장음표시 사용
331쪽
multo magis intra claustrum; quia ut hic praclicatur, non audiuntur leges, ut Clerici causas forenses in tribunali laico tracienti sed ut melius intelligant Sae. Canones, et Theologiam moralem, magisquo idonei fiant ad exercenda judicia Ecclesiastica. Pro Religiosis in c. 2. h. t. in 0. est speetalis disposilio. quod lalam excommunicationem incnrrant ipso facto, si in seliolis, aut ali hi habitum temero dimittant. vel si sine licentia Praelati accedant extra claustrum ad quaecumque studia liti,
rarum: quam excommuneationem pariter incurrunt magistri, qui tales Reliqiosos habitu suo dimisso leges, vel
physieam audientes scienter docere, auι in seholis suis praesumpserint
et monachis sit interdiesa' finie resp. nota, negotiationem hic aecipi ampis
pro omni commercio in emendo. et vendendo consistente, sive ematur, et
vendatur ipsa proprietas rerum . sicut in contraelibus stricte eommulativis, ut in venditionibus, et permulationibus: sive tantum Duilio, ct nsus rei, sicut in contractibus successivis, ut emphΡleusi. localione, usu clis etc. Esluutem negoti alio triplex: Aeeonomica, qua quis res sibi supersuas vendit . et emit alias necessarias, vel utiles ad sui. suaeque familiae sustentationem.
Politiea, qua idem fit ad ei italis necessitatem. Lucrasiva, qua quis lucrandi causa res aliquas emit, ut eas
carius vendat, vel per mereaturam vendendo carius easdem res non immutatas, vel per artisicium, seu a lem. et industriam res in aliam sor. mam mulando, et carius vendendo: ut si facias ex serro gladium. ex uvis
s. n. l. Negotiatio politica, qua dimuritur u cessaria exercitui. et civitati. prhoibila est Clerieis: nam hi
per c. 5. h. l. et Can. 5. d. 88. arcentur a gubernationibus, et officiis laicalibus . nisi urgentissima caliga necessitatis. et pietalis aliud suaderet: ui si tempore famis Cloricus annonam pro pauperibus procuraret. 0. R. 2. Negotiatio proprie lucrativa severe prohibetur Clericis sub poena
excommunicationis, Can. 2. 9. 10. disι 88. e. sin. de vita, eι honesι. Cler. c. 6. h. ι. Trid. S. 22. e. l. de res
Ex qua poena colligitur, Clericum ita
negotiantem peccare mortaliter: nisi parvitas materiae excuset, ut si id una. vel altera vice faciat; cum unus. Vel alter actus non faciat negotiatorem; vel nisi excuset casus necessitatis: ulsi clericus non habeat, unde vi at. neque alio labore, et artissicio possit sibi neeessaria quaerere . quia neceMilas non habet legem. Saepe etiam a mortali excusal consuetudo locorum pedimittens Clericis certa commercia: modo haec per substitutos exerceantur, ei
spiritualibus officiis non obsint. Porro specialius loquendo prohibetur Cieri.
eis: l. Emere merces cum intentione ut eas non immula las carius vendant, v. g. frumentum, vinum, serrum. pamnum, Pquos ele. 2. Emere merces cum intentione, ut eas immulas carius divendant, ut frumentum pro sarina, et pane, uvas pro vino. anima-
332쪽
lia, et pabulum, ut eo saginata majoris distrahantur, conducere praedia, et animalia, ut fructus inde collecti cum luero vendantur ele. c. g.
