장음표시 사용
591쪽
DR PARADoxis SECTAE SEN. Ditaque omnes Chymici sis statuunt: cum illo vero
transigat D S. ' . 3XXVI. Caetera argumenta fere non tam in ratioα
ne quam exemplis, quae per se crinomena sunt, fundantur. Salia omnia prompte per se coagulari ait, quod de cinere aliisque pluribus falsum est. Deinde an causa coagulationis rerum salsarum si salsedo inquirendum non unde asserendsm erat. Eadem enim
quae est causa salsedinis, est quoque coagulationis; si
salsedo coagularet hujus merito id faceret. XXVII. Sed videamus nunc Gigantem & illud terribile Chymicorum & D.S. argumentum,in quo sibi tantopere placent, tantumque roboris ponunti Id vero tale est. In aquis quibusdam res lapidest e& in renibus ae vesica ubi nunquam deest humor, generamur Iapides:Ergo hi non generantur per si cationem , & per consequens calor vel res siccans non est causa lapidum. Quocirca faterit, causa lapilis andi, ut cum Paracelse paracelsit e loquamur. XXVIII Non una vel simplex hic ad manus est re sponso. Primo cum Georgio Agricola dicere possemus, in aquis idcirco generari lapides, quod conti neant succum lapidescentem, quem ipsemet D.S. assignat lapidescentiae causam, diversum a sale prin cipium. Dein ex ipso eodem auctore D. S. salis proprium eqse in humido siquisere ct iasPeo coagulari,qucissi fit, uti revera sic se habet, nequaquam in humido, ubi ipsummet colliquescit δc solvitur, coagulatioris: causa esse vel cogitari poteit. Alia proinde cujus vi ire
humido res conecteseant, quaerenda est. Aliud enim
humidum est platentia & actu tale, vel actu quidem humidu m, potentia vero siccum: in illo sal liquescit, iu
592쪽
sso DISPUTATIO VI. in hoc & ea quae salsa , & quae concrescere nata sunt , non sua innata sed menstrui virtute coagu
XXIX. Αlibrum argumentum est a spiritibus salinis petitum: quo contendit, sales sua natura tendere ad coagulationem & habere spiritum coagulantem. Verum tantum abest, quod spiritus salium sint eoagulantes, ut etiam duissima metallorum, lapidumque corpora penetrent ac solvant. Ipse enim noc Io- .co D. S. teuatur, a Lale nitri elicι 'μιtum, quo calculi humam atteruntur. Contrariorum vero contrariae
sunt cauis. Et si sal esset is ρωτον ΔΓον & δείκειον consolidandi, nequaquam spuitus salis tantam tamque sortem solvendi, & sort1ter penetrantem vim haberet. Non enim est receptivum contrariorum, neque 3dem qua idem, est causa 'possorum, videsicet coneretionis ct dissolutionis ct di gregationis.. XXX. Verum hic quaciam distinctione opus est. Acria omnia pro sua natura quatenu sunt ignea, ne- - que aliis qualitatibus praedita, etsi penetrent di in tima corporum pervadant, tamen quia vehementer sunt calida , strenue pariter siccant, humidumque tenuius consumendo, quod spissius est densant compinguntque. Et vel ad calculi generandi fund menta, viscera inflammant, vel materiam conVGnientem adurunt, sccantque, quae si sit terra sine visco arenam, si vero simul glutinosa & pituitosa instar massae, unde lateres calore solidantur, vel biliosa & melancholica cum pituita , lapides generantur. At si acrimoniae fuerit aciditas juncta, qualis in aceto & spiritu vitrioli, ratione acrimoniae sit
593쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. y9 Iza quΘdcunque. glutinosum & calore igneo fuerit induratum, inciditur attenuatur & teritur. 2 que enim quod calare est compactum , e ab dis acribuFque seisitur , nisi acrimonia par iuncta sit acissitas, σμbnsis penetransque illius virtute fragiastas. Haetratιο- nesseratus vitriso corrodis metalia , seisit lapiaes. E demque si quae calore soluta sunt, acidis affusis iam. quam penetrabili frigore participantibus coeunt. Calore enim solvente & rem in solutione detinente, restincto, res contenta vel praecipitur ad fundum manetque informa soluti pulveris, vel prout disposita est, ad pristinam reversa naturam denuo coit. Saliartari vel aliarum rerum liquescit in loco frigido & humido,sed adfuso spiritu vitrioli acri & urem te, salis caliditas ex ustione concepta, resuscitata o gregat. partes crassores solutas &in massam comia pingit. in quibus mistionibus mirabilem effervescen tiam, propter qualitatum summarum in tenuissimis& penetrabilibus substantiis luctam di pugnam ob
