장음표시 사용
791쪽
intentione non implendi praeceptum, auditione praecedenti , reccas interno affectu contra praeceptum, non autem externa praecepti violatione . Addit
illum, qui Missae partem audiuit animo nihil amplius audiendi, satisfacere pol
modum audiendo partem aliam. Ios Nota tertio; quaedam este pia cepta positiua , quae, licet praecipiam
actus ex temos, aliquam tamen specialem intentionem coexigunt. Sic recitatio diuinarum praecum exigit inten.
tionem colendi Deum illo actu: Quippe si breuiarium legeres ob discendum,
vel docendum, non fatisfaceres praece pio, cum talis recitatio non sit oratio.
Similiter, qui tenetur ex ossitio ministrare Sacramenta , debet utique, dum verba profert , habere debitam intentionem essiciendi Sacramentum, alias illa prolatio non ellet vera minis ratio
Sacramentorum. In his itaque praecinptis non solum actus exterior , sed etiam talis intentio pertinet ad rem praeceptam. Sunt tamen alia praec
pia, quae non requirunt specialem intentionem satisfacientis; &in hist sola requiritur voluntas exequendi rem prae .ceptain, nimirum ieiunandi, vel absti. nendi seruilibus operibus in festis. Huc
reducti Castro Patara tomo I. Iractat. I.
Missam ; quippe si voluntatem habeas
audiendi, quam uiscum intentione non
satisfaciendi praecepto, nihilominus satisfacis, Mihi veto videtur, eadem esse ratio, quo ad hoc recitationi Shorarum,& au ditionis Missae. Nam utrobique non requiritur intentio satisfaciendi praecepto per hunc actum, attamen requir,
tur intentio colendi Deum illa recitatione , vel auditioner quoniam, si quis adesset sacro sola eoluntate curiose videndi, quod ibi fiat, vel an Sacerdosceremonias exacte peragat , non satis, faciet praecepto, quia tali S auditio non
vii Dei cultus , nec actus etiam ext
rior religionis. qualis ab hoc praecepto
audiendi Missam exigitur, & per consequens postulatur intentio colendi Deum illa praesentia morali, quae sane sussciet, etiam si velit, exPreste non satisfacere per illam auditionem.
Ho Ad primum iundamentum primae sententiae resipondetur, actum non operati ultra intentionem agentis, quando pendet ab eius intentione tam
actus, quam effectus ipsiu&. At,quando posito actu sequitur effectus necessario, non potest actu posito per intentionem agentis impediri talis effectus. Sie in praesenti posita libera executionOrei praeceptae, videlicet auditione Missae, non poteit impediri per intentionemrgentis adimpletio praecepti . Qui ita etiam dici potest , hic actus Operari,
non ultra, sed iuxta intentionem agenotis , emcacem tamen . Nam quoties
voluntatem habes audiendi Missam, &non implendi praeceptum, duplicem intentionem habes, ptimam efficacem praestandi rem praeceptam, quae conse quenter inducit essicacem impletionemvraecepti, subindeque continet virtualem intentionem efficacem implendi
praecepti. Secundam inessicacem ortam ex ignorantia, vel errore, quo falso putas: audiendo talem Millam, non im pleri praeceptum. Igitur ex concursu d plicis huius intentionis vincit efficax,vt. pote principalior. ID Ad secundum respondetur, obli gare leges adhoc, ut subditus velit cas obseruare, scilicet in actu exercito , volendo nimirum cxecutionem operis i iuncti, non tamen obligant illum , ut habeat intentionem satisfaciendi pracepto perillud opus, nec intentio contraria tollit impletionem praecepti Posi
ta executione rei praccptet. Ad wrtium negamus, illam intentionem non im plendi praeceptum este tunc citicacem,
quia eum effraci voluntate faciendi, quod prscipitur, non eli compatibilis volunins emcax non implendi proce Ptum , ut diximus mero praecedentit.
