장음표시 사용
581쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. 37squod ipsis est sulphur, & liquorem Mercurialem re perffri, aut in illa resolvi. II. Neque est quod quispiam hic reponat, elementa nostra etiam quo ad sensum non dari pura, cum non de puritate vel impuritate, quatenus circa t&renum hunc globum occurrunt, sed de principio- :.rum natu fit quaestio et videlicet an Elementum vel principium, quo ad sui naturam & essentiam constet
ex aIiis sui generis principiis. Quod enim hic impurum est, id alibi sincerum dari necessum est. Ipsasqnidem principiorum ratio non admittit uisingula gulis, aut unum reliquis duobus insit seu ex illo constet. , , VIII. Ipse autem D.S. fatetur chymicos in traden dis prineipiis sibimet ipsis non constare, nec ea satis inter se distinguere, & docere sibi mutuo inesse, videlicet in sale sulphur & mercurium, in mercurio salem & sulphur,in sulphure salem & mercurium etde quo pariter conqueritur Libavius. IX. Demum principiis competit, ut ex iis caeteraeonstent & facta sint omnia principiata. Atque e tribus non sunt omnia comparata, quiae rcferente &concedente D. S. aurum careat sulphure inflamma-.biIi di odorato. Odor autem & inflammabilitas juxta eundem sunt inseparabiliter propria sulphuris:Et
chymicis vulgo omnia metalla nata sunt ex sulphure& mercurio. Quinimδ nec ipsum calidum innatum eodemmet auctore, nusquam elementaris sit natu rae, neque ex his principiis constet, quia si inde prosapiam duceret , necessario juxta materiam remo tiorem elementaris foret originis.
X. Pulchra orssaria proinde nobis Iuni tradita princia pia a Novatoribus , qua cum ηο ni prima ,sed exprimis Oo 2 constera
582쪽
neque ex us omnia, sane nec principiorum universabum naturam siauere, neque vicem ausatione merapsisunt,pdad eadem pertinent, veluti sterquisimum inter poma
XI. Nunc ad examen specialius principii singulati m cujusque & argumentorum pro ejusdem adstruinctione prod inorum, devolvar, initio ficto a consideratione salis. MI. gal omnis est vel artifieistis vel fictilius, aut naturalis. Hunc natura produxit syncerum, vel aliis rebus missum, mi in quibusdam fontibus & mari.
Generatur cum terrae partes adustae per mictionem aquae sic uniuntur, ut in corpus unum compingantur: unde in'igne propter aquam crepitat , & ejundem merito , quodque ex calore siccante concreverit sal Arist.terra adusta nuncupatur )in aqua &humido frigidoque loco solvitur. Hinc Beguinus in Tyrocinio chymico inquit r Sal constat ex partibus d.- versis, terrea, or ignea,ctaquea. Consistentia & soliditas ejus est a terra, liquabilitasab aqua, mordicatio ab igne. Hoc modo sal omnis producitur, vel a naturasyncere, vel mistus: uti in aqua a qua calore humidas partes abserbente& solvente separatur: vel ab arte, cum quis terreas rerum partes adurisi & anfusa aquai, quod ardore tenuatum ustumiiae est, a parte concremata vel incinerata separat. - XIII. Quaeritur an sal hoc pacto comparatus, si materia vel principium materiale rei ex qua generatus est. Senn. quia ex omni re, quae incinerari posi
fit,hoc pacto sal educi queat,id pro principio.rerum
583쪽
DE PARADox Is SECTAE S E N. 38r venditat. Sed quo argumeto id probat' tali inquam. Res quaelibet, in illa resol vitur, ex quibus componitur. Substano: Nulla res per simplicem aut naturalem re lutionem in salinum principium restavitur vel transit. Exemplo N argumento sit res putrefacta vel putredine soluta,quae vere corruptio & resolutionaturalis est, & generationi proprie contraria. Nihil satis salis in re putrescente vel putrefacta in fimore
terra, ex oua aereae, igneaeque parteS exhalarunt reperitur. Nec ulla res ni si ex aqua terrave fale infecta qui sal tamen uti antedictum, ex Elementis generatus est falsescunt, veluti herbae maritimae, terrea que salsedine participant, ut metalla; nec salem d bunt, nisi urantur. Vstio vero terrenarum partium 'non elicit salem quemdam qui praefuit in re tanquam principium, sed ex eadem eundem generat, uti ex ipsa salis comparatione seu naturali seu artificiali liquet. Principia ver δ non ex violenta rerum per ignem & flammas conversione sunt aestimanda, sedcx naturali solutione , quae generationi directe est
contraria. Ex quibus enim res naturaliter componiueur, in ea etiam naturaliter resolvitur.Neque necessum est ut in quod violenter corrumpitur, aut artificialiter convertitur, id esse ejus principium.
