장음표시 사용
801쪽
mentis liaperficialis valde tenuis, valde. que confiisa quae potentias extemas excitet ad attentionem externam religio Lam , vel saltem manet actus appetitus sensitivi per modii intentionis, aut quali semen illius ,& actus imaginatiuae, quasi virtus attentionis mentalis, qui moueat adhuc , di excitent externa facultates. Ita fatetur Cardιna de Lugo movi. 22.1rum. i. quod idem suspicor de coeterisDD. secundae sententiae quoties exterior attentio, vel audientis Missam, vel recitantis Horas cotinuatur, aliquam inter. nam attentionem adeste, sed adeo tenuem , ut quidam ex Authoribus primae sententiae nolint, eam attentionem vocare. Verum haec iam erit quistio de voce,quod notauit Corinis.vum. 3ol. I i Quoad rem censeo, in hac attenutione is perficiali tam externa, quam interna compati distractione voluntariam ad alienas cogitationes,& per talem di. stractionem non tolli, sed adhuc conseruari Bbstat iam aud. tionis religiolet, vel orationis vocalis, quod experientia do. cetin fatentur Carain.de Letosura, ct
cogitandi de quaest.metaphysica, vel de re simili non retractat priorem volitio
nem liabςndi debitam attentionem . . s. superficialem. D. flerunt autem,quate nus Caiasnal de Lugo censet,siic voluntarie distractum peccare venialiter ob irreuerentiam colendi Deu exterius mon . te voluntarie distracta, cum deberet ex
Iege naturali magis formalem, & explicitam attentionem procurare. Suar vero dicit, nullum ibi dari peccatum ex vi legis naturalis obsolum desectum
voluntarium melioris attentionis.Nam
homo non tenetur audire Missam, vel officium recitate meliori modo , quo potest. Ergo nec tenetur non impecire perfectiorem attentione; sed adhibendo susiicientem minimam, quamuis excludat alias, non peccat per se loquendo. terum per accidens, si voluntaria cogitatio de reb.aliis sit odiosa, vel noxia,
dabitur ibi peccatu ob propriam de s mitatem talis actus , non ob carentiam atrentionis. Mihi videtur, hi regulariter miseeri veniale peccatum ob moralia periculum deficiendi circa sensationem
etiam externam. Experimur. n.nonea.
to, dum sponte distrahimur ad alienas cogitationes,vel sensium non aduertere, vel aberrare linguam cum aliquo defit. ctu superficialis, & exterioris atteti missaltem leui . Verum hoc non sufficit ad
mortale peccatum contra praeceptum.
Ecclesiam cum audiendi Missam, vel officium recitandi. Quod fundamenta se. cundae sententiae, & quq pro decisione
quaestionis diximus,satis confirmat. Iam utriusq. partis indameta percurramupt41 Ad fundamentum primae sentenotiae positum m Ia7. concessa maiori .distinguitur minor. Requiritur interior,at. tentio siu perficialis, quam ex POMI miranum .i δέ concedo minorem , requirit
alia persectior,nego minorem. Nam ii. la superficialis suincit, ut praesentia sit moralis, de actus sit religiosus ad cultum
Dei pertinens ιuxta vi rea eo ππ. I .nec probationes minotis amplius conuiniscunt. Ad confirmationem respondetur, identionem externam requiri potissimum, ut actus externus sit honestus, &religio iis; di ad hoc coexigitur intentio colendi Deum talibus actibus , interior attentio circa rectain ipsorum ex .eucionein,& nihil amplius,ut satis osten dimus.
rq y Ad primum fundamentum secum
dae sententiae positum me. D8. negamus antecedeas, quia falsam reputamus il tam sentetitiam. Ad secundum concessa maiori,distinguo minorem: interior attentio superficialis non est necessari a snego minorem et alia persectior non eis necessaria,concedo minorem . Quippe non potest exterior attentio conseruari, seu continuari, nisi simul adsit interio emouens, & fouens externam rectitudinem operationis.
Ad tertium dicimus, ex mente sero Doctorum omnium Ecclcsiam pere religiosam assistentiam audiendiS Missam, de venim orationem recitantis ossicium , & per consequens externam
802쪽
reuerentiam,& attentionem , qaec exigit attentionem luperticialam internam, ut satis exposuimus --σ.138.