792쪽
rix Ad Consirmationem. Suarer de
retur, illum, qui votum emisit audici. di Missam, & illam audit, nolens tunc implere votum, illud tacite prorogare, vel nouum votum emittere. Quippe curam. obligatio voti pendeat a nobis, proli-bito positimus illam nobis imponer , legis autem obligatio cum oriatur a Su perioris voluntate, non potestu nobis prorogari prolibito. Consonat LMm.
tra .6. Res . 7. docent, idem esse ut voto, vel iuramento, dum enim vere praestas, quod volnili, quamuis habeas intentionem non satisfaciendi, vere satisfacis , nec intendis vovere denuo,
quana uis possis, sed solum priori voto per aliud opus satisfacere: quod tamen
necessarium non est, clam iam sit ipsi fatisfactum. Idem de poenitentia Sacramentali docent. Castro Palans, π Bo- cfustri Satet . xv. I 7. pra sertim, cum opus osters in satisfactionem tuorum peccatorum; Imo, liceat id ciferas in satisfactionem peccatorum alienorum, nisi tibi Conscssarius iniunxerit expresSe, pro tui S peccatis opus offerri. II 3 Petes secundo. Utrum per auditionem Missae peccaminosiam implea tur praeceptum, nempe, si quis ob vanam gloriam, vel ob turpem a pectumasti
opere bono, non enim iuste praeciperetur opus prauum. Ergo praeceptum impleri non potest opere prauo, quod non pracipitur, sed impleri debet opem bono, quod Praecipitur. Quare, si Missa audicio quouis prauo fine, vel vitioli , clicum stantia vitietur, iam est peccatum , quod nullatenus praecipitur, ac subinde, qui sic audit Missam, non facit Icm praeceptam
r rq Confirmatur primo, ex cap. 3. de Rexu .iitri ubi dicit Angust. Qui ex limo. re facit praeceptu in aliter, quam debeata facit,& ideo iam non facit. Ergo multo magis non faciet praeceptum, qui malo sine hicit Confirmatur Iccundo,ex ovouc ridim, C. de legiri ET DI.contra legem, J. eo em t M. ubi dicitur. Is in legem dc linquit, qui verba legis amplectens con tra legis nititur voluntatem, & intentionem. Sed finis omnis legis eli facere subditos bonos, cui palam obitat actus vitiosus etiam ex cxtrinseca circum-liantia, Ergopcr talem actum non fati fit lcgi, vel praecepto, sed contra lugem delinquitur.
iis Communis tamen, & vera seti-tentia docet, per Opus ex se bonum , quamuis vitiatum extrinseca circum stantia, praeceptum humanum impleri . Quia praecep uim humanum solum imperat actus substantiam ita modum pertinetem ad substantiam actus precepti, qualis est intentio colendi Deum mora tione,conserendi, vel recipiendi Sacra mentum in Sacramentorum ulu iuxta superius, d. trii. Iom nCn autem imperat modum, qui non pertineat ad substantia actus prςcepti, nec ad eius externa ho-
eius sussicit ad extemii Dei cultum N ad rectana Ecclesie, vel rei publics gubernae tione alius vero modus extrinsecus plς- seri im interior per accides est operi pri cepto,& forsan extra iurisdictionem hL. mana Dii ergo ponitur acuis praeceptus quoad subit Bia, videlicet auditio Misto,qua: lans ex sine, vel circullatia vitietur, impletur preceptu Misis, licet peccet cintra prςcep. illud ,cui circilistatia, vel sin s
793쪽
xi 6 Ad fundamentum oppositum reo spondetur,auditio m Misae fictam ob prauum finem e M vitiosam , extrinsece tamen e vitium autem extrinsecum non impedit impletionem humani prscepti, quia non tollit , quominus talis auditio sit ex se bona, quae solum est materia trulis praecepti . Ad primam confirmationem respondetur, lactentem ex timore prΞceptum, alias non facturum, non implere praec plum quoad rectitudinem assectus,itaut praemium mereatur apud Deum e bene tamen in effectu, siue quoad Eccle
Ad secundam confirmationem respondetur, duplicem esse legislatoris ii tentionem , primam de re praecepta, secunda de fine per praeceptum assequendo.Prima censetur forma legis, & ideo, qui facit aduersus illam , peccat in legem.Secunda censetur extrinseca; Qua re meeans in illam non censetur legistransgresses .it 7 Hine sitat quis ex poenitentia,vo to , vel iuramento teneatur audire Missam, & illam audiat ob prauum finem , satisfacere nihilominusnis obligationibus, nam omnes ligant instar cuiusdam legis,& praecepti. De poenitentia Sacra
sputat 38.sest. 8Mκ.I.dσ voto, quamuis aliqui negent, quia votum requirit ma teriam undequaque bonam; Aifirmat
Iam num. . Quamuis enim non satisfaciat fini,qui per psnitentiam,aut votum intenditur ; scilicet cultus D , vel satisfactio pro peccatis; satisfacit equidem materiae pgnitentiae, vel voti,si rem ex se honestam offerat,etsi vitiatam extrinseca circumstantia. Quippe, sicut finis extrinsecus legis non cadit sub legem, videlicet maceratio carnis non cadit sub legem ieiunii: sic finis extrinsecus pgni tentiae , vel voti non cadit sub ipsorum obligationem .
