장음표시 사용
151쪽
profecto cadit, nisi ex ejus animo exstirpatam humanitatem arbitramur, quae causa eSt cur amicitiam funditus tollamuse Vita, ne aliquaS propter eam suscipiamus molestias Τ Quid enim interest, motu animi sublato, non dico inter hominem et pecudem, Sed inter hominem et Saxum aut truncum aut quidvis generis ejusdem l Neque enim sunt isti audiendi qui virtutem duram et quasi ferream quandam eSSe Volunt, quae quidem est quum multis in rebus tum in amicitia tenera atque tractabilis, ut et bonis amici quasi diffundatur et incommodis contrahatur. Quamobrem angor iste qui pro amico Saepe capiendus eSi non tantum valet ut tollat evita amicitiam, non pluS quam ut Virtutes, quia nonnullas curas et molestiaS asserunt, repudientur. 'XIV. Quum autem contrahat, taliam, ut supra dixi, si qua significatio virtutis eluceat ad quam se similis animus applicet et adjungat, id quum contingit, amor exoriatur neceSSe est. 49. Quid enim tam absurdum quam delectari multis inanibus rebus, ut honore, ut gloria, ut aedificio, ut
VeStitu cultuque corporIS, anImo autem Virtute Praedito leo
qui vel amare, vel, ut ita dicam, redamare possio non admodum dolectarit Νihil est enim remuneratione beneVolentiae, nihil vicissitiidine studiorum ossiciorumque jucundius.
oboy the rule absolutely. Humanitatem Humanitas' here means the natural Delingsand affections, part of a man's
152쪽
50. Quod si etiam illud addimus, quod recte addi potest,
nihil esse quod ad se rem ullam tam alliciat et tam attrahat quam ad amicitiam similitudo, concedetur prosecto Verum esse ut bonos boni diligant adsciscantque sibi quasi propinquitate conjunctos atque natura. Nihil est enim appetentius similium sui, nihil rapacius, qua Eatura. Quamobrem hoc quidem, Fanni et ScaeVola, conStat, Ut opinor, bonis inter bonos quasi necessariamsi benevolentiam, qui
est amicitiae sons a natura constitutus. Sed eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet. Non est enim inhumana virtus neque immunis neque Superba, quae etiam
author's object to indicato thopredicate of virtus not as an accidental thing, but as a facidetermined by an in ard necessity; so that quae soleat &c. signifies in Whoso naturo it lies, that it is Wont Ιf quae soleat' is the truoreading, and I See no reason Whyit may not be, Wo must determine the meaning of this subjunctive by the usage of Cicero. He mighthave said virtus quae populos
form is used, there are two direct predications of virtus first, that virtus tueri solet,' and nexi, thatit is not inhumana ;' and thoughthese tWο propositioiis are independent, the mind of the speaherand of the hearer views them in alogical connexion, of whicli tho
non inhumana' is a conclusion.
But Cicero means something else; which ho fhows, 1irsi, by POSt poning the clauso quae etiam populos ;' for the position of this clause has an effect On the mean-ing; md, secundου, by adoptinga form whicli is not tho directassirmation. The meaning of the wholo is this ; for it belloves a man
tts duties, and is not high-minded, is We can say that it protects Wholepeoples and provides best for thoirinterest, Whicli in truth it would not do, is it were devoid of affectionto manliind in generat.-Ηe hadlaid down tho position, eadem bonitas ad multitudinem pertinet;' and that is tho Dundation of the argument in this sentence; forvirtve is not inhumana,' is that be true; and he again amrms by implication that it is truo quod
non faceret. ' Ιf any one SuppOSes that these subjunctive clauSeS, SOplaced, are equivalent in any Wayto indicative clauses, he mistahes the whole nature of a Latin sentence. It is SomeWhat hagardousto cito instances ; for the commonans er is that they are not in pollit; and the forms of theso subjunctive clauses are extremely
153쪽
