장음표시 사용
161쪽
quandoque meminerit in suis operibus Stagirita , illos nunquam Acroamaticos, aut de Auscultatione appellar, sed eorundem aliquot de Naturai, vel Phrsicos ; aliquos vero de Motu nuncupare consuevit ἔ quam etiam nomenclaturam de Peripato quidam s uni amplexati in po
Ecce tandem quod Acroamaticae disciplinae ab Alexandro literis suis memoratae , in Aristotelico regno exciticae appareant, ipsique etiam ignotae Aristoteli. Valeigitur huic figmento dicat Peripatum, & ob detectas hasce technas erubescere potius discat , quam laetitia propter Epistolas a Philippo, & Alexandro missas suo Corypheo aud adter, confidenterque gestire . Labori huic parcere jam decreveram , quando infidum scrinium , in quo Alexandri, & Aristotelis Epistoxo Iae condebantur occurrit. Scribit Aulus Gellius, se utrarumque exempla in Andronici philosophi Peripatetici quodam libro exarata inveniste , quae uti scripta sunt subdenda Visum.
Non rectefecisti edens Acroamaticos sermones . Guo enim amplius disserremus nos ab aliis, s sermones, quibus nos e raditi fuimus, omnibus erunt communes ' Ego vero vellem rebus optimis potius , ouam potentia dissem re . Vale. LPΙ-
162쪽
Seripsssi ad me de I rmonibus Acroamaticis , exisia mans eos debere custodiri in arcanis. Scito eos O editos, sim non editos ; intelligibiles nanque strat iissolis , qui
Hae sunt Epistolae apud Andronicum a Gellio repertae, S tanquam germanae ab ipso habitae. Verum enimvero si in Graecorum ingenio,& literis oppido quam versatus vir Gellius, mentem fuerit Andronici Rhodii sedulo perscrutatus, hominis nimirum in Peri pati do et rina amplissime promovenda insudantis, nequaquam se tam facile decipi, falli,capi sivisset. Quis non noverit, ab incunabulis usque Regni Aristotelei, totam ejus vim, potestatemque in suco locata a blateronibus Graeculis Peripati primis se Etatoribus ZDictu facile non est quot,quantisq; figmentis Stagirita ad siderea extulerint, ut ejus de proveheretur do Et rina. Haec mecum ipse memoria repetens, caeteris faven ribus , adducor ut credam , Andronicum praecipuum Peripateticum Epistolas e iunxisse, quibus posteritatis oculis veluti pulverem offunderet ad imponendum , Peripati Philosophiam , quemadmodum praestantissimam cae terarum, magno summis habitam Regibus. Nequeo quin exclamem cum Tullio : O magna vis Veritatis , quae contra hominum ingenia, calliditatem,
solertiam, contraque fictas omnium insidias facile se per se ip
163쪽
se ipsam defendati Qui nobis tanquam germanas tradidit Epistolas Alexandri, & Aristotelis Gellius , i pse ipsi Dsimus earundem sucum proprio ore detegit, ostenditque. Commentationum suarum, sunt ejus verba in capitela
quarto vigesimi libri Noctium Atticarum posita ) artiumque , quas discipulis tradebat Aristoteles , duas species habuisse diciti r : alia erant, quae nominabateteae, alia , quae appellabat Κκροαματικά . Etame ικα dicebaut Πr, qYae ad Rhetoricas meditationes , facultatem argutiarum, civiliumque rerum notitiam conducebant. A'κροαματικά autem vocabantur, in quibus Philosophia remotior, subtiliorque agitabatur, quaeque ad Nat urae contemplationes , disceptationesve dialecticas pertinebant . Huic disciplinae, quam dixi A κροαματικην, temptas exercendae dabat in secio matutinum. Nec ad eam quemquam teruere admittebat, ut si quorum ante ingenium, eruditionis elementa , atque in discendosudium , t boremque explorassct. Quomodo, petam nunc ego , quaeribundis Alexandri Literis non ore mendaci respondere potuit Stagirita , Acroamaticos nempe libros, quamvis editos, communes tamen nequaquam redditos , quoniam iis solis , qui vos audiunt cognobiles erunt, quando ipse matutino tempore Libros eosdem suis exponebat discipulis p quemadmodum narrat Gellius idem . Dicat, quaeso, scriptor hic elegans, universumque cum eo Peripatum: sm do ista, quae inter sese nec congruunt, nec cohaerent
jam paulo ante dictis addantur, quid jure sentiendum de Alexandri ad Aristotelem Epistola , ac de hujus ad illum Responsione Z Eritne utraque vera, legiri mave soboles eorum, an vero adulterina, spuria, salsa, &de progenie Graeci Lycei y Quid si iterum commemorem
II Alexini Eristici testimonium, quo apertissime signifi
164쪽