XXXI. D. Sennert. necessario concedit, coagulationem & concretionem etiam fieri a calore siccante di a frigore cogente aut congelante. Verum praeter has dari aliam , quae-sine harum qualitatum merito di concursu etiam in humido eandem perficiat & praestet , eamque esse solam materiam , saliumque propriam , quod hi omnes ad coagula xionem tua natura tendant . & spiritum coagulantem habeant, uti concrescentium afluiditate salium, vitrioli, aluminis, nitri, aliorumque explantis paratorum, imo per destillationem e succino
cornibusque coeuntium: ,. quod Germani schi in
594쪽
392 DIs P V TATIO VI. Vocant , exemplo apparere ait , probare annitiis
XXXII. Sed haec omnia Paracelsicam, si quae alia resipiunt absurditatem.Paracelsi maxima est,ex Op rationibus Chymicis & arte Spagyrica per ignem,
principiorum rerum naturalium,& medicinae meniatiam venandam & acquirendam. Hunc sequuti novatores cum eodem adstruunt, coitionem corporum
ad missionem, eandemque ipsam fieri a salino prin-
XXXIII.Ver m enim vero densitas & soliditas rebus in generarione conciliatur mistione elemento. rum, ex operatione qualitatum facta; militio veris propter formae secuturae eductionem & operationem. Hic enim quaestio est de concretione & coagulatione rerum,quam sequitur misti cujusque consistia& corporeitatis substantique modus.Αt nul- sta fit rei concretio, nisi praecedat densorum rarefactio & cum caeteris,ccurata coitio & missio. Haec autem perficitur opera qualitatum prim rum vel ipso D. S. teste, in quibus dominium habet calor nativud ut primarius opifex , videlicet prout primo quadam contrarietate refringit & temperat, dein ut producta temperie in reliquos sta tres& subjectum operatur tanquam artifex in materiam, humidunicum seco miscendo,definiendo& uniendo. Calor enim primo fundit, attenuat, rarefacit, de si pe in vaporosam substantiam rem vertit , atque ex
his quod homogendum , sciliuet ad misti quam inistendit generationem conveniens & proprium est, segetegat, extrahit & unit, humidumque superfluum S inutile, consumendo, secando & exhauriendo
595쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN.dissipat, reliquum cum sicco penitissime confundit, miscet, determinat adeoque eompingit, ut corpori cuicunque pro sua specie di natura aptam consistentiam conformet, quam idem ipse per conservationem unionis& colligantiae humidi cum sicco tuetur, ut rei tam naturalis, quam violentus interitus ac solutio, consistentiaeque & firmitatis lapsus extremus
duntaxat calore internosoluto& evocato , Quo tanquam vinculo recedente humidum a siccoseparatur,
corporisque seu misti fiat solutio, contraria per Omnia isti modo quo ejuslem per naturam fiebat concretio & generatio ostendit. XXXIV. Proinde nimis frigide calorem, uti corporum mistionem & soliditatem perficit, considerant Novatores, neque enim tantu m siccando agit, unitionemque parat; sed primo segregando heterogenea, deinde congregando homogenea,eaque miscendo,uniendo & compingendo,consistentiam debitam quq modo externum frigus hic concurrere possit ad rerum soliditatem promovendam docent physici largitur. Adeoque calor in humido agere potis est,ueluti artifex in materiam, superfluum spumeum crudum, aut quod ad rem non pertineat remo endo, reliquum ad mistionere movendo, adeo
ut calor etiam quod illi perverse negant in humido coagulet, milceat, concrescere faciat. Sic in me
diis cloacis, & humidissimis, uliginosissi inisque locis
generat Vermes,in aquis pisces,herbas,lapides,multaque alia. Et sic miseri Chymici decipiuntur cum corporum soliditatem ex operatione chymica indagare, Paracelsi praeceptoris praeceptiones secuti, moliuntur.