populos universos tueri eisque optimet consulere soleat; quod non faceret profecto, si a caritate Vulgi abhorreret. 51. Atque etiam mihi quidem videntur qui utilitatis causa fingunt amicitias amabilissimum nodum amicitiae tollere. Νon enim tam utilitas parta per amicum quam amici amor ipse delectat; tumque illud fit, quod ab amico est prosectum, jucundum, Si cuni Studio est prosectum : tantumque abest ut amicitiae propter indigentiam colantur, ut ii qui opibus et copiis maximeque virtute praediti, in qua plurimum est praesidii, minime alterius indigeant, liberalissimi sint et beneficentissimi. Atque haud scio an e opus sit quidem l nihil unquam omnino deesse amicis. Ubi enim Iudia nostra viguiSSent, Si nunquam conSilio, nunquam opera nostra nec domi nec militiae Scipio eguisset lΝon igitur utilitatem amicitia, sed utilitas amicitiam consecuta eSt. Various. I leave tho studoni tojudge mr himself. What Ι insiston is that these forms seldom, i feVer, contain a direct assirmationor negation: it is au amrmation Ornegation dependent, conditiones, Orin Some Way limited. Immunis Νοt immanis Er- nosti's reading immanis' may Seem to be recommendod by the word superba, ' Whicli follows; but immunis' is recommended by inhumana,' for virtuo is not inconsistent With the natural assections ; nor a thing that refuses todischarge iis duties, nor high-minded. Virtus' must be communis,' De Am. c. 13, communem et consentientem ') not
154쪽
XV. 52. Non ergo erunt hinnines desiciis dimitonios 4 , audiendi, si quando de amicitia quam nec usu nec ratione , habent cognitam disputabunt. Nam quis est, pro Deum
fidem atque hominum, qui velit, iis neque dili s ueni
quam nec ipse ab ullo diligatur, circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantia vivere t Haec est enim tyrannorum Vita, in qua nimirum nulla fides, nulla caritas, nulla stabilis benevolentiae potest esse fiducia ;Omnia semper Suspecta atque Sollicita, nullus locus amicitiae. 53. Quis enim aut eum diligat quem metuat, aut eum a quo se metui puteti Coluntur tamen simulatione dumtaxat ad tempus. Quod si sorte, ut fit plerumque, ceciderint, tum intelligitur quam fuerint inopes Qui velit, ut Τhis may be
cumfluere &c. ut neque diligat
formula, When a sum Was fixed,
beyond whicli the judex must notgo in condemning in damages, butho might condemn in tess. The formula might bo this; Judex
et ceteros Successores datur dum
taxat de eo quod ad eos pervenit, this action is allowed against tho heres' and the ollior successors Onlymith respect to, so far as, Whathas como to their hands. The mord dumtaxat' probably got iis ordinary adverbial use long bosore Cicero's timo. It is in tho legat formulae that iis primary meaningis Seen clearest. Seyfieri says that dumtaxat' in this passage does notqualisy ad tempus' simply, but simulatione ad tempus ;' in whichhe is right.
155쪽
amicorum. I Quod Tarquinium dixisse serunt tum exsulantem se intellexisse quos fidos amicos habuisset, quos infidos, quum jam neutris gratiam reserre posset. 54. Quamquam miror illa superbia et importunitate si quem quam habere
potuit. Atque ut hujus j quem dixi mores veros amicos
parare non potiae sint, Sic multorum opes praepotentium Oxcludunt amicitias fideles. Non enim solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque emcit caecos quos complexa est. Itaque efferuntur fere fastidio et contumacia,
neque quidquam insipiente sortunato intolerabilius fiori potest. Atque hoc quidem videre licet, eos qui antea commodis fuerunt moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari, sperni ab iis veteres amicitias, indul- l
geri novis. 55. Quid autem stultius quam, quum piluxi-
mum copiis, facultatibus, opibus posSint, c*tera, parare quae parantur pecunia, equos, famulos, DeStem egregiam, vasa pretiosa; amicos non parare, optimam et pulcherrimam vitae, ut ita dicam, supellectilem l Etenim cetera
oplanation, or further exposition
their natural ost spring, that is, it is
conformabio to human nature, it is .a law of human nature that poWerand wealth Will corrupi a man, is thoir influonco is nos cheched, foris cannot be destroyed. Ρlutarch, in his Lisse of Sulla, c. 30, StariSine question, Whether fortunereatly produces an alteration and change in a man's natural disposition, Or Whether, When he geis topoWer, his bad qualitios hithorto
156쪽
quum parant, cui parent nesciunt, nec cujus causa laborens ejus est enim istorum quidque qui vincit viribus :amicitiarum sua cuique permanet Stabili S et certa possessio, ut etiam si illa maneant, quae Sunt quasi dona fortunae. tamen vita inculta et deserta ab amicis non possit esse jucunda. Sed haec hactenus.