catur , Alexandrum adhuc puerum cum Philippo patre colloquentem , Aristotelis do trinam despuere , Nicagorae vero vehementer probare consuevisse ' Et hune profecto Nicagoram sacillime unum ex Viris sacerem illis, quorum Plutarchus meminit, praetermisso tamen Iaeorundem nomine, & per quos Alexander Acroamaticis aliisque eruditus suerat disciplinis. Et si Aristotelis doctrinam puer contemtui habuit is Alexander, adultus tamen , & diadematus illam quoque derisit: Cum incusantibus nonnullis Antipatrum, eontradiceret C sander, Plutarchi est narratio ista 13 eum refellens Alexander: Quid ais , inquit; nihilo violatos homines ram longis confectis itineribus eatam. niatum adveni'sse y Aferente Cessandro, id esse calumniarum indicium, quod longo, ne redargri queant, pr miscantur itinere. Id ridens Alexander: Haec illa, imquit , Arisoletis sunt sophismata .Quumque despectus aliquando ab adolescente etiam Alexandro se Stagirita inspexisset, versutus homo, alio pro captanda illius benevolentia , convertit animum , ac parasitica ei consuetudine adulatur. Testes sunt grauissimi viri Tertullianus, Assyriusque Tatianus; alterdicit: Sed ArisOteles tam turpiter Alexandro regendo 14 potius adulatur, quam Plato a Dionasio ventris gratia venditatur ; alter vero ait: Arisoteles Alexandro adolescenti assentatus es . Usque eo apud Graios pro cominperto id habitum, quod Lucianus Diogenem dolenti apud inferos Alexandro, sic alloquentem, ut mos est illi , fecerit: Quid Lachvmaris stille ' an nou id te sa- I 6
piens ille docuit Arisoteles, ne res eas, quae a Fortuna
proficiscantur , flabiles, ae firmas existinares 8 Cui re spondit Alexander: Sapiens ille, quum sit assentatorum omnium perditissimus rv Mao
165쪽
Na Ire tamen Stagiri ire artes istae tantum essicere apud Alexandrum non valuere , ut ejuS aversus animus
in dies illi insensior non evaderet. Cujus rei testimonior es scribit laudatus Plutarchus) redditus honos Anaxamebo, o missa Xenocrati quinquaginta talenta: item Dandamis ,-Casinus, qdios sudio Fime coluit, ut prae invidentia ilia rumperentur Aristoteli. 18. Exploratissimae sunt simultates acerbae Aristotelem inter, &discipulum suum TheodeEtem susceptae propterea, quod ille aliquando quosdam artis Oratoriae libros huic dono dederit, ut librorum titulo in se translato publicaret eos , ex alieno studio sibi nomen , & gloriam quaesiturus. Post hoc, seu discipulo iratus , seu dolens alteri laborasIe, seu gloriae cupidior effectus, mutare consilium coeperat, & ad se revocare velle quod dederat. In alio igitur quodam libro, de re quapiam se monem habens addit, plenius sibi disputatum in libris, qui Theodediis dicerentur. Ita paucissi in is verbis & amici gloriam , &liberalitatem propriam, qua nulla major esse poterat, subvertit. Horum non ignarus Alexander, ut injucunda Aristoteli faceret , per Phaselidem transiens, ubi complures versatus dies, quum Theode- 19 eti praemortui cerat autem Phaselide oriundus) ere iam in soro statuam conspexisset, ibi post coenam , mero perfusus, lascive saltavit , multasque sparsit coronas, non ingratum homini per jocum reddens honorem. Quum jam demonstraverim , quod aetatis quadragesimum secundum agens annum , ad Philippum perrexerit Aristoteles; quodque annum &non magis in regio contubernio mans siet, sueritque dein quinquagenarius Athenas reversus ; exquirendum propterea restat, ubinam fuerit septem reliquos ipse versatus annos . Inelitri
ea bili quidem exitu nobis se obtulerat labyrinthus, nisi
166쪽
filum, ut ita dicam , aliquem in nostri auxilium per haec sensa paravisset idem i pse Plutarchus: Destructam enim obse scribens ArisOteos urbem Stagiram, exaedisia catas Philippus , eivesque tum dissipator, tum servos
restituit . Eis igitur Sciolam , ac Gymnasium in NI pheo circa Mezam oppidum assignavit , ubi usque in nos, am aetatem Ai istotelis sedes marmoreae , timbracula , o deambulationes visuntur . Aggredior quamobrem evolvere exhibitum lini glomerem . E Macedonia proficiscentibus Philippo , atque Alexandro , verecundia Stagirita perculsus, ut autumo, quod inter hu)us socios non fuerit ascriplus, tam cito Athenas reverti desistit , aditque patriam suam Stagi-ram . Quumque in huic finitimo Nymphaeo , circa M -etam, Stagirae incolis a Philippo destinata Schola suis set, ut ex Plutarcho dixi ) illam primus occupat,