l. I . 5. Negotiatio oeconomi ea permissa est clericis, et monachis: nam eii. c. 6. h. t. prohibetur negotiatio lucri causa, qualis ulique non est oeconomica, sed haec, spiritualibus exedicitiis attemperata, necessaria est adsuuentationem Clericorum, ne hi eum damno suo res proprias abjieere cogantur. Unde Clerici, et monaehi lieite possunt: l. Frumentum ex agris suis collocium, vinum ex vineis suis, aliosque fructus divendere. 2. Animalia suo pabulo saginare ad carius vendendum. 3. Si habeant bona, et praedia, quibus annexum est jus pocillandi,
possunt vinum. cemi Siam, crematum
et similia per substitutos divendere etc. 4. Si ad usum suum aliqua emerunt, et eis non indigent, mulata intentione. possunt ea distrahere. sive immutata, sive non immutata, S. D. 2. 2. q. 77.ar. 5. adeoque etiam lieel eis pro sua necessitate praedia, et hortos conducere. et quod superest de fructibus, vemdere etc. quorum omnium ratio est, quia res istae non emuntur cum in lemtione luerandi quod Sae. Canones requirunt ad negotiationem Clericis, et monachis prohibitam. 5. Pharmaca, quae monachi pro se principaliter, et pro suis necessitatibus, eonfieiunt, sin perflua licito vendunt, ut ex prelio redacto officilia pharmace ultra eosse
vari possit, maxime in illis locis . ubila lis ossietna non habetur: ita S. Congr.
una Dominieariarum 1 l. λωι. l64 T. quibus declarationibus. lesie Pignalell. id permittitur regularibus viris, et minnialibus. oppositum lamen tenent Monacel. Matthae . et alii ex decreto S. Congr. Cone. 1057. Sed forsan de-eretum istud conciliandum est cum diciis declarationibus. et iunc locunthaliel. dum officinae pharmaceulicae lucri causa eriguntur. 2. 0. IIl. 9uae sint poenae Clericorum negolianιium' R. s. Excommunieatio sententiae serendae. e. 6. L. t. 2. Potest Praelatus tales Clericos suspendere ab officio, imo et deponerea gradu, et ordine Clericali. Can. l. Cleriei 14. q. d. e. 4. h. t. ubi di. euntur religiosi districtius in laee pumeto puniendi. 5. Privantur immunilalpa victigalibus, clem. l. de vita, et
honesι. Cler. saltem post trinam admo. nitionem c. sin. eod. 4. Bona ex negotiatione quaesto cedunt tanquam Spinlia Camerae Apostolicae, puta post sententiam judicis. Constit. S. Pii V. inei p. meens 1560 nonis Novembr. Quibus poenis lenentur Cleriei etiam minoristae non-beneficiali, Rogulares
utriusquo sexus, etiam eiecti. cum omnes isti sint personae Ecclesiasticae, quibus negotiatio, lanquam indecens, et avaritiae lames, et manifesta spiritualium exerciliorum ruina prohibetur taeusantur autem ab his poenis Clerici
negotiationem exercentes . non perwnaliter per se, sed per substitulum, ut relligitur ex eis. Clem. . de V. ριΗ. C. quamvis Episcopus, maxime ex causa scandali sub poena gravi probi-Diuili od by Corale
333쪽
, 're possit Clericis negotiationes per nem, eι poenas additas a Benedio . subsillulum. MV. Elene. VI. num. XXXVIII. pari. Vide innovationes eirea nego iaιω- l I. past. 82.
Libro praecedenti e lanulae sunι ea usus civiles Ecelesiasticae, a poliori Clerum eoncernenιes: in hoc eraminandae veniunι causae matrimonia-ιes . quae liceι propriae sinι luteorum, iamen judicibus Eeclesiastieis .eι animarum curatoribus scitu Sunι valde necenariae. Cum vero matrimonium a Chrisιo Domino venerabilibus Sacramentis annumeratum sit, in eo eonirahendo, eι judicando, non jura eisilia, sed divina.eι canoniea i lituta servando Sunt: ac proinde solera jurium studiosus Deila emendabiι leges saeculi. quae in hae materia canonieis obvenianι inssilusis.
De Sponsalibus, et Matrimoniis.