I3s. Quam siubinde praecipit illud cap. Dolentes. & iniungit radortinum , &cuius desectus percipietur exterius quiastinui deficiet exterior attentio, seu reuerentia. Quare, quam certum est, primcipi attentiopem externam, ut vidimus uum. I9. r se eni/bus, tam certum esse debet,prqfici superficialem internam, quae cum externa connaturaliter cono
43 Ad quartum fatemur,dari veram
locutionem eum distractime volunt ria, quoniam haec non tollit attetionem internam sit perficialem ad rectam prinlationem verborum, hac vero deficiente, verbisque prolatis inordinate defie rei vera ratio locutionis . Quintum H damentum est pro nobis, qui fatemur , voluntariam distractione circa cogit times alienas non tollere sabstantialem orationem, vel auditionem Missae; quia non ivilit attentionem internam ac recta prolationem , vel assistentiam exterisaam. At desectus huius attetionisinte nae voluntarius , vel etiam inuolantarius tolleret substatialem orationem, I a ditionem;quia tolleret debitam rectitidinem, & honestate operationis externae . Non tamen probamus, quod ibi dis
hiar, nunt rum interiorcm attentionem
nullum effectum relinquere permanem tem. N am, ut vidimus π.14O.relinquit, vel
in intellectu, vel sialtem in imaginatiua quamdam attentionem valde tenuem, valdeque consulam, νε tamen Queat,& retineat potentias externas in atten. tione sua religiosa, istamque vocamus virtualem attentionem, quatenus est semen, de virtus praecedentis attentionis formaIis magis clarae , magiS inten',
magisque persecte. rq y Quam, dum oratio vocalis dieiture uatio mentis ad Deu de auditio misset dicitur si uni internae reuerentiae ν vel oblationissime exterior adoratio signia
est internae submissionis, quamuis adsit distractio voluntaria, veI inuolantati menus: non latum consideramus pra sentem attentionem, vel inteutionem tenuissimam, quam virtualem appellamus, sedpotissimam attentionem intentionem praecedentem, qua vocamus formalem: Sicut enim per genu flexione quentem cum dili pactione factam si gnificare possumus submissionem inter nam formalem praecedentem l quodia distractione inuoluntaria debent omnes sateri sic perorationem v alam prae
sentem eum distractio e mlata signiscamus eleuationem mentis pretentam,
di per auditionem Misis praesentem .gnificamus internam reuerentIam , α
oblationem praeteritam,quam formaliter habuimus,quando nos applicuimus ad totam sum actionem externam praestandam, si sumus actualiter distracti. Subinde cultus exterior in communi dicetur signum cultus intemi praesentis, vel pretenti:Oratio vocalis signum eleuationis mentis prεsentis, vel praeterlim ditio Missae signum oblationis internae praesentis,uel pretieriis,manentis ad Auc virtualiter in actibus internis spiris tualibus, aut corporaIibus tenuissimis, quales explicuimus hic, σθρον. I ΑΟ.
An audiens Missam possit simul recitare preces debitas ex pracepto νtri voto P i
tur, quia, dum sacrum auditur in precepto, simulque preces recitantur ex odi, gatione , concurrit duplax obligatio. si bet exims attentionem externam,oc per consequens impediens asterutra a
803쪽
sotat. Τ OP.Probatur, quia possumus iussi , cienter attedere precibus, & simul exhibere Missς moralem pri sentiam cum ea reuerentia,quam hoc sacrificiu in postu- at: & in sententia quoq; requirente attentione internam, possumus attendere simu , ad vettia, vel ad siensem Ptecum i&ad actiones sacras, quae peraguntur in Missa, vel potius attendentes Deo, vel rebus diuinis habemus attentione viri.
rue simul obligationi satisfacientc. Via.
e soluitur sundamentum oppositum. 348 Atque nota 1. facilius posse simul trumq; priceptum impleri,si Deum a
tendamus, quem oratione precamur, resacrificio colimus, ac placamus. Si vero velimus verborum sensum in precib. at
tendere, Mysteriaq; Misit simul contemplari, dissicile poterit utrumque praestari simul, ita ut utrique praecepto simul satisfiat. Quod inqiiit Azorsupra primae
opinionis Authores docere voluerunt, nec alii firmis rationibus confutarunt. Nora secundo , magis esse tunc atten dendum recitationi precum, quam auditioni Missς, quia maiorem attentio nem exigit actio propria,quam assistentia moralis Misse per alium dictς . Sic
1 9 Nota melius fore, fingula pret-cepta sigillatim implere; quia plurib. intentus minor est ad sim gula sentas. Imo nonnulli volunt, esse veniale peccauu