XIV. omnis res s inquit potio D. S.) est sepidagropter salem: quia sal est primum sapidum & gu-itabile. Ex hoc effato sequitur, primorem Omnem insipidam carere salino principio:Deinde prodit falsimonia: siquidem sapor pinguis non ex salino sed salphureo Chymicis aut Paracelso in principio:Pinguedo &oleosit , quam necessatio sequitur sapor pinguis D. S. N Chymicis est ex sulphure.
584쪽
38a DISPUTATIO VJ. XV. Deinde contrariae qualitates, per unius simplicis principii admistionem inesse rebus nequeunt. Etiamsi enim eaedem sub una misti forma comprehendi possint, tamen propter diversa principia ma- aterialia ei suberunt & toti inerunt. Neque enim calidum & frigidum, humidum&siceum unius principii materiati merito inesse, vela sola unius sorma specificae subdita & materiae vicem gerente dependere queat. In Rhabarbaro, quatenus constat materialiter ex Elementis pluribus, potest
esse telis calidi quam iugidi, di sicci quam humidi,
ει tenuitas simulque densitas partium, propter mi turae & temperiei diversitatem , verumtamen vis purgandi est a sola forma specifica, neque ab hac simul inest vis constringendi , aut vim cholagogam cohibendi. Pari ratione ab unius salini principii, quatenus est principium, forma,nequeunt dependere contrarii sapores, veluti dulcis & amarus,falsus, a cerbus, pinguis. Assectiones & qualitates quae ex GIementorum plurium mistione dependent,uni principio peculiariter adscribi nequeunt. Salsus enim n-por, non nisi ex calore igneo, terreas partes urente&bumido miscente, & pinguis ex humido aereo
XVI. Neq; est quod dicas,principia illa esse primamista. si talia sunt, proximeque ex Elementis constant , sepor erit vel ab his N eorum mistione, vel a forma salini principit. Si illud admittas, dicis quod
verum est: Si a forma oriri contendas; negamus,quia una forma elementi vel principii in re una positive contrariarum qualitatum non est auctor. caIor Afri gus non sunt ab una ejusdem elementi forma. DA
585쪽
mers qualitates contraria insuntpropter diverse principia materiatia, nonpropter unum materaale aut unam deo 'camformam totius.Et quae cunque qualitates rei
xaliter insunt ei & cujusque ejusdem speciei inesse necesse est; Si sapor omnis quatenus sapor, cuilibet xei per formam principii salini inest, res omnis quatenus salino participat principio , omncm & quem cunque habebit saporem. uualitates uti trimo inseunt suo , ita ab hoc etιam tanquam intimo formali se principio simpsiciter dependent, Funtque prima ct .
simplicissimae. Quocirca nec mixtae nec di Vertie contrariae, ab uno dependebunt principio sed per plu-xium inerunt mistionem : Quod & ipsi Chymici de
Quercetanus, Beguinus aliique fatentur cum 1apor ex elementarium qualitatum temperie in subjecto oriri adserunt.
XVII. Quod vero additur in humido liqueicere salem & in sicco coagulari r eo ipso originem ejustam quoad materiam,quam causam enicientem nobis comprobant. XVIII. Tertio addit a sale concretionem & coagulationem rerum primo provenire, deinde consi-Ηentiam & duritiem esset. Quid audio P Adeone D. S. est factus Paraccisicus, ut rerum mistionem eaque intercedente generationem neget Nune esto mesiurdis auribus esse velim.