XVI. 56. Constituendi sunt autem qui sint in amicitia fines et quasi termini diligendi; de quibus tres video sen
tentias ferri quarum nullam probo; unam ut eodem modo erga amicos affecti simus quo erga nosmet ipSos; alteram ut nostra in amicos benevolentia illorum erga noS benevolentiae pariter aequaliterque respondeat; tertiam ut quanti quisque se ipse facit, tanti fiat ab amicis. Harum trium Sententiarum nulli prorsus assentior. Νec enim illa prima Vera est ut quemadmodum in Se quisque, sic in amicum sit animatus. 57. Quam multa enim quae noStri causa nunquam faceremus, facimus causa amicorum ; precari ab in-
digno, supplicare; tum acerbius in aliquem invehi, insec
tarique Vehementius ; quae in nostriS rebus non satis honeste, in amicorum fiunt honestissime : multaeque res
sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt detrahique patiuntur, ut iis amici potius quam ipsi fruantur. 58. Altera sententia est quae definit amicitiam paribus
I 6. Constituendi sunt autem qui sint Wo must noW determinetho limits, ' &c. It is dissiculi to
proposition and the nominativo to.the verb sunt.' Seyssert, Whose punctuation is not always the best, has no comma after sunt.' Butho calis it a case Of attraction. Illorum erga nos J A student will hardly misundorstand illorum,' Or suppose that eorum'
might stand in iis place here, is helias meli conceived the senso of illo.' Seo in this chapter talem esse in eum qualis ille in se est. Nostri causaJ Orolli has inoreading nostra;' but nostri,' asSeyffert observes, is opposed to
157쪽
ossiciis ac voluntatibus. Hoc quidem eSi nimis exigue et Oxiliter ad cal culos vocare amicitiam, ut par Sit ratio acceptorum et 'datorum. Divitior mihi et amuentior videtur
QSSe Vera amicitia, nec observare restricte ine plus reddat
qu'm acveperis. ii qx enim Verendum est ne quid ex
cidat, aut 1 Ruid in terram defluat, aut ne plus aequo in amicitiam congeratur 59. Tertius vero ille finis deterrimus, ut quanti quisque se ipse faciat, tanti fiat ab amicis. Saepe enim in quibusdam aut animus abjectior est aut spes amplificandae fortunae fractior. Νon est igitur amici talem esse in eum qualis ille in se est, sed potius eniti et efficere ut amicr jacentem animum excitet inducatque in spem cogitationem que meliorem. Alius igitur finis veras ami- citiae constituendus est, si prius quid ma Xime reprehendere Scipio solitus sit edixero. Νegabat ullam vocem inimiciorem amicitiae potuisse reperiri quam ejus qui dixisset,
ita amare oportere ut si aliquando eSSet OSurus; nec Verose adduci posse ut hoc, quemadmodum putaretur, a Biante esse dictum crederet, si id sapiens Tabitus esset unus e septem ; impuri cujusdam aut ambitiosi aut omnia ad suam potentiam revocantis esse Sententiam. Quonam enim modo quisquam amicus esse poterit ejus cui se putabit inimicum esse posse i Quin etiam neceSSe erit cupere et Optare ut quam saepissime peccet amicus, quo plures det
Ad calculos *ocareJ Calculus,' a diminutivo of calx, ' is a smallpebble, used in the simplest formos rechoning by addition and sub
their primo, that following the
158쪽
sibi , tamquam ansas ad reprehendendum; rursum autem refote factis commodisque amicorum necesse erit angi,
dolere, invidere. 60. Quare hoc quJdein yyaec plum cujuscunque est ad tollendam amicitiam Ralota Illud potius praecipiendum fuit, ut eam diligentiam Thiberemus
in amicitiis comparandis Ut ne quando amare inciperemus eum , quem aliquando, OdiSSe poSSemus. Quin etiam si
minus felices in desigendo fuissemus, ferendum id Scipio potius quam inimicitiarum tempus cogitandum putabat. XVII. 61. His igitur finibus utendum arbitror, ut
quum emendati mores amicorum sint, tum sit inter eos Omnium rerum, ConSiliorum, Voluntatum Sine ulla exceptione communitas, ut etiam, si qua fortuna acciderit ut minus justae amicorum voluntates adjuvandae sint in quibus eorum aut caput agatur aut fama, declinandum sit devia, modo ne Summa turpitudo Sequatur : est enim quatenus amicitiae dari venia possit. Νec vero negligenda est fama, nec mediocre telum ad res gerendas existimare oportet benevolentiam civium, quam blanditiis et assentando colligere turpe est: Virtis quam Sequitur caritas minime repudianda est. 62. Sed saepe enim redeo ad
he wrote his treatisse On friend8hip. Gollius complains that Cicero's rute, doclinandum sit &c. is not preci Se. In the passage of Cicero, as quoted
by Gellius, the reading is sed .