Missae simul, di precationis praecepto sotisfacere. Quoniam,etsi praeceptum impleatur quoad substantiam, tamen illo modus implendi magnam continet in decentiam Sc negligutiam erga diuina, qui b. minus temporisin affectus impen- .itur, dum Pluxa praecepta simul impletur. Ideo GMet. sup a disit, esse veniale,
si fiat, dum celebrans riduum voc recitata ut dum no intelligimr, aut dum audiens Missam tam longe dilitat,vel ita
surdus est, ut celebrantem audire non
flonem, dicunt, esse veniale, quando sino medioeri catila fit,ut plus remaneat otii, Consonat AG ors p. 'u.η quando verbis attendimus, quia minus attentionis impendetur misis,quam par est. At Henrιο o Comnc.supra dic unt, nullam esse peccatum , quoniam eadem attentione sese ficienter satis fit utrique praecepto, qui Ita, ex utroque iuuatur deuotioinec est irr uerentia unum olfitati in aliud ordinari,
quadoquidem id totum resertur ad culistum Dei. Mihi quoque videtur, per sonullum esse peccatum, per accidens fa-elle veniale miscebitur, dum sic attendimus Horis , ut Mili, non attendamus, quantum necesse sit,uelecotra;quaedari precum non attendentes propter Missam,prpcipue, si verba, vel ipsorum sca
M Cayia ce Lusto dιθ.1z.π.22. Probatu Nam attentio confessionisin examen . conscientiae, peccatorumque memoria
verbis prodenda non parum impedient attentionem Missae dubitam. Confirma,tur,quia non omnis actio tendens ad diutinim obse ii vinest compat: bilis cur Missamee enim poteli quis, dum audin Missatu, consulere Doctorem circa casus suae conscientiae, nec consolari mssium, vel quid limite, sed redere debet acideprecandum, vel placandum Deum, P. qualis non videtur esse consessio. , quae' potius tendit ad accusandum semeti' sum, ad propalanda peccata.cum OI
nibus debitis circumstantiis , &num .
804쪽
ris singularum specierum, & rectu iudi. cium ieratur . Unde colligunt praedicti DD.quando praeceptum conseruonis nourget, vel colassio disterri potest in aliud tempus peccare mortaliter illu , qui totum Mitis tempus impendit confessioni, sciens, non esse faciendum aliud sacrum; si vero praeceptum consessionis urgeat, nec consessio disserri possit, debemus cofessionem praeserre Misiq. Quia maioris est momenti praeceptum confitendi, qua audiendi Milla in .
I si Affirmat Regiv. 6. Par. I l. e,nec omnino dissentit Afolff. tr. I. c. T.n. s. Probatur, quia consessio sacramentalis tendit in cultum diuinum , dum coram Deo cor nostru in effundimus, & ab illo veniam peccatorum precamur,& spera mus. Sed ab hac attentione non valde distat attendere Deum, ut supremu Do
minum, cui pro peccatis sacrificium os.serimus in Missa. Possiimus ergo simul Vtrique praecepto satisfacere . Atque siecise praxi receptum in aliquib. collegiis, ubi probitas.de disciplina viget, Sc adhuc. Collegae confitentur in sellis, dii missatri
audiunt, testatur Bonac supra. Qui iuxta suam opinionem respondet, lios colle gas excusari, vel ob necessitatem communicandi tempore Missὰ, vel propter bona fidem sibi persuadentcs hoc licere.
3 t Speculative qui dein utraq; pars vi detur probabilis. Practice raro coringet, ut qui confitetur, prae sientiam moralem, Intentionem , & attentionem audiendos acro necessariam retineat, praesertim, si
toto Mista tepore, vel magna parte duret consessio. Quare sine dubio multo melius, & securius erit, separare conses.sionem ab auditione millae, quoties fieri poteti . Si tamen, etsi non urgeat consessionis praeceptili, detur occasio confitcdi, dum auditur sacrum infesto, multo poli tempore non extitura, nec conscissio duratura sit magna misi e parte, secunda sentetia posset in praxim reduci. Nec in hoc casu sundamentum oppositum conuincit . Quippe non ita rapit consessio mentem, ut non possit animus missae si mul attendere, Deum cogitas, ut Domi ivini di ut Saluatorem. Ad confirmatio,
nem dicimus, attentionem utriusq; non valde distare. Quia missis lacrificium tedit ad profitendam diuinam exεellentiam, ad satisfaciendum pro peccatis, ad agendas gratias pro beneficiis,ad impetrandu alia denuo.Consessio protestatur excelletiam Dei, qui solus potest remittere peccata , procurat ipsoru in satisfactionem, & a benefico Domino precatur explationem. Ergo possumus simul supremuiri Dominum ,& liberalem benefactorem placare, ac precari sacrificio,& confestione.
