장음표시 사용
41쪽
g. Limitantur autem hae regulae in his casibus. I. Inter verba homonyma non scribitur, tamquam supervacanea : V. g. mehementer dolet ει angi
2. Cum particula aut, nee, & his similes ornatus gratia adhibentur: v.g.
Itaque ct ea fecit, quae cupiebat , tamulto labore populis persuasit : vel
etiam , Non audeo neque tacere , neque plane loqui . 3. Omnino scribenda non est, cum sensus & sententiae bene distinguuntur, hoc est, cum propositiones sunt brevissimae, nec ullam
c ) Non disputo hoc loco an dictiones , quae
vulgo homonymae censentur , reapse ita se habc ant: nec una plus quam alia signi- fcct r immo vero mihi persuadeo , pau cissimas esse quae hac appellatione donari possint . Reliquae iis tantum sunt homonymae , qui ad intimos Latinitatis recessus non pervenerunt et ut accurate praeter ceteros disputant Vavassorius , de Vi ac poto te verborum , & Ρopina . Hoc breviter dico , virgulam apponi non debere inter ea vocabula , quae communiter hinmonyma reputλntur.
42쪽
confusici nem gignunt: v. g. Feriit eum,
gladio , in pectore: Decesi, lente , len-
se . Haec enim tam clara sunt, ut omnino intempestiva sit virgula. Quod si longiores essent partes, rectissime vi gula adjungeretur: V. g. Feriit a Perfariumsuum , gladio utent acuti mo, in ima parte pectoris. Decessit a nobis, atque lente , immo ita lentissime prosecutus est eum. Itaque virgulae caute , &non nisi cum sensus cogit, sunt scribendae. Etiam parenthesis ab Orthographis in censum virgularum desertur. Nota est hujusmodi, qua nota ea includuntur, quae nec sententiae partes sunt, nec ab ullo verbo antecedente , aut consequente reguntur: sed tolli possunt quin sensus mutetur: adduntur tamen explicationis gratia: v. g. Non sum
praedicaturus tametsi id jure fucere possetn quantaι, quamque pra claraIomoris significationes dederit . suem postea quam oecidit o facinus hominis mauditum l canibus comedendum d
43쪽
dit . Iurisprudentia 'scribit Oeero sine ritissubia nequit consipere .
Quod si sententia brevior est , nec a sensu omnino sejuncta, duabus vi tulis debet separari : v. g. Amor , uti diximus, es animi motio pete menti sema . Cato , ut opinor, Romanos pirtute superuDit.
Unum moneo , ante parenthesin nec virgulam, nec punctum scribi debere, ut multi faciunt: ipsa enim est inte punctio . Nisi forte sententia absoluta parenthesis scribatur: quo casu punctum finale, aut duo puncta ante parenthesiit debent scribi. Nec etiam fine sententiae, quae parenthesi concluditur,ponitur vir gula.In medio vero,si longior est,omnia signa possunt apponi. Cavendum tamen a longiori, & frequentiori parenthesi, quae obscuritatem orationi ossundit. IIII. Restat punctum, G Dirgula . Ponitur cum sens us orationis majorem interspirationem postulat quam virgu Ia , minorem vero gemino puncto: hoc est , cum propositio aliquem sensum
44쪽
praefert, sed qui satis non est, ut mentem scriptoris omnino percipiamus ζsed adhuc alterum membrum exspectamus, quo sententia omnis certo habe tur . Itaque ponitur
I. Punctum G pirgula , quando propositio ab his verbis incipit: Etsi, Tametsi, Sicui, uuampis, uualis, cetera . Nam hujusmodi particulae ad alias feruntur, & aliud membrum orationis requirunt, quod sensum perfectum red
dat : v.g. Et si ea es pertorbatio omnium rerum , ut suae quemque fortunae muxime poeniteat ; nemoque sit, quin ubinis, quam ibi, ubi es, esse malit; tamen mihi dubium non es, quin hoc tompore bonspiro Romae esse miserrimum sit. i Sicut apis ex plurimis floribus mei Davusnruum colligit tem igitur Philosophus ex plurium , ta lectis dirum librorum lectione recte diiudicandi facultatem comparat. In primo exemplo, illud Esadis sciscit Tamen: in altero, Sicut requis rit Item igitur'.
a. Quam Oa Cicero ad Diversos lib VΙ. epist. I.
45쪽
2. Quando aliquid in partes dispertimus: v.g. Caesariani milites alii in figam se dedere alii serenue dimicarunt. Ilii intercepti ab equitatu Pompejano misere fuere concis; hi in duos manipulos collecti pictoris inpetum aliquamdiu Rsinuerunt. Ratio est eadem: nam in his propositionibus vocabula alii, tui sunt relativa, & indicant partes,
quarum aliae alias exspectant, quo tota narratio absolvatur.3. Quando instituitur duorum comparatio, aut quasi oppositio . Compar
ito , ut Nihil dissimilius, quam Logica, Possis : Haec fictionis venustate δε- mulcet aures legentium, ON errorem pro veritate inducit; illa verum a falso fe- eernis, ta mentem inluserat ne aliud pro alio accipiat. Oppositio , ut Tanto μ' rore irruit in eos, ut sua ct alienat, amicos G hoses ; domesicos ta exterorprofligarit .