Qualis attentio requiratur in avdιrione
ri S C Uppono primo,duplicem atten-I tionem distingui. s. inteream & extemam; haec petit, ut quis adsit Miseis cum externa reuerentia, religioso, ac humano modo, ita ut vere dici possit, hic, di mine actum externae religionis exerincere , atque cum celebrante in precibus orernis communicare . Quapropter omnem externam vagationem, distractionem,& occupationem excludit,quae non compatiatur secum externam remuerentiam, & religiosam assistentiain . . Attentio vero intema continet mentis considerationem, vel circa verba, vel circa sensum verborum, vel circa Dest. cui cultus religiosus exhibetur, ut notat
dieens, secundam esse persectiorem pri
perficialem, quia verba solum attendit, ut integre,recteque proserantur: secumdam vocat litteralem ad sensium verbo. rum:tertiam spiritualem ad Daum. Iis Suppono secundo, iuxta Doctores infra citandos, requiri saltem attentionem extemam ad istud praeeeptum implendum; nam alias non dicetur Fidelis decenter, ac religiose Missam au dire. Quare, qui,dum Missam audit,pingeret,vel scriberet,ueI dictaret,uel obi cta diserta circumspicerer , vel colloqueretur cum ali3s, peccaret contra prς-ceptum Ecclesiae. Quod si sit occupatiose vel confabulatio diuturna continuo durans magna parte Missae,graue peccatuerit , quia grauiter repugnat actui per Ecclesiam imperato . Secus esset,si solum interruptim aliquot verba misceret, vel aliquid curiose conspiceret , Npostea Missae reuerenter attenderet; tuc enim secluso scandalo peccatum estet
etiale. Sic intelligendus est Sol β m
794쪽
distina. r in . I. an. . dum absolute dicit, contabulantes in sacro satisfacere praecepto Ecclesiae , quod sine moderatione posita videtur et e false ut bene
cum ali inon esse probabile, quod docuit Medieras Cσd. de Confessqη. de Paemum. tempore Missae ina pleta mimirutii,si quis iugiter confabuletur , du audit inissam, aut alia negotia cum mercatoribus tractet nihilominus implere praeceptum quoniam implat eius lubitantiam, licet agat contra linem ipsims . Et quidem , B llitas huius doctrinae patet,nam attentio saltem exterror non est solum finis huius praecepti , sed etiam eius sebi tantia, quatenas praecipitur actus externus hvinan .is,dc religiosus . Advertunt tamen Stiar. M F, Guc suprassii colloquia non essent de re seria, nec nimis attenta, quae subinde non impediant attemtionem M: ilae necellariam,non fore graue peccatum,& sic exponi possie Medi
mit Per maiorem partem Misty voluntarie, vel etiam inuoluntarie,non implere praeceptum ii tud, quia non habet attentionem necessariam, quare tenetur aliam Missam audire, secus, si per par tem non notabilem , sed exiguam, op primeretur albmno , & ita restitit, ut aduertat, se M.ffaria integram audiro , quamuis ob molestiam lomni non attendat ad significationem,nec ad aliam meditationem , non peccare saltem mortaliter; nam hic liabet attentionem neces tiam ad orationem, di ad audi tione in Missae. Sic Sancheae funa ram. ti
raa H is positis restat mis stri . An ut-terior attentio requiratur ad hoc prPceptum implendum, de eadem est de re citatione Canonicarum horarum ecprscepto . Ac vitaque pendet ab illa
quaestione, utrum lex humana, vel Maclesiastica prscipere possit actus internost In qua prima sententia simpliciter affirmat, etiam directe pr*cmi posse pethumanam potestatem . Ita sitisin cap.
st quos refert Salas ae Q.at'.9. sese. . cum multis huius partis argumentis . Probabilem duit Lessius de rustit.tib. 1.