596쪽
gore res etiam coagulari & indurari, quo modo ex aqua fit glacies. Haec enim accidentalis est concretio& consilientia: quae quovis calore accidente solvitur, neque aquae uti est aqua sit propria, sed de hae I m per generationem res qua libet habet consentiam & substantiae modum, & an ille a salino sit principio uti elemento corporibus generatis omnibus concretionem & soliditatem ex se dante & elargiente. r
XVI. Proinde de accidentali rerum concretione & consistentia verum est, quod calor ea solvat quae frigus coagulavit, frigusque ea induret quae calor solvit: sed neque frigus ea tantum,quae calore ac cidentaliter coalu Ere, neque calor frigore densata duntaxat solvit, sed latius horum sese extendit potestas ad eorporum consistentiam aut modum cO parandum. Nulla itaque fit solutio aut coagulatio, quam non acceptam debeamus referre primis qualitatibus.
XXXVII. Nusquam igitur coagulationis sinet- pium sal est quatenus sal. Alieno humori milium se-
latumque , calore siccante concrescit, fortiore rursiam funditur,& res eo ipso in spiritualem fuerit substantiam redactum, frigore externo denuo concrescit per antiperistasin quatenus calor intro compulsus homogenea sui corporis congregat. Sic videmus in frigidi humidique subterranei aeris temperie salia colliquata externo calore siccante iterum coire : quin imo astuso ardentiore & acriore spiritui-gneas partes accendi, efferari mira quadam essese vescentia & litista cum contrariis quod aqueum a se peni-
597쪽
penitius etiam in medio liquore excutere, quodque Domogeneum vel crassius corporeumque ad coi- . tionem reduci & in unum solidari. Eadem res de-rilao in aqua soluta si hac ad medietatem coacta in cella subterranea reponatur, frigore loci intus com Pulso calore, ad pristinam corpotis conssientiam quae liquata fuerant convocantur , cujus rei causam reddunt Chymici, quod menstruum evaporatione diminutum, corporis molem amplius sustinere non Vuens, eandem demittat, unde innato calore par- tes suas colligat, quae externo frigore quasi cong lentur. Id chymicorum alii in quibus est Libavius congelationem, alii ut Beguinus cristallisationem, Germani vulgo soleisen vocant. Pari modo quae ex destillatione vi caloris soluta sunt, ab externo frigore qualicunque innatum rei sis lute ad interiora comis Pellente concentrantur& coeunt. omnia pe necalor urgente resoluta in anathimmasin abeunt, sive olea, spiritus aut salia fuerint, lenique frigoris temperie extus compulsa pristini corporis formam meditantur.
XXX VIII. Si de salis natura proprie foret congelare, soliditatemque conferre, olea spiritusque limpidiores resoluti in vaporem, nud quam in humidam coalescerent consistentiam, salelque ipsi tam in humido quam in frigido loco veluti antea de calculo vesicae & renum inferebat coalescerent,aliis e coagmentationem praestarent. Quocirca quatuor modos coagulationis describit Beguinus, Burnetus, Libavius &alii, videlicet exhalationem , coctionem, frixationem, quae perficiuntur calore S congelationem quae fit a frigore uti cum in cellis a fri-
598쪽
396 DIs PUTATI o VI. gore cristalli producuntur, quibus nonnulli coagulationem per comprehensionem addunt. XXXIX. Quid est igitur quod omnem coagulationem ejusque causam, sive illa nuturaliter seu a tificialiter fiat,ad salia imprudenter referant. Ex chymitarum operationum analoPa velle deducere modum generatiovis vel eoncretionis msorum 2 ex ea con e tiam ct duritiem, est nugas agere. -bter calor igneus am
ter calor ut in rumentum naturae,generat perficitque m flum eique consistentiam impertit.