4. Quando alia propositio orationi inseritur explicationis gratia, & sensum interrumpit quodammodo. Hoci loco tot
46쪽
loco simplex virgula est parum : duo puncta nimium : adeoque virgulam &punctum interponere necesse est: V. g. eus Pompejus Magnus , quem totur Oriens in fidem receptus adoraverat p
ipse fascei sictorios ianuae Po fidonii philosophi submisit: G hoc facto professus es, aliquid majus se ipse haberi. Hoc
praecipue in usu est, cum propositiones insertae sunt longiores, & quo a re liquis periodi membris secernantur, major interpunctio adhibenda videtur. Itaque generalis est haec praeceptio: Quotiescumque major, quam virgula , separatio requiritur; punctum G virgula merito adjungitur. Hae sunt praecipuae regulae, quas
viri politissimi, & acerrimi judicii sese
vant scribendo. Nihilominus haec Ο-mnia possunt alio S alio modo ad scripturam accommodari, si natura periodi Sejus membra id poscant. Nam inter scribendum tot occurrunt varietates periodorum , ut vis ad has regulas omnia exigi possint. Itaque nemo homo,
47쪽
quantum libet sollers sit, ita iis adhaeret, ut non aliquando ipsius periodi caussa recedat. Adeoque scriptor pro suo studio S prudentia hujusmodi leges ad singulares casus applicabit.
Tota autem mutationis ratio ad haec duo revocatur , bre vitatem periodorum , S sensum verborum quibus a, iera pari incipit periodi: quae in caussa est cur supervacanea videatur major sejunctio, sed minori contenti simus: modo periodus ac sententia futis disinna videatur. quod unum in interpungendo advertere necesse est.
Habes exemplum de puncto finali in hac Ciceronis propositione: Cum Osone Patrensi es mihi quidem hespitium vetus: quam ego nec Pudinem fanae collendam puto: sed ea caulla etiam cum aliis compluribus: familiaritas tanto nullo cum hospite: ta ea eum officili ejus multis,tum etiam consuetudine quq iidiana ita es auHa , ut nihil sit fum, duritate nostra conjunctius. ci) Huju
48쪽
sententiae membra poterant puncto unico terminari, uti paullo ante docuimus: tamen ob eorum brevitatem, &Cum primo connexionem, duobus clauduntur . Immo vero aliquando virgula loco puncti ponenda est, cum periodus est brevillima : v. g. Nihil amab lius virtute, nihil quod magis auitiat homines. vel etiam : Eui amat, G bona , ta mala amici fua reputat, nihil alienum putat, ut sentiunt Philosopbi.
Poterant haec membra gemino puncto separari: tamen brevitatis gratia virgula sum cit, quae satis membra sejungit. 2. Eodem modo de gemino puncto debet judicari. Etenim occurrunt senistentiae, in quibus lassicit punctum &Virgulam apponere, vel nudam virgulam, loco gemini puncti : v. g. in vis oratio saepe inperitis videtur ea , quc turget ; non secus ac corporis bonam habitudinem tumor imitatur scpe. In tu get , quod gemino puncto terminari deberet, punctum G virgula , vel simplex virgula satis esse videtur. Quod si v sen-
49쪽
sententiam producerem , duo puncta essent necessaria , hoc modo : Grapis
oratio sepe inperitis, ct qui decorum
orationis ignorant, ea praeter cetera I videtur , quae turget is inflata es ; cum aut novis, aut priscis verbis, aut duriter aliunde trans alis, aut grapioribuI, quam res postulat, aliquid dicitur: non fecus ac inperitis Medicinae corpora tumentia bonam habitudinem prae se ferrς
sidentur . f. Sin vero secundam partem verbis non tam connexis inciperem , fortasse unicum punctum , immo & littera grandiuscula esset necessaria : v. g. Eodem modo qui Medicae artis rudereorpora humore tumentia intuentur,
interdum sibi persuadent , se non aegrotum corpus , sed fanum , ta bonam h stitudinem prcserens videre. 3. Valet eadem ratio etiam inpuncto di virgula : quae, cum membra sunt brevissima , & satis se ipsis distinguuntur, locum cedit simplici virgulae: v. g. Duplex in hac materia PBlissopborum
50쪽
LATINA . s L ' essententia: altera Hugonis solii, a
tera Samuelis P endυυῖα Post Groiit, si membrum aliquantulum producere- tur,apponi deberet punctum G virgula:; si tamen brevitatis caussa virgula satis est. D Contra vero illae ipsae propositio ris nes , quae, si breves essent, puncto &t virgula bene sejungerentur; si multum n producuntur , non modo duplici pun- D cto , sed finali puncto clauduntur, uti
antea demonstravimus. Immo vero , nisi quae sequuntur, interdum nova sectio iij ne & paragrapho exarari debent: V.g. t. i: Si plures rationes adduco, S unaquae i. si que earum justum argumentum facit, ij is quaelibet novo paragrapho debet scri- o bi. Quod secus esset si forent brevise ... ,s simae: tunc enim vel puncto & virgu-
ii, la, vel gemino puncto separari possent. Postremo & virgula aliquando sini Omittitur , cum tanta est brevitas pe- iii: riodi, ut sine illa bene intelligatur: immo vero, si apponeretur, negotium Ita legentibus facesseret: v. g. Vidi eum, hiscemet oculis , in foro, colloquensem,