Ia 3 Praecipuum sundamentum est . quia,licet ter ciuilis, cuius potestas immediate nascitur ab humana communi tale media ratione naturali, de solum ordinatur ad exteriorem pacem,& h nellatem communitatis , di potestas etiam dominativi, γε dumtaxat se
uorum corporibus dominatur , ut ex Seme a 3.ae benem 'i ded icit S. Thinnas 1. a. quast. I iamin .non extendatur adactus mere internos, ut a suo fine, filo.
que soro penitus alienos ; at pol eltas Ecclesiastica, cum spiritualis sit, & ordinetur principaliter ad internum bonum animarum, et habeat altius principium, scilicet Deum supernaturaliter illam cinserentem, consequenter poterit immediate praecipere actus internos directe. ac per se. Quoniam Chri lius habet vetque potetiatem serendi leges Dbligantes ad actus intemos, nempe credendi, diligendi.& similes, ideoque potuit prae cipere consessonem, etiam internarum cogitationum. Ergo potuit Vicario suo relinquere participationem huius pote statis. Quid enim obstat Reliquisse vero de facto , stiadent illa verba generalia Ioan. 1o.Quodc que lolueris r Quodcumque ligaueris , dic. Item usus Ecclesiae, quae remittit culpas Internas semuis
795쪽
no, dispensat in votis pure mentalibus, punit etiam actus externos ob conditionem internam , ut latius persequitur Salas sura .ra Secunda sententia per op situm negat absolute, posse directe, vel indirecte legibus humanis actus internos im
perari. Significat GThomao I. A qu. I O.
alios plurimos sic tenere. Probat 5 auctus Thomas. Quia nemo potest praecipere, vel verare, quod non poteli punire vis enim praeceptiua debet habere co- iunctam coerciuam nec potest punire, quod non potest cognoscere, ac iudicare.Sed Ecclesia extra confessionis tribu nal non potest cognoscere, nec iudicare actus internos . Ergo nec illos poteth praecipere, Mi prohibere. Confirmatur. Quia Gregorius M. cap. istae Srmon do. cet, eos, qui commiserunt Simoniam ex affectu prorsus interno sine pacto exter. no, non teneri legibus statuentibus pce. nas Simoniacis, sed his lassicere fatis facere Deo; significans, Ecelesiam punire non poss) actus internos , quamuis ais ficiant externum aliquo modo. ris Tertia sententia communior diisse inguit docens, actus internos ab Ecclesia praecipi non posse directe, posse
bene tamen indirecte per acci dens, aut concomitanter, quatenus actus internus connectitur externo . Sic docent Garet.
1n Sum m. verbo Excommvnιcatio. cap. I.
Er verbo Hora. 9. 3. Solus lib. I o de iustiti
Probatur . Nam tales actus interni necessaria sunt ad humanum couictum. vel ad cultum religionis in Ecclesia conis uenientem; quatenus conducunt ad ex. ternum actum, non solum materialiter sumptum secundum esse Physicum, sed etiam formaliter secundum esse mora-le,vel artificiale: videlicet prout est con tractus, Sacramentum, sacrificium, cuI. tus,oratio,vel quid simile Igitur rectiim Ecclesie regimen re irit in illa potestatem ad praecipienam actus internos, prout sic coniunguntur cum externis, de ad huiusmodi rationes formales coexi.
Confirmarer ex praxi Nam sic Ecclesia cap.Omnes de Poenit. ct Remis. praecipiendo consessionem annuam, praeci pit etiam internum dolorem in cap. Do lentes de celebrat. Is Usar. σ Gement. I. eodem tu .precipit Clericis recitationem attentam,& deuotam. In cap Commissa , . ceterum de eiecit. in c. punit recipientem beneficium ab sique intentione P. stipiendi debitum ordinem intra proximum annum. In Clement. 1.L Verum de Haret ιc. excommunicat Inquisitores , qui vel ex odio , vel intentione praua omittunt procedere contra delinquentem in causa fidei.In Clement. I. de statu Monach.excommunicat Monachos Benedicti nos, qui sine licentia petunt Curiam animo Praelatum accusandi. I ita cap O quis dist. 3 o. excommunicat non seruantem Ecclesiasticum ieiunium ex contemptu,vel ex interna stiperstitione. Saepius etiam excommunicat facientes hoc, vel illud scienter, aut temere, Vel cum aliis modis internis per aeccidens coniunctis actui externo. I 26 Iuxta haec in dissicultate praesenti prima sententia requirit attentio em taltem ad verba, vel ad externas Missae ceremonias , ut praeceptum audiendi Missam impleatur. Ita Caietan.m Sum
verbo Festorum violatio. NauarruI cap. 3.num. I 7.Sotus, Medina, oper, quos
796쪽
qu. 83.art. 6. Post sextam conclusionem , dicens, contrariam sententiam esse salsissimam ita prorsus improbabilem. Lm
Er 2.par.aff.3 I ARb.i y.vocat oppositam sententiam improbabilem, S perniciosam . Sed hi duo frequenter excedunt incensuris.Hanc primam sententiam dicit
Ior .dicit, esse probabiliore, & consiliendam. Similiter de recitatione diuini os
i 27 Probatur, Nam Ecclesia praecipe.