De causis excusantibus ab aud istione Misc.
tione sacri dieb. festis. Cum .i . hoc prisceptusit posititium:&Ecclesiasticum,pr cipiatq rem honellam quidem, no tamen simpliciter necessariam ad si lutem, non censetur Obligare cum tanto rigore, ut interueniete rationabili causa, non detur etiam excusatio legatina .Sic notant Summsa νer. AEAsia, Cr
nicatuS,ve',interdictus; quamuis sit totcratus , prohibetur interesse sacris. Sperconsequens excusatur ab auditione mis. in . Nam ob vinculum, seu praecepiti cen' .surg cessat obligatio Missae. Licet. n. peccauerit incurrendo censuram postquam
805쪽
non peccat, non audiendor maxime , si moralem diligentiam adhibuit , ut ob tineret absolutionem censurae. Sic D ctores stupra relati , σ Bonacm de Saa
i7. Qui colligunt, hinc excusari primo
personaliter interdictos, vel excommunicatos.Secundo illos, qui solum habent Sacerdotem excommunicatum, vel sumensum, vel interdictum vitadum. Missam publici concubinari; audiri poste, diximus lib. I. VH.qu.
3 Secuda causa numerari potest ignorantia , scilicet inuincibilis, quae, sicut ab aliis praeceptis sic etiam excusat ab isto. Sive sit isnorantia facti, scilicet, an hic dies sit selliis et siue sit ignorantia iuris, vel in particulari, scilicet,an in hoc sesto cum his circumstantiis obliget praeceptum audiendi Missam ; vel in cona muni, scilicet, an in talis obligemur ad Mi Lam audiendam. Quam ignorantiam, elli regulariter exilii ment Doctores, inuincibilem esse non pose ; tamen in aliquo puero, vel stupido dari poste, saten.
Trasum hue ρ.n. 16.4 Huc pertinet obliuio naturalis , &in aduertui uia. Nam haec etiam excusat ex gencratibus rcgulis excusandi quem piam a peccato, ut notant Suariar Fri. Lvc. fria, V io c. m. is Quin etiam quicumque bona fide putauerit, se legi- rimam causam cxculationis haberi, quamuis reuera fallatur, excusatur susncienter saltem a mortali , ut docent
δοr supra Fagund.n. i. de I 3 Colligens inde satis excusari viatores, qui bona fidς putant, in aliquo loco se reperturos Millam, quam audiant in selto,quamuis Postea non reperiant . Et quamuis sit ignorantia vincibilis , excusabit a mo
tali peccato. Nam hoc est iuris humani proprium, ut ignorantia vincibilis, quaere Bectu iuris naturalis, aut diuini mortaliter esset culpabilis,non reputet '
iis respectu tutis humani, & per eonsec
quens excuset a mortali culpa violati nem ipsius , dummodo non fit ignorantia crassa, seu iupina, ut cum nonnullis Doctoribus diximus in tractatu de vo
s Tertia causa numeretur impotentia corporalis, quae, si sit impotentia simpliciter, excusat sine dubio;siquidem nemo ad impossibile obligatur Talis est,si quis
in vinculis teneatur, vel alia quacunque ratione cogatur non exire domo, vel non adire templum Item, si desit Sacerridos, qui celebret, vel templum adeo distet, vi non possit adiri, vel ,si quis ita grauiterqgrotet, ut surgere nequeat. Et quoniam id proprie possumus, quod ii, cite possumus, huc etiam pertinet, quan do quis data fide , vel interposito iura. meato , seu praecepto Superioris domi suae itille manere compellitur. Etenim, cum inde licite nequeat exire, simplici. ter impotens reputatur. Ita Suarem δε-
alty communiteri sit impotentia secundum quid . reducitur ad impotentiai mora leuride qua mox dicemus. 6 Itaque quarta causa sit impotentia mora iis, quando scilicet Misa non po- teli audiri sine iactura cuius iam boni mediocris, altem aestimationis, vel non sine magna dissicultate, sicu labore. Sic
dunt ; nam hoc praeceptum Iuxta com munem sensum , di mortua cum hac moderatione latum est, ut non requira tur causa valde grauis ad excusati dum. Quapropter, si quis timeat siccasionem spiritualis ruitis templum adeundo cum periculo proximo labendi videtur excusari. Sic censent Docnres relaIi,ta
7 Cum autem quinque sint praecipua
bona temporalia, seu corporalia, videlicet vita, membra corporis. Sanitas.ho
806쪽
noti Brtunae. Primo quidem excuset vi-tfvel mutilationispericulum. Si nimi. rum in via templi sint hostes, inimici, nauigatio periculosa, vel itineris praecipitiuin,aer pestilens,aut quid simile. Secundo excusat periculum valetudinis, si nimirum infirmus surgere non possit a Iecto, vel egredi domo sine periculo re labendi , vel retardandi conualescen tiam, vel incurrendi graue damnum; in quo bona fides,& prudentia necessaria
stat. Huc reducuntur laborantes fiebre quartans; sceminae praegnantes, debiles, S similes.