quam legibus quosve instituit, Xenocratem imitatas,titsingulis decem diebus Archontem crearet , in ea quo septem annis docet magister, quemadmodum non obscure declarant eiusdem Aristotelis sedes marmoreae, umbracula , & deambulationes , ad Plutarchi tempora quoque conspicuae . Verisimillima haec tantam vim per Theophrasti te-1tamentum acquirunt, ut veluti firmissima habeantur oportet, in quo id praescriptum , inter alia, testitur Praedium clitem, quod Stagiris nobis es, Colli o do- Καλλιν p. Quid sibi hoc velit, exquiramus, si lubet, paulisper. Theophrastus natione Eressus, sibi Stagirae parat praedium y Quid homini Lesbio Athenis clepenti, cum Stagira Aristotelis patriap Frustra profecto, nul loque considio, ubi quis non degat, distitisque praesertim in regionibus, praedium quaerat. Verumenimvero hoc V a vel
167쪽
vel quam maxime elucescet, si nobiscum ipsi Pyladeam, ut ajunt, amicitiam Aristotelem inter, & Theophrastum recolamus . Quippe is Platone relicto, se quandoque
ad Aristotelem contulerat, quem semper impense adamavit; ille vero non ingratus discipulo, eidem ossiciis licet praeter morem) rependere sategit ossicia . Morti: nanque proximus Stagirita,suo testamento, inter caetera,
generum sibi asciscit Theophrastum , si quid humanitus
Nicanori accidat. Non solum hoc, sed eleganti quoque ea verecundia
si verum est quod fertur Scholae suae illum elegit successorem. Aristoteles porro annos jam fere natus duos, S & sexaginta , corpore aegro, affectoque , ac spe , Vitaque tenui fuit. Tunc omnis ejus sectatorum cohors ad cum accedit , orantes, obsecrantesque , ut ipse deligeret loci sui, & magisterii successorem, quo post summum ejus diem, perinde ut ipso uterentur ad studia doctrinarum complenda, excolendaque, quibus ab eo imbuti suistent. Erant tunc in ejus ludo boni multi, sed praecipue duo, Theophrastus, & Menedemus . Ingenio ii, atque doctrinis caeteros praestabant, alter ex infula Lesbo fuit, Menedemus autem Rhodo. Aristoteles respondit, facturum es e quod vellent, cum id sibi soret tempestivum. Postea brevi tempore cum iidem illi, qui de magistro destinando petierant praesentes ellent vinum , ait, quod tum hiberet, non esse id ex valetudine sua , sed insalubre esse, atque asperum, ac propterea quaeri debere exoticum, vel Rhodium aliquod, vel Lesbium . Id sibi utrunque ut curarent petivit, usurumque eo dixit, quod sese magis juvisset . Eunt, curant, in Veniunt, adserunt. Tum Aristoteles Rhodium petit, degustat: firmum, inquit, hercle vinum ,& jucundum . Perit mox Lesbium, quo item degustato : utrunque, inquit, oppu
168쪽
oppido bonum, sed ,δίων ο Λεσβιος. suavius Lesbium )Id ubi dixerit, nemini fuit dubium , quin lepide simul, &verecunde successorem illa voce sibi, non vinum elegisset. Is erat e Lesbo Τheophrastus, homo suavitate insigni linguae pariter, atque vitae . Itaque non diu post Aristotelevita desuncto , ad Theophrastum omnes concesserunt. Haec igitur, aliaque in praesens dictu non necessaria Aristotelicae necessitudinis cum Theophrasto specimina sunt, quorum hic meminisse libitum, ut non minime rationi consonum videatur, Stagirae sibi praedium paravisse, quo se reciperet Theophrastus, ne inibi diu mansurus magister, bene merens longe abesset a benemeren- te, expetitamque smul non desererer ipse praeceptionem. Et ecce liquido apparet , nisi animus fallit, Aristotelem longo intervallo versatum Stagirae , septem scilicet annorum decursu , idque a suo ab Alexandro reces.su, usque diam sui siet reversus Athenas . Sana igitur
Pos quam vero visus est sibi satis eum Alexandro Dis , Athenas se eontuci, posito prius ingratiam apud Alexandrum Callisthene Ohuthio cognato suo. ab
Neque congruere, apteque cum veritate cohaerere
censeo , quod antequam ab Alexandro discessisset Stagi-rira , ejus opera Regi conciliatus fuisset Callisthenes, ut idem nunc Dgnificat Laertius. Etenim Plutarchi testia monio paulo ante didicimus , quod priusquam haec fie- a Irent, Alexander , nescio quas de Aristotele suspici nes habebat, atque ob id inimico illum pene intuebatur vultu. Neque graves desunt scriptores , Callisthenem asserentes, non solum ab Aristotele in digressu suo Alexandro non commendatum, sed a Rege ipso in Asiam
169쪽
accersitum, ut ejusdem Alexandri res memoriae proderet. Quin etiam laudati Plutarchi narratio est, quod Callisthenes reducendorum civium , inhabitandaeque causa patriae, per quandam animi magnificentiam ad Alexandrum commigrasse.