Agitur de his in Sexto h. l. in
Decreto 27. q. 2. eι 52. q. l. 2. et sparsim a eausa 27. uaque ad finem 56. In Trid. sess. 24. de Saer. matrimonii cum subiunetis canonibus, et deerelo de refor. mais. In Institutioni-hus lib. l. sit. 10. In Pandectis lib. 25. sis. l. 2. In Cod. lib. 5. lit. l. eι 4. Nov. 22. . Praesens rubrica duas habet partes: alteram de sponsalibus siricle sumptis, prout ordinantur ad matrimonium: alteram de ipso matrimonio: neque lamen rubrica ista adaequat nigrum, cum in hoc etiam agatur de quibusdam impedimentis matrimonii. Unde expediet post tractationem desponsalibus, et matrimonio generalem doctrinam praemittero de iisdem impedimentis, et in specie ea examinare, quae in hoc libro propriis litulis ca
ι. l. De Sponsalibus. 2. Nola, nomen sponsalium derivaria spondendo: nam moris fuiι veteri. bus stipulari, eι spondere sibi uxores futuras, unde eι πomi. Sponsaeque Diqisti Cooste
334쪽
appellatio nata esι I. 2. 5. H. h. ι. illi vero, qui spondebant, quod viro
stipulanti foeminam in uxorem darent,
dicebantur sponsores; et actus quo cadiremonia ista peragebatur, dictus est sponsalia. Omissis aliis acceptionibus, sponsalia in jure praesertim Canonico dupliciter accipiuntur: l. Sιricιe, Seu specillae, prout important promissionem suturi matrimonii. 2. Lare, et cum addito sponsalia de praesenti, prout important matrimonium ratum: cujusmodi significatio est frequens in
jure ιit. de sponsa duorum. e. 22. eι51. h. t. l. s. c. si nuptias eae rescr. etc. firmaturquo usu quotidiano, quo recens matrimonio juncti dicuntur sponsi, α π9nsaec ut proinde non sint curandi, qui, cum res ipsas carpere non valeant, nomina carpunt. Ille agendum do sponsalibus primo modo Specialis.
5. 0. l. Ouid sinι sponsalia quoad
rem R. sunt mentio, et repromissio
seu sponsalia sunt contractus consensualis, quo vir, et mulier reciproce com
sentiunt super futuro matrimonio legi. limo inter se ineundo: ita in re comm . Raιio introducendi sponsalia fuit, lumiit matrimonium non temere. Sed eum magna deliberatione eligeretur: lum ut daretur competens terminus ad impedimenta delegenda. Simpliciter autem loquendo, matrimonium contrahi valet absque praeviis sponsalibus, ut clareeolligitur eae e. 9. 22. et 5 l. h. ι. l. s. is eod. Nee est paritas a novitiatu: quod enim is praemitti necessario debeat professioni religiosae, habe-
tur hodie jus elarum Trid. S. 25. e. 15. O Reis. quale ius non extat de spm-
salibus matrimonio praemittendis. 4. Dicitur autem legitime ineundo quia sponsalia valide non contrahunt, nisi illi. inter quos matrimonium consistere potest absque ullo impedimento juris naturalis, et Canonici: ne scilicet detur obligatio sponsalitia ad aliquid
invalidum, vel turpe adstringens: unde desectu usus rationis sponsalia inire nequeunt insanies, furiosi, a mentes. nisi
in lueidis intervallis: perseele ebrii: item,
qui simul mulus, surduS, et coecus est moraliter loquendo. vix aplus est ad contrahenda sponsalia, cum nee verbis
nee signis instrui possit de matrimonio. Denique sponsalia contrahere non possunt, quicumque laborant aliquo ex impedimentis dirimentibus, aut impediolilibuS. 5. d. II. 0ualis eno debeaι consensus sponsalilius 3 n. s. Debet esse certus super his numero personis: nam sicut matrimonii, ita, et sponsalium objectum substantiale sunt personae delerminatae in individuo; et cons. error in persona ipso jure naturali viliat sponsalia, cum errantis voluntas nubia siι, seu nullus consensus, i. 8. 9. C. de
l. eι F. Ign. Quod si quis cum dua. bus, vel pluribus simul contraxit, nullam dotarminate lenetur ducere: sed si velit matrimonium inire. unam ex his eligere debet ex reg. 54. in 6.