8 Tertio excusat periculum honoris; si videlicet timeatur ab inimico iniuria, vel honoris iactura: Si quis non sit decenter vestitus, vel non habeat decen. tem comitatum, in quo prudenter pen sanda sunt consuetudo loci, personarum qualitas; Item an sium mo mane, vel se crete possit audiri Missa i tunc enim tiniaretur. Huc reducitur infamia, si scemina v. gr.quae reputatur honesta, grauida sit,ne se prodat , excuntur. Quario ex
cusat periculum fortunarum; si quis scilicet timeat furtum relicta domo sin
custode, vel agrorum, vel pecudum iacturam , vel si comites itineris amitta diron parum sibi commodos, aut aliquomodo necem rios. Ita Coniuch GT Bona -
vel corporale incommodum, quod exauditione Mittat timeatur incurri. Nempe , si quis pedes leucam conficere debeat,vel duo milliaria cum pluuia, tempestate, vel niuibus, itaut perpensis cir cumstantias personae,loci,temporis, pr denter exilii metur notabile damnum,
rium , quod sine magno detrimento nequit omitti , nec auditio Missae potest praeueniri. secus,si posset, ut docent fu-
pr stti Doliores, cy' communiter mismisa verbo Feria, ct Missa. Nauarrus alimi i Quinta eausa excusans ab auditione Mise sit charitas, vel ad subuenien
dum proximo, vel ad euitandum eius damnum.Sic excusatur deseruiens infirmo , ne Blum illum absque necessario ministerio relinquat, etiam ea sola de causa, quod aliter remedia nequeant adhiberi tempore conuenienti . Quinimo quando morbus est grauis, de aliquis bona fide putat, non este relinque-cium infirmum, quamuis tunc non indisgeat eius ministerio, sed solo societatis
Blatio , vix umquam erit mortale De catum omittere Missam . Idem est de alijs operibus misericordiae corporalis, vel spiritualis . Sic vicιι Mus 3.par. u. 83.art.6. post nonam conclusionem , si sit necessarium audire consessionem extro me laborantis, omitti posse Missam. non solum, quando coSit praeceptum ditanum conlassionis, sed etiam,quando sola charitas mouet secluso praecepto .
1i Similiter, si quis prudenter timet adeundo templum , graues inde rixas
nasicituras, aut propter veteres inimicitias , aut propter locorum ordinem , &dignitatem, vel quid simile, sussicienter
excusatur ab austitione Missae. Sic Suar. Fistive stati . Sic etiam excusetur uxor, quae timens grauem iram , vel rixam mariti Missam omittit, ut ei conuenienti tempore prs paret necessaria; quando scilicet imminet perturbati O grauis, nisi sit leuis,potius erit serenda. Idem est, si maritus ob Zelotypiam nolit, uxorem exire domo. Quippe, si nequeat uxor,id vitare sine magno incommodo, poterit in hoc parere marito, ut sentiunt Sota , Suare , est Matinc quamuis oppositum
cap. t o.S. 2. Sed sorsan loquitur, quando
non est periculum grauis incommodi. Per haec de sint ilibus iudicandum erit,
de videri potest. Bona supra num. I o.
Io An autem excusetur omissio Miseis,si necessaria sit ad euitandum scandalum proximi Variae sunt sententiae. Prima ducet uniuersaliter, nullum praece prurn Omitti posse propter vitandum scandalum, di consequenter nec auditionem Misis Sic indicant xThom. a. 1.
807쪽
nus, Angelus, Alexand. stro , Paluda. nus , Darandus, Sylus. quos sequitur meqι ea. in opusculo de scandalo artrc.
Redam cap.Qus scandali uerit de Regulis auris. Iument ιus Tertius in capit. cum ex iniuncto. de noui operis nuntiatione.
I Probatur. Quia potius debet qui seque curaro propriam salutem animae , quam alienam uapropter obligatio seruandi praeceptum impositum mihi censetur primaria: obligatio vero curandi, ut proximus impleat praeceptata, vel ne violet illa, censetur secundaria- . Ergo maior est obligatio seruaudi praeceptum impolitum mihi, quam vitandi scandalum non datum, sed acceptum; non activum, sed passivum,quale reperitur in hoc casu ; quan mis ex infirmitate,
passione, vel ignorantia proximi proue. niat. Eilet enim ordo peruersus, si quis omitteret praeceptum primario sibi inet impositum, ne proximus violet aliquod
Unde colligunt isti Doctores, omitti . non posse M ua:n die festo propter euitandum scandalum pastiuum etiam pusillorum. Nam primario teneor, audir Missam praeceptam; secuti dario vero, ne pusilli violent praecepta. Ver.gr.si Petrus gerens mecum inimicitiam non vult audire Mitam, si audiam ego, ne mecum concurra e in templo, certe nec debeo , nec pollum omittere Misam, ut Petrus illam audiat. Praeceptum quip-yc me potius Obligat, ut ego Missam audiam , quam ut curem, audiri Misiam a Petro . Cessat enim obligatio secunda. ria,quoties Occurrit primaria, quae non compatitur cum secundaria.