Nunquid ipse D. S. in P sicis Fuis sin tractatu de
Ga Uum Gym.eons s AF statuit omnem mistionem . fieri per determinationem humidi cum sicco vi caloris formarum communis instrumenti & demiurgi. miscentis & unientis de colligantis mistum & ςoy-., servantis. Ab hac unione & colligatione primorum ' O o corpo
586쪽
corporum sequitur rerum concretici & coagulatio si ita loqui liceat & inde dependens raritas di den- stas modusque soliditatis corporum. A quo misito ab eodem etiam concretio, & si ita vocare fas sit coagulatio, di milii concretique consistentia &soli- lditas, quae ex sicci cum humido diversa proportione coe intium definitione dependet; ejusdemque conservatio. Si enim id cujus vi perficiebatur mistio,unio& concretio recedat, res ipsa emolescit , flaccescit, sol vitur unita d viditur, coagulata diffluit. Missio & concretici S coagulatio, di hinc nata soliditas aut mollities competit rebus, quatenus habent Partes similares aut homogeneae sunt: mistio vero similarium est. Nec enim solidissimum os, neque gem ma aut lapis, nisi ex definitione humidi cum sicco. vi caloris facta, suae habent substantiae compagem & u- nionem, eoque definitur,pereunte solvitur. XlX. P t quo pacto praetente rei vinculo & immanente solvi potest si sal unionis & coagulationis primaria causa est,necesse est eo deserente reliquos suos collegas, videlicet sulphur & mercurium, rem solvi& soliditatem compagemque S unionem perire Atqui tantum abeii,ut ibi iste insit S adsit copiosissime. quod cohaereat ejus opera, ut penitius etiam dissolvatur quod in re incinerata videre est , in qua quo sal abundantius & copiosius prae caeteris producitur&inest, eo minuScohaeret.
XX. Expendamus rem in ligno, cujus exemplum ipse Senn. nobis proposuit. In illo triplex reperitur humidum:cxcrementitium quod primo in viridibus lignis exsudat, partimque cum terreis siccisque partibus ustione solutus per fumum exhalat, id Senn.
587쪽
mercuriale, quia acre sit squamvis alias ipsi acrimo nia a sale dicitur. Alterum est oleagineum, cujus merito in flammam ardescit, ignemque concipit. Ardet enim alitque flammam, quamdiu ejus durat portio et ea vere est pars aerea & pinguis: siquidemaela ignis sit pabulum. Tertium est humidum misti
quatenus mistum est, cujus merito etiam mortuum
lignum, absumpto humidς radicali cohaeret, quodque superest in carbonibus. Hoc misto inerat,ut mi
sium est, eratque elementorum vinculum,crius beneficio cohaerent, quoque evocato solvitur & perit syncrisis. Vlteriori igne carbonibus crematis etiam illud humidum deperit, abitque res cremata in cine. res, in qua si sal fuisset concretionis S coagmentationis, vel potius mistionis vinculum, nequaquam soluta, sed magis magisque compacta & indurata fuisset, quia salinum principium, magis auctum qua consumptum,copiosis me adhuc est in cinere superstes,qui salis beneficio arctius ulteriore talore S siccitate colligatus, densatus &com pactus fuisset alliaque sit in sicco eoagulari,juxta D.S.& maxime concrescere. Vel si ignis est impedimento,cur salinum, quod integre est in cinere principium,eundem non colligat & coagmentat, & in corpus redigit magis compactum, veluti in generatione lapidissedimentisque urinarum fieri asserit D. S. cum primis: quia adest terrenum elementum , quod postea ipsemet convocat ad procreatiooem soliditatis & consistentiae, & sine quo su non compingere, Vel corpoream
substantiam eoagmentare asserit. Praeterea cum idem inirmet cineres elat ablato sale in igne non coale
scere, illotosnec sale spoliatos admista aqua in lapi-
588쪽
.. 86 DISPUTATIO HVI. deam duritiem coire, quanto magis si superstite humido connato res igniatur, salino principio prorsus illabefacto coagmentabitur 3 Ignitione itaque res nulla solvetur, sed quia salinum cum terra abundat principium, in quo duritiei & eoncretionis causam ponebat D.S. magis indurescet. XXI. Verum ille pergit in rationibus quae convincant salem non modput causam essicientem esse omnis concretionis auctorem; sed etiam στρωμνδικον, quod multis exemplis demonstrare satagit, ipsamque adamantis & gemmarum soliditatem &duritiem ipsi imputat. Verum despiciemus primo momodo sibi in hoc suo effato ipsi met constet. Quod sali tanquam principio soli adscripserat , id paulo post simul terrae salique conjunctis assignat, videlicet non ex solo sale duritiem provenire, sed
ex sale & terrestri materia certa proportionejunctis, in qua tantum requiratur terrς ne sal unitus solvatur rursumque salis tantum ne terra pulveris instar dilabatur, quocirca etiam maxima salis quantitas non possit nimis parvam terret portionem in lapidem coagulare. Hic & terrae & sali tam causam materialem quam essicientem , veluti mutuas operas ad concretionem & Iiditatem conferentibus adscribit.