Haee lamen eleetio cessat in casu, quocum altera sponsa matrimonium subsistere nequit; ut si quis post sponsaliacum duabus sororibus inita, cum una illarum fornicetur: tunc enim deflora-Djsilired by Corale
335쪽
lam obligatur ducere, quia cum altera ob impedimentum affinitatis nuptiae
6. R. 2. Consensus sponsalilius debet esse deliberaιus, hoc est, eum lania advertentia. quanta sufficit ad peccatum mortalo, seu ad promissionem humano
modo laetam: ita comm . nam SponSalia sunt contractus. seu actus moralis:
ergo perfici debent consensu deliberalo. Unde quia passio amoris, irae, odii, vel alia similis. rarissime aufert usum rationis, non obstat valori sponsalium, nisi oppositum probetur.: quo SenSuexplicatur l. 48. is de R. I. Neo comtrariatur Can. 5. si quis 2. q. 5. MCan. 21. de poenit. disι. l. nam est. e. 5. plus non dicitur, nisi quod con- vitium in ira dictum, vim accusationis non habeat, licet vim eonvitii habere possit. In Can. 2 l. dicitur. quod diseessio non statim faciat divortium. nisi deinde tonstet, quod uxor dive terit animo perpetuam eonstituendi diuessionem.
T. R. a. Consensus sponsalitius do-t,et esse verus, et non sicius: unde visi clae promissionis nullus in foro in. lerno obligatur ad contrahendas nuptias: nam sino animo se obligandi nulla nascitur obligatio fidelitatis. aut justitiae: at in foro externo, in quo
verba censentur consormia menti, selo
promittens compelletur ad standum his sponsalibus, nisi probet fictionem: ut si vir illustris puellae rusticae promitiant nuptias, cum talis iotari potius,
quam sponsalia celebrare praesumatur. Damna autem, quae ex ficta promissione
alteri parti inseruntur, in eonscientia
reparanda sunt ab eo, qui suo pernicioso mendatio, seu delicto partem illam damnificavit. 8. II. Deflorans puellam sub seta promissione matrimonii, in conseientia non tenetur delerminale ad illam dueendam : ita S. Ani. Bonae. et alii eonira Saneh. Selim ier, Laym. etc. Prob. ex cap. 26. h. iit. ubi deflorator subsielo contractu matrimonii non contrahit obligalionem maritalem: quoniam dolus solummodo adfuiι. eι defuit
omnino consensus: ergo ob eandem
rationem de orator non contrahit obligationem sponsalitiam. Ralio est, quia obligatio ista determinata non oritur
ex promissione deflorantis. cum sola promissio vera. et non sela indueat obligationem: non ex contractu innominato : do usum corporis, ut me du-
eas: nam licet puella sub hae conditione osserat copulam, alter lamen hoc ipso. quod sole promittat nuptias, eam non acceptat sub tali conditione: ei cons. ex hoe contractu inchoato a puella non obligatur. Denique obligatio ista non oritur ratione damni illati. quia
hoc damnum aliter reparari pol est, constituta. vel aucta dole. vel alio modo. Si vero destoralor aliter damnum illa. tum reparare non posset, nisi per nuptias, tunc teneretur destoralam ducere: eum injustus damnificalor eo modo. quo potest. leneatur damnum illatum resarcire. Haec pro soro interno: in externo autem proceditur secundum ante dicta. Diees: e. 1. de adulter.
ibi: Osabii eam. et habebit uetorem 2. Deflorator ex justitia obligabatur habere consensum sponsalilium verum:
336쪽
ergo illum supplere debet. ne aliud pro alio invitae credi trici obtrudat contra I. 2. g. l. is de R. C. R. Ad 1.