i Secunda sententia docet, praecepta saltem positiua Omitti debere propteri- c . t
euitandum scandalum proximiSic ee
disp.I.qκαst. 8 Punct. q. Reg. Secundorequινι tur, loquens in particulari de auditione missae . Favent uterque Sotus,
nus asserunt, ob scandalum omitti posse consessionis integritatem. Probatur primo , nam obligatio vitandi scandalum est praecepti naturalis. Ergo praeponderat omnibus praeceptis positivis. Secundo. Quia vita spiritualis proximi praestantior est corporali, sed obtuendam vitam proximi corpo . ratem omitti debet praeceptum post tiuum Mistae , vel ieiunij , vel sitnilis . Ergo pariter ob conseruandam vitam ipsius spiritualem. Probatur tertio, quia plura praecepta etiam naturalia, sed affirmativa cessant ob scandalum vitandum, scilicet, prsce pium corrigendi proximum , quando fiet peior,puniendi reum, quando time tur seditio plebis, praeceptum docendi
veritatem cessat, quando iniusta vexatio timetur, aut tui qua repulsio, vel etia mpugnatio veritatis, aut docentis illam, iiixta id Matthaei 7. late Sauctum
aste canibus, nec mIIIa is margaritasvrstras aut e porcos,neserte conculcent eas
pedibui sis,g comi es difμmpaut vos. is Tertia sententia docet, posse nos omittere praecepta positiva propter vitandum scandalum positiuum phsillorum . Quia propter bonum proximi , cuius spirituali necessitat, subuenitur omissione talis operis , cessat obligatio praecepti positi ui: non tamen teneri ad Omittendum illa. Quoniam scandalum passivum, di acceptum proximi non de
Demus vitare cum tanto detrimento, quantum regulariter prouenit ex Omi Gitone praeceptorum etiam positivorum. Ita Solus in q. distinet. Iῖ quas. 2. a . I. si . Suar. .par. tom.I. d putat. 88 sessio.
808쪽
16 Pro decisione suppono primo, praecepta naturalia negativa sic obligat semper,& pro semper, ut, etiam si time tur scandalum proximi, non ideo cesset ipsorum obligatio. Quippe non tulit facienda mala, ut eueniant bona. Roman. i a sed quae prohibentur praeceptis naturalibus negativis, ita mala. sunt, ut nisi materia mutetur, in nullis circumstam tiis honestari possint. Ergo,quamuis timeatur scandalum , viget semper obtrugatio praeeepti negati ui , contra quam non licet operari . Conueniunt in hoc
x Vnde suppono secundo, non e sto praesientem quaeilionem, an adhuc obligante pricepto, liceat eius omissio, seu violatio, quae quidem,cum aperte sit illicita, implicat, quod simul licere possit. Nam,ut recte notat ValentιafU. Rena. contradictionem inuoluit, ut quod vere peccatum est mortale, vel veniale, de . Deat, aut possit ob aliquem finem licite
fieri: nec . mquam continget casius, in quo peccatum sit reuera mediu neces.sarium ad vitandum scandalum.Quippe
vel tunc non erit peccatum . vel aliter standalum impediri poterit . Uer. gr. fa Ctum , aut vertium iocosum, quod uncrationabili causa veniale Peccatum e Gieti si fiat aut dicatur ad vitandum scan. datu ex alicuius auctoritate proueniens, non erit peccatum . Item, quando mendacium videtur esse necessatium ad vi. tandum scandalum, poterit hoc aeque vitati per aliquam aequi uocationena,aut restrictionem. Restat igitur quaestio, Anob imminens scandalum cesset obliga.tio praeceptorumi Prima sentctia negat. δε in mant secunda, di tertia. iis Cum qui b. ego censeo, contingere pol Se nonnumquam,ut opus,quod alias Dic, oc nunc,si non timeretur scandalum proximi passi uulux esset praeceptuin, in. erueniente tali timore careat obliga,
ta Iupra relata num. Io & I . multisque casibus ex iure collectis, ostendit Felianus cap. 2.de Prinripi circa principium,& amplius confirmare postumus. Quia charitas, sicut obligat interdum ad bonum aliquod praestandum ob salutem spiritualem proximi: sic etiam obligauit interdum ob eundem finem ad aliquod opus bonum omittendum , par enim videtur utriusque ratio. Quapropter id tentur in operibus Consilia non solum Authores secundae, tertisque sententis tsed etiam ex Authoribus prinrae Oz-
lo bono sipitituali propterea priuamur. Cum enim ad vitandum standalum omissio solius actus externi sufficiat, in internus asseditis adhuc retinere potest fructum,& meritum. Quin etiam, si priκuaremur aliquo merito talis operis, is,- summet velle priuare nos tali merito propter bonum proximi, poterit habere maius meritum, quam istiam opus. Ilia operibus autem praecepti , non est cur non possit occurrenti pripondera reno numquam praeceptum naturale vitandi scandalum. ὶ