XL. His quae dicta simi, recte perspectis, facile liquet, quid de concretione materiae istius salis & terreae unde generantur calculi de lapidis ruptorii prς- paratione itemque caeteris similiter coalescentibus sit statuendum.Humores erassi adustione sitsedinem& empyreuma coocipiunt, eademque simul opera ab eodem calore statim, vel a simili paulo post Oa- . Lmentatur calculus.Nec generatur calculus quia sal-1edo conglutinat materiam, sed quia calor salsedinem & empyreuma inducens eandem simul com-' pingit & indurat, dummodo sic sit comparata,ut solidari compingique possit. Quis lapides ruptorios avehementistima ustione materiς terrestris & jam ante adustae sal enim est terra adusta originem ducere ex ipsa eorundem praeparatione non animadvertitὸ quid aliud sim trerum calces cineresque, quam .
terrestris earum portio adusta sine quibus chymicis ' vix fiunt silesὸX L I. Quid respondebo ad exemplum fimi vel stercoris animalium, non ex lapillis duntaxat, si ve
rum sit eoo in ventribus horum solvi sed & e baccis
599쪽
DA PARADOXIS SECT.' SEN. 3 97 seminibusque per acrem fortemque calorem gene xatis' gignitne ibi calor acrem falsumque simum unde sale eiturὸ quod uxta e micos dicatur solvere calculos,quomodo eosdem compinget s erat concretionis cau-
eerte Iolidabit indurabitque potius eosdem quam solvet
quia eadem est procreans conservans; causa ct contrariorum contrariasunt rationes. Et quid est quod dicat terram sale suo per lixivium spoliatam , compingi non posse aut in lateres indurari, sed instar pulveris dilabi & dimuere, cum tamen illam sali praestare ne solvatur, sed solidetur prius asseruerit P sit sit caput mortuum, si nullius sit essicaciae, uti asserunt, quomodo id praestabit' Atqui mistionem nullas conferre vires
alias & novas quam fuerint in elementis etiamsi va- .rie misceantur,jam ante contra me plenis buccis toties declamatum est. Nihil esse in toto quod non actu fuerit in aliquo principio. X LII. Tandem magis salini principii personam
exauctorat, & e sede principiorum deturbat, quam quod veri philosophi non ignave chymicis studiis o peram dantes, in quibus Clariss. Billichius,cum Pa racelsicorum ciniflonum tum chymicorum , nihil
praeter encheiriam chymicam crepantium, caeterΟ- ,
quin bonarum attiuin inanium fraudes animadvertere & divina quasi virgula notare caeperint. Iam enim detexere & in manifesta luce posuere, e plumbo nullam quamvis mangonio sophistico urantur fumorum venditores, educi sal quod non levi negotio reducatur, pristinamque in naturam & figuram redeat, e pertis & corallis perinde nullus educitur, sed acetoso menstruo solvente affuso inducitur. Sale aceti solutio istorum falsescit, quo eloto& remoto Pp massa
600쪽
198 DISPUTATIO VI. massa insipida & cretacea, restat cui affuso denuo aceto, nova salsedo & acredo potest conciliari. Salperit cum acredine, & acredo cum sale. Pari largitate silices gemmaeque omnes pro sale cretaceam inspidamque massam suggerunt. In vitriolo quod in saletn abit, nihil est aliud quam purior syncerior vitrioli substantia, ipsumque vitriolum ab aere, fer ro caeterisque partibus formaliter poene inbuerentibus separatum.Sal itaque tartari & vitrioli nihil aliud sunt quam ipsum mei defaecatum syncerumque vitriolum&tartarus, in quibus peculiaris verusque adhuc inest spiritus in nostra demum Elementa se-
XLIII. Hadtenus de sale actum & oculo tenus demonstratum est , illud nec verum nec primum nec universale aerum principium nec principii nomine dignum esse.Superato salino & tartareo hoc chymicorum principio, progredior ad examen sylphuris, in quo cadem trucina & scrutinio expendemus ar- sumenta pro ejus principatu a Clarissim. D.Sennerin
XLI v. De sulphure altero chymicorum principio ipse dubitat, an aque primum an vero magιs quam salsit eompositum: idque gravi de causa, videlicet quod
flphur habeat saporem ct proinde de sale participare vi
deatur, hactenus D. Sennert. qui cum ipse ambigat, dubitet, fluctuet & quid certo statuere debeat, nescit, cur toti medicorum Schola sibi ipsi dubia &incerta & revera inania obtrudere satagit. Verum miseranda cst conditio istius principii s de cujus requisitis erat non constare ex alio mutuiter principio quod suam naturam definire nequeat sine al-