particula eι ex usu communi aceipienda
est disjunctive per ι. saepe 55. g. de
V. S. quod etiam adversarii salebuntur. In alternativis vero debitoris est electio ex reg. 70. in s. ad 2. Dist. ani. obligabatur, si copulam accepta sel sub ea conditione, sub qua fuit
oblata. conc. ant. si acceptavit sub ficta promissione, neg. ant. 9. R. 4. Consensus sponsalilius debet esse non mere internus, sed simuleaeternus, verbis, vel aliis sensibilibus signis manifestatus; nam sponsalia fieri debent modo humano, quo alii contractus, scit. per signa sensibilia indieantia
0. Et quidem s. verba, quae sunt signa nobiliora, intelligenda sunt secundum communem significationem, aut morem patriae: ita ut constet ea serio prolata esse animo contrahendi sponsalia. Haec verba : nullam ducam, nisi te, per se significani sola sponsalia conditionata: si quam durero, aliam non ducam, praeιer te: nam in sensu
iuris particula nisi relata ad suturum parit solum affirmationem conditionatam lib. 21. g. 5. f. de act. empt. ι. 40. g. 2. f. de cond. et demonstrilicet relata ad praeteritum, vel praesenS. ex negativa faciat affirmativam absolutam, v. g. non habemus Regem, nisi Caesarem, hoe est Caesar est ninster Rex, et non alius. Haec autem verba: volo te habere in eonjugem, Sunt ambigua, an sponsalia. an mair,
monium significen ly Hodie in locis
TIT PLΠs i. 555 ubi Trid. viget, quaestioni huic vix est locus, quia matrimonium contrahitur coram Parocho cum soli lis verbis, et
l. II. Annuli traditio, porrectio
manuum, et similia signa, de se non sunt sufficienter manifestantia consensum sponsalitium, quia steri possunt ex alio fine, v. g. amicitiae, vel amoris, etiam pravi, nisi mos patriae. vel aliae circumstantiae illa determinent ad significanda sponsalia: ut si ira cietur de sponsalibus, et desuper Sequatur iraditio annulorum etc. 2. III. Taciturnitas. V. gr. Deminae, dum vir ei promittit matrimonium. non est signum sufficiens sponsalium. quia in his obligatoriis tacens non habetur pro consentiente, etsi forsan interne consentiret: siquidem consensus in mente retentus, nihil operatur in contractibus humanis. 5. IV. Si parentes utriusque Sexus pro liberis puberibus, vel impuberibus praesentibus, vel absentibus contrahant Sponsalia, haec praesumuntur valida ex sola liberorum laciturnitate: ita clare deciditur c. un. g. in. de Spons. lmpub. in 6. Ratio hujus specialis decisionis est, quia taeens, etiam in praejudieiosis, tune habetur pro conSentiente, quando tenetur, et potest contradicere. nec lamen contradicit: quo sensu recie inteli igitur res. 45. qui Iaceι in s. sed dum parentes pro libberis contrahunt sponsalia. isti, si nolint ea fieri, lenentur, et possunt contradicere, mentemque Suam aperire; ne alioquin peccent acta parentum contemnendo, et eludendo: ergo si prae-Diuillaec by Corale
337쪽
sentes taceant. vel absentes, postquam resciverint, non contradicant, cenSen. lur consentire in sponsalia a parentihus contracta. Et hoc pro soro ole
no . in quo jus praesumit talem
consensum ex eo, quod liberi voluntatem suam eonforment justae voluntati parentum, et hi optime velint liberis prospicere de suturo matrimonio. At pro soro interno. in quo praesumptio cedit verilali, si liberi tacendo
dissentiant. re ipsa nulla sunt sponsalia; cum de essentia eorum sit consensus personalis. Haec lamen dispositio, ubpole correctoria juris naturalis, non est extendenda ad fratres, patruos, lutores, similesque personas, quae sine
mandato speciali sponsalia pro aliis
contrahere nequeunt. Nec obstat e. 14. de restiι. spoliat. eι eap. l. de matrim. eonirar. nam in eap. 14. vel sponsalia non erant contracta a patruo pronepte, vel non erant valida. In casu cap. l. est. Soror non lacuit, sed consensit expreMe. 14. R. 5. Consensus sponsalilius debet esse reciprocus h. . . mutuo ab utraque parte datus, et mutuo adiceptatus: nam sponsalia sunt contracius bilateralis, ultamque panem obligans ad ineundas nuptias. ut insinuat
Florent. lib. l. f h. iit. et Iulianlib. l . eod sponsalia, inquiens, Ss
fiunι: ergo: unde promissio ab una parte lacia. et ab altera acceptata, sine repromissione suturi matrimonii, non facit sponsalia, sed tanquam liberale et gratuitum pactum obligat solum promittentem, gui optime faciet praefigendo terminum promissario, ut, nisi intra illum repromittat, prior promissio
committatur. Si vero promissio matrimonii, etiam praesenti lacla . non sit aceeptata, nullo modo ex obligatoria, cum non sit duorum in idem consensus. ι. l. 3. 2. I. Τ. eι c. l. 5. O pactis. Dices c. l. qui Cler. vel vov. sola promissio matrimonii inducit sponsalia. 2. Promissio acceptata virtualiter est repromissio: cum sicut nuptiae, ita et sponsalia claudicare nequeant. R. ad i. In isto casu vir, et mulier, mediante procuratore, vere consenserunt in sponsalia. ut ibi notat Glossa. Ad 2. Neg.