Quoquo tamen modo se res habet; hic ille Callisthenes est, ex Aristotelis consobrina natus, & qui veluti Hermolat in Alexandrum conjurationis particeps , dira morte perimitur. Praegrande hoc Collisthenis malum 28 facinus, adversus Aristotelem Alexandri bilem valde , vehementer commovisse perhibetur. Eam ob Regis i a 9 dignationem sibi metuens Aristoteles, nefariae Antipatri , quondam discipuli sui, sententiae adhaerens, venena adversus illum parat. De hoc perpetrato scelere, vetiistiores Graeci, Latinive Historici Aristotelem sunt criminati, indicatque Distichon vetustum, , de quo alio me, loco mentionem fecisse recordor, & quod iterum ne pia' geat commemorare e. Doctorem ingratus ealamo, dominumque veneno Obruit, igne patrum dogmata, nos tenebris. Pliniusque naturalis Historiae a iustor constantissime aste- a1 Verat, Ungulas tantum mularum repertas, neque aliam ullam materiam , quae non perroderetur a veneno SII -gis aqvae, eum id dandum Alexandro Magno Antipatermitteret, magna ArisOrelis infamia excogitatum . Ad omnem tollendam de Stygis aqua dubitationem, non admodum multis Pausaniae verbis, ejusdem ortum, naturamque, ut addiscere id volentibus prosim , appone 32 re sum arbitratus. Pheneo praeterea scribit Pausanias cum versus Solem occidentem sinistrorsum iter facias, in Oppidum Clitorem pervenies , dextrorsum autem N nacri n. ad Stygis aquam. Nonacris olim Civitas fuit Arcadum , & nomen a Lycaonis uxore accepit. Nostra
170쪽
autem aetate rudera extant, neque horum multa conspicua. Non procul a ruderibus excelsa rupes visitur , nec
aliam scio aeque altam . Ab rupe aqua destillat, quam
Graeci Stygis nominant. . . . Aqua autem quae rupea
destillat juxta Nonacrin, primum incidit in saxum e celsum , & saxum ut penetravit, in Cratin fluvium delabitur . Necem infert aqua haec tum hominibus, tum reliquis animantibus omnibus . Dicunt & capellae olim interiisse, quae primum inde biberunt, id quod temporis postea progressu est deprehensum . Inest aquae & tale quiddam admiratione dignum. Alius enim crystallus, & μορρια , & quaecunque alia ab hominibus sunt ex lapidibus saeta, vasa item testacea, Stygis aqua rumpuntur. Cornea autem , atque ossea , serrum praeterea , &aes , plumbum item, & stannum, argentum , atque eleetrum hac aqua putrescunt. Quod ipsum auro etiam inter metalla omnia accidit . Τametsi veneno purgari aurum, tum poetria Lesbia testatur, tum aurum ipsum ostendat. Divino itaque consilio est institutum , ut quae gloria maxime excellerent, a rebus abjectissimis vinc rentur . Partim enim margaritas acetum solet dissoluere, Partim adamantem gemmam solidissimam , hircinus
sanguis liquefacit. Atqui Stygis aqua , equi ungulam solam vi corrumpere non potest; sed si infusa sit & continetur ab ea, & ungulam aqua non destruit. An vero Alexander Philippi filius hoc veneno suerit peremtuS, nihil certi scio , di Etum esse scio. Hactenus Pausanias . Aristotelem , aliqui aiunt, ab Antipatro pecunia seorruptum, id illi consilii dedisse, quod ad continen- 33dam Stygis aquam, asini ungula uteretur: haec Agn themis quidam narrasse dicitur, quae ex Antigono Rege
audisse constabat . Equi placet Trogo, Pausaniae, &Justino . Aeliani tamen sententia est, asini Sc thici suis se