locus distet B
ream versili sinum alit si austrum versus.
Pro hae facilisis discernenda. in Sphaeris & Mappis universalibus duci intent 'Cimuli ruranti AEquatori Der decimum quemlibet gradum Meridianorum.ex quihus etiam intermedii Paralleli locorum interiacentium pro sngulis gradibus & mia nutis intelligi possunt i in Mappis autem particularibus plures exprimuntur. Grais .us distantiae illorum exprimit vel 'imur meridiantic divisus vel utrumque mappae latus plerumque dextriam cle. snistrum tit Rπ.& S. V. in Figr I.; in Fu: antem io. Cireulus terminans hemisphaeria. Noscuntur hi Paralleli, si noti sint meridiani ex Prop. Io.; hos enim secant ad angulos rectos quando per lineas rectas exprimuntur. Si autem per Cireulares exprimantur. ut in Fig. Io.; pto centro habent punctum aliquod axis mundi, vel ipsem Polum. iit m 4.&s.forma Prop. al. Disserentia Latitudinis Gerar:duorum locom in excessus, quo major superat
Latitudo Ioel semper est aequalis elusitem Altitudini Poli unde . hae ex Mappis reperta.scitur& illa. & vicissim. Respondet autem latitudini Boreali Elevatio Poli Boi eatis australi australis. Icatalogi Longitudinis,de Latit. locorum passim vulgantur in libris astronomicis. d. Geo
36쪽
& Geographicis iuxta quos ipsa loea secitd reperiuntur in nuppis. si assignata dista
tia ab AEquatore & Primo meridiano sumatur. Unum damus lYoposit. seq. Longitudo plerumque minus accurata est,qu m latitudo. quia modus sat aceu raritae observationis pro longitudine nondum repertus est quamvisjam pridem ingentia praemia promissa suerint ii Nationibus navigationi deditis.
Quanta sit Longitudo,& Latitudo Geographica maximε
praecipuarum in Terris Urbium.
HRaesentem suppeditavit Celeberrima scientiarum Academia Regia Parisiensis.' erutam ex Tabulis Claria. D.Philippi de la Hire, Mathematum Prosetaris Regii editis iussu Restis. Sola adjuncta est Wratisi aviae Latitudo ex observatione propria. nuper typis vulgata 3 Longitudo autem aliunde interim supradictisΤabulis est a comodata. Pro Primo respicit meridianum Insulae Ferri occidentalissimam inter Canarias, de qua Prop. ata Litera a. significat lat:austral:reliquae sunt Boreales.
Longitudo. LatituM. Grad. min. Grad. min.
37쪽
A Polaribus circulis Orbis Temquens dividitur in mas, quas cimogiala, si ei u quae eundem ambiunt. Una dieitur Zona Torrida. di est spatium,quod inter Tropicos continetur: a que ab Ariuatore dividitur per medium in partem Borealem. O Aulti alem. Sievorata est a Veteribus, qui non dum satis cUnito, eredebant eam tanto aestu imminentis vertici solis continuo torreri. ut edit inhabitabilis. Sed contrarium iam docuit experientia. Causae asserentur Prop. II 4. Zava Temperata sunt duae. Borealcide Austrata . illa videlicet duo spatia, quae inter Tropicos & Polares continentur. Nomen habent ab aura temperata, nee nimi lim imma nec nimisim calida. Zona Frieida sunt etiam duae, Boreata Sc Austrata ; illa spatia quae intra circuisius Polares concluduntur. Nomen acceperunt a frigore praedominante propter Solem vertice remotis limum, d noctes longissimas. Quae Regio in qua Zona contineatiir patet inspicienti mappa aut sphaeras Gc gr.
Ctima est zonula. quae in superficie globi Terraquei comprehendItur inter duos
Circulos aequMori tarallelo vel inter ipsum AEquatorem dc talem Parallelum. Iuxta veteres 'aequatore usque ad Circulum lχlarem Arctieum distinguum tor Climata Borealia a4. . de totidem australia ad Polarem Antarct:. singula tantaeam litudinis. ni infine cuiusque dies Ionoissimus fit dimidia hora longior. qu mininitio. Me initio primi. in aeqnatore est dies longissimus horarum I a.. in fine horarixa.&dimidiae; in finesmitentis horariam sie porro. Spatia illorum continno decrescunt 3 quoe autem graduum quodlibet sit utcunque eolligi potest ex Tabi Prop. Is . si notetur Quot gradus latitudinis intercedant ab unius die longissima usique ad alteriusdiem long: Sic primum non est plen e s.graduum. ubi dies longissimus ponitur horarum Ia. 32. n . duobus minutis maiori quum Ia. h. ct dimi liae. solet etiam pereuiusque medium describi parallelus, ubi est augmentum dies per horae quadrantem. In quoto Climate locus qui'ue postus si patet ex illorum designatione. si in Mappis facta est . aut etiam ex die longissimo ex Erop. Iς. pro illius Elevatione reis perto r Si enim numeres tot Climata quot horis dimidiis dies ille longissimus superae horas ia.. scies. in quoti Climatis termino sit ille locus, fi nulla minuta supersint vltra horas dimidias ἔ si autem supersint . pertinebit ad sequens clima. Sic Wratis. lavia propter diem longissimam horarum I 6. 'I.. horusque dimidias R. ultra horasa a. t propter quo numerεntur climata octo ae denique propter min. a I. 3 quae uti ira horas illas dimidias supersunt. pertirist ad nonum cIima.