antee. nisi aliud ex circumstantiis colligatur: ut si in praesentia lestium ad sponsalia convocatorum puella acceptet promissionem, quia talis acceptatioeensetur fieri animo ineundi sponsalia. Nec urget paritas a matrimonio: quia hoc ex natura sua est coniunctio viri, et mulieris, adeoque reciproce obligatorium : e contra promissio matrimonii potest esset vel sponsalitia utrinque. vel mere liberalis, et gratuita. 5. R. 6. Consensus sponsalitius debet esse liber a coactione, quia libertas requiritur ad substantiam avius humani moralis. An vero sponsalia metu gravi iniusto extorta valeant eontrovertunt DD. Negant L . Covari
sed eum Silv. Lem. Perea. Pirh. Schmalg. et aliis subscribo sententiae assimanti sponsalia metu extorta valere ipso iure. Prob. l. Talia sponsalia v lent iure naturali, quia melus non
lollit voluntarium simpliciter: valenteliam jure positivo humano. quia nul-Diuit tred by Cooste
338쪽
tibi irr lantur expresse, neque tacito in cap. 14. eι 15. h. ιis. nam jura ista de matrimonio loquentia, eum sint odiosa, ut juris naturalis correctoria,
non debent porrigi ad sponsalia. Prob.
2. Sponsalia ista non officiunt matri. monio , quia non obligant: neque Sunt via ad matrimonium metu, sed purgat O metu, sponte ineundum; neque nocent parti metum passae, sed potius prosunt, quia in arbitrio eius eSt, ut, vel rescindantur probato metu. vel si deinde commoda appareant Ali, pars melum incutiens teneatur eis Stare: neque ex alio sundamento talis irritalio eruitur, ergo. Porro pars metum
passa, si urgeatur ad nuptias, habet exceptionem quod metus causa g. l. Inst. de excepi. si vero se liberare vult ab obligatione sponsalium, habet actionem quod mesus causa lib. l. el 9. g. 5. Τ. quod meι. caus. si tandem
sponte renuntiet exceptioni, seu actioni quod melus causa. tunc metus purgatur, et sponsalia evadunt pleno libera. obligantia utrinque ossicaciter ad nuptias ineundas. Neque ratificatio ista,
seu renuntiatio actionis facit nova sponsalia, cum ab altera parte non acceptetur . Sed praeciso est conditio, qua posita, prior consensus aeceptatus, qui ex causa metus potuit infirmari . fit firmus, et efficaciter obligatorius; sicut accidit in aliis actibus metu gestis, dum pars metum passa renuntiat actioni
metus, volendo stare contactu prius
inito. Ex quo dissipantur ea omnia. quae per longum, et latum assert P. Uex. Biees: l. cap. ll. eae litteris, de spons. imp. sponsalia metu gesta
T I T U L D s i. 557 dicuntur invalida. 2. Dispositum de matrimonio, censetur dispositum desponsalibus i. t 0. Τ. h. t. ergo Sicut matrimonium, ita sponsalia metu gesta
non valent. 5. Pars metum passa mullum gravaretur: nam contraheret impedimentum publicae honestatis, et in ca-Su. quo melus probari non poSset, vel judex Ecclesiasticus ex malitia nol. let rescindere sponsalia, cogeretur ad nuptias ineundas. R. ad 1. Sponsalia ibi vel erant valida, et ex causa melus rescissa, Si puella nollet expectare puerum: vel erant nulla ex deseelu consenSus, quia puella nunquam eum voluiι. nec vulι in virum habere
Ex quibus verbis patet, dissensum puellae fuisse non tantum in traductione in domum pueri, sed etiam in ipsa desponsalione. Ad 2. Ubi diversa
est ratio sponsalium, et matrimonii
diversa est dispositio: hic autem diversa est ratio: nam matrimonium ex