re pol si actus internos , quatenus ne
ce ituria sum ad eue morale, ve I attifici,
te actuum externorum, quos iu petat ut patet ex fundamento tertiae seu temtiae I sed interior attentio requiritur adesse morale , quod in auditione Missae praecipit,& intendit Ecclesia. Ergo talis attentio comprehenditur etiam sub Ecclesis praecepto. Minor probatur priminNani Ecclesis lege praecipitur auditi Missis,prout acius humanus, & moralis sufficiens ad moralem praetentiam. At, si desit omnis interior attentio, non erit actus moralis iussiciens ad morale prae sentiam. Ergo requiritur ad auditionem Millae praeceptam aliqualis attetio: ideo
quippe qui dormit, vel attentissime siu. it et legendo , vel scribendo, sine dubio non audit Missam humano, seu morali
modo, quoniam attentione deficiente, Non censetur moraliter adesse Missae:sic autem se haber, qui voluntarie non attendit Min, Ad sponte rebus aliis cogi,
tandis occupatur. Probatur secundo e dem minor quia pretcipitur auditio Miseis, prout est actus religiosus ad cultum Dei pertinens. Ergo requirit attenti nem religiosam Giuino cultui conumnientem, itaui audiens Missam Deum oret, ipsum recolat, vel saltem ea consi. deret, quae Sacerdos facit tanquam in Psteria sacra . Sic enim ad orationem etiam requiritur attentio religiosa,quoniam in spiritur & velitate Oportet ora. re, ac adorare Confirmatur. Nam ideo requiritur exterior attentio , di protaribentur actiones cum illa repugnantes sne scilicet impediatur interior attenmtio. Ergo hec multo magis requiritur, di eius desectus impediet impletione in praecepti. iis Secunda sententia docet,non esse necessarium ad hoc preceptum implen dum; ut audiens Missam habeat inter nam aliquam attentionem. Ita Sylvem
797쪽
di alii, quor refert A orto. I.lrb.7. cap I. q.1. dicens, Oppositam sententiam elli
probabiliorem , unde significat hane esse
LVo disp.21.πM.29. ιν alaia Probatur primo Nam iuxta secumdam sententiam relatam nu. I 14 Ecclesia praecipere non potest actus internos. Ergo nee illum attentionem internam. Quare non peccat contra praeceptum Ecclesiae, qui talem intentionem noria habet. Sic arguunt Doctores illius iscundae sententiae positae,m . a . & cum illius Conmchsepra. Probatur sccundo. Nam etiam iuxta tertiam sententiam relatam, πάia . Saltem prout traditur a Syarro, Do. arm. Ecclasia praecipere non poteli actum internum, nisi sit omnino necessarius ad illud esse mor te, vel artificiale, MQd in actu externo praecipitur Sic enim intentio contrahem di requiritur ad subitantiam moralem contraeliis,intcntio iaciendi Sacramen. tum ad erus collationem, intentio laetificandi ad celebrandum, intentio colenis di Deum adorationem ,& ad auditio, nem Mastat. Quapropter intentiones iis
praecipiuntui cum illis aditibus ab humana potestate, sed interior attentio nodi est necesiacia simplicitet ad m,
stantiam oration ,vel audia Ionis erae nae,ves ad esse morale cultus externi di . uini, cum hic lassicie lucr exhibeatur externa reuerentia , & attentione , qu Deus exterius colitur , di Fideles aedificantur. Ergo lotuin exteriOF attentio
praecipitur, quaecuur intentione colendi Deum conitituit praesen viam moralem, di cultum diumuiri lassicientem ad hoc praecuplum implendum, quin addenda fit luterior attentio, quam prima semientia superaddit. Ixς Probatur terito. Nam,ello posset Ecclesia talem attentionem praeciperie comutitanter, di induecte, nota satis nobis constat , ut fatetur La'. bbri
trad . I c. I . ru. I Od Utrum illam praecipere voluerit,& tam rigorosam obligati nem recitantibus Horas, α audientibus Missam imponere , multis quidem I queis,& scrupulis expositam. Cum E
elesiae iustae te videatur,si suis praeceptis ab Echlesiasticis obtineat, ut horas M.