is Quoad factum 'pius id continget
in praeceptis positivis, quia regulati ter obligant minus rigide , quam naturalia. Quibus, si negatiua sint, id accidere ne . qui civi vidimus nu. t 6. At in assirmatii iis contingere potest: Nam haec, quamuis sint i inturalia,non Obligant pro semper, sed cum debitis circumstantii ge tu interdidum crit circes mstantia requisita, ne Q. quatur Pandalum etiam pas duum pu . si uorum. Itaque concurrentePiSceptos vel positiuo , vel naturale astirmativo cum Pandalo pusillorum, quod prudenter timeatur ex eius obseruatione di)udicadum erit in particula ri, quod magis praeponderet, an lapsus proximi vit adus, an opus illud omittendum , de solerterperpendendum erit, quam graue sit prPLeptum Occurrens, quata necessitas, via utilitas ipsius. Item quanta, vel qualis mina proximi timeatur , ut omnibus confideratis,discernatur prudentςr, cu rus praecepti cesset oblisatio a. cuiusue
809쪽
praeualeat. Ita monent Couarrus a lanar a,Suare . Et forsan talis adparebit ut,
litas vitandi passuum scandalum hic, &nunc, ut excuset quidem ab occurrenti praecepto , non tamen obliget ad eius obseruationem omittendam, ut dicebat tertia sententia sto Hinc varios casus decidunt Autho res singuli iuxta stiam sententiam . In nostro casu Suar . 3. parasom. . desvut.
88.fect .6 dixit,Missam omitti posse di
festo propter euitandum scandalum p sllorum, non tamen debere omitti pro pter fundamentum tertis siententiae. At
Io. dicit, interdum omitti posse, qui ita etiam aliquando debere; raro tame accidere hanc obligationem in partici lati vero circumstantias esse pensandas .
gaπt, unquam omitti posse propter fundamentum primae sententiae . Valentia censet, omitti debere, quia praeponderat praeceptum vitandi scandali,& ideo cesecat obligatio praecepti Mistam audiendi, seruarique debet praeceptum charitatis δddit vero, neminem teneri perpetuo, vel per annum ea de causa Misia omi tere. Nam id esset intolerabit .Nec princeptum vitandi passivum scandaluin obligat cum tanta dissicultate, vel detrimento spirituali tamdiu carentis auditione Missq. at Mihi videtur, in praxi regulariter omissione Missae suturam esse spirituali detrimento . Nam interius affectus simplex audiendi Missam, & estica x voluntas omittendi auditionem regulariter non erit talis, ut aequivaleat pluribus actibus meritoriis, qui solent inter audie dum sacrum exercuri tempus etia illud,
ruod auditioni Missae seret impendenum minus bene, vel forsan male vanis rebus , aut verbis otiosis impendetur. Vnde censeo, nec perpetuo, nec per an num , nec per inensem teneri, nec posse
quempiam omittere Missam ob evitan. dum scandalum unius, vel alterius pusibii.Vna,vel altera via perpensis utrimque circumstanti;s potetit, ac raro forsan te
nebitur,ut dicebat Suare . Praxis particularis arbitrio erudentis committenda videtur, ut prudenter decernatur hic, &nunc, An debeam Missam audire , vel omitteres vel an liceat utrumque, quandiu vel quoties Si perueniat scandalum ex malitia, quod vocatur scandalum, Pharisaeorum, numquam propter illud vitandum omitti potest auditio Missae diebus festis, quod S.Thoma πυρυ- hat ex MatthD I s.& ratione constat, quia tunc proximus non est in tali necessitate spirituali, cui non possit ipsemet suffcienter consulere mutado suam
prauam voluntatem , quare non prςu
in obligatio charitatis precepto Misset. Si quis tamen diebus profestis una, vel altera via Missam omittendo cum nulla , vel sere nullo detrimento mo spirituaIl, posset hoc scandalum impedir . deberet quidem om ittere; sed rarissime
concurrent circumstantis talesquq gra uiter obligent ad omittendum. Videam tur Authores relati. 22 Patres citati sem. z. pro prima sententia nobis non obstant . Basilius enim loquitur de scandalo Pharisaeoru , quod nulli pr cepto praeualet, e orsus, Cr Beda , dum asserunt, si de veratate scandalum fumitur, utilius scaudatum
permittit Ar , quam Seruaa re snquatur,
plane loquuntur in casu, quo vel veritas relinquitur proferendo mendacium , quod numquam licet, vel quo plebs debet doceri veritatem, ne falsis doctrinis incauta seducatur; vel quo fidei prosessesio requirit talis veritatis prolationem . Alioquin non omnes veritates semper , dc ubique propalandae sunt,ut scripturgia docet, de omnes Doctores sentinni. D.