natura sua est insolubile: et ideo ius vult illud esse spontaneum: econtra sponsalia ob inetum, et alias plures causas dissolvi possunt. Ad. 5. Neg. anlec. ad p. impedimenta a iuro introducta non gravant, ut patet in ab finitale orta ex copula illicita. Alle. rum gravamen, Si accideret, per aceidens se haberet etiam in sententia Adversariorum: nam si pars metum passa non posset probare metum vel si judex ex malitia probationes non ad milleret, vel injuste pronuntiaret Sponsalia esse valida, pars ista in soroexlerno, nisi appellaret, cogeretur ad nuptias: sed hae in foro interno, stante
melu, non valerent in utraque senten-
339쪽
lia. Ex liis palel, quod metus Sponsalibus immixtus nullo modo influat in matrimonium, quia hoc non aliter valet, nisi metu purgato per renuntia-lionem actionis, quod metus causa. s. n. 7. Sponsalia clandestina sunt valida, et per se licita: nam nulli bi irritantur, vel prohibentur, tanquam illici la: neque sunt via ad matrimonium clandestinum. sed publicum cinram Parocho, et testibus ineundum. Consultius autem fiunt sponsalia publica coram testibus, ut facito probari possint: secus conficienda erit scriptura super illis contractis: epistola vero, nisi sit consessata . non probat: uti nec litterae amatoriae, quae Solam praesumptionem de se levem faciunt.
17. d. III. An. eι quae pacta a iei possint sponsalibus 8 Il. l. Arrha de utroque jure licite apponitur sponsalibus: nam iuro Can. nulli bire probatur: jure vero civili ι. 5. 5. C. h. ιiι. expresso permittitur arrharum constitutio. Nomine arrhae objωetiva sumptae venit illa res mobilis. vel immobilis, quae a Sponsis, vel eorum parentibus datur, quaSi pignus, in securitatem suturi matrimonii, sicut in aliis contractibus. Jam si quis ex sponsis juste resiliat a sponsalibus arrha non duplicatur, ne quis ob iustum factum puniaturi sed justo resiliens. si arrham accepti, eandem restituit. vel suam repetit: si vero non
aceepil, ad nihil lenetur. At si quis injusta resiliat, arrha duplicatur, hoc
est, accipiens arrham tenetur eam restituere, et alterum tantum dare. A
rhao quadruplicatae. v. g. ut qui a cepit 100. pendat 400. adni illuuiu rex speciali conventione: ultra quadruplum vero nequeunt augeri, cit. lib. 5. s. h. ιiι. ubi lamen minor, si veniam aetatis non impetravit, excusatur ab excussu arrharum, et Solum ad arrham. Si quam accepit. resti luondam obligatur. Item pater. Si per eum non Stet. quo minus lilius, aut lilia nuptias conirabant, datam a se arrham non Per- dii, ne alieno delicto praegravetur. 2.Εxcessus arrhao ultra simplum accepti probabilius non debetur ante sententiam judicis, nisi aliud inter sponsos convenerit: ita Saneh. cum cili. contra Couar. Menoch. etc. volentes duplicationem, vel quadruplicationem arrhao in conseientia deberi. saltem conditionale . si pars altera exigal. Ratio est, quia illo excessus vim habet poenae: haec autem regulariter non debetur, nisi post sententiam iudieis. licet Sit poena eonventionalis . si aliter
non sit conventum. 5. Si inter sponsos nuptiae seculae sunt, arrhae repe-luntur, vel compulantur in dotem, aut
donationem propter nuptias: nisi aliud habeat consuetudo loci: nam impleto
contractu. arrha Sino causa esset peneso et ipientem, ergo.