c ter canant, aut recitent,& a Fideli ut secundum externum corporis habitum Mill, decenter inter sint. De inter na vero deuotione, vel attentione iudicium Deo committat, ut ait. S. AntonNec obstat illud, e. dolentet, praecipiens in virtute sanctae obedientiae Clericis, ut ossicium celebrent studiose pariter, ac deuote. Quia multi putant, illud quoad potieriorem partem, siue quo ad modum re eitandi non esse praeeeptum, scaconsilium, nam illa polleriora verba flvdrose pariter ac dea ote, non simpscister praecipiuntur, sed cum illa limitati
plures vero censent, ibi solam praec pideuotionem,& attentionem externam. Nam eisdem sere verbis Tradenses. . c. I 1 praetcribit,ut canonici compellantur in choro hymnis, S canticis Dei nomen reuerenter, dat tincte, draroteque laudare,ubi satis apparet,praecipi solam
deuotionem,& reuerentiam externam,
ad quam istam deseruire poterunt perenae, seu media, quibus compellendi sunt
I3o Probatur quarto. Nam orar quempiam, est loqui cum illo, representando nostrum desiderium eidem , sed postumus substantialiter alloqui quempiam, etiam cum actuali distracticino voluntaria. Potest ergo consisteresubstantialis oratio ad Deum cum tali di, stractione mentis. Minor probatur, quia si vel ex scripto legamus , vel memo riter recitemus orationem aliqua a coram Rego ad aliquid impetrandum ab illo , quamuis cum voluntaria distraoaone mentis , vere Regem ora
798쪽
mus, si sie etiam alloquor excommunicatum,vere incurro minorem excom municationem, si sic emitto vota reli
glois professionis,vere profiteor. Si sic
ministro Satramenta, vere recipientem alloquor, & in extrema unctione Deum Oroaeum eiu forma lit deprecativa, validaquet acta inenta consero ; posita is tum in his omnibus intentione praeuia recitandi diuinum ossicium, vel audiendi Missam cum externa deuotione, atqi attentione , quamuis absit interna voluntarie. III Pro ablur quinto. Quia si volun raria distractio tolleret subitantialem Orationem,uel auditionem Miny necessariam ad me pium impIendum, pari ter illam tolleret inuoluntaria, quod aduercari; negant Sequela probatur Nam inuoluntarie distractus non poneret actum praeceptum, illam scilicet interna attentionem . Quod autem lite omissio sit inuoluntaria, valebit ad excusandam culpam, non autem ad praeceptum implendum, sicut finianus durans per maloiem Misse partem, etsi , quotius inuo luntarius est e xcuset a peccato tollit tamen unpretio: A m praecepti. Nec valet dicere, quando distractio contingit inuoluntarie , licet non maneat actualis attentra, numere virtualem: secus vero, quando voluntarie dili rahimur. quia tunc reuo mus voluntatem attencin di . Nim inquaui valet, nam interior attentiis, curia nullum relinquat estectum permanentem, interrunipitur equidem
pert item d. str inionem quamuis inuolui uariam . Rursus, qui negligentes sunt etiam venialiter in repellendis di. si ractionibus, iam voluntarie reuocarce priorem attentionem . N subinde non implerent prsceptum , quod magnum ad tum aperiret scrupulis, ut latius per sequitur Govincia friti Isa Vtinia ac qua ilione graui quide,& satis controuersa dicam,quod sentio. Suppono primo, disterre intciuionem satientione ira,& deuotionem;nam intemtio eli propositum audiendi Missam, vel Horas Iccitandi pertinens ad volunta.
teni de qua diximus supra q. 8. Attenti Q dicit aduertentiam ad ea, quae videntui vel audiuntur,vel recitantur. N per con sequens est actus intellectus. Devotio isumatur proprie,si si a tactum volum talis,qui reddit hominem promptum ac paratissimum ad diuinum obsequiuis,
de cultum , ut docet QThom. a. a. quas a. art. t. Si vero deuotio sumatur communiter,& acceptione vulgari,significat rela tionem illam spiritualem mentis, &dulcissimam alacritatem ι quἴ proueuit ex Oratione, seu meditatione rerum diuinarum,& est cffectus ipsius. Ita SavThomas sum. π Sanched is consit. lib.2.