. . . amiciti querebatur. ' Thero
159쪽
Scipionem cujus omnis sermo erat de amicitia, querebatur .d omnibus in rebus homines diligentiores eSSent: caprauet oves quot quisque haberet dicere posse ; amicos quot haberet non posse dicere ; et in illis quidem parandis adhibere curam, in amicis eligendis negligentes esSe nec habere quasi signa quaedam et notas quibus eos qui ad tamicitiam essent Ponet judicarent. Sunt igitur firmi et stabiles et constantes eligendi, cujus generis est magna penuria, et judicare difficile est Sane nisi eX pertum; eX Deriendum est autem in ipsa amicitia; ita praecurrit amiciti justis tum insit experiendi poteStatem. 63. Est
lentiae, quo utamur quasi equis tentatis, Sic amicitiis, aliqua parte periclitatis moribus amicorum. Quidam Saepe in parva pecunia perspiciuntur quam Sint leVes: quidam, quos parva moVere non potuit, cogno Scuntur in magna. Sin erunt aliqui reperti qui pecuniam praeferre amicitiae sordidum existiment, ubi eos inveniemus qui honoreS, magis tus, imperia, poteStates, opes amicitiae non anteponant, ut, quum X alter parte proposita haec Sint, ex altera jus amicitiae, non multo illa malint i Imbecilla enim natura est ad contemnendam potentiam, quam etiam Sineglecta amicitia consecuti sunt, Obscuratum iri arbitrantur,
SOme excusatum iri, '&c., and thereare Other variatio S. The Sense
and is men have got it even to tho
160쪽
quia non sine magna causa Sit neglecta amicitia. 64.
Itaque verae amicitiae dissicillime reperiuntur in iis qui in honoribus reque publica versantur. Ubi enim istum in-Venias qui honorem amici anteponat suo Τ Quid, haec ut omittam, quam graVes, quam difficiles plerisque videntur calamitatum socie me ad quas non est facile inventu qui
descendat: quamquam Ennius recte :tamen haec duo levitatis et infirmitatis plerosque convincunt, aut Si in bonis rebus contemnunt, aut in malis dese
XVIII. Qui igitur utraque in re graVem, ConStantem, stabilem se in amicitia praestiterit, hunc ex maxime raro hominum genere judicare debemus et paene divino. 65. Firmamentum autem stabilitatis constantiaeque ejuS quam in amicitia quaerimus fides est. Nihil enim stabile est quod infidum. Simplicem praeterea et communem et Consentiente ui rebus iisdem moveatur eligi par est; quae omnia pertinent ad fidelitatem. Νeque enim fidum potest esse multiplex ingenium et tortuoSum; neque Vero, qui
that their neglect Will be velled, because it Was not Without a great motivo ' Iri' is tho infinitivo of eo,' and obscuratum' a Supine,
as in the phrase spectatum eo It follows that obscuratum' must
whicli is neglectam amicitiam, ' Orperhaps rather the wholo of tho
use common' as the Romans did, nor have We any Other Word toeXpress the notion. The Greelis could use xοινος in the Same SenSeas the Romans did communis. The sense of communicans,' at tho Ond of chapter 6, containssomothing of the notion of communis' here, and communicent iu c. 19. See HSO De Sen. c. 17.