injuste resilientem licite apponilur in sponsalibus: ita Suar. Larm. Rei Iscum citi. contra Buplol. Couar. Wex et c.
nam latis poena nullo iure reprobatur: non naturali. ut de Se palei. cum poena ista invitet ad actum honestum iussiliae. seu ad sponsalia implenda: non
juro positivo, quia de hoc non constat: siquidem e. 29. gemma h. t. loquitur Disiti od by Corale
340쪽
ito sponsalibus invalidis puellae infra septennium: vel si valida erant, puella lacla viri potens ex privilegio juris, vel
alia lausa juste recedere potuit a sponsalibus e. T. de despons. imp. ergo. Praeterea poeua ista non minuti liber. lutem, sed tantum restringit temeritatem, ne quis sponsorum iniusto rest.
lial : sicut arrha, vel poena a judieu Ecelesiastico lata contra injuste resilientem : ergo poena in sponsalibus licito apponitur, sicut in ullis actionibus, et contractibus lib. 14. F. O paci. cap. 4. de arbitr. Hine Leo Imp. in sua Νov. 18. si aluit. υι in
sponsalibus consιiιula poena solvatur, ne sponsalia sursum deorsum serantur.
Dices: cit. c. 29. h. ι. in parte dispositiva generaliter prohibetur poena in sponsalibus, uti etiam in I. 154. F. de F. O. et t. 5. c. h. t. ibi in
29. dispositio generalis ponilur pro omnibus similibus casibus, quibus iusto
resilitur a sponsalibus; et lunc non esse locum poenae ultro lateor. Cit.
I. 154. liberi sponsalia a parentibus saeta non ratificarunt: et ideo stipulatio poenae eis adjecla non valuit. Cit. I. 5. reprobatur poena indisseronterposita contra juste, vel injuste resiliem lem. imo verius puto ibi corrigi dura antiqua civilia. secundum quae, Soluta poena. potuit quis resilire a sponsalibus, et matrimonio jam contraclo I. 14. C. de nuptiis L 2. et seqq. Τ. de di. οπι. Et hoc modo stipulatio poenae sponsalibus adjecta est omnino turpis. 0pposita sententia est praelice tuta eamque sequi potest, et judex in soro
ILUS I. 559 externo, et consessarius tu soro interno. rctum non condemnando ad poenam promimam.
9. R. 5. Poena late talis de lucro
perdendo, aut non aequirendo, recte ab extraneo apponitur sponsalibus, ut
si lesialor legei 100. Caiae, si Titio nupserit: nam in tali casu sit liberalis
promissio sub conditione certarum nuptiarum: ergo si conditio deficiat, etiam desinit promissio. At similis poena sile-ela ab ipsis eontrahentibus, reprobaluta dure, quia praesumitur amore libidinis saeta lib. 97. g. 2. Τ. de T O.
ut si Cata dicat: si me urorem duaeseris: hane filiam tibi dabo. Excipe, nisi talis donatio sit onerosa ex ea a dolis. vel donationis propter nuptias. 20. B. 4: Sponsalilia largitas, Seu donatio, quam sponsi sibi mutuo sa-eiunt ob causam futuri matrimonii, sinculo matrimonio, manet aecipienti. Sieulpa donantis non sequantur nuptiae. sponsalilium donum manet donatario: si vero culpa dona larii non sequantur nuptias. is donum reddem tenetur: si tandem neuter sit in culpa, quo minus matrimonium sequatur, utrinque sit restitutio: Sponsa lamen, si sponsus ei
Oseulum dedit, medietatem doni spon. salitii lueratur, t. 15. 16. c. de donaι.anι. nupι. Haec sponsalilia Iargitas ali. ter vocari solet Deale, seu jocalium, mundus muliebris, eι dotaliιium. voldonatio anto nupιias: licet voces ista0 etiam alias significaliones habeant. Circa
proronesicum, quod datur proxeneloe, seu conciliatori nuptiarum in remunerationem industriae adhibitae, Servatur eo uetudo. vel conventio: idque spin