I r 7 Suppono secundo, DD.utriusque
sententiae requirere attentionem aliqua, dum aliquis audit Millim , vel recitat Horas ex praecepto, vel siue praecepto.Quippe licet aliquis hic, di minc non teneatur orare, vel audire Misscin . At si vult hqc facere,debet decenter reuere terque praestare. Dicit autem S. Bona de perfert. ιLcap. S. Valdὸ ιndecens est equis cum Deo loquatur ore, cr alιud in m. Aitetur corde,priscribente quidem iureis ram naturali,quam diuino, ut veri ado. ratores adorent lyatrem in spiritu, & veritate . & ut onemus spiritu in cute. Icori AIq. are peccatis , Ellet contra reuerentiam Deo,tantisqRςn.ylleriis cibitam, his spote distractum ad esse;si tamen absit scandalum, di contemptus, ex hac parte distractio non est
mortale Peccatum , quamuis exterius appareat,quia praeceptum naturale non imponit tam frictam obtigat:onem intcrius attendendi, duni exterius colinuis Deum, ut talis attentionis desectus gra. uiter Opponatur praecepto naturali, seu diuino. Sic notant Suarea. de Relinωm.
734 Suppono tertio, Doctores primet sententiae, tam ad substantialem Orationem , vel auditionem Misse, quam ad
799쪽
Ecclasiae praeceptum implendum requi, vel cor. Ita 6 Mar.'pra num. . II. O rirere istam infimam attentionem,nimi- San . . I cum communi.
xum ad rectam prorationem verborum I 36 Rursiis aiunt , quamuis audiens in orante vocaliter. & ad sentiendinia Missam, vel recitans Horas libere diua- voces,ti actiones celebrantis in audien- getur ad alienas cogitationes,si non assite Missam. Probatur,nam haec etiam adi uertat,se distrahi peristas a Missa, vel ab tentio reddit actum dicternum humanti, Horis, implere praeceptum , quia non li& verum signum diuini cultus per Missae bere distrahitur a Missa , vel ab Horis;
auditionem exhibiti,vel internae petitio. ideoque prior attentio permanet adhuc vis oblatae Deo. Ergo nec substantialis virtualiter. Imo,quamuis aduertat,sedi- auditio Milse religiosa, vel oratio voca- strahi . vel 1 Missa, vel ab Horis, di me lis aliud postulat, nec praeceptum posi- diociem adhibeat diligetiam ad attemtiuum amplius requirit , quam actum dendum, non peccat; at,si non adhibeat externum humanum, & religiosum au- saltem mediocrem diligentiam , peccat dientis Missam,vel oranti senec cadit sub venialiter. Quia iuxta fragilitatem in precepto modus petiectior actionis, sed mana impossibile moraliter ell. imagitantuni substaiatialis, itaut qui velit ha- natiuam retinere semper actualiter ad
here hanc infimam attentionem, de vo- uertentem. Ideo dicitur alm. 39 Clantarie secludat omnem aliam perie, meum derelin sit me. Quin adit Sanoctiorem, nullo modo peccet contra pre- chen cum aliys, de si negligentia repellen-ceptum iraturala, vel positivum. Quic di cogitationes alienas sit crassa,non ron ullum ps ceptum obligat ad maiorem tractari, nec interrumpi priorem atten- perfectioitem operis, ted ad solam si - tionem , sed adhuc manere virtualiter . stantiam illius. Da docent Suare: pra Quia Doctores requirunt ad mortalo
pra uvmer. ἔ6. veluti sed sium omnium . plene libere diu agetur, aduertens hic, dc Communem . nunc se distrahi ab actioniblacris. De-Conueniunt item isti Doctores , mum asserunt non esse necessarium sor- sufficere virtualem attentionem, videli- male propositum attendendi, sed sussi. cet,ut audiens Missam , vel recitans ho- cere viretirale. quale continetur in volun-ras, initio velit ad actiones celebrantis late adeundi celebrantem, vel iumendi attendere, vel ad rectam prolationem breuianum Videatur Soch sepro M. II.