nocem iA s tertius loqvitur in opere consili .
qualis erat aedificatio noui templi: Et hane dicit omittendam fuisse poli noui
operis nuntiationem ob scandalui proximum euitandum: nam, etsi res praeceptae non sint omittendae quamdiu sci licet urget pNceptum ob aliorum scandalum , at ea . quae sine peccat possunt omitti scilicet hic, δι nunc equidem omittenda lant ob scandaluin
810쪽
Ium etiam pusillorum euitandum.1 3 Ad fundamentum adductum n m. q. fatemur, quamdiu praeceptum impo.
situm mihi propter meum spiritualem prosectum,retinet obligandi vim, omit. ti non posse propter euitandum scanda.
tum proximi , quod probat illud argu
mentum . At addi mus, interdum cenare
talis praecepti obligationem ; nam Οmnibus pensatis centetur, praeualere prae ceptum charitatis erga proximum etiacum aliquo meo detrimeuto propter euitandum multo maius proximi damnum. In exemplo ibi posito,si Petrus ve. re peccat mortaliter ex infirmitate mis. sam omittens, re ego postem adire templum aliud, quamuis mihi nonnihil in.
commodum , certe tenerer saltem ali
quibus sellis. Iten t si non possem alibi
Mulam audire, forsan omittere possem paucioribus testis. Quoniam una,vel al. tera vice mihi cessare censetur obligatio Missam audiendi, quae non cessat rein spectu proximi, ut supponimus , α 'per consequens ego non peccans impedio
peccatum alterius. An vero tenear aliis quando Regulariter non puto, tales autem circumliantii concuricre possunt, ut aliquando tenear.
24 Sexta causa excusans ab auditione Missae diebus filiis sit obedientia, vel
erga Parentes , vci erga Si periores, audDominos. Curare deuet Paterfamilias, ut sui Domestici Missam audiant, quod
ro minis ret, subditus , ut obediat Superiori . Et quidem, si ministerium sit necessarium iuxta commune vivendi mO-
dum nec herus peccet pracipiendo, nec famulus obedienco . Si tamen d .fferri possit in alium diem, vel horam, peccatherus , qui tenetur non impedire sibi subditos ab impletione praecepti. Peccat autem subditus tunc obediens , si timeat solam reprehensionem etiam
duriusculam sine maiori damno , vel os sensione permanenti. Quilibet enim per se loquendo tenetur adimplere praecepta, quando potest sine magna incom.
p .Si vero famulus,aut subditus timeat grauem, aut diuturnam rixam et graue supplicium, aut detrimentum, excusatur mittens missam. Nam Ecclesia noria
vult cum tanto dem merito teruos, aut
subditos obligare. Sic Doctores relati, qui citant alios; di subdunt, debere famulum prius dicere Domino, se non audisse Missam, atq. procurare,si com . mode possis,opportunitatem audiendi, quam ,si nequeat obtinere, issici eliter excusatur. Quando tamen id frequenter acciderit, quς rere debet alium Dominum,aut alium modum vivendι, quoties commode reperturus erit.
Permittens commoditatem sufficien . tem audiendae missae . Sic excusanturntilites custodientes arcem , aut calira, vel portas ciuitatis , quas deserere ne . queunt . Sic etiam Magistratus. Senatores consiliarii, eu viri; Primaris, qui gra uia Reipublicae negotia nequeunt in . aliud tempus commode rei)cere . Sic item Pallores, qui non possunt sine peticulo gregis , aut grauis detrimenti missesam audire . Qui veto necessari, non sunt ad custodiam gregis, debent audi
rentissam, ci se iuuare vicissim , ita ut unus adeat Ecclesiam, altero custodie n. te gregem,eoque redeunte,alter ad missa in a. ccdat, quando duae misiae dicuntur, di sunt duo Pastores. Similiter excusantur tabellari3, seu cursoles, qui faciunt velocissimum iter . Pariter excusantur nautae, Ilic darii vel muliones di vectores
mercium, qui non possunt sine magnis expensis immorari ad missam audiendam . Adde molitores, quoties illis licet in fel lis laborare, quppe necessita Sex cusans ab Ope te seiuiu, pariter excusat ab auditione Missae, quando labor intermitti non potest,seu linqui molendinum