Frustra itaque de re semel definita postea in haec
scribit verba: cum siles persesiastatem non habeant dfacit angantur O liquesicant,apuaratu r,an la dum gemmarum, metallorum orsimiaum soliditas a sale solo insit. Estne hac in re tam ardua magna inconstantia & dubitatio 3 Primo soli sali omnisconcretionis & duritiei eausam adscribebat: paulo post in consortium vocat
589쪽
DE PARADoxis S EcTAE SEN. 38 terram: nunc iterum de solo sale quaerit, & utrumque quod ante absolute assirmarat, in dubium vocat. Verum ut nusquam sit constanS, tandem concretionem a sileti duritiem a terra inesse scribit.Verum si sali ut emcienti causam concrctionis assignat& duritiei adimit; filius est: quia causa quae miscet, unit, dc finit, eadem &concrescere facite concretionem sequitur consistentiar modus, unde durities vel mollities. iSi de subjecto & materiali duritiei principio loquitur, terra incongressia & mistione caeterorum elementorum soliditatem conseri, sed pro causae miscentis& elementa in misto compingentis & unientis operatione, quam a calore non a sale proscisci, supra demonstratum est. XXII.Verum neque sic pedem sigit, neque certus est. Et si enim sales ad coagulationem tendere, &spiritum coagulantem habere dixisset & postea ita
hanc sententiam correxisset, ut illi concretionis, te rae vero duritiei, soliditatis & firmitatis causam assignasset, tamen etiam hujus opinionis poenitudine ductus, nec in solo sale, neque terra et juncta conquiestit; sed omnem lapidescentiam & soliditatem ac firmitatem in gemmis di lapidibus, rebusque durioribus a spiritu vel succo quodam lapidescente deducit. Non itaque solus sal suffcit propria ver δ salis, cui uti principio primo inessent antea secerat se porem &concrescendi solidandique vim licet spiritus salis a Paracelso in libris de morbis tartareis Ma Chymiuis passim Heros coagulationis vocetur,&proprie vim lapidandi habere dicatur: quocirca alia adhuc est4mploranda concretionia di cosolidationis causa,
590쪽
188 DIs PUTATIO VI. causa, videlicet succus lapidescens, cujus causa adjuvans sit sal. Ait enim vim lapidescendi non esse sine sale, quod plurimum ad illam rem faciat,vel hoc argumento, quod frequentissime calculi generentur in renibus & vesca ubi sal redundet. XXIII.Sed quomodo haec quadrant cum superio-bus,ubi a sale rerum naturalium concretionem adamantis cristallique & gemmarum duritiem,auri soliditatem,& metallorum robur,cum Chymicis pluribus inesse statuit Hic sane in gemmis & lapidibus sal desinit esse primarium primumque principium
concretionis &consequenter missionis&generatio innis tam materiale quam efficiens r quomodo igitur
locum principii Paracelsici vel Sennertiani defendet 8 an succus lapidescens novum fuerit lapidum principium' XXiV. Et si vero contra ambigentem & rerum incertum, &a seipso dissentientem non sit operae pretium disputare pluribus, atque ea quae&ipsi auctori dubia sint, caeterisque veris & veteribus philosophis & incerta di falsa, per se corruant,tamen propter studiosos ne implicentur & turbentur, aut ne quid statuere & amplacti debeant,ignorent,veritasque rectius in lucem prodeat, examinanda sit ni P tiora quae supersunt pro principio salino adducta ar
XXV. D. s. inquit rerum naturalium concretio- Mixi sale esse,secum c micis adstruere.sed Begui- ymicus tyrocin.lib. I.e. 2.eam mn soli selli sed sulphuri , volatilitatem mercarii cum salis fini subsantia conglutinanti S copulanti assignat. Non itaque