verborum,& hanc voluntatem non re. σ sequent bus qui citat alios,
tractet, vel moraliter laterrumpat volu i37 His positis censeo,parum , aut nitarie diuertes animum ad cogitationes hil restare practici discriminis inter prorsus alienas, vel etiam contrarias sa- tram; sententiam; quod notarunt etiacro cultui. Consequenter addunt, modo Commh.q .83.vum iot. Er Cardinatis quis incipiat audire Missam, vel Horam Lugo de Euchar.disp. in . num. . Itaque recitare cum attendendi proposito, nec dico cum secunda sententia posita supe opera dedita mentem ab attentione dis rius num. I as. Ecclesiam posse praecipera moueat , licet per tota Missam, vel ora- actus internos , qui connectuntur cunationem dii tractus sit, implere praeceptu. extemis, & dc facio pretcipere recitanti-Nam illa dili ractio censetur inuolunta- bus Horam veram orationem,& audIc ria,& manet attentio virtualis silassiciens tibus Missam verum Dei cultu per ob
ad praeceptum implendum. Quin addit lationem sacrificij, atque religiosam ab
Gerson traia.de Orat. . parauit. F. oran. sitientiam, ex per consequens intentio xem non teneri tota sollicitudinς conti- nem orandi, vel offerendi, ac attentionc
here cor suum intra verborum prolatio. aliquam saltem superficiale ad has e 'nem religiosiam, quin tolerari possis eua- ternas actiones rite peragendas, siue Milo quadam ad refocillandum caput, qua tales actus non essent cultus Dei iVt docet
800쪽
doret prima sententia posita' u π. 26. Cum autem haec intentio, de attetio sius ficiat virtualis dimanans a prqcedenti proposito colendi Deum, & attendendi actionibus externis, quod etiam sufficit
virtuale, seu potius implicitum, ut nuper dicebamus ex mente Doctorum primae sententis. Certe no dabitur exterior ora. tio,vel auditio Missae cum externa reuerentia,& attentione, quam requirit secu da sententia posita u. 8, quin detur attentio quspiam interior vel actualis, vel virtualis dimanans ab aliquo praeceden.
ti proposito interno saltem implicito notolum faciendi actum externum . sed etiam attendendi ad eius exactam executionem . Non enim potest exterior seu sus attendere ad exactam sensationem, nisi simul attendat alisua facultas interior ad idem obiectum sulν aliqua oratione conuenientiae , quae iit ratio sor- malis intendendi talem cultum externum , & ideo comitetur semper intentionem formalem, aut virtualem aliqua
formalis , aut virtualis attentio reipe ctive.
138 Quod equidem aliqui DD. non
satis discernunt,confundentes interdum attentionem cum intentione, vel v:ram attentionem cum alia, quare videntur, vel non loqui consequenter, vel non adtem. Nos autem explicare possumus ex
mus, ad validam ad ininiurationem Sacramentorum requiri virtualem intentionem faciendi, quod Christus instituit:
ad hanc autem intentionem virtualem requiri, ut praecesserit talis actualis voli. tio,vel explicita,vel implicita,nec reuocata fiuerit, nec interrupta . Sed adhuc maneat eius vi S , α activitas influens in
actiones externas, quatenus manent a
ctus aliqui cognoscendi, de amandi, vel spirituales intellectus, te voluntatis, vel corporales imaginatiuae, ac appetitus 2nsitivi , qui reliquas potentiaS mo ueant, S applicent ad continuandam
Igitur ad hunc modum dicimus, ad auditionem Missae,vel orationem voca.
P. Lugo de Sacramentis.lem prae requiri actualem intentionem . explicitam, vel saltem implicitam co. lendi Deum his actioni b. externis,quod
quando Clericus voluntarie distrahitur,
licet ad externam prolationem attendat , tamen materialiter tantum, di sine intentione colendi Deum . Nec pideo, quo sensu dicat, contrariam sententiam
esse probabilem . Quia legere diuinum ossicium sine intentione colendi Deum, sed solum materialiter, quis dicet probabiliter esse suffciens ad praeceptu . implendum Θi39 Cum liac intentione colendi Deti auditione Missae, vel Ossicu recitatione. si sit emcax in tetim necessario conium gitur attentio saltem ad rectam sensa tionem externam audientis Missain, vel ad rectam prolationem recitantis offici inna in haec omnino requiritur ad hoc, ut tales actiones sacrε mat, de vetus Dei
hoc siensu potuerunt dicere, Sua suma
mssententis, prolationem verborum si, ne attentione tuentis non este Feram .
orationem, sed sine mente isnu quod. verum esse, fatentur Doctores secundae sententiae, quando nulla datur exterior attentio, quae sane praerequirit aliqualem attentionem internam , saltein superlacialem. Asserunt vero seniper cum intentione efficaci colendi Deum illis actibus,connecti attentionem externa. re internam,saltem superficialeuir quod
JqO Post transactam actualem intemtionem, oc attentionem explicitam, vel implicitam , dum homo voluntarie, vel inuoluntarie distrahitur ad alia, manet adhuc volitio quedam tenuissima. quae potentias externas applicet ad Dei cultum exteruum , dc quaedam attenti Bbb men