Reliquum stratii. a seripheria Circuli Polaris usque ad Pesum, dividitur in senclimata, spectato incremento dari timgissimi pertinum mensem.
38쪽
' Reeentiores Geographic deserta it quastate veterem inaliis . malam
aequalia iisdem tribnere spatia. numerando Dro singulis Io. gradus ab AEquatore unque ad Polum, ita ut iuxta hos fine ν. Borealla,& totidem Rum . Ani minimtamen notitia necessaria est pro intelligendis eo m libris, in quibus olim latitudo lacorum non Miter explieabatur, quam per oematain Parallelin eorum more eo stitutos ab uno quidem authore plures bino pauciores, prout uni plus..i in alter 'de amplitussine Terrae notum fuit. '
Quinam in Orbe sint Antipodes, Antaeci, dc Periaeci a
C Ie denominantur Terrieolae a vario situ. si intersa eompanentur. O Antipoda vel antipoder, quasi contrapedes, pedes pedibus contraponentes, aliis Avidistanes,dicuntur Illi, oui degunt in puncti a diametraliter oppostis ejusdem meridiani.ita ut unius Nadir lit Zenith alterius, ili linea recta, quae ab uno per centrum
Terrae )ucitur, transeat per alterum. Hane oppositionem consequuntur etiam vicissitudines oppostae r Dum sol uni Meidit alteri oritur 3 quando apud hunc est meridies apud alterum est mediam n
ctis , idem est de hyeme& aestate. die & nocte longissima dc brevissima . stellis cum uno Polo semper apparentibus, cum altero latentilaus. Idem tamen utriusque est horizon, &aequalis altitudo Polidiversi, ac denique par impotentia eadendi ad eceium de qua plura suo Ioeo. Pro quolibet loco reperiuntur sie r meridiano Ioel dati inaequatore numera. quo placet, gradus 1 so. dc in meridiano ibidem numera gradus latitudinis loci dati. sed versos polum oppositum, ibi erit locus pro antipodi aut actu existentibus, aut in potentia. si Brte navis eo appulerit. Arraei quasi vannaeeoω dicuntur qui habitant in eodem Parallelo aequatoris. puta in G.L. vel N B Fig. Io. strictitis autem dicuntur illi tantum qui insuper habent. eundem meridianum. st .m ab invieem distent x o. gradibus sive Semicirculo eiu dem Paraheli. hi distat G. ab L. Experiuntur pares sphaerae vicissitudines, quoad hyemem dc aestatem. diem dc noctem oce. Diversum tamen habent dies initium, medium & finem secundum distantiam meridianorum. de qua Prop. II. n.ε. -υei quasi contraemia dicuntur sul habitant in impolitis Parallelis, ut oppositam pariem aequaliter ab Antistore distantibus maec F., In Fig. Io. ita ut eorum latituao & Elevatio poli oppositi sit aequalis. Strict8 autem sunt illi tantum qui ibidem degnnt in eodem meridianon simul habent meridiem. at in F.& N. E periuntur.vieissitudines sphaerae obliquae explicatas Prop Io. n. 14. Qiat illi sint, risi quolibet loeo, utile est in Mappa inquirere.
Quomodo unusquisque locus a quatuor Mundi magis de
nominetur ORientata es inridemata. Australis vel semis, 1 4. Μundi Plagis itur laeva'
39쪽
vivis mitam respectivὸ ad alterum. eo quod respectu illius iactat ad Orientemve
Deeidentem &e. UndeHuae respectu unius loci sum orientalia. respectu alteri sint occidentalia, & vicisum. Sic Imperium Graecum respectu Romani est orienis tale, respectu Sinensis occidentale. L us tamen subiacens polo Boreali absolute est Borealis . ct sub Australi A stralis. respectu cuiuscunque alterius. In Orbe veteri. id est: in Continente trium orbis panium iam olim veteribus notarum Europae, Asticae. & Asiae. extrema Asiae versus ortum semper dicuntur Regiones orientales. ut Indiae . China.& damnia ιExtrema autem Europae versus inrcidentem . occidentales . spec alim Hispania l&Italia dicuntur ab Hespero. Regna autem Danne, ec Sueciae, Borealia. Denique Americae partea nobis dicuntur Indiae occidentales.
Quinam Venti spirent a 4. Mundi Plagis , regionibusque
A Qinamor cardinalibus Mundi Plagis Orant hi quatuor Venti. qui & Ipsi dies
occidente AEquin: Zερυνω seu Ravonim. Sest. Inter hos medio loco ponuntur 4. Laterales : Inter septemtrionem.&ortum ro-Boreas, Norbost. Inter ortum dc Austrum se Notin . Subost. Inter Austrumn occasum ορυ - ιμ , Euhinest. . inter occasuminc septemtri nem ορε r BoreM. Nordidist. His nautae Me teranei maris interponunt adhue alim S. . ut sint I 6. . & nautae Oeeani adhue i 6. . ut sint universim